Theoloog kritisch op document Vaticaan waarin Maria's rol in Gods heilsplan onderzocht wordt

Het Vaticaan publiceerde onlangs een document over de 'rol' van Maria in het heilsplan van God. Het document, genaamd Mater Populi Fidelis, onderzoekt de vraag hoe Maria 'meegewerkt heeft aan het verlossingsplan van Jezus'. Juist dat punt roept opnieuw discussie op. De omstreden titel ‘Co-Redemptrix’, wat 'medeverlosser' betekent, wordt niet officieel door het Vaticaan ingevoerd, maar ook niet definitief afgewezen.
De Italiaanse theoloog Leonardo De Chirico noemt dat problematisch. 'Het document is terughoudend over nieuwe ontwikkelingen rond Maria als ‘Co-Redemptrix’, maar bevestigt tegelijk de traditionele rooms-katholieke Mariologie', schrijft hij.
Het Vaticaan benadrukt in het document dat Maria niet naast Christus mag worden geplaatst als een tweede verlosser. Paus Franciscus waarschuwde daar al eerder voor. In 2021 zei hij dat "Maria aan de Rooms-Katholieke Kerk als een moeder, en dus niet als een godin of mede-verlosser, gegeven is"
Ook paus Benedictus XVI was kritisch. Hij noemde de titel 'te ver van de Schrift' en zei dat zij 'misverstanden kan veroorzaken'.
Wat betekent ‘Co-Redemptrix’?
Volgens rooms-katholieke uitleg betekent de titel niet dat Maria zelf redt. Het woord ‘co’ moet duidelijk maken dat zij niet gelijk is aan Christus, maar op een unieke manier met Hem samenwerkte.
Toch blijft De Chirico bezorgd. Hij wijst erop dat het document spreekt over Christus’ verlossing als 'inclusief'. Dat laat volgens hem ruimte voor andere middelaars.
'Er is geen ‘Christus alleen’-theologie in de tekst', stelt hij. Daarmee doelt hij op het protestantse uitgangspunt dat alleen Christus redt.
Oude discussie binnen de kerk
De titel ‘Co-Redemptrix’ bestaat al eeuwen. In de tiende eeuw werd Maria al ‘Redemptrix’ genoemd. Later werd ‘co’ toegevoegd om afstand te houden tot Christus. Paus Johannes Paulus II gebruikte de titel meerdere keren. Dat voedde de hoop op een nieuw Maria-dogma.
De laatste Maria-dogma’s dateren van 1854 en 1950. Sindsdien pleiten sommige katholieken voor een vijfde dogma, waarin Maria wordt genoemd als Co-Redemptrix, Middelares en Voorspreekster.
Volgens De Chirico wordt deze ontwikkeling vooral gedreven door vroomheid en gebed, niet door duidelijke leerstellige besluiten. 'De deur voor Maria’s co-verlossing is niet definitief gesloten, maar op een kier gezet', schrijft hij.
Bijbels perspectief
De Chirico sluit af met een oproep tot een andere manier van omgaan met Maria. Hij wijst op een bijbels voorbeeld. 'Er is een veel betere manier om Maria te eren, namelijk door haar geloof na te volgen en te vertrouwen op Jezus Christus alleen voor onze redding.'
Leonardo De Chirico is predikant van een evangelische gemeente in Rome en kenner van de rooms-katholieke theologie. Hij volgt het Vaticaan al jaren kritisch op de voet.































Praatmee