Wat iedere christen zou moeten weten over Grote Verzoendag

God 25 september 2023 Piet van der Lugt, Israël en de Bijbel
Grote Verzoendag

Op de 10e van de maand Tisjerei (september/oktober op onze kalender) viert de Joodse gemeenschap Jom Kippoer (Grote Verzoendag). Binnen het Jodendom is het de belangrijkste van de feestdagen die de HEERE in Leviticus 23 heeft voorgeschreven.

Als we dit feest vergelijken met de overige zes feesten, zien we een groot verschil. Eigenlijk kun je niet van een feest spreken. De andere feesten, behalve Rosj Hasjanah (Joods Nieuwjaar)1, zijn aan de oogst gerelateerd en daar speelt blijdschap en vrolijkheid een grote rol. Dat aspect missen we bij Jom Kippoer, want het gaat op die dag om verootmoediging voor het aangezicht van de HEERE (Lev. 16:29, 31).

Voorschrift en ritueel
Het is bijzonder dat in Leviticus 16:1-28 eerst het ritueel wordt beschreven en pas daarna het wanneer, hoe en waarom dit alles moest gebeuren. Hoewel we het voorschrift ook nog een keer lezen in Leviticus 23:27-32, is dit de enige plaats in de Bijbel waar ons wordt verteld wat er precies gedaan moest worden.

De zonden konden door dit bloed niet worden weggenomen, maar werden door het bloed als het ware aan het oog van de HEERE onttrokken.

Dag van verzoening
In de Tenach wordt Verzoendag slechts driemaal genoemd, namelijk in Leviticus 23:27, 28 en 25:9. De Hebreeuwse grondtekst zegt letterlijk ´dag van de verzoeningen´, dus een meervoud. Uit het beschreven ritueel blijkt namelijk dat er meerdere ´zaken´ verzoend moesten worden: de verzoening van het heilige heiligdom (het heilige der heiligen), de tent van ontmoeting en het (reukoffer) altaar. Daarnaast vond er verzoening plaats voor de priesters en voor heel het volk van de gemeente (Lev. 16:33).

Zonden bedekt
De verzoening vond allereerst plaats op grond van de dood van een jonge stier en een geitenbok. Het bloed van beide dieren werd door de hogepriester achter het voorhangsel op en voor de ark van het verbond gesprenkeld. Deze twee geslachte dieren vormden het zondoffer. Hun bloed bedekte als het ware de zonden en overtredingen van de hogepriester (en zijn familie) en het volk. ‘Kippoer’ komt van het Hebreeuwse woord ´kafar´ dat ´bedekken´ betekent. De zonden konden door dit bloed niet worden weggenomen, maar werden door het bloed als het ware aan het oog van de HEERE onttrokken.

Het was een tijdelijke oplossing en wees naar de definitieve oplossing waarover de schrijver van de Hebreeënbrief spreekt in hoofdstuk 10 als hij in vers 11 zegt: “En iedere priester stond wel dagelijks te dienen en bracht vaak dezelfde slachtoffers, die de zonden toch nooit zouden kunnen wegnemen”. De Statenvertaling geeft hier 'alle dagen' en dat is mijns inziens beter en duidelijker, want het gaat niet om de dagelijkse offers, maar de jaarlijkse offers die iedere Verzoendag werden gebracht. In vers 1 lezen we “jaar in, jaar uit” en in vers 4 “het bloed van stieren en bokken!” De definitieve oplossing zien we in vers 14 waar we die geweldige waarheid vinden: “Want met één offer heeft Hij hen die geheiligd worden, tot in eeuwigheid volmaakt.”

De stier en de bok van het zondoffer wijzen naar Zijn dood, Zijn vergoten bloed op het kruis tot verzoening en vergeving.

Zonden weggedragen
Nadat het bloed van de gedode dieren in het heilige der heiligen was gebracht en ook in het heilige op de horens van het (reukoffer)altaar was gestreken, moest de levende bok de woestijn worden ingestuurd. Dit gebeurde nadat de hogepriester zijn beide handen op de kop van de bok had gelegd en al hun ongerechtigheden, overtredingen en zonden had beleden. Deze bok droeg al hun (Israëls) ongerechtigheden weg naar een onbewoond gebied (vs. 21-22). Het Hebreeuwse 'azazel' wordt terecht vertaald met 'weggaande'. Het gaat mijns inziens niet om een eigennaam zoals soms wordt uitgelegd.

Vervulling door de Messias
Jom Kippoer wijst naar het werk van de Messias Jezus zoals ons in de Hebreeënbrief wordt geleerd. Hij heeft als het Zondoffer op het kruis Zijn bloed vergoten en dat is de basis voor de verzoening. Dat bloed is op aarde vergoten, want daar hebben ongerechtigheden, overtredingen en zonden plaatsgevonden. Echter zoals op Jom Kippoer meerdere dingen/mensen verzoend moesten worden, zijn er door het bloed van Christus niet alleen gelovige mensen, maar ook hemelse dingen gereinigd (zie Hebr. 9:23, 24). De stier en de bok van het zondoffer wijzen naar Zijn dood, Zijn vergoten bloed op het kruis tot verzoening en vergeving. De lichamen van stier en bok werden buiten de legerplaats verbrand (vgl. Hebr. 13:11, 12)! De weggestuurde bok wijst naar het wegdragen van de zonden zoals Johannes de Doper al aangaf in Johannes 1:29 waar ´wegnemen´ ook gelezen kan worden als ´wegdragen´ (zie ook 1 Pet. 2:24).

Brandoffer
Uit Leviticus 16:24 blijkt dat niet alleen het bloed van het zondoffer verzoening bewerkte, maar dat ook het brandoffer daarvoor nodig was. Dit offer van een ram spreekt van volkomen overgave aan de HEERE. Ook dat aspect vinden we terug in het werk van Christus op het kruis, zoals in Hebreeën 9:13-14 staat: “Want als het bloed van stieren en bokken en de as van de jonge koe, op de verontreinigden gesprenkeld, hen heiligt tot reinheid van het vlees, hoeveel te meer zal het bloed van Christus, Die door de eeuwige Geest Zichzelf smetteloos aan God geofferd heeft, uw geweten reinigen van dode werken om de levende God te dienen!”

De Heere maakt aan de Hebreeën duidelijk dat het ritueel op Jom Kippoer wijst naar de Messias Jezus.

Hogepriester
Op Jom Kippoer is de hogepriester aan het werk. Het hele volk, behalve zijn twee assistenten, mag geen enkel werk verrichten. Aan het kruis hing de Heere Jezus als offer, maar niet als Hogepriester. Hij kon op aarde geen priester zijn want Hij was niet uit de stam van Levi (Hebr. 7:11-17). De Heere Jezus is door God aangesteld als Hogepriester naar de ordening van Melchizedek uit de kracht van een onvergankelijk leven. Tot en met het kruis was Zijn leven vergankelijk, maar eenmaal opgestaan uit de doden, is Hij onsterfelijk en blijft dus tot in eeuwigheid (vers 24). Na Zijn sterven is Hij in het dodenrijk (´hades´) geweest (Hand. 2:31).

Heel kort na Zijn opstanding is Hij naar de hemel gegaan zoals Hij tegen Maria Magdalena zei: “Houd Mij niet vast, want Ik ben nog niet opgevaren naar Mijn Vader, maar ga naar Mijn broeders en zeg tegen hen: Ik vaar op naar Mijn Vader en uw Vader, en naar Mijn God en uw God” (Joh. 20:17). Hij is toen niet met Zijn bloed zoals de NBG51 vertaalt, maar door (dia) Zijn bloed, dat wil zeggen op grond van Zijn bloed eens en voor altijd binnengegaan in het heiligdom, namelijk in Gods tegenwoordigheid. ‘Eens en voor altijd’ laat hier vooral de tegenstelling zien met Jom Kippoer waar ieder jaar hetzelfde ritueel moest plaatsvinden.

De boodschap
De Heere maakt aan de Hebreeën (vgl. Fil. 3:5) duidelijk dat het ritueel op Jom Kippoer wijst naar de Messias Jezus. Het is ons gebed dat tijdens de komende Verzoendag daar ook Joodse ogen voor mogen opengaan!

Piet van der Lugt spreekt als Bijbelleraar in binnen- en buitenland, onder andere voor Messiaanse gemeenten in Oost-Europa. Ook is hij al vele jaren betrokken bij het werk van Israël en de Bijbel. Bovenstaand artikel verscheen op de website van Israël en de Bijbel en is met toestemming overgenomen door Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#361 Jeffrey & Andries Knevel over SGP-vrouwen, de nieuwe paus en het Joodse volk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Nelleke Plomp
Nieuws

Nooit geleerd om te geloven? Wees fier op gelovige opvoeders

‘We hebben alles, behalve iets dat ons mensen samenbindt. Wij zijn geloof niet verloren, we hebben het nooit geleerd.’ Deze woorden van Freya India over jongeren liegen er niet om. Zij is zelf zo’n jongere: een succesvolle en superslimme Engelse onde

Kerk
Nieuws

Protestantse gemeente Zaandam verwelkomt nieuwe dominee: ds. S. A. Blok

De protestantse gemeente te Zaandam heeft een nieuwe predikant: ds. S. A. Blok. De predikant uit Tilburg heeft het op haar uitgebrachte beroep aangenomen. In Zaandam wordt Blok de opvolger van ds. Pieter van der Woel die in 2020 naar Assendelft vertr

Bijbel
Nieuws

Rijkswaterstaat vist enorme Bijbel uit de IJssel

Op Bevrijdingsdag werd er in IJssel bij Zwolle wel een heel bijzondere vondst gedaan. Rijkswaterstaat viste namelijk een enorme Statenbijbel uit het water. Dat meldt RTV Focus Zwolle. De Bijbel is mogelijk gestolen.  Het is puur toeval dat medewerker

 ANP/Alberto Pizzoli
Nieuws

Zwarte rook boven Vaticaan: dit is wat we de komende dagen kunnen verwachten

Woensdagavond kwam er zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Dat betekent dat er nog geen nieuwe paus is gekozen. Vandaag wordt het conclaaf hervat en vinden er vier nieuwe stemrondes plaats. Cvandaag zet kort op een rijtje wat we de

Opperrabbijn Jacobs
Column

Hoe ik de periode rondom 4 en 5 mei beleefde

Het is allesbehalve veilig in Nederland voor Joden die zich durven uit te spreken. Maar toch voelde opperrabbijn Jacobs zich veilig welkom en zelfs bijna helemaal thuis toen hij deze week een bezoek aan Urk bracht. Hij vertelt in zijn nieuwe ondersta

EP
Nieuws

Europees Parlement: antisemitisme en geweldverheerlijking moet uit Palestijnse schoolboeken

Het Europees Parlement roept de Palestijnse Autoriteit op om haar schoolboeken zo spoedig mogelijk op te schonen: zonder antisemitisme of het verheerlijken van geweld tegen Joden. Het Europarlement wil dat de Palestijnen dit doen vóór het begin van h

Biechten
Video

Hoe gaat de biecht in z'n werk? Bekijk deze uitlegvideo

Nog nooit gebiecht of is het lang geleden? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd hoe biechten in zijn werk gaat. Wat zeg je precies? Hoe bereid je je voor? En wat kun je verwachten? Bekijk de video van het YouTube-kanaal Credo en klik hier voo

Baptize California
Nieuws

Bijna 8.000 mensen gedoopt op strand in Californië: "Grootste doopdienst ooit"

Dit weekend zijn meer dan 7.750 mensen gedoopt in de Stille Oceaan bij Huntington Beach (Californië). Dat meldt The Christian Post. Het zou volgens de organisatoren de grootste eendaagse doopdienst zijn die ooit in de geschiedenis van de Verenigde St

Meerartikelen

Corina Nagel
Video

Video: Corina Nagel over nieuw expertisecentrum voor geloofsopvoeding

Veel dominees, jongerenwerkers en kinderwerkers worstelen met de vraag hoe je jongeren betrokken houdt bij de kerk. Om hen tegemoet te komen bundelen drie experts op het gebied van kinderen, jongeren en geloof de krachten in een nieuw expertisecentru

Stichting Israël en de Bijbel
Podcast

Voor veel Joden is Jesaja 53 een onbekend hoofdstuk

Jesaja 53 komt niet voor in het leesrooster van de synagoge en is voor veel Joden een onbekend hoofdstuk. Terwijl juist dit hoofdstuk verwijst naar de Heere Jezus en Zijn verlossingswerk! Jesaja wordt ook wel de evangelist van het Oude Testament geno

Susan Durber
Persbericht

Dr. Susan Durber verzorgt oecumenelezing over eenheid in woelige wereld

Hoe helpt een kerkelijke vergadering van 1700 jaar geleden ons nu in de strijd voor rechtvaardigheid en tegen vrouwenonderdrukking? Tijdens de oecumenelezing van de Raad van Kerken in Nederland op 16 mei neemt dr. Susan Durber, regio-president van de

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant blikt vooruit op verkiezing nieuwe paus: "Moeten we voor hem bidden?"

Momenteel zijn 1,4 miljard rooms-katholieken in afwachting van een nieuwe paus. De witte rook bleef gisteren uit en dat betekent dat er nog geen opvolger is van de vorige maand overleden paus Franciscus (88). In aanloop naar deze voor katholieken bij

Johan en Mathilde de Vries
Video

Dit christelijke gezin vertrekt later dit jaar naar zendingsveld Malawi

Johan en Mathilde de Vries en hun vier kinderen worden in het najaar van 2025 vanuit de hervormde gemeente Papendrecht door de GZB uitgezonden naar Malawi. Zij gaan wonen in Blantyre, een grote stad in het zuiden van het land. Vanuit deze stad zullen

De Hoop
Persbericht

De Hoop viert 50-jarig bestaan met 'Festival van Hoop'

Dit jaar viert De Hoop haar 50-jarig bestaan, een bijzondere mijlpaal die de zorgorganisatie met dankbaarheid wil vieren. Daarom nodigen we iedereen die zich betrokken voelt bij De Hoop van harte uit voor het Festival van Hoop op zaterdag 28 juni in

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Vrijheid is geen vrijbrief om te doen en te laten wat je wilt"

'Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde.' In 2023 was dit Bijbelvers uit Galaten 5 de meest gelezen Bijbeltekst op de site van het Nederlands B

Ds. R. J. F. Lock
Interview

Ds. Lock was katholiek maar staat nu op protestantse kansel: “Ik wilde zelfs priester worden”

Sinds oktober 2024 is ds. R. J. F. Lock predikant van de hervormde gemeente te Harmelen. Daarvoor werkte hij als geestelijk verzorger in zorginstelling Careyn. Dat Lock op een protestantse kansel staat is bijzonder. De predikant groeide namelijk kath

Rianne Versteeg-Aantjes
Boekfragment

Zwanger in een onzuivere wereld: hoe blijf je dicht bij Gods plan?

Niet alleen jonge kinderen zijn beïnvloedbaar door de onzuiverheid van de wereld, ook jij als zwangere vrouw – en dús ook dat ongeboren kindje waar je nu nog een eenheid mee vormt – bent dat. God geeft jou als moeder medeverantwoordelijkheid voor een

Frankrijk en Israël
Nieuws

Franse Joden vluchten met hulp van christenen naar Israël: “Het voelt als thuiskomen”

Bijna vijftig Joden uit Frankrijk zijn onlangs aangekomen in Israël, op de vlucht voor het toenemende antisemitisme in hun thuisland. Hun reis werd mogelijk gemaakt met steun van een christelijke organisatie. De groep werd op Ben Gurion Airport harte

The King’s Army
Positief nieuws

Evangelisten zien geestelijke doorbraak in Verenigd Koninkrijk: "De kerk is aan het ontwaken"

Na decennialang bekend te hebben gestaan als een moeilijk missiegebied, lijkt het geestelijk klimaat in het Verenigd Koninkrijk snel te veranderen. Steeds meer mensen zijn bereid om het Evangelie te aanvaarden. Christenen komen in beweging om het ook

Ad de Bruijne
Nieuws

Theoloog teleurgesteld in kritiek NGK-prominenten: 'Kort door de bocht'

Homoseksuele gemeenteleden met een relatie zijn binnen de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) welkom aan het avondmaal en in de ambten, zo werd onlangs besloten tijdens de generale synode. Zes prominente theologen uitten onlangs kritiek, maar theo