Een risicovol onderzoek: leven scheppen uit dode materie

Verdieping 2 augustus 2024 Dr. Theo Boer
Dr. Theo Boer
YouTube

Prof. dr. Cees Dekker, hoogleraar Nanobiologie aan de TU Delft, ontvangt 40 miljoen euro voor onderzoek naar het ontstaan van leven. Met zijn team wil hij proberen om uit levenloze moleculen een levende cel te bouwen. Als christen ziet hij dit als een eigentijdse invulling van Gods cultuuropdracht aan de mens.

Leven scheppen uit dode materie klinkt ambitieus en is dat ook. Laten we wel wezen: nobelprijswaardig. Tot dusverre is immers geen enkel waarneembaar voorbeeld gevonden van leven dat ontstaat uit dode materie, hoewel het volgens evolutiebiologen ooit moet zijn gebeurd. Als zo’n eigentijds, liefst herhaalbaar voorbeeld er wel zou zijn – stel dat we hebben ontdekt dat zich in poelen met moleculen x, y en z levende cellen of protocellen vormen –, dan wisten we alweer een hoop meer over de ontwikkeling van leven op aarde. Maar alles wat we tot dusverre aan leven creëren, denk aan klonen, chimaeren, hybriden etc. (de laatste twee zijn vormen van mens-diercombinaties; red.), verdient die naam eigenlijk niet, omdat we steevast gebruik maken van reeds bestaand leven.

Evolutie
Ik begin met het scenario dat het experiment teleurstelt. Goed onderzoek houdt overigens altijd rekening met de mogelijkheid dat je hypothese niet wordt bewezen; ook dát is een resultaat van onderzoek. Maar stel dat wat men ook probeert en hoe perfect men de omstandigheden ensceneert, er 40 miljoen euro later nog steeds geen begin van leven is ontstaan.

Wonderen kun je niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken.

Critici – en mogelijk ook Cees Dekker zelf – zullen waarschijnlijk verzoeken om meer tijd en middelen. Dekker zelf houdt in elk geval rekening met de mogelijkheid dat het ooit gaat lukken, maar daarvoor moet je wel overtuigd zijn dat je aan het zoeken bent naar een soort natuurwet. Wonderen kun je immers niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken. Dekker acht het ‘niet waarschijnlijk’ dat de overgang van dode materie naar leven het gevolg is van zo’n wonder.

Dus wat als het experiment niet lukt? Dat zou een goede reden zijn om aan te nemen dat materie niet ‘uit eigen kracht’ leven kan opleveren en dat voor de overgang van dood naar leven een (nieuwe) interventie van buiten de materie vereist is. Zo’n interventie tijdens de evolutie lijkt mij als gelovige – ik besef dat er lezers van dit blad zijn die dit anders zouden verwoorden – geen enkel probleem. Het geloof dat God ooit uit niets iets maakte, is immers net zo’n wonder. Welnu, is zo’n latere stap van dode materie naar leven misschien niet net zo’n ‘schepping uit het niets’ geweest? Dat zou niet nieuw zijn: wie geloven in het bestaan van een onsterfelijke menselijke ziel, gaan in het algemeen ook uit van zo’n bijzondere scheppingsdaad tijdens de evolutie.

Apenrots
Dan scenario twee: wat als het Dekker en zijn team (of hun opvolgers) wel lukt om leven te scheppen uit dode materie? Ook met dat resultaat kun je twee kanten op: die van de verwondering en bescheidenheid, of die van de hybris (hoogmoed) of trots.

Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren.

De materialist zal zich bevestigd zien in de aanname dat alles wat wij waardevol noemen (ziel, kunst, liefde, cultuur en noem maar op), uiteindelijk niets anders is
dan een staaltje complexe chemische processen. Waar het christendom zegt dat het geestelijke voorafgaat aan het materiële (‘In den beginne was het Woord’), gaat het materialisme ervan uit dat het geestelijke een onverklaarbaar groeisel boven op de materie is.

Als dat laatste klopt en er vóór de big bang geen God bestond, dan maakt dat onszelf automatisch tot de goden van het universum zijn. Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren. C. S. Lewis zegt in The Abolition of Man (De afschaffing van de mens) dat de mens eerst de natuur gaat beheersen, daarna het mensdom en ten slotte (hoe kan het anders) God; om er vervolgens aan toe te voegen dat de mens met die aspiraties uiteindelijk zichzelf te gronde richt.

Dit artikel gratis verder lezen? Schrijf u via de website van De Waarheidsvriend in voor de nieuwsbrief en lees de volledige tekst van dit artikel. Dr. Theo Boer is hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg aan de Protestantse Theologische Universiteit.

Praatmee

Beluister onze podcast

#356 Jeffrey & dr. Wim Dekker over iftar-maaltijden, de NGK-synode en de 40-dagentijd
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Engeland
Nieuws

Britse straatprediker vrijgesproken na kritiek op de Koran

De Britse straatprediker Karandeep Mamman is op 12 maart door de rechter vrijgesproken van haatzaaien. De rechtszaak volgde op een incident in januari 2023, waarbij Mamman tijdens een openluchtprediking kritiek uitte op de Koran en werd omringd door

Nigeria
Nieuws

Opnieuw christenen in Nigeria slachtoffer van dodelijke aanval door Fulani-herders

Een gewelddadige aanval door Fulani-herders heeft het leven gekost aan zeven christenen in Nigeria. De aanval begon met een dodelijke steekpartij en escaleerde tot een grootschalige aanslag op een christelijk dorp. Op zondag 9 maart werd een christel

Halsema
Nieuws

Tientallen Amsterdamse kerken sturen brandbrief naar burgemeester Halsema

Tientallen kerken in Amsterdam hebben een brandbrief gestuurd aan burgemeester Femke Halsema. Ze maken zich grote zorgen over hun toekomst omdat ze geen gebouwen hebben. Volgens de kerken moeten ze om ruimte concurreren met commerciële partijen en is

Ds. J. M. J. Kieviet
Video

CGK-predikant vertelt over Syrisch meisje dat haar vader verloor: "Alleen omdat hij christen was"

"Nu heeft Gara geen vader meer, en dat alleen omdat hij christen was", aldus ds. J. M. J. Kieviet. De CGK-predikant deelde in een preek een aangrijpend verhaal over de zevenjarige Gara uit Syrië die haar vader verloor. Haar vader, die buschauffeur wa

SDOK podcast
Podcast

SDOK podcast: Genezingswonder leidt hindoepriester tot Jezus

Binod uit Nepal is hindoepriester en geneest van een dodelijke ziekte nadat Jezus aan hem verschijnt in een droom. Als hij vervolgens besluit om Jezus te gaan volgen, wordt Binod door zijn familie op straat gezet en verliest hij ook zijn baan. Zijn b

Otto Grevink
Video

Ds. Otto Grevink over het tweede gebod: "Jouw godsbeeld kan in de weg staan"

Het tweede gebod houdt in dat je geen beelden of voorwerpen mag maken om die als god te vereren, omdat alleen God zelf mag worden aanbeden. Ds. Otto Grevink merkt op dat sommigen "met een heel massief beeld van God zijn opgevoed: zo is God, en niet a

Joël, Bagtowar en Mandy
Podcast

Hoe betrek je God in je werk of studie? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van ChristenDOM? gaan Joël, Bagtowar en Mandy in gesprek over hoe je God kunt betrekken in je werk en je studie. Hoe doe je dat, welke struikelblokken kom je tegen en waarom zou je dat eigenlijk doen? Dit en meer kun je in deze afl

Stieneke Hagens
Nieuws

Stieneke schrikt van sociale uitsluiting: "God heeft iedereen talenten gegeven"

“Romagemeenschappen hebben te maken met sociale uitsluiting. Maar ik geloof dat God ook aan hen talenten heeft gegeven die zij mogen inzetten ter opbouw van Zijn Koninkrijk.” Stieneke Hagens verhuisde eerder dit jaar naar Roemenië. Met haar project ‘

Meerartikelen

Jan Willem Slager
Nieuws

Jan Willem Slager spreekt over historisch bewijsmateriaal Nieuwe Testament

Hoe kunnen we weten dat het Nieuwe Testament van de Bijbel nauwkeurig en betrouwbaar is? Op dinsdag 18 maart organiseert Logos Deventer een avond met ing. drs. Jan Willem Slager over dit onderwerp. Samen met Jan Willem wordt gekeken naar manuscripten

Stichting IRS
Nieuws

Stichting IRS organiseert ontmoetingsdag vanwege 65-jarig jubileum

'Stichting IRS 65 jaar'. Dat is het thema van de Ontmoetingsdag die op D.V. zaterdag 22 maart 2025 in Gorinchem gehouden zal worden. Het evangelisatiewerk in Zuid-Nederland zal op deze dag onder de aandacht worden gebracht. In een lezing zal directeu

Willem Lingeman
Column

Waarom ik met blijdschap iedere zondag naar de kerk ga

Soms lees je van die berichten waarbij je, ik althans, bijna van verbazing van je stoel valt. Zo ook vorig jaar in het Nederlands Dagblad. Daar las ik de kop: ‘Hoe krijg je weer zin in de kerk na de vakantie?’ En verderop krijgt de lezer de kop ‘Deze

Ds. G. van Zanden
Video

Geëmotioneerde predikant vertelt over aangrijpend sterfgeval tijdens coronaperiode

"Ik kon er niet bij en zo is ze ook gestorven. Toch was het wel een makkelijke begrafenis, omdat ik wist dat er wel Iemand bij kon", aldus een geëmotioneerde ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee vertelde onlangs in een preek

Johan Schep
Video

Johan Schep over de ontmoeting tussen Jozef en zijn broers in Egypte

In de serie 'Jozef' van Growing Faith Nederland behandelt Johan Schep het levensverhaal van Jozef. Zijn broers verkochten Jozef op jonge leeftijd als slaaf. Uiteindelijk zou Jozef terechtkomen in Egypte, waar hij zou dienen onder Potifar. Hoewel Joze

The Chosen
Nieuws

Jezus bereidt zich voor op kruisiging in vijfde seizoen The Chosen

De laatste dagen van Jezus en intieme momenten met Zijn discipelen. Daarop ligt de focus in het vijfde seizoen van de populaire serie The Chosen. "We werken toe naar de kruisiging van Jezus. Ook zien we hoe Hij de religieuze leiders confronteert met

Franklin Graham en Trump
Nieuws

Franklin Graham stelt grof taalgebruik Trump opnieuw aan de kaak

De Amerikaanse evangelist Franklin Graham vindt het belangrijk dat leiders zorgvuldig met hun woorden omgaan. In een interview met Deseret News verwees Graham in een eerder door hem verstuurde brief aan president Donald Trump. Daarin vroeg hij hem mi

De Waarheidsvriend
Nieuws

Hoofdredacteur De Waarheidsvriend treedt terug

De Waarheidsvriend, het officiële orgaan van de Gereformeerde Bond (GB) binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), moet op zoek naar een nieuwe hoofdredacteur. Dr. Henk Dijkgraaf volgde vorig jaar drs. Piet Vergunst op, maar stopt per 1 mei.  Na

Wilma van der Meij
Nieuws

Christenen brengen zending dichtbij huis: vooruitblik op GZB-dag

Zendingsorganisatie GZB organiseert komende zaterdag de jaarlijkse ontmoetingsdag. Naast veel workshops zijn er ook bijzondere sprekers uit Latijns-Amerika. In het Family7-programma Uitgelicht! blikt Wilma van der Meij namens de GZB vooruit op dit ev

Tiemen van Dijk
Video

Tiemen van Dijk deelt oudtestamentische principes voor een gezond bedrijf

Als CEO van een bedrijf dat jaarlijks ruim 10 miljoen automatten produceert, kan hij nogal wat Bijbelse wijsheid gebruiken. Het bedrijf heeft meer dan 2000 medewerkers in dienst. Leergierig als hij is, heeft Tiemen van Dijk zich verdiept in Bijbelse

ds. J.J. (Jan) Mulder
Video

Hoe om te gaan met huiver voor het heilig avondmaal? Ds. Mulder reageert

"Je mag de tijd nemen." Dat is de kern van het antwoord van ds. J.J. (Jan) Mulder op de vraag over de huiver die vaak bestaat rond het deelnemen aan het heilig avondmaal. Er is wat hem betreft niets mis met een vrijmoedige houding. Het geloof mag vol

Akash
Levensverhaal

Tien jaar na zijn dood blijft Akash Bashir inspiratie voor velen

Op 15 maart is het tien jaar geleden dat Akash Bashir overleed. De 20-jarige Pakistaanse katholiek offerde zijn leven op om honderden mensen te redden toen hij een zelfmoordterrorist tegenhield die probeerde de St. Johanneskerk in Youhanabad in het b