We leven in een cultuur die helemaal op lijkt te gaan in het hier en nu. ‘Geniet! Haal uit het leven wat erin zit’, is het motto. Met een definitief ingrijpen van God houdt vrijwel niemand rekening.

Ingepalmd
In de Bijbel klinkt echter voortdurend de oproep om te rékenen met Hem Die komt, om biddend waakzaam te zijn. Dat heeft een reden. Wat is immers het gevaar dat dreigt voor de gemeente van God? Welke verzoeking is er voor een christen, zolang hij hier op aarde leeft? Dat de verlangens van zijn hart en de richting van zijn leven niet gestempeld worden door God, de liefde tot God en het komen van Christus, maar door liefde voor de dingen in het hier en nu. Noem het: liefde tot de wereld.

Hoe je het ook wendt of keert: wij staan als gemeente van Jezus Christus midden in deze wereld. En dat moet ook, daar heeft God ons geplaatst. Niet buiten, maar in deze wereld. Maar terwijl een christen wel ín deze wereld staat, is hij niet ván deze wereld. Hij is immers van Jezus Christus, gekocht met de dure prijs van Zijn bloed.

Ondertussen is niemand in de christelijke gemeente immuun voor de verleidingen en de trekkracht van de dingen in het hier en nu. En daar ligt een ontzaglijk gevaar. Dat onze liefde - anders gezegd: ons hart - wordt ingepalmd door iets naast of in plaats van God. Door iets van hier beneden.

Er lijkt een diepe sluimering gevallen te zijn over veel van ons kerkelijk leven. We hebben tal van dingen van hier beneden toegelaten en aanvaard alsof het er allemaal niet toe doet. En dan bedoel ik niet zozeer dat bepaalde dingen fout zijn, maar wel hoe we ermee omgaan en hoe ons hart erdoor wordt ingepalmd. Terwijl Jakobus overduidelijk schrijft: ‘Wie dan nu een vriend van de wereld wil zijn, wordt als vijand van God aangemerkt.’ (Jak.4:4) En in de eerste Johannesbrief klinkt het: ‘Heb de wereld niet lief, en ook niet wat in de wereld is.’ (1 Joh.2:15)

Trekkracht
Wat wordt er in de eerste Johannesbrief bedoeld met de wereld? Dat kan niet de geschapen wereld zijn. Van die wereld heeft Jezus gezegd dat God de wereld zo heeft liefgehad dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft. Maar wat is die wereld dan wel? Het gaat om de krachten en machten die zich in deze wereld openbaren. Daar zit het punt. De wereld is geen neutraal gebied.

En het is echt een van tweeën. Voor ambtsdragers en voor gemeenteleden: gaat ons hart uit naar de Heere, naar Zijn toekomst, naar Christus, Die nu in de hemel is, en Die komt? Of gaat ons hart uit naar de dingen hier beneden? Johannes schrijft: ‘Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem.’ (1 Joh.2:15)

Is deze trekkracht van het hier en nu een van de redenen waarom de opwekking ‘Zie, Hij komt!’ (of vergelijkbare bewoordingen) in de Schriften zo vaak klinken moet? En hoe komt het dat in de praktijk van het gemeenteleven die maranathaverwachting zo ver te zoeken is?

Genieten
De eerste brief van Johannes tekent ons dat haarscherp. Niet alleen voor toen, maar ook voor de 21e eeuw. Wat gaat er allemaal in de wereld om en waar wordt ons hart als vanzelf naar toegetrokken?

In 1 Johannes 2:16 vat Johannes dat met drie punten samen. Hij heeft het over ‘de begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven’. Je zou het kunnen typeren als de drie geboden van de wereld.

Het is veelbetekenend dat deze drieslag diepe sporen trekt in het geheel van de Schriften. Bij de zondeval in het paradijs zie je het terug (Gen.3), als de duivel via de verleiding om te ‘genieten, hebben en beheersen’ de mens tot zonde verleidt. Dezelfde pogingen zie je terug bij de verzoeking van Jezus in de woestijn (o.a. Matt.4), waarbij het enige antwoord gelegen is in het ‘er staat geschreven’.

Vakanties
Eerst het eerste ‘gebod’: geniet. Johannes noemt het ‘de begeerte van het vlees’. Het willen genieten, maar ook het moeten genieten. De duivel zegt: Als je niet genoten hebt, heb je niet geleefd. Zo wordt het ons voorgesteld. En het moet altijd meer, en groter, en fantastischer. Maar je wordt er uiteindelijk zó moe van… Je raakt de rust in je leven helemaal kwijt.

Dat geldt ook voor dat tweede gebod vanuit de wereld. Johannes noemt het ‘de begeerte van de ogen’: je moet hebben en bezitten. Zorg dat je hebt. Meer en meer; nieuwer en groter. Je wordt als het ware voortgeduwd door het willen hebben van dingen hier beneden. Dat ga je als je levensdoel zien: hebben.

Ons hart neigt ernaar en het is zichtbaar in de christelijke gemeente, ook onder ambtsdragers. Het moet groter, het moet nieuwer, het moet meer. Waar is de soberheid in onze kleding, in onze auto’s, in onze fietsen, in onze vakanties? Hoe wordt in dit alles de zelfbeheersing als vrucht van de Geest zichtbaar?

Je kunt het waarnemen bij jongeren, maar niet minder bij ouderen. Bij de laatsten hoor je soms op hoge leeftijd, zelfs als er ernstige ziekte gekomen is: ‘Ik wil dat nog graag meemaken. En dat… Ik wil dat nog graag een keertje doen.’ Maar als dat enkel op het hier en nu gericht is, wat verraadt dat dan als het gaat om de uitgangen van ons hart?

Overdenk deze dingen, want de begeerte van het vlees en de begeerte van de ogen is niet uit de Vader, maar uit de wereld.

Bluf
Als derde noemt Johannes ‘de grootsheid van het leven’. Hij bedoelt dat je alles moet beheersen. Zorgen dat je het in de vingers hebt en zorgen dat je het zelf kunt. Het woord ‘hoogmoed’ dat hier gebruikt wordt, heeft iets in zich van bluf. En dan vooral dat je dat uit wilt stralen: niet afhankelijk willen zijn, maar doen alsof je alles onder controle hebt. Johannes zegt erover: ‘Het is niet uit de Vader, maar uit de wereld.’

Dringend klinkt de oproep: ‘Heb de wereld niet lief!’, want: ‘Zie, Hij komt!’ Wees waakzaam! Zet je zinnen niet op de dingen hier beneden. En als het je hart toch te veel gaat bezighouden, maak er dan korte metten mee. Jezus zegt in de Bergrede: Ruk dat oog uit als het verkeerde begeerten bij je wakker roept; en hak je hand af als je dadendrang je tot verkeerde prioriteiten brengt. Want het is beter met één oog of met één hand door het leven te gaan, dan dat heel je lichaam in de hel geworpen wordt (vgl. Matt.5:29-30). Paulus schrijft: De tijd is beperkt. Laten zij die van deze wereld gebruikmaken, zijn alsof zij die niet gebruiken. Immers, de gedaante van deze wereld gaat voorbij (vgl. 1 Kor.7:29-31).

Heb de wereld niet lief; en ook niet wat in de wereld is. Heb God lief; heb je naaste lief. Heb bovenal Christus lief! Want ‘de wereld gaat voorbij, met haar begeerte; maar wie de wil van God doet, blijft tot in eeuwigheid.’ (1 Joh.2:17)

Wind
De wil van God doen, wat is dat? Dat is ‘dat wij geloven in de Naam van Zijn Zoon, Jezus Christus, en dat wij elkaar liefhebben.’ (1 Joh.3:23) Het doen van de wil van God heeft alles te maken met een leven dat gestempeld wordt door geloofsvertrouwen in de opgestane Jezus, Die gekruisigd was. Maar ook dat je verwachtingsvol leeft: hoopvol, biddend, wakend, dienend, getuigend, en wetend dat het dienstwerk niet tevergeefs is in de levende Heere.

Wie leeft van wat Christus deed en doet, zal ook leren het zwaard van de Geest te hanteren om met het ‘er staat geschreven’ de verlokkingen van zonde en duivel te weerstaan.

Al gaat alles hier beneden voorbij, wie leeft uit God, uit de Vader, uit de Heere Jezus, die mag en moet weten dat we leven met de wind van Pasen in de rug. De dood is overwonnen, en de zinloosheid ook. Het Koninkrijk van God breekt zich baan. Daarom heeft het leven zin; daarom heeft ook het dienen in en vanuit de kerk zin. Het leven is het leven waard, omdat Jezus Christus leeft.

Ds. J. J. ten Brinke is predikant van de hervormde gemeente te Oud-Beijerland en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!