In het persbericht staat dat het convent “op waardige wijze is verlopen” en dat er een breed gedragen wil is om elkaar vast te houden als Christelijke Gereformeerde Kerken. Tegelijk vindt de groep het nodig om een eigen landelijke vergadering te vormen, omdat het kerkverband volgens hen alleen kan worden voortgezet “op de grondslag zoals deze altijd gegolden heeft: Schrift, belijdenis, kerkorde en de genomen synodale besluiten.”

Volgens de voorbereidingsgroep is hiermee opvolging gegeven aan het besluit van de generale synode van 3 juni 2025, waarin de synode zichzelf sloot en “haar verantwoordelijkheid terug gaf aan de plaatselijke kerken”.

Oplossing of scheuring?
Het initiatief van Rijnsburg was geen verrassing. Al weken was duidelijk dat deze groep kerken een eigen koers voorbereidde. Vorige maand werd al gemeld dat de CGK feitelijk bestaat uit twee bewegingen: Hoogeveen, aangewezen door de rechter als wettige roepende kerk, werkt binnen de bestaande structuren verder.

Rijnsburg stelt dat juist zíj trouw blijven aan Schrift, belijdenis en kerkorde, en daarom het kerkverband voortzetten via een eigen synodale vergadering.
Volgens emeritus hoogleraar prof. dr. Gerard den Hertog betekent deze stap echter dat “het kwaad van de kerkscheuring ten volle besloten is.” In zijn veelbesproken open brief waarschuwde hij dat een eigen synode “geen voortzetting van het kerkverband is, maar een menselijke organisatie zonder het hart van Christus.”

Achtergrond: diepe barsten in het kerkverband
De crisis binnen de CGK sleept al jaren. Een belangrijk breekpunt was het synodebesluit van 2022, waarin vrouwelijke ambtsdragers niet werden toegestaan. Diverse gemeenten negeerden dat besluit en bevestigden toch vrouwen in het ambt, vaak in samenwerking met de NGK. Daarmee ontstond een kloof die de synode van 2024-2025 niet meer kon overbruggen. Toen die synode zichzelf sloot zonder roepende kerk, viel het landelijke kerkelijk leven stil.

De rechter greep vervolgens in en verplichtte de CGK om Hoogeveen opnieuw als roepende kerk aan te wijzen. Sindsdien lopen twee lijnen naast elkaar: een officiële via Hoogeveen, en een alternatieve via Rijnsburg.

Kritiek van binnenuit
Binnen de CGK wordt verschillend gereageerd op de nieuwe stap van Rijnsburg. Den Hertog noemt de plannen “zielloos, zonder hart en zonder Evangelie”. Ds. Marco Hofland wijst op de groeiende verharding: “Het gaat niet om gelijkgezinden, maar om gelijkbeminden. Zodra bepalingen je identiteit worden, volgen nieuwe afsplitsingen.”

Ds. A. C. Uitslag legt de oorzaak juist bij kerken die jarenlang synodale besluiten negeerden: “Wat mij verdriet doet, is dat nu wordt gedaan alsof Rijnsburg ‘scheurmaker’ is. De kerkelijke weg is allang volledig vastgelopen.” Beide kanten leggen de schuld dus elders neer. Dit laat zien hoe diep de verwijdering is.

Wat betekent dit voor de toekomst?
Met het besluit van vandaag zijn er nu in de praktijk twee concurrerende centra van gezag binnen de CGK: De synode van Hoogeveen die wettig is aangewezen; en de Algemene Vergadering van Rijnsburg, gedragen door ruim 60 kerken die zichzelf zien als de voortzetting van de CGK. Of beide lijnen nog tot elkaar kunnen komen, is onzeker. Het convent spreekt wel over “ruimte om elkaar vast te houden”, maar de oprichting van een tweede synode maakt een gezamenlijke toekomst ingewikkelder dan ooit.

De kerkelijke scheuring die jarenlang als dreiging boven het kerkverband hing, lijkt nu daadwerkelijk gestalte te krijgen.