"Getuigenissen tijdens het avondmaal zou fijn zijn"

Interview 9 april 2015

Ds. Leo Smelt leerde op een veel persoonlijkere wijze het avondmaal vieren in Peru. Terug in Nederland was hij geschokt door de afstandelijkheid en formaliteit waarmee de avondmaalsviering werd voltrokken. Om de viering van het heilig avondmaal nog dieper te beleven, schreef hij ‘Van kracht tot kracht’. Onlangs verscheen alweer de negende druk.

‘Vanaf mijn tijd als zendingspredikant in Peru heeft de inhoud en de vorm van het avondmaal me geboeid’, schrijft u. Waarom?
"Wat mij het meest geraakt heeft is dat ieder rond de tafel een dankgebed en een voorbede uitsprak. Zo hoort het ook dacht ik: avondmaal vieren is dankzeggen. Dat het normaal is om tijdens de viering strak voor ons uit te kijken en pas in de middag- of avonddienst te danken, is wat mij betreft echt een misverstand. En dan elkaar aanvullen, want niemand heeft op z’n eentje genoeg goede dankwoorden.

Als we het hebben over de vorm: er was geen tafel. Dat heb ik in Peru wel gemist, want ik ben erg aan de avondmaalstafel gehecht. Dat vind ik een mooie kant van de Nederlandse traditie. De broeders en zusters in Peru kozen ervoor om in een kring te gaan staan en vervolgens heel persoonlijk het brood en de wijn aan elkaar door te geven. De manier waarop dit werd gedaan, sprak mij aan. Men keek elkaar oprecht in de ogen en soms werd er nog een bemoedigende boodschap aan toegevoegd: ‘Het lichaam van Christus voor jou’."

"Sommige mensen denken dat je een soort examen moet afleggen om toegelaten te worden tot het avondmaal."

Terug in Nederland was u geschokt door de afstandelijkheid tijdens het heilig avondmaal. Kunt u dat uitleggen?
"Het bord met het brood werd over de tafel opzij geschoven naar de volgende, zonder de ander aan te kijken. Daarmee zeg ik niet dat we hier in Nederland het avondmaal niet doorleven. Maar we moeten echt bevorderen dat zowel de gemeenschap met Christus (verticaal) als de gemeenschap met elkaar (horizontaal) verdiept wordt. Zo voorkomen we dat de avondmaalsviering iets vanzelfsprekends wordt of te individualistisch. Vandaar dat we in onze kerkelijke gemeente voorbereidingsbijeenkomsten houden met gespreksvragen. Daarom denken we ook als gemeente voortdurend door op de relatie die er altijd is tussen de inhoud en de vorm. Het avondmaal is toch bij uitstek een plek waar je de aanwezigheid van God mag beleven!"

Wat moet ik mij erbij voorstellen: een bijeenkomst ter voorbereiding op de avondmaalsdienst?
"We zingen een lied, er volgt een korte maar krachtige inleiding en daarna gaan we uiteen in groepjes. Door elkaars ervaringen te delen, komen we dichter bij de diepe betekenis van het avondmaal en neemt ons verlangen naar de viering toe.

Wat mij tijdens de voorbereidingsbijeenkomsten blijft opvallen: sommige mensen denken dat je een soort examen moet afleggen om toegelaten te worden tot het avondmaal. We mogen beseffen dat we allemaal zakken voor dat examen. Niemand kan zeggen: ‘ik ga slagen’. Voorbereiden is geen kwestie van onszelf klaarstomen. Dat leidt tot een krampachtige toestand. Nee, we mogen leren ontvangen door elkaar te bevragen: waarom vier jij het avondmaal? Waarom kun je niet zonder de Here Jezus leven?"

"Evangelische christenen hechten veel aandacht aan voorbereiding op de doop. Als er zoveel aandacht is voor een doopdienst, waarom dan ook niet voor een avondmaalsdienst?"

Wat zou u veranderen aan de wijze waarop traditionele kerken het heilig avondmaal vieren?
"Ik zou het fijn vinden als enkele tafelgenoten een klein getuigenis geven tijdens de viering, zodat we van elkaar te weten komen hoe we onze relatie met Christus ervaren. Het is heel krachtig wanneer we er zelf woorden aan geven. Dat kan ook door het uitspreken van een gebed. En als je met een grote gemeente bijeenkomt, kun je drie mensen aanwijzen voor een deel van de gebeden. Het avondmaal is interactie tussen God en Zijn kinderen. Ik zeg voor het opstaan van de tafel: ‘Ga heen in vrede en geef elkaar de rechterhand van de christelijke gemeenschap’."

Evangelische christenen zijn over het algemeen niet bekend met voorbereiden op het avondmaal. Wat wilt u hen meegeven?
"Evangelische christenen hechten veel aandacht aan voorbereiding op de doop. Als er zoveel aandacht is voor een doopdienst, waarom dan ook niet voor een avondmaalsdienst? Het heilig avondmaal en de doop zijn de twee sacramenten. Het is zaak dat we blijven nadenken over datgene wat al snel te vanzelfsprekend kan worden. En het verlangen naar het vieren van het avondmaal wordt gevoed."

Ds. Leo Smelt was werkzaam als zendingspredikant in Peru en is nu protestants predikant in Voorthuizen. Klik hier om ‘Van kracht tot kracht’ te bestellen.

Foto: ds. Leo Smelt met zijn vrouw

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran