Een risicovol onderzoek: leven scheppen uit dode materie

Verdieping 2 augustus 2024 Dr. Theo Boer
Dr. Theo Boer
YouTube

Prof. dr. Cees Dekker, hoogleraar Nanobiologie aan de TU Delft, ontvangt 40 miljoen euro voor onderzoek naar het ontstaan van leven. Met zijn team wil hij proberen om uit levenloze moleculen een levende cel te bouwen. Als christen ziet hij dit als een eigentijdse invulling van Gods cultuuropdracht aan de mens.

Leven scheppen uit dode materie klinkt ambitieus en is dat ook. Laten we wel wezen: nobelprijswaardig. Tot dusverre is immers geen enkel waarneembaar voorbeeld gevonden van leven dat ontstaat uit dode materie, hoewel het volgens evolutiebiologen ooit moet zijn gebeurd. Als zo’n eigentijds, liefst herhaalbaar voorbeeld er wel zou zijn – stel dat we hebben ontdekt dat zich in poelen met moleculen x, y en z levende cellen of protocellen vormen –, dan wisten we alweer een hoop meer over de ontwikkeling van leven op aarde. Maar alles wat we tot dusverre aan leven creëren, denk aan klonen, chimaeren, hybriden etc. (de laatste twee zijn vormen van mens-diercombinaties; red.), verdient die naam eigenlijk niet, omdat we steevast gebruik maken van reeds bestaand leven.

Evolutie
Ik begin met het scenario dat het experiment teleurstelt. Goed onderzoek houdt overigens altijd rekening met de mogelijkheid dat je hypothese niet wordt bewezen; ook dát is een resultaat van onderzoek. Maar stel dat wat men ook probeert en hoe perfect men de omstandigheden ensceneert, er 40 miljoen euro later nog steeds geen begin van leven is ontstaan.

Wonderen kun je niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken.

Critici – en mogelijk ook Cees Dekker zelf – zullen waarschijnlijk verzoeken om meer tijd en middelen. Dekker zelf houdt in elk geval rekening met de mogelijkheid dat het ooit gaat lukken, maar daarvoor moet je wel overtuigd zijn dat je aan het zoeken bent naar een soort natuurwet. Wonderen kun je immers niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken. Dekker acht het ‘niet waarschijnlijk’ dat de overgang van dode materie naar leven het gevolg is van zo’n wonder.

Dus wat als het experiment niet lukt? Dat zou een goede reden zijn om aan te nemen dat materie niet ‘uit eigen kracht’ leven kan opleveren en dat voor de overgang van dood naar leven een (nieuwe) interventie van buiten de materie vereist is. Zo’n interventie tijdens de evolutie lijkt mij als gelovige – ik besef dat er lezers van dit blad zijn die dit anders zouden verwoorden – geen enkel probleem. Het geloof dat God ooit uit niets iets maakte, is immers net zo’n wonder. Welnu, is zo’n latere stap van dode materie naar leven misschien niet net zo’n ‘schepping uit het niets’ geweest? Dat zou niet nieuw zijn: wie geloven in het bestaan van een onsterfelijke menselijke ziel, gaan in het algemeen ook uit van zo’n bijzondere scheppingsdaad tijdens de evolutie.

Apenrots
Dan scenario twee: wat als het Dekker en zijn team (of hun opvolgers) wel lukt om leven te scheppen uit dode materie? Ook met dat resultaat kun je twee kanten op: die van de verwondering en bescheidenheid, of die van de hybris (hoogmoed) of trots.

Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren.

De materialist zal zich bevestigd zien in de aanname dat alles wat wij waardevol noemen (ziel, kunst, liefde, cultuur en noem maar op), uiteindelijk niets anders is
dan een staaltje complexe chemische processen. Waar het christendom zegt dat het geestelijke voorafgaat aan het materiële (‘In den beginne was het Woord’), gaat het materialisme ervan uit dat het geestelijke een onverklaarbaar groeisel boven op de materie is.

Als dat laatste klopt en er vóór de big bang geen God bestond, dan maakt dat onszelf automatisch tot de goden van het universum zijn. Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren. C. S. Lewis zegt in The Abolition of Man (De afschaffing van de mens) dat de mens eerst de natuur gaat beheersen, daarna het mensdom en ten slotte (hoe kan het anders) God; om er vervolgens aan toe te voegen dat de mens met die aspiraties uiteindelijk zichzelf te gronde richt.

Dit artikel gratis verder lezen? Schrijf u via de website van De Waarheidsvriend in voor de nieuwsbrief en lees de volledige tekst van dit artikel. Dr. Theo Boer is hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg aan de Protestantse Theologische Universiteit.

Praatmee

Beluister onze podcast

#369 Ds. Bram Hofland & ds. John de Groot over de hel, eeuwige straf en het laatste oordeel
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

 Proponent L. Schouten
Nieuws

Preekbevoegdheid verleend aan PKN-proponent door Hersteld Hervormde Kerk

Het breed moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft proponent L. Schouten uit Elspeet per dinsdag preekbevoegdheid toegekend. Dat meldt het kerkverband op haar website. Schouten is al zo’n 35 jaar als proponent actief binnen de voormalige

Willem Lingeman
Video

Echtpaar noemt huwelijk "één groot drama": Willem Lingeman reageert

Bijbelleraar Willem Lingeman reageert in een videoboodschap op een pijnlijke huwelijksgeschiedenis van een echtpaar. Volgens het stel was hun huwelijk “zeker niet Gods wil” en noemt men het “één groot drama”. Inmiddels zijn ze gescheiden en beiden he

Apollinaris Darmawan
Nieuws

Indonesische christen op leeftijd vrijgelaten na jarenlange gevangenisstraf

Na meer dan vier jaar gevangenschap is de christelijke bekeerling Apollinaris Darmawan vrijgelaten uit de Kebon Waru-gevangenis in Indonesië. De man werd in november 2024 vervroegd vrijgelaten, nadat hij meerdere strafverminderingen kreeg. Darmawan z

Indonesische vlag
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw Indonesische kerk

In het Indonesische Kalibaru, een dorp in de stad Depok (West-Java), protesteerden op 5 juli honderden moslims tegen de bouw van een christelijke kerk. Dit gebeurde ondanks dat de kerk alle benodigde vergunningen bezit. Op videobeelden is te zien hoe

Ds. P. den Ouden
Video

Waaraan kun je genade in je hart herkennen? HHK-predikant antwoordt

Waaraan kun je herkennen dat er genade in je hart gekomen is? Op die vraag gaf ds. P. den Ouden in een recente preek antwoord. De HHK-predikant uit Katwijk aan Zee gebruikte in zijn antwoord een citaat van Augustinus. De kerkvader had ooit een briefw

Ann Michelle Lee
Video

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee is aanstaande zondag te gast bij Hour of Power. Ze vertelt daar hoe ze God echt leerde kennen. Ook deelt ze haar droom en boodschap voor de jongere generatie. "Ik wil zoveel mogelijk mensen brengen naar het hart v

Mexico
Nieuws

Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen - van piepj

Arthur Alderliesten
Nieuws

Dolle Mina’s verstoren bijeenkomst Schreeuw om leven: directeur reageert

Afgelopen maandag verstoorden pro-abortus demonstranten een bijeenkomst van Schreeuw om leven in Gouda. De avond was bedoeld om mensen uit de achterban te informeren over het waken bij abortusklinieken. De circa 25 demonstranten - die zich presenteer

Meerartikelen

Syrie
Interview

Syrische christenen houden stand in vijandige omgeving: "God gebruikt de kerk"

"Voor veel mensen wordt de droom van een islamitische staat in Syrië steeds meer werkelijkheid. En daarin is geen plaats voor ongelovigen, zoals christenen." Aan het woord is Ibrahim Lahdo, tot voor kort woonachtig in Syrië. Cvandaag sprak met hem ov

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De wereld kijkt niet naar je preek, maar naar je daden

Tijdens een zendingsreis in Zuid-Afrika kreeg ik onverwacht de gelegenheid om een van de meest gevaarlijke townships in Kaapstad te bezoeken. Kolonel Bazil Vellai, lid van de kerk waar ik te gast was, had ons persoonlijk uitgenodigd om Manenberg - de

Ds. M. van Reenen
Column

Overvolle huizen: spullen verzamelen of schatten in de hemel?

Een verhuizing levert veel op: stress, chaos, drukte, dozen, helpers, een verhuiswagen die de bocht niet kan halen... Maar ook: bezinning. Al die spullen die je uit het ene huis haalt en in het andere weer neerzet, waar komt het vandaan, waar moet he

Kerk van de Heilige Familie
Nieuws

Drie doden bij aanval op katholieke kerk in Gaza: Israël start onderzoek

Bij een aanval op de Kerk van de Heilige Familie in Gaza-stad zijn donderdag drie mensen omgekomen en raakten er meerdere gewond, onder wie de priester van de parochie. De kerk, waar sinds het uitbreken van de oorlog honderden christenen schuilen, we

Jan Pool
Column

Dankbaarheid is geen luxe; het is een manier van leven

Het leven kent zowel prachtige als pijnlijke momenten. Onlangs kreeg ik de sleutel van een prachtige auto, een cadeau van een dierbare vriend voor wie ik al vijftien jaar een mentor mag zijn. Ik ontving hem met tranen van ontroering in mijn ogen. Wat

Josephat Gwajima
Nieuws

Tanzania sluit grote pinksterkerk na kritiek op mensenrechtenschendingen

De Tanzaniaanse overheid heeft de grote protestantse kerk Glory of Christ Tanzania Church gesloten. Reden: een preek waarin voorganger Josephat Gwajima sprak over mensenrechtenschendingen in het land. Zes weken na de sluiting is de kerk nog altijd di

Ds. D. J. Budding
Video

Hervormde predikant wijst op kerken waar het evangelie niet ten volle klinkt

Als je op het volmaakte offer van de Heere Jezus ziet, dan mag je weten dat je zalig wordt. Toch zijn er, met name aan de rechterflank van de reformatorische gezindte, christenen die zich afvragen of zij wel zalig kunnen worden. Die worsteling leidt

Wilkin van de Kamp
Nieuws

Wilkin van de Kamp nodigt je uit om de Plaatsvervanger van Jezus beter te leren kennen

"De Heilige Geest is de Geest van Jezus in jou Die het leven van Jezus in en door jou wil leiden", aldus Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver nodigt je in deze aflevering - en in de

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica overweegt om haar kerk te verlaten na jarenlange LHBTI-strijd

De Finse politica Päivi Räsänen overweegt een definitief afscheid van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De aanleiding: de groeiende acceptatie van homorelaties binnen de kerk en het recente besluit van een bisschop om kerken open te stellen v

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt ware vriendschap in? Beluister deze podcast

In deze podcastaflevering staat Naomi Oosterhof (foto) stil bij een thema dat ons allemaal raakt: vriendschap. Wat onderscheidt een gewone vriend van een broeder of zuster voor het leven? En hoe kijkt God eigenlijk naar vriendschappen? Naomi neemt je

Groot Letter-uitgave
Persbericht

Bijbelvereniging introduceert Groot Letter Nieuwe Testament (HSV)

Sinds vorige maand is bij de Bijbelvereniging het Nieuwe Testament in Groot Letter-uitgave verkrijgbaar. Deze speciale editie is gedrukt in de Herziene Statenvertaling (HSV) en bedoeld voor mensen die gebaat zijn bij grotere letters, zoals ouderen en

Serhii Burlaka met Oekraïense militairen
Interview

Serhii werkt voor ZOA én is legerpredikant: "Er is een wonder nodig voor Oekraïne"

Als ZOA-medewerker voorziet Serhii Burlaka mensen in de ‘bevrijde gebieden’ rond Cherson (Oekraïne) van voedsel. Maar één week in de maand werkt hij als legerpredikant aan het front. “Ik preek in zo’n week soms maar twee minuten. Het is veel belangri