Het aantal vereiste handtekeningen voor kerkregistratie gaat omhoog, terwijl meer persoonlijke gegevens worden opgevraagd en de vergunning voor een kleiner gebied geldt. Als het plan door het parlement wordt goedgekeurd en ondertekend door president Japarov, wordt het na tien dagen als wet van kracht. Weinig mensen twijfelen eraan dat er grote veranderingen zullen plaatsvinden.

Beklag
“We hebben nu al moeite met het verzamelen van tweehonderd handtekeningen om ons in één plaats te registreren”, zo deden protestantse gelovigen hun beklag bij de mensenrechtenorganisatie Forum18. Op dit moment kunnen burgers ongeacht waar ze wonen in Kirgizië hun handtekening geven om een kerkelijke organisatie op te zetten.

“Onder de nieuwe wet krijgen uitsluitend inwoners uit dezelfde regio toestemming om een registratie in hun gebied aan te vragen. De autoriteiten willen niet dat protestantse kerken op regionaal of nationaal vlak meedoen aan de besluitvorming op religieus gebied. De overheid wil onze activiteiten zoveel mogelijk aan banden leggen.”

Zorgwekkend pad
Daarnaast wil Kirgizië de aanvragers verplichten gedetailleerde persoonlijke informatie te geven. Protestantse groeperingen vrezen dat er van hun veiligheid en godsdienstvrijheid dan weinig meer overblijft. Kirgizië, dat voorheen in Centraal-Azië bekendstond als het meest tolerant tegenover christenen, slaat daarmee een “zorgwekkend” pad in, aldus waarnemers.

Volgens Open Doors-onderzoeker Rolf Zeegers betekent de wetswijziging dat “gelovigen – zowel christenen als moslims – met meer belemmeringen te maken krijgen. Alleen geregistreerde kerkgemeenten kunnen gebruikmaken van de wettelijke vrijheid van godsdienst. Maar dit was al het geval in Kirgizië. In de nieuwe voorstellen moeten alle geregistreerde gemeenten zich elke vijf jaar opnieuw registreren. Dit betekent dat de autoriteiten de registratie veel vaker kunnen blokkeren.”

Stap verder
Zeegers twijfelt er niet aan dat bij elke nieuwe aanvraag de drempel wordt verhoogd, naast nieuwe beperkingen. “De afgelopen decennia zagen we iets soortgelijks al gebeuren in Azerbeidzjan. Kirgizië gaat nog een stap verder. Deze herregistratie wordt de standaardprocedure: elke vijf jaar wordt elke kerkgemeente nauwkeurig geïnspecteerd om te zien of ze nog steeds aan alle eisen voldoet.”

In Kirgizië wonen ruim zes miljoen mensen, van wie ongeveer 7 procent christen (400.000) is. De meerderheid (5,4 miljoen) bestaat uit soennitische moslims. De christelijke minderheid is beducht voor haar veiligheid; veel kleine kerken in Kirgizië willen geen overheidsregistratie meer aanvragen, uit angst voor represailles. Maar religieuze instellingen zonder vergunning zijn illegaal.