Een risicovol onderzoek: leven scheppen uit dode materie

Verdieping 2 augustus 2024 Dr. Theo Boer
Dr. Theo Boer
YouTube

Prof. dr. Cees Dekker, hoogleraar Nanobiologie aan de TU Delft, ontvangt 40 miljoen euro voor onderzoek naar het ontstaan van leven. Met zijn team wil hij proberen om uit levenloze moleculen een levende cel te bouwen. Als christen ziet hij dit als een eigentijdse invulling van Gods cultuuropdracht aan de mens.

Leven scheppen uit dode materie klinkt ambitieus en is dat ook. Laten we wel wezen: nobelprijswaardig. Tot dusverre is immers geen enkel waarneembaar voorbeeld gevonden van leven dat ontstaat uit dode materie, hoewel het volgens evolutiebiologen ooit moet zijn gebeurd. Als zo’n eigentijds, liefst herhaalbaar voorbeeld er wel zou zijn – stel dat we hebben ontdekt dat zich in poelen met moleculen x, y en z levende cellen of protocellen vormen –, dan wisten we alweer een hoop meer over de ontwikkeling van leven op aarde. Maar alles wat we tot dusverre aan leven creëren, denk aan klonen, chimaeren, hybriden etc. (de laatste twee zijn vormen van mens-diercombinaties; red.), verdient die naam eigenlijk niet, omdat we steevast gebruik maken van reeds bestaand leven.

Evolutie
Ik begin met het scenario dat het experiment teleurstelt. Goed onderzoek houdt overigens altijd rekening met de mogelijkheid dat je hypothese niet wordt bewezen; ook dát is een resultaat van onderzoek. Maar stel dat wat men ook probeert en hoe perfect men de omstandigheden ensceneert, er 40 miljoen euro later nog steeds geen begin van leven is ontstaan.

Wonderen kun je niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken.

Critici – en mogelijk ook Cees Dekker zelf – zullen waarschijnlijk verzoeken om meer tijd en middelen. Dekker zelf houdt in elk geval rekening met de mogelijkheid dat het ooit gaat lukken, maar daarvoor moet je wel overtuigd zijn dat je aan het zoeken bent naar een soort natuurwet. Wonderen kun je immers niet onderzoeken: die berusten per keer op een vrije beslissing van God om in te grijpen in de natuurlijke gang van zaken. Dekker acht het ‘niet waarschijnlijk’ dat de overgang van dode materie naar leven het gevolg is van zo’n wonder.

Dus wat als het experiment niet lukt? Dat zou een goede reden zijn om aan te nemen dat materie niet ‘uit eigen kracht’ leven kan opleveren en dat voor de overgang van dood naar leven een (nieuwe) interventie van buiten de materie vereist is. Zo’n interventie tijdens de evolutie lijkt mij als gelovige – ik besef dat er lezers van dit blad zijn die dit anders zouden verwoorden – geen enkel probleem. Het geloof dat God ooit uit niets iets maakte, is immers net zo’n wonder. Welnu, is zo’n latere stap van dode materie naar leven misschien niet net zo’n ‘schepping uit het niets’ geweest? Dat zou niet nieuw zijn: wie geloven in het bestaan van een onsterfelijke menselijke ziel, gaan in het algemeen ook uit van zo’n bijzondere scheppingsdaad tijdens de evolutie.

Apenrots
Dan scenario twee: wat als het Dekker en zijn team (of hun opvolgers) wel lukt om leven te scheppen uit dode materie? Ook met dat resultaat kun je twee kanten op: die van de verwondering en bescheidenheid, of die van de hybris (hoogmoed) of trots.

Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren.

De materialist zal zich bevestigd zien in de aanname dat alles wat wij waardevol noemen (ziel, kunst, liefde, cultuur en noem maar op), uiteindelijk niets anders is
dan een staaltje complexe chemische processen. Waar het christendom zegt dat het geestelijke voorafgaat aan het materiële (‘In den beginne was het Woord’), gaat het materialisme ervan uit dat het geestelijke een onverklaarbaar groeisel boven op de materie is.

Als dat laatste klopt en er vóór de big bang geen God bestond, dan maakt dat onszelf automatisch tot de goden van het universum zijn. Staand op de top van de apenrots van de evolutie maken wij ons op om het universum te domesticeren. C. S. Lewis zegt in The Abolition of Man (De afschaffing van de mens) dat de mens eerst de natuur gaat beheersen, daarna het mensdom en ten slotte (hoe kan het anders) God; om er vervolgens aan toe te voegen dat de mens met die aspiraties uiteindelijk zichzelf te gronde richt.

Dit artikel gratis verder lezen? Schrijf u via de website van De Waarheidsvriend in voor de nieuwsbrief en lees de volledige tekst van dit artikel. Dr. Theo Boer is hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg aan de Protestantse Theologische Universiteit.

Praatmee

Beluister onze podcast

#363 Jeffrey & Gerdien Lassche over smartphonegebruik en het gezinsleven
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Lourens du Plessis
Preekverslag

God maakt het onmogelijke mogelijk: "Juist daar verschijnt God"

In een rauwe, eerlijke preek op Opwekking liet Lourens du Plessis zien wat er gebeurt als Gods belofte kruist met ons ongeloof. De onlangs aangestelde directeur deed dat aan de hand van het verhaal van Abraham en Sara. “De dingen die bij mensen onmog

Anne-Ruth op bezoek
Dagelijks leven

Iemand helpen in je studententijd: Anne-Ruth doet het gewoon

Je studententijd de mooiste tijd van je leven? Maak ‘m (nog) mooier door iets te doen voor een ander. HipHelpt brengt je in contact met mensen uit je buurt die hulp nodig hebben. Anne-Ruth gaf het goede voorbeeld. Student Anne-Ruth vindt dat juist je

Muskathlon en IJM
Persbericht

Muskathlon en IJM bundelen krachten in de strijd tegen moderne slavernij

Muskathlon en IJM slaan de handen ineen voor structurele verandering in de strijd tegen moderne slavernij. Wereldwijd worden circa 50 miljoen kinderen, vrouwen en mannen uitgebuit in slavernij. International Justice Mission (IJM) is werelds grootste

Jaap Bönker
Column

Er komt vrede tussen Israël en de Palestijnen!

Jazeker, u leest het goed: er komt vrede tussen Israël en de Palestijnen, maar op een andere manier dan wij veelal denken. Vredesakkoorden en gesprekken lopen op niets uit. Steeds zijn er weer aanslagen op Israël door de Palestijnen, en vergeldingsac

Bram van den Boogaard
Interview

“Ik wil er zijn voor elk kind.” – Waarom Bram de stap van het bedrijfsleven naar directeur-bestuurder zette

Na jarenlang te hebben gewerkt in de publieke sector, waar hij leiding gaf aan verschillende organisaties, merkte Bram van den Boogaart (58 jaar) dat hij iets miste. Hij voelde een verlangen om meer van betekenis te zijn en begon zijn zoektocht naar

Evangelist Henk van Dorp
Interview

Henk van Dorp ontdekte dat engelen realiteit zijn: "Als we bidden komt de hemel in actie"

Engelen, ze zijn een ongrijpbare werkelijkheid voor christenen. Ze komen vaak in de Bijbel voor, maar welke rol spelen ze vandaag de dag? Evangelist Henk van Dorp schreef het boek Hemelse beschermers en deed mooie ontdekkingen. “Wij kunnen ze vergete

Aryanne Kolsters
Preekverslag

Hoe klinkt een liefdesverklaring van God? Aryanne Kolsters laat het zien in Hooglied

Hooglied is misschien wel het meest omstreden boek uit de Bijbel, vanwege de sensuele en kwetsbare insteek. Maar tijdens de Pinksterconferentie durft Aryanne Kolsters het aan. Met hartstocht en eerlijkheid opent ze het boek als liefdesverklaring van

Indonesie
Nieuws

Derde afwijzing Toraja-kerk in Indonesisch dorp roept vragen op over godsdienstvrijheid

Voor de derde keer hebben inwoners van het dorp Sungai Keledang in Oost-Kalimantan (Indonesië) zich uitgesproken tegen de komst van een christelijke kerk. Grote spandoeken met protestleuzen verschenen op zondag 25 mei op verschillende plekken in het

Meerartikelen

Richard Groenenboom en Jan
Video

Zondag in Hour of Power is Richard Groenenboom van SDOK te gast

Zondag is Richard Groenenboom van Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK) te gast in Hour of Power. Richard is enorm begaan met vervolgde christenen over de hele wereld. Als journalist wordt hij geïnspireerd door hun verhalen, en motiveert dit hem zich

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant blikt terug op bezoek aan concert hardstyle-dj Sefa

Ds. G. van Zanden bezocht recent een concert van hardstyle-dj Sefa. Dit vertelde de hervormde predikant onlangs in een preek. De artiest, van wie de naam Sefa Vlaarkamp is, nodigde Van Zanden uit om zijn concert bij te wonen en daar ging hij op in. I

Jongeren
Persbericht

Alongsiders Nederland daagt jongeren met uniek traject uit om hun leven radicaal om te gooien

In een wereld waar alles snel gaat en afleiding op elke hoek ligt, zoeken veel jongeren naar iets diepers. Iets dat écht betekenis heeft. Iets dat richting geeft. Daarom is er The 180 – een uniek traject van Alongsiders Nederland dat jou uitdaagt om

Nigeria
Nieuws

In Nigeria ontvoerde evangelist weer vrijgelaten: "Dit is de hand van God"

Een van de twee ontvoerde christelijke evangelisten in het noordwesten van Nigeria is deze week vrijgelaten. De jonge werker Ojo John (33), ook bekend als Mallam Yahaya, werd op 21 mei ontvoerd. Hij werd samen met zijn collega Silvanus Abu (26) ontvo

Amir Tsarfati en Barry Stagner
Video

Video: Amir Tsarfati en Barry Stagner over de Gaza-oorlog en Bijbelse profetieën

Zo'n zeshonderd dagen geleden vielen Hamas-terroristen Israël binnen en richtten daar een bloedbad aan. Met een verschrikkelijke oorlog als gevolg. Amir Tsarfati en Barry Stagner zien in deze gebeurtenissen verwijzingen naar het Bijbelboek Daniël, zo

Ds. D. J. T. Hoogenboom
Nieuws

Ds. Hoogenboom aanvaardt beroep en verlaat CGK Utrecht-West

De christelijke gereformeerde kerk in Utrecht-West moet binnenkort op zoek naar een nieuwe predikant. Ds. D. J. T. Hoogenboom (foto) aanvaardt een beroep van de Sionskerk in Bennekom. Daar volgt Hoogenboom de naar Heerde vertrokken ds. G. van Roekel

Christie
Video

Zangeres Christie vertelt over haar nieuwe album 'Geworteld'

Met haar pure en persoonlijke songs hoopt ze het hart van haar luisteraars te raken. Deze maand kwam haar derde studioalbum uit met als titel ‘Geworteld’. Voor dit album keerde ze terug naar haar wortels en de ervaringen die haar hebben gevormd tot w

Bram Hofland
Video

Jezus is 100% God en 100% mens: hoe kan dat? Bram Hofland legt uit

Christenen belijden vanaf het allereerste begin dat Jezus van Nazareth niet alleen mens is, maar ook God. Sterker nog, dat Hij Gods Zoon is. In de geschiedenis is daar veel over nagedacht. Dit jaar is het 1700 jaar geleden dat de geloofsbelijdenis va

Belder
Column

De lege dorpskerk is een aanklacht tegen plaatselijke christenen

Er is een overvloed aan negatief nieuws. Het lijkt wel of we alleen daar nog maar in geïnteresseerd zijn. Creëert de vraag het aanbod of het aanbod de vraag…? Op kerkelijk gebied is het al het weinig anders. De ingrediënten voor doemdenken liggen in

Andre van Grol
Interview

Volgens André van Grol kijken we in het Westen op de verkeerde manier naar vervolgde christenen

We kijken als westerse christenen vaak op de verkeerde manier naar vervolgde christenen. Dat concludeert André van Grol, directeur-bestuurder van Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK), in gesprek met Cvandaag. Volgens Van Grol moeten we leren om door

Lourens du Plessis
Interview

Opwekking-directeur: “Als geloof vervaagt tot traditie, dan sterft het”

“Als de kerk niet laagdrempelig is voor jonge gezinnen, sluiten we hen in feite buiten. Er is een mindsetverandering nodig binnen kerkelijk Nederland”, zo stelt Lourens du Plessis. De kersverse directeur van Stichting Opwekking deelt in gesprek met C

Wim Hoddenbagh
Preekverslag

Wim Hoddenbagh verbindt Hemelvaart met Pinksteren: "De Geest komt niet onmerkbaar"

De Pinksterconferentie van Stichting Opwekking kan dit jaar dan wel met Hemelvaart gehouden worden, zegt spreker Wim Hoddenbagh, maar dit jaar zijn we dichterbij Pinksteren dan ooit. In de eerste preek van de conferentie verbond de oprichter van Stic