Lijden doen we niet graag (maar soms is lijden onvermijdelijk)

Preekverslag 26 september 2024 7 minuten Jan-Jaap van Peperstraten
Jan-Jaap van Peperstraten

Als je iets wil vertellen of bekend wil maken, zoek je een bijzondere plek uit. Als we iemand in Alkmaar een bijzonder eerbetoon willen geven, dan doen we dat op de Kaasmarkt, dan word je rondgedragen op een kaasberrie. Dat is leuk.

Bij de 8 oktober receptie binnenkort, wensen we elkaar een Goed Ontzet, dat doen we dan in de Grote Kerk. Dat past daar goed bij! Je zou het net zo goed kunnen doen in de sporthal van Overdie. Die is net zo groot. Toch zou dat niet helemaal hetzelfde voelen. Ook al was het gezellig en kwamen we veel mensen tegen die we kenden.

Voor een bijzonder moment zoek je een bijzondere plek uit. Een huwelijksaanzoek ziet er toch wat gekleder uit in Parijs of op het strand dan in een McDonalds langs een snelweg ergens ter hoogte van Lelystad.

Maar vandaag zijn we op weg met Jezus en alles gaat weer eens anders dan je zou denken. Er moet iets héél belangrijks gebeuren. Het wordt tijd dat de leerlingen uitspreken wat ze écht denken, écht voelen, écht geloven. En het is tijd voor Jezus om te vertellen wie Hij écht is, en wat Hij komt doen.

Een huwelijksaanzoek ziet er toch wat gekleder uit in Parijs of op het strand dan in een McDonalds langs een snelweg ergens ter hoogte van Lelystad.

Dan zou je denken, daar zoek je een passende plek voor uit. Iets symbolisch. Jeruzalem ligt misschien wat ingewikkeld, maar er is vast een smaakvol zaaltje ergens in de koningsstad Bethlehem waar de jonge David door de profeet Samuel tot koning werd gezalfd. Dat had wel wat gehad.

Maar nee. We zijn op een hele vreemde plek. Niks geen mooie symbolische stad, met veel geschiedenis. We zijn helemaal aan de rand van de kaart beland. In de buurt van Caesarea Philippi. Het was nog logischer geweest om toch maar voor dat wegrestaurant langs de snelweg te gaan. Dat ligt tenminste nog op de route. Caesarea Philippi… Daar kom je zelfs niet zomaar langs als je op weg bent naar één of andere plek in het Joodse land. Integendeel, je moet vanaf de noordkant van het meer van Galilea langs de rivier de Jordaan helemaal omhoog wég van dat Joodse land.

De ruïnes van Caesarea Philippi kun je vandaag de dag nog steeds vinden. Het ligt in de Golan, aan de voet van de berg Hermon. Nét in het door Israël bezette deel van Syrië, een paar kilometer van de bestandslijn.   

Caesarea! Ja, de naam zegt het al: dat is geen joodse stad. Integendeel, het is een epicentrum van heidendom. De streek heette vroeger Banias. “Pannije”. De hele omgeving van de stad was toegewijd aan de Griekse bosgod Pan. In en rond Caesarea stonden allemaal tempels en heiligdommen. Eén van de nieuwste tempels was gewijd aan de Romeinse keizer. En zo héét de stad ook: keizerstad. Romeinse Keizerstad. Net zoals in de Sovjet-Unie elk dorpje wel een Leninstraat moest hebben, of een Komsomolwijk, zo moest in de tijd van Jezus elke regio een Keizersstad aanleggen. Om de mensen er even aan te herinneren wie er écht de baas is in het land!

Jezus maakt zich bekend als Messias, als de gezalfde, de Koning van Israël en doet dat bij de plek waar een échte vorst zetelt.

Dat lijkt een beloftevolle plek om aan je leerlingen te zeggen dat je de Messias bent, dat je het volk komt verlossen.

Maar Jezus heeft er een uitstekende reden voor. In Caesarea woont namelijk een koninkje. Een joods koninkje. Caesarea Philippi was de hoofdstad van een vorstendommetje. En de plaatselijke heerser heeft een beroemde naam. Herodes Philippus de Tetrarch was namelijk een zoon van de beroemde koning Herodes, die we kennen.

Ze maakten deel uit van de joodse koninklijke familie: de Herodianen. Maar over dat koningschap had niemand nog een illusie. Ze zijn op papier dan wel joods, en ze “heersen” samen over de Joden, maar iedereen weet dat ze eigenlijk niks te zeggen hebben. Niemand neemt ze serieus. Ze zijn gekroonde landvoogden van de Romeinen.

En de echte insider, de tempeladel en hun aanhang, vinden de koninklijke familie zelfs niet eens écht joods. Hun familie is ooit joods geworden, maar ze komen uit Edom. Dan kun je zelfs de tempel in Jeruzalem gerenoveerd hebben, zoals Herodes de Grote deed, maar je hoort er nooit écht bij.  

De Herodianen zijn wèl slimme politici, dat zeker! Gehaaide overlevers in de gewelddadige politiek van die tijd! Waar als je niet uitkeek je elke ochtend dood wakker kon worden! Maar al die gehaaide politiek, en al die overlevingsdrift. Waar heeft dat toe geleid?

De kracht van Petrus is ook zijn zwakte. Hij zíet het koninklijke in Jezus maar denkt nog in oude verwachtingen.

Soms, als je een belangrijke boodschap wilt brengen zoek je een plek uit met veel contrasten. Jezus maakt zich bekend als Messias, als de gezalfde, de Koning van Israël en doet dat bij de plek waar een échte vorst zetelt. Een beetje alsof je een dierenrechtengroep opricht bij de ingang van een slachthuis. Als zoiets gebeurt, dan is dat geen ongeluk. Dat is uitgekiend commentaar. Zelfs zónder dat je veel zegt over dat slachthuis, en wat daarbinnen gebeurt.

Kijk maar om je heen! Aan de vruchten herken je de boom! De hoofdstad van een joodse vorst? Overal staan heidense tempels! Vorst Philippus moet zelfs zijn eigen hoofdstad naar de Romeinse Keizer noemen. Hij bouwt zelfs een tempel voor keizer Augustus, waar hij als een God aanbeden kan worden! Is Philippus nu écht een joodse koning? Maakt hij iets waar van de Thora? Van de gerechtigheid van God?  

Nee! Sterker nog: hij moet van zichzelf hetzelfde zeggen als wat de opgehitste meute straks roept op Goede Vrijdag: wij hebben geen koning dan Caesar! En niet alleen Philippus de Tetrarch moet dat zeggen, de hele familie van de Herodianen zegt het hem na. Wij hebben geen koning dan Caesar! Hun kroon is hol! Er zit niks meer in!

Jezus zegt met zoveel woorden. Als jullie dát in Mij zien, wat Ik bén, een nieuwe koning, houd er dan rekening mee: het wordt niet dit. Het wordt heel wat anders. Het wordt zelfs iets volledig omgekeerds. Geen koning die een sluwe overlever is, en voor wie geen concessie te groot is voor een hapje macht: een koning die de wereld wint door zijn ziel te verliezen.

De rechtvaardigheid van God moet doorbreken en dat betekent ook dat er een oordeel komt over alles dat die rechtvaardigheid verwerpt. Maar wie kan dat oordeel dragen?

Petrus spreekt als eerste uit wie Jezus is, en dat maakt hem tot fundament van de Kerk. Die belijdenis maakt hem tot eerste van de apostelen, de Sleutelbewaarder die opent en dichtdoet. Maar de kracht van Petrus is ook zijn zwakte. Hij zíet het koninklijke in Jezus maar denkt nog in oude verwachtingen.

Als Jezus zegt dat Hij het lijden in moet gaan, dan kan Hij dát nog niet vatten. En dat is niet vreemd, want wie kan het wèl vatten? Maar van Petrus wordt meer verwacht. Maar Petrus heeft ook de antenne van een politicus – in het latere conflict over de spijswetten probeert hij ook concessies te doen om de boodschap voor iedereen aanvaardbaar te maken, en dan werkt het ook niet. En hier ook niet. Blijf je wandelen op de mensenweg, dan eindig je op een doodlopend pad: bij de Panbron en de Keizerstempel.

De rechtvaardigheid van God moet doorbreken en dat betekent ook dat er een oordeel komt over alles dat die rechtvaardigheid verwerpt. Maar wie kan dat oordeel dragen? Niet de mensen zelf, niet het volk. Enkel degene die zich werkelijk ten diepste verantwoordelijk voor hen maakt kan dat: de werkelijke koning. Jezus zelf.

Námens de mensen waar Hij koning van is wil Hij dragen wat er komt, namens God, wiens Messias Hij is, kan Hij zo de mensen bevrijden van het kwaad. Maar om dat te blijven begrijpen heb je een heel leven nodig.

Lijden doen we ook niet graag. Maar sommig lijden is onvermijdelijk, dat kán God niet verhoedden. Ander lijden is juist verheffend: dan wordt er geleden zodat anderen kunnen leven.

En wat zegt dit alles óns? Het voelt zo ver weg. Abstract. En lijden doen we ook niet graag. Wat dat betreft lijken we allemaal erg op Petrus. “Dat God dat verhoedde”, denken we snel als we moeilijkheden op ons af zien komen. Dat is heel menselijk. Maar sommig lijden is onvermijdelijk, dat kán God niet verhoedden. Ander lijden is juist verheffend: dan wordt er geleden zodat anderen kunnen leven.

We denken dan aan de belijders en de martelaren, maar ook aan gewone mensen die moeilijkheden op zich nemen die anders andere mensen ten deel waren gevallen. Die mensen kunnen we dan kinderen van het Koninkrijk noemen. Want ze willen die koninklijke opdracht waar maken. Niet meer leven uit het ik maar uit liefde voor het leven instaan voor het leven van anderen. Zonder concessies. Ze beschikken op koninklijke wijze over hun inzet en hun leven om zo het leven te vinden.

Niet alleen even hier en nu, voor een korte ademtocht, maar voor altijd. Gedragen door de Geest.

Het kan ook zijn dat je dat niet doet, daar elke keer voor wegloopt. Dan doe je elke keer opnieuw een concessie. Iets van je opdracht, iets van wat alleen jij kan toevoegen aan de wereld brokkelt dan af. Iets van God verdwijnt, en iets menselijks keert er voor terug. En heb je alleen nog maar mensenwaardes en mensenbeelden om je heen, en geen koning dan Caesar, dan wordt het stil om je heen.

Dan kun je nog wel de papieren hebben, waarop staat dat je dit of dat bent. Maar in werkelijkheid stelt dat niks meer voor. En ten diepste weet je het zelf ook.

Dus laten we een andere weg nemen, we blijven hier niet, aan het einde van deze doodlopende weg naar Caesarea Philippi. We keren om en slaan de weg in naar Jeruzalem. De moeilijkheden tegemoet.

Bovenstaande boodschap is afkomstig van priester Jan-Jaap van Peperstraten en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om de website van Jan-Jaap van Peperstraten te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn dinsdag 8 juli vrijgesproken van blasfemie, bijna twee jaar nadat ze op grond van valse beschuldigingen werden gearresteerd. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toe

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht op bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r

Diederik van Dijk
Opinie

Willekeur in wetshandhaving: liefdevol protest bestraft, haat gedoogd

Terwijl de politie toekijkt hoe activisten Joden en christenen intimideren, wordt een stille, liefdevolle pro-lifewaker ingerekend en urenlang opgesloten in een politiecel. Dit is totale willekeur. Belangrijke grondrechten zijn in het geding. Verbran

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Meerartikelen

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Kars Terlouw
Opinie

Linkse politiek als spiegel voor rechts-conservatieve christenen

Wat hebben orthodoxe christenen met linkse politiek? Voor velen lijkt het een onwaarschijnlijke combinatie. Toch pleit Kars Terlouw in deze opiniërende bijdrage voor meer zelfreflectie bij christenen die zich politiek rechts van het midden bevinden.

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil dat de provincie z