Een ongemakkelijke waarheid over de hel

Column 20 november 2024 4 minuten Arjanne Holsappel
Arjanne Holsappel

Onlangs luisterde ik naar een preek van een predikant die ik al jaren volg. Wat hij toen zei, bracht me echter totaal van mijn stuk. Hij beweerde dat de hel, zoals wij die traditioneel kennen, niet zou bestaan. Dit klonk voor mij als een enorme afwijking van wat ik altijd had geloofd. Hoe kon zoiets fundamenteels als de hel, waar ik mijn hele leven mee ben opgegroeid, niet bestaan?

Omdat ik niet zomaar wilde aannemen dat hij gelijk had, onderzocht ik zelf de Bijbel. Ik ben systematisch door elk woord gegaan dat in onze Bijbel als ā€˜hel’ wordt vertaald. Ook keek ik naar andere woorden die mogelijk met hetzelfde idee te maken hebben. Tot mijn verbazing en schok ontdekte ik dat veel van de traditionele leer over de hel eigenlijk anders is dan ik dacht, als je de originele woorden goed bekijkt.

Een van de woorden die vaak wordt vertaald als ā€˜hel’ is het Griekse hades. Dit betekent letterlijk ā€˜het rijk van de doden’. In de Griekse vertaling van het Oude Testament, de septuagint, wordt hades gebruikt als vertaling van het Hebreeuwse woord sheol. Beide woorden verwijzen niet naar een plaats van straf, maar eerder naar een plek waar de doden verblijven. Het is een neutrale term, zonder de connotatie van eeuwige kwelling die wij vaak aan de hel toeschrijven.

Historisch gezien heeft het dus veel meer te maken met vernietiging en reiniging, dan met eeuwige straf.

In sommige Nederlandse Bijbelvertalingen wordt het woord gehenna ook vertaald als ā€˜hel’. Maar gehenna is in werkelijkheid geen bovennatuurlijke plek van straf, zoals we vaak denken. Het verwijst naar een fysiek dal buiten Jeruzalem, het dal van Hinnom. Dit dal stond bekend als een plek waar afval werd verbrand. Historisch gezien heeft het dus veel meer te maken met vernietiging en reiniging, dan met eeuwige straf.

Dan is er nog het Hebreeuwse woord sheol, dat vooral in het Oude Testament voorkomt. Sheol wordt vaak vertaald als ā€˜plaats van de doden’. Het wordt beschreven als een donkere, stille plek waar zielen verblijven na de dood, zonder onderscheid te maken tussen goed of slecht. Het idee van een plek van eeuwige pijn of straf is hier afwezig.

Daarnaast is er nog het Griekse woord tartarus, dat slechts ƩƩn keer in de Bijbel voorkomt. Dit woord wordt gebruikt om de plek te beschrijven waar gevallen engelen vastzitten tot de dag van het oordeel. Het komt ook uit de Griekse mythologie en verwijst helemaal niet naar een plek waar menselijke zielen zouden verblijven na de dood.

Het was een ongemakkelijke waarheid om te accepteren. Als dat niet waar was, wat betekende dit dan voor de rest van mijn geloof?

Deze ontdekkingen hebben me behoorlijk in de war gebracht. Mijn hele leven heb ik geloofd dat de hel een cruciaal onderdeel was van het evangelie. Het was een plek van eeuwige straf voor ongelovigen, een plek waaruit je verlost kon worden door je tot Christus te keren. Maar wat moest ik nu met dit nieuwe inzicht? Hoe kon ik omgaan met het feit dat dit traditionele beeld van de hel misschien niet juist is?

Het voelde alsof mijn wereld op zijn kop stond. Het was een ongemakkelijke waarheid om te accepteren. Als dat niet waar was, wat betekende dit dan voor de rest van mijn geloof?

Een vraag die daardoor steeds terugkomt, is: wat betekent het om ā€˜verloren te gaan’? In de Bijbel staat vaak dat degenen die niet geloven, ā€˜verloren gaan’. Maar wat betekent dat precies? Misschien betekent het ophouden te bestaan, of misschien betekent het dat iemand zijn waarde verliest, net als een voorwerp dat verloren is. Maar ook dat voelt niet goed voor mij. Ik geloof immers dat elk mens waardevol is, gemaakt naar het beeld van God. Hoe kunnen mensen, die kostbaar zijn in de ogen van God, simpelweg verdwijnen of hun waarde verliezen?

Wat deze nieuwe kijk op de hel wel doet, is het wegnemen van de angst die zo vaak verbonden is aan geloof.

Wat deze nieuwe kijk op de hel wel doet, is het wegnemen van de angst die zo vaak verbonden is aan geloof. Ik besef steeds meer dat angst geen drijfveer hoeft te zijn om tot Jezus te komen. Jezus is goed, en dat op zichzelf is reden genoeg om Hem te volgen. Er is geen dreiging van eeuwige pijn nodig om mensen naar Hem toe te trekken.

Tegelijk roept dit weer nieuwe vragen op. Als de hel niet is wat we dachten, wat betekent het dan dat Jezus voor ons moest sterven? Het roept vragen op over Gods karakter en over wat er werkelijk gebeurde aan het kruis. Is God een boze God die een bloedig offer nodig had om ons te vergeven? Of laat Jezus’ sterven ons eerder zien hoe diep de mensheid gevallen is, dat we zelfs in staat waren om God zelf te doden? En wat zegt dat over onze relatie met God en hoe wij Hem zien?

Ik heb nog geen definitieve antwoorden op deze vragen, en misschien is dat ook niet nodig. Soms kan het juist rust geven om te accepteren dat we niet alles hoeven te weten. Dit geeft me de ruimte om open te staan voor andere visies, zonder meteen een oordeel te vellen.

Ik ben op een reis van ontdekking, en ik nodig jou uit om met me mee te gaan. Wil je mijn bevindingen zelf checken? Kijk dan eens naar de grondtekst van de Bijbel via Biblehub, en ontdek wat deze woorden werkelijk betekenen.

Samen kunnen we een diepere waarheid vinden, die ons helpt om het geloof in Christus beter te begrijpen, zonder dat angst daar een rol in speelt.

Arjanne Holsappel is kunstenaar en schrijfster. Neem hier een kijkje op haar website.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Donald Trump
Nieuws

Amerikaanse kerkleiders spreken zich fel uit tegen wetsvoorstel Trump: ā€œOnmenselijkā€

Een groep katholieke bisschoppen en evangelische Latino-leiders spreekt zich fel uit tegen het wetsvoorstel van president Donald Trump, bekend als de 'One Big Beautiful Bill'. Zij waarschuwen dat het plan - dat asiel in Amerika flink moet terugdringe

Ds. M. H. Bil
Nieuws

Ds. M. H. Bil aanvaardt beroep uit Veenendaal en verlaat Dodewaard

De hervormde gemeente te Veenendaal mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. M. H. Bil heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In de Sionskerk volgt Bil ds. P. Hoogendam op die vorig jaar vanwege gezondheidsredenen vervroegd met emeritaat gin

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas ontving van de koster een bijzonder verzoek: "Kan het een plekje in de kerk krijgen?"

Onlangs ontving ds. A. A. Egas een bijzonder verzoek van de koster van de gemeente waaraan hij verbonden is. De koster toonde de CGK-predikant uit Damwoude een mooie ingelijste plaat waarop de brede en de smalle weg te zien is. Egas werd gevraagd of

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Gods Geest: "Hij wil dat we op Jezus gaan lijken"

Als we Jezus als onze Zaligmaker kennen, mogen we ook weten dat de Geest in ons wil werken. Op het moment dat de Geest in ons werkt, zal Hij ons van binnenuit veranderen zodat we steeds meer op Jezus gaan lijken. Dat vertelde spreker Wilkin van de Ka

Samen Geloven
Interview

Deze kerk in Waddinxveen ziet interculturele contacten als verrijking

Nederland verbubbelt, blijkt uit onderzoek van het CBS. "Dat is ƩƩn van onze redenen om het verkenningstraject van Samen Geloven aan te gaan", vertelt Jeroen van Gent, pastoraal ouderling van wijkgemeente De Rank in Waddinxveen. "We dachten: laten we

kerk
Nieuws

Christelijke gezinnen aangevallen in India: ā€œKeer terug naar het hindoeĆÆsmeā€

Een lunchbijeenkomst van twintig christelijke gezinnen in het oosten van India is op brute wijze verstoord door een gewelddadige aanval van honderden hindoe-nationalisten. De aanval vond plaats op 21 juni in de afgelegen regio Malkangiri, in de deels

GroenGelovig
Persbericht

GroenGelovig 2025 op zaterdag 18 oktober in De Basiliek in Veenendaal

Op zaterdag 18 oktober vindt in De Basiliek in Veenendaal GroenGelovig 2025 plaats. Het evenement is een initiatief van Tearfund en wil mensen motiveren en handelingsperspectief geven om hun leven en hun omgeving eerlijker en rechtvaardiger te maken.

Syrie
Nieuws

Kerkleider haalt uit naar Syrische president tijdens begrafenis slachtoffers bomaanslag

De Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochiƫ, Johannes (X) Yazigi, heeft zich fel uitgesproken tegen de Syrische regering na de dodelijke aanslag op een kerk in Damascus. Tijdens een emotionele uitvaartdienst in de Kerk van het Heilig Kruis legde hij

Meerartikelen

Jacobs
Column

Hoe steeds meer Joodse activiteiten geen doorgang meer vinden in Nederland

Opperrabbijn Jacobs verbaasde zich tijdens zijn bezoek aan Belgrado over de vrijheid voor Joden. De synagoge aldaar hoefde niet beveiligd te worden. Dat is in Nederland weer anders. Sterker nog, hij vertelt in zijn nieuwe dagboek hoe steeds meer Jood

Dr. Steven Paas
Opinie

Theologische verheffing van Israƫl is en blijft riskant

In tegenstelling tot wat Bjorn Lous beweert, bevatten mijn artikelen (zie o.a. mijn eerdere reactie op Bjorn) geen persoonlijke aanvallen, geen verdediging van een superieure ā€˜religie’, geen karikaturale of onredelijke eisen aan Joden en geen uitwerk

Tyler Blevins
Getuigenis

Bekende Amerikaanse gamer: "Mijn band met Jezus wordt steeds sterker"

De bekende Amerikaanse gamer en livestreamer Tyler Blevins, wereldwijd bekend onder zijn online naam Ninja, laat zich steeds openlijker uit over zijn christelijk geloof. Tijdens een recente livestream op Twitch vertelde hij dat hij en zijn vrouw Jess

Babette van Drunen
Interview

Babette verloor haar vader, maar vond de Vader terug: ā€œIk geloof dat ik lang heimwee hadā€

We leerden haar kennen als de vrije geest uit B&B Vol Liefde, een jonge vrouw op zoek naar heling en liefde. Maar achter die ogenschijnlijke vrijheid ging diepe gebrokenheid schuil. Babette van Drunen zocht haar herstel jarenlang in de New Age, tot z

Mordechai Klimer
Interview

Joodse Messiasbelijder over grenzen aan naastenliefde: "Bidden we soms ook voor de duivel?"

Mordechai Klimer is een Messiasbelijdende Jood, geboren in Israƫl als zoon van Holocaustoverlevenden. Hij draagt een boodschap met zich mee die even ongemakkelijk als hoopvol is: over herstel, over verzoening, en over de rol van Israƫl in Gods plan.

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge