Een boodschap aan de CGK: heeft de Afscheiding herstel gebracht van de kerk?

Verdieping 27 april 2024 5 minuten Ds. J. A. W. Verhoeven
Ds. J. A. W. Verhoeven
YouTube

We constateren wederkerig met dankbaarheid geestelijke herkenning. Wij bidden voor elkaar. Wij ontmoeten elkaar in het deputaatschap Eenheid van de gereformeerde belijders. Dat geeft mij vrijmoedigheid om vandaag iets aan u te zeggen, nu de eenheid en de waarheid op het spel staan.

Ik ervaar grote betrokkenheid en diepe verwantschap. Persoonlijk: ik ben als hervormd predikant in hoge mate gevormd door uw hoogleraren – W.H. Velema, B.J. Oosterhoff, W. van ’t Spijker, J.P. Versteeg en anderen – hoewel ik bij hen nooit college liep. Echter, vrijwel alles wat zij publiceerden, heb ik gelezen en verwerkt.

We constateren wederkerig met dankbaarheid geestelijke herkenning. Wij staan op elkaars kansel. Daarom doet het ons pijn dat uw kerken diep verdeeld zijn geraakt. De eenheid staat op het spel. En niet minder de waarheid.

Andere bril
Wat zit daarónder? De hermeneutiek allicht. We zeggen allemaal dat we gereformeerd zijn, tegelijk lezen we de Schriften met een andere bril. Verwarring alom. Alles lijkt vloeibaar te worden. We hebben met elkaar niet het geestelijke niveau om tot een eenduidig verstaan van de Bijbel te komen. Dat tekent onze vervallenheid. Als Gereformeerde Bond weten wij daar alles van. Wij delen met u in die armoede. Over hermeneutiek zou veel gezegd kunnen worden. Er móét veel over gezegd worden.

Heeft Paulus zich afgescheiden van de synagoge? Neen! Heeft Luther zich afgescheiden van de Rooms-Katholieke Kerk? Neen! Heeft de Afscheiding herstel gebracht van de kerk? Neen!

Afscheiding
Toch stel ik een ander punt aan de orde. In deze beklemmende situatie dringt zich de vraag op: wat is kerk? De ecclesiologie. Of u nu wat conservatiever of progressiever bent: hebt u die vraag wel gewogen? Uw ds. J.H. Velema zette zich in voor het COGG (Contactorgaan Gereformeerde Gezindte). Dat overlegorgaan kwam in 1996 met een gezaghebbend document: ‘Ecclesiologische Consensus’. Lezend wat daar geschreven staat, stel ik u de vraag: heeft afscheiding recht? Heeft Paulus zich afgescheiden van de synagoge? Neen! Heeft Luther zich afgescheiden van de Rooms-Katholieke Kerk? Neen! Heeft de Afscheiding herstel gebracht van de kerk? Neen!

Natuurlijk hebt u sinds 1834 Gods zegen ervaren. Dat laat ik voluit staan. Diep en breed verkondigt u de Christus der Schriften, wellicht beter dan wij in onze gemeenten. Maar voor de kerkleer deugt het principe van de afscheiding niet. Het strijdt met de kern van het reformatorische belijden: de rechtvaardiging van de goddeloze.

Een afgescheiden kerk moet immers op een of andere manier zichzelf rechtvaardigen: waarom zijn wij een betere kerk dan de ander? Daarom hindert een afgescheiden kerkbegrip de volle prediking van de rechtvaardiging in Christus, van de onvoorwaardelijke genade in Hem (A.J. Mensink). De laatste decennia hebben we de meest wonderlijke kerkverbanden zien ontstaan. En dat in een seculiere samenleving, aan wie wij het beeld presenteren dat we experts zijn in nederige hoogmoed. Is het een wonder dat het imago van de kerk slecht is en veel prediking krachteloos?

De Afscheiding hanteert een kerkprincipe dat onvermijdelijk leidt tot steeds verdere scheuringen. Wie op dat stramien doorborduurt, komt op een woord als herverkaveling.

Gelijkgezinden
Het principe van afscheiding is te menselijk. Het zet te laag in: bij mensen, gelovige mensen weliswaar, gereformeerde mensen die hun handtekening onder de drie Formulieren van Enigheid zetten – maar nog altijd ménsen. Zij vormen een kerkverband. Waar komt dat woord vandaan? Ik zou het niet weten. Niet uit de belijdenisgeschriften, en zeker niet uit de Bijbel. Niet verbánd, maar verbónd! De kerk bestaat niet uit gelijkgezinden, maar uit gelijkbeminden (W. Verboom/C. Blenk). Wij zijn geen vrienden. Wij zijn in Christus aan elkaar gegeven als broeders en zusters. Daarop zijn we aanspreekbaar. Over het hart oordeelt de Heere, niet wij.

De Afscheiding hanteert een kerkprincipe dat onvermijdelijk leidt tot steeds verdere scheuringen. Wie op dat stramien doorborduurt, komt op een woord als herverkaveling, een akelig woord.

Voorlaatste fase
U zult zeggen: ‘Het gaat toch om de waarheid! Als die in het geding komt, moeten we afscheiden.’ Ds. G. Boer heeft ons geleerd dat het denken over waarheid en eenheid ons sámen tot Christus moet dringen. De kerk gelooft niet in haar belijdenisgeschriften – zij gelooft in Christus, waardoor de belijdenis haar lief is. Dat wel.

De kerk gelooft en preekt niet de waarheid-op-zichzelf. Ook niet de eenheid-op-zichzelf. Dat zijn abstracties. In de kerk spreekt de levende Heere, Die tussen de kandelaren loopt. De kritische vraag is wel: klinkt Zijn stem in de verkondiging? Preken wij werkelijk de volle rijkdom van de drie-enige God? ‘Het gehalte van de prediking bepaalt het gehalte van de kerk.’ (A.J. Mensink)

Gelijkgezinden komen vroeg of laat in problemen met zichzelf. Er ontstaat wrijving, onmin, verwijten.

Gelijkgezinden komen vroeg of laat in problemen met zichzelf. Er ontstaat wrijving, onmin, verwijten. Het begint ermee dat predikanten niet meer op elke kansel van hun eigen kerkverband worden uitgenodigd. Dat is de eerste fase. De voorlaatste fase is dat er hardop gedacht wordt over scheuren. De Hersteld Hervormde Kerk bevindt zich momenteel in de eerste fase, u in de voorlaatste fase. Het proces is hetzelfde. Ga niet van de ene afgescheiden kerk naar een andere, u komt van de regen in de drup.

Een paraplu
Voor u blijft alleen de Protestantse Kerk over. Is die beter? Beslist niet. Ik spreek u niet toe vanuit de hoogte, maar in een gebroken gestalte. Waar u verdeeldheid legitimeert, accepteert de Protestantse Kerk verbrokkeling van de waarheid. Volgens haar kerkorde is zij een belijdende kerk, kunt u dat erkennen? In de praktijk presenteert ze zich echter als een mozaïek van kerkplekken, een paraplu.

Niet het voortbestaan van uw kerkverband staat op het spel, maar überhaupt het voortbestaan van de kerk in Nederland.U wilt geen kleurloze kerk, die alles wat mensen verzinnen, voorziet van Gods zegen. Dat wil de Gereformeerde Bond ook niet. Het geding om de waarheid moet blijven. Maar onze geestelijke kracht is klein. Dat openbaart zich in onze prediking en theologiebeoefening. De Gereformeerde Bond kan theologisch niet op eigen benen staan. Daarom vraag ik u nederig en indringend om ons te komen helpen, juist in de vragen rond hermeneutiek, prediking, doordenking van gereformeerde theologie met het oog op de 21e eeuw voor onze samenleving.

Niet het voortbestaan van uw kerkverband staat op het spel, maar überhaupt het voortbestaan van de kerk in Nederland.

Wij hebben diepe achting voor uw vroomheid. Als u die toch zou willen inbrengen! Gereformeerde theologie gedijt niet in afgedamde hokjes, ze heeft armslag nodig om haar kracht te tonen. Wij zijn jaloers op uw universiteit. Wat zou die veel kunnen betekenen voor de vorming van onze predikanten. Ziet u niet de urgentie? Wij leven in de laatste dagen. Niet het voortbestaan van uw kerkverband staat op het spel, maar überhaupt het voortbestaan van de kerk in Nederland.

U werpt tegen: de Gereformeerde Bond heeft nooit een synodebesluit kunnen beïnvloeden, laat staan veranderen. Dat is waar. Wij weten ons arm, hoewel niet ongezegend. Alles brokkelt ons bij de handen af. Maar dít weten wij: dat God mét ons is. ‘Hij denkt aan Zijn verbond voor eeuwig, aan de belofte die Hij gedaan heeft tot in duizend generaties.’ (Ps.105) Zouden we niet sámen dáárvan kunnen leven?

Ds. J. A. W. Verhoeven is predikant van de hervormde wijkgemeente van bijzondere aard te Krimpen aan den IJssel en voorzitter van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Praatmee

Beluister onze podcast

#353 Ds. Bram & Marco Hofland over de crisis binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Rick Warren
Nieuws

Rick Warren biedt excuses aan voor politiseren Jezus' kruisiging

Rick Warren, oprichter van Saddleback Church en auteur van de bestseller Doelgericht Leven, heeft zijn excuses aangeboden. Hij kreeg kritiek op een bericht dat hij op het sociale mediaplatform X had geplaatst. Het bericht ging over de politieke betek

Dick Schoof
Nieuws

Honderden religieuze leiders richtten zich zonder resultaat tot premier Schoof

In een brief aan premier Schoof uitten meer dan duizend religieuze leiders onlangs hun zorgen over het voorgestelde asielbeleid van de regering. Initiatiefnemer mr. Jan de Beer uit Zwolle ontving deze week een reactie van de minister-president. 'De r

Oekraïne-debat
Nieuws

Oekraïne-debat: dit waren de bijdragen van CU en SGP

'We voelden dit weekend nagenoeg allemaal de schuivende panelen van een nieuwe tijd. En in deze zware tijd komt het erop aan: wie staat er op?', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikker. De Tweede Kamer debatteerde dinsdag met minister-president S

Knesset
Positief nieuws

Voormalig Iraanse generaal in Knesset: "De Messias veranderde mij volledig"

'Dood aan Israël! Dood aan Amerika!', zo klinkt regelmatig vanuit honderden kelen op de straten van Teheran. In de Knesset (het Israëlische parlement) klonk een heel andere boodschap, zo meldt All Israel News. Kurosh Azadmehr (een schuilnaam om veili

Tweede Kamer
Nieuws

Meerderheid Tweede Kamer lijkt tegen verbod op 'homogenezing'

Een initiatiefvoorstel om een verbod in te voeren op behandelingen die homoseksualiteit zouden genezen, gaat het waarschijnlijk niet halen. NSC en CDA zullen tegenstemmen, en ook de PVV zegt het voorstel niet te steunen. Het initiatiefvoorstel om beh

Ds. J. C. de Groot
Video

Ds. De Groot ziet dat refogezindte in verdediging schiet als Jezus oproept tot bekering

"'Bekeert u en gelooft het evangelie'. Dat is het bevel van de Heere. In onze reformatorische gezindte schieten we natuurlijk al direct in de verdediging: 'Een mens kan zichzelf toch niet bekeren?' Als Jezus nu zegt: 'Bekeert u', hoe durven wij dan e

The Chosen
Nieuws

Hitserie The Chosen kondigt première van vijfde seizoen aan

Het vijfde seizoen van hitserie The Chosen gaat binnenkort in première. Dat meldt CBN News. Ter ere van de lancering is een unieke samenwerking aangegaan met de wereldberoemde fotograaf Annie Leibovitz. Zij maakte drie portretten van sleutelmomenten

CGK-synode
Nieuws

88 CGK-gemeenten: 'Niet ontbinden wat God heeft samengevoegd'

'Wanneer gemeenten ‘ongecontroleerd’ het kerkverband verlaten, is dat hun eigen keuze, voor hun eigen verantwoordelijkheid. Wij mogen als kerkverband echter niet ontbinden wat God heeft samengevoegd in Jezus Christus', zo is volgens het Reformatorisc

Meerartikelen

dominee Willem Glashouwer
Video

Ds. Willem Glashouwer wijst op tien gevaarlijke theologische missers over Israël

Het volk Israël is altijd al gewelddadig geweest, dat zie je in de Bijbel, maar ook nu nog. Bijbelse Profetieën over Israël gaan vooral over vroeger, die mag je niet toepassen op vandaag. Joden lijden omdat ze ongehoorzaam zijn aan God. Zomaar een gr

autisme
Nieuws

Platform Autisme in de kerk organiseert studiedag

Tijdens de Week van Autisme’ organiseert Platform Autisme in de kerk de studiedag 'Zo werkt het in mijn hoofd'. Deze bijeenkomst over autisme, breinwerking en relaties wordt gehouden in Amersfoort op zaterdag 5 april 2025. Het Platform wil hiermee ru

Gerdine Blom
Boekfragment

Waarom heeft God me niet gewaarschuwd?

Het beeld van mijn dochter Miriam, liggend op de trap, dringt zich aan me op. Ze was uitgeput en had me nodig en ik had niet door hoe ernstig het was. Waarom heb ik niets aangevoeld, ik wist toch dat Miriam zich altijd groot houdt, zelfs als het niet

Kerk Congo
Nieuws

70 mensen onthoofd gevonden in kerk Congo

Terwijl alle ogen gericht zijn op de strijd van M23 in Goma en Bakavu in Oost-Congo, kunnen gewapende milities van de geallieerde democratische strijdkrachten (ADF) schijnbaar ongestoord hun gang gaan. Zij vallen geregeld kwetsbare gemeenschappen in

Ds. A. T. Vergunst
Video

GerGem-predikant wijst op christenen die in een geestelijke gevangenis zitten

"Ik ontmoet mensen die in een soort geestelijke gevangenis zitten die het vonnis hoorden dat ze de dood waardig zijn, maar die ook zo vaak hoorden dat een ieder die in Hem gelooft vrijgesproken wordt. Toch zitten er nog velen in hun cellen", aldus ds

Het Britse parlement
Nieuws

Britse politici willen einde aan gebed in parlementsvergaderingen: 'Niet meer van deze tijd'

Een groep progressieve parlementsleden in het Verenigd Koninkrijk wil een einde maken aan het dagelijks gebed in het Lagerhuis, de plek waar het Britse parlement gevestigd is. Volgens hen is deze traditie, die al sinds 1558 bestaat, niet langer passe

door IS-terroristen gedode christenen
Nieuws

Film als eerbetoon voor door IS-terroristen gedode christenen

Tien jaar geleden werden 21 christenen door terreurgroep IS op brute wijze geëxecuteerd op een strand in Libië. Deze mannen weigerden hun geloof in Jezus Christus te verloochenen, zelfs toen ze de dood in de ogen keken. Hun indrukwekkende getuigenis

Pierre en Patricia
Interview

Pierre en Patricia verloren hun enige zoon: "We vergaven de taxichauffeur die hem aanreed"

"De tijd is weg. Het is als gisteren dat hij is overleden, maar het is veel te lang geleden dat we hem gezien hebben." Met deze woorden vat Patricia van Rosmalen het intense gemis samen van hun enige zoon Koen, die op tragische wijze om het leven kwa

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp merkt op dat de waarde van een mensenleven vaak in geld wordt uitgedrukt

Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SVOG) is een mensenleven 2,2 miljoen euro waard. In Bangladesh is een mensenleven volgens diezelfde methode slechts 5000 euro waard. De waarde van een mensenleven wordt in de wereld

Instagram Unite US
Nieuws

Honderden Amerikaanse studenten geven leven aan Jezus tijdens evangelisatiebijeenkomst

Op de campus van de Universiteit van Kentucky vond onlangs een indrukwekkende geestelijke opwekking plaats. Dat schrijft CBN News. Tijdens een massaal evangelisatie-evenement van Unite US gaven meer dan 2.000 studenten hun leven aan Jezus en werden v

ds. J. Joppe
Nieuws

HHK Zuilichem-Brakel hoopt op komst ds. J. Joppe

De hersteld hervormde gemeente van Zuilichem-Brakel heeft een beroep uitgebracht op ds. J. Joppe (foto). De predikant is in beeld als opvolger van de naar Oud-Beijerland verhuisde ds. P. Verhaar. Joppe is momenteel woon- en werkzaam in Barneveld. Ds.

paus Franciscus
Nieuws

Paus langer in ziekenhuis vanwege luchtweginfectie

Het Vaticaan meldt dat de toestand van paus Franciscus, die vrijdag met bronchitis werd opgenomen in het ziekenhuis, "complex" is door een luchtweginfectie. Dit betekent dat de 88-jarige paus langer in het ziekenhuis zal moeten blijven dan oorspronke