Hitte én regen: Aarde was niet eerder zo warm als tijdens de eerste dagen van juli

Dagelijks leven 1 september 2023 Piet Vergunst, De Waarheidsvriend
Piet Vergunst

Naar records, naar het verleggen van grenzen, kan een mens voortdurend op zoek zijn. Er is zelfs een ‘Guiness Book of Records’ dat jaarlijks al die prestaties vastlegt. Deze zomer lijken records de mensheid vooral te overkomen, records die heel ingrijpend zijn.

De zomerperiode is altijd een kwetsbare tijd, een gevaarlijke periode. In de loop van het jaar zijn ongelukken op het werk of dodelijke crashes in het verkeer niet minder ingrijpend, maar in een tijd van vakantie ervaar je het contrast zo sterk: een recreatieve bergbeklimmer die door een losschietend rotsblok geraakt wordt, twee zwagers die een ongeluk met een kano niet overleven, de watervloed die een vader en zoon meesleurt – altijd weer het immense leed dat schuilgaat achter de kleine of iets grotere berichtjes in de krant. De vakantieperiode is daarmee ook een ernstige tijd, een tijd om het aangezicht van de Heere te zoeken.

Europa
Naast het lijden in veel persoonlijke levens was er deze zomer het zware zuchten van de schepping. Ik kende tijdens mijn vakantie nauwelijks een dag dat een bericht hierover me niet stilzette, waarbij een gevoel van machteloosheid dreigde terrein te winnen. Zoals de oorlog in Oekraïne zich in ons werelddeel afspeelt, zo komen de hoge temperaturen nu in diverse delen van Europa voor. Voor alle duidelijkheid: een oorlog in Soedan of Jemen is niet minder erg en droogte in de Sahel-landen van West-Afrika mag nooit een ver-van-mijn-bed-verhaal worden.

De vakantieperiode is daarmee ook een ernstige tijd, een tijd om het aangezicht van de Heere te zoeken.

Dat zuchten van de schepping kwam behalve in de kracht van water dat in Slovenië zomaar een hele camping wegspoelde, het meest naar voren in de hoge temperaturen, beter: in een intense hittegolf. Met 48 graden - niet eerder gemeten in ons werelddeel - was het woord hittegolf op z’n plaats, toen warme dagen in Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk, Polen en Duitsland aan de orde waren. We spreken dan niet alleen over hoe je als mens deze temperaturen een periode doorstaat, maar moeten tegelijk nadenken over de gevolgen voor de voedselproductie, voor onze gezondheid, voor het omgaan met water. Al enkele zomers is hier sprake van.

Nederland
De regio rond de Middellandse Zee - waar de opwarming sneller gaat dan het wereldwijde gemiddelde - staat niet op zichzelf. De Wereld Meteorologische Organisatie meldde dat heel de aarde niet eerder zo warm was als in de eerste dagen van juli. Ons land doet in deze ontwikkeling helemaal mee, omdat door de opwarming van de landen rond de Middellandse Zee de warmste dagen in Nederland extra warm worden. Niet eerder kenden we zo’n warme (en droge) junimaand als dit jaar.

Een van de gevolgen, constateerde het Centraal Bureau voor de Statistiek, was de ‘oversterfte’ onder 65-plussers en inwoners van verpleeghuizen en zorginstellingen voor gehandicapten. Altijd zijn kwetsbare groepen als eerste de dupe van zware omstandigheden. Over 2022 heeft Europa hierover al cijfers beschikbaar: als gevolg van de hitte overleden 60.000 mensen, met name in het zuiden van ons werelddeel. De verwachting is dat dit jaar het cijfer hoger zal zijn.

Gemiddelden en extremen
Duidelijk is dat door de opwarming van de aarde het niet alleen over oplopende gemiddelden gaat, maar ook over extremen, over pieken die het leven van mensen steeds weer zwaar maken. Die pieken raken niet alleen ons werelddeel: in juli gold het evenzeer het zuidwesten van de Verenigde Staten en China, waar zelfs een nieuw record van 52,2 graden gevestigd werd.

Aan het oog van ons onttrokken warmt wereldwijd ook het water op. In het oosten van Spanje ging het deze zomer in de zee om 28 graden, hoge temperaturen die vissen meer energie kosten om te overleven of zich voort te planten. Bij ons betekent warmte in de Waddenzee minder voedsel voor de vogels.

Beter dan moedeloosheid of machteloosheid is het besef dat de aarde van God is, van de Schepper van al wat leeft.

De oververhitting van het water treft vooral de oceanen. Alarmerend is wat er op dit terrein aan cijfers bekend wordt. De oceanen zijn het die negentig procent van de hitte absorberen die het klimaatsysteem opbouwt, terwijl dertig procent van de CO2 in het water opgeslokt wordt. Wetenschappers zien een kantelpunt in het in stand blijven van ons ecosysteem naderen.

Crisis
Hoe lang moet deze opsomming doorgaan? Het lijkt of deze zomer elke grote organisatie met een alarmerend rapport komt. De één vraagt aandacht voor de voedselvoorziening wereldwijd, de ander constateert dat opwarming meer tropische ziekten tot gevolg zal hebben, een derde focust op de gevolgen van veranderende handelsstromen en een vierde ziet watertekorten ontstaan. Rode draad in dit alles is de constatering dat we onze kinderen en kleinkinderen een negatieve erfenis nalaten.

Wat doet de waarneming dat de schepping in een grote crisis verkeert met ons? Het is toch al te simpel dat we alleen maar besluiten in plaats van naar Frankrijk naar Denemarken of Zweden op vakantie te gaan. De crisis in de schepping roept ons op tot inkeer en bezinning. Sowieso is dat nodig, omdat immense vluchtelingenstromen het gevolg kunnen worden, maar vooral ook omdat de schepping van God is - en wij daarom de roeping hebben aan Zijn aarde recht te doen.

Gedrag en houding
Ooit leek water, ook in Nederland, een grote bedreiging, een vijand waartegen we ons moesten weren. Nu kijken we vooral naar hitte en vuur. Wat staat ons te wachten, hoe blijft de aarde als geheel leefbaar? Ik kijk dan naar ons gedrag en naar onze houding, die overigens samenhangen.

God kan ons eten in overvloed geven én Hij kan Zijn aangezicht verbergen.

Ons gedrag doet ertoe, mijn gedrag als enkeling. Uiteraard besef je dat jij op grote ondernemingen geen invloed hebt, terwijl je weet dat slechts honderd bedrijven sinds 1988 verantwoordelijk zijn voor de uitstoot van zeventig procent van de broeikasgassen, de Chinese kolenindustrie als meeste. Echter, door in dit opzicht toch te doen wat je kunt, geef je een signaal af, laat je zien dat de schepping je wat waard is. In kleine dingen zit dat, die zorg voor het milieu.

Ons gedrag is tegelijk bepalend, nu er in november verkiezingen gehouden worden voor de Tweede Kamer. Meer dan ooit mogen we politieke partijen bevragen op hun zorg voor de aarde, hun ecologische paragraaf.

Loflied op de schepping
In onze houding zal geen vorm van krampachtig activisme te vinden moeten zijn. Wij redden de aarde niet, al hebben we haar te bewaren en te bouwen. Beter dan moedeloosheid of machteloosheid is het besef dat de aarde van God is, van de Schepper van al wat leeft. Heeft Psalm 104 aan betekenis ingeboet, het loflied op de schepping, de onderstreping ervan dat Gods glorie in de schepping zichtbaar is? ‘Hij doet het gras groeien voor de dieren, het gewas ten dienste van de mens. Hij brengt voedsel uit de aarde voort (…), brood dat het hart van de sterveling versterkt.’ Ja, ‘U hebt alles met wijsheid gemaakt, de aarde is vol van uw rijkdommen.’ God kan ons eten in overvloed geven én Hij kan Zijn aangezicht verbergen, leert deze psalm ons.

Dat neemt niet weg dat de schepping de gevolgen van de (onze!) zonde ondervindt, dat ze bevrijd moet worden van de slavernij van het verderf. Het zijn deze woorden uit Romeinen 8:21 die meer dan actueel zijn. Het lijden van Christus zien we vandaag niet alleen in het leven van vervolgde broeders en zusters, maar evenzeer in de schepping die zucht en brandt. Als de gemeente van Christus reikhalzend verlangend uitziet naar haar verlossing, dan denkt ze niet alleen aan haar eigen bestaan voor God, maar dan is de schepping hierbij inbegrepen.

Troostrijk is de gedachte in tijden van grote crises dat ‘van de Heere immers de aarde is en haar volheid’.

Van de Heere
Troostrijk is de gedachte in tijden van grote crises dat ‘van de Heere immers de aarde is en haar volheid’ (1 Kor.10:26). Als crises ons moeten brengen tot het goede leven, ons moeten aansporen tot matigheid, dan wordt ons handelen gedragen door het geloof dat Hij Koning van heel de aarde is, dat Christus niet los kan komen van Zijn schepping, dat Hij de kosmos verzoenen zal. Die geloofshouding wordt zichtbaar in ons gedrag.

Hoe belangrijk de wetenschap ook is, de gelovige beseft dat maakbaarheid met behulp van de techniek niet aan de orde is. Tegelijk hebben we leerzame onderzoeken nodig, die ons bij de les houden, ons met de neus op de feiten drukken. Dan zien we dat de grote hoeveelheid plastic in de oceanen de biodiversiteit aantast én dat hiermee de veelkleurigheid van de schepping teloorgaat, een veelkleurigheid die Gods lof bezingt. Ds. J.A.W. Verhoeven wijst er in zijn boekje Hoop en heiliging op dat Gods verbond met Noach de dierenwereld insluit, dat God Zichzelf verbindt met de toekomst van Zijn schepping: ‘Ik zal voor hen een verbond sluiten op die dag met de dieren van het veld, met de vogels in de lucht en de kruipende dieren op de aarde.’ (Hos.2:17a)

Kleine dingen
Nooit in de geschiedenis hebben mensen met visie zich laten verlammen door de complexiteit van de vragen. Om die reden haalde men in de Tweede Wereldoorlog het Joodse gezegde aan: ‘Wie één mensenleven redt, redt heel de wereld.’ Kleine dingen hebben grote betekenis, kleine dingen die voortkomen uit ons verlangen.

Piet Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 52,50). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. Aart Veldhuizen en ds. Derk Blom
Interview

Deze predikanten steunen Rode Lijn-protest bij PKN-gebouw: "Zwijgen is geen optie"

Vandaag trekken tientallen predikanten, kerkelijk werkers en gemeenteleden bij het PKN-dienstencentrum in Utrecht een rode lijn. Zij vinden dat het kerkverband zich onvoldoende uitspreekt tegen de oorlogsvoering van Israël in Gaza en het optreden van

Ds. Arenda Haasnoot
Opinie

Deelnemers Rode lijn-protest PKN ont-Joodsen de Bijbel

Voor velen begint de geschiedenis van het zionisme pas in 1948, bij de stichting van de staat Israël. In het beste geval verwijzen ze nog naar Theodor Herzl (1860-1904), alsof hij op een ochtend wakker werd en uit het niets het idee van een autonome

euthanasie
Opinie

De dood als medisch instrument? De schrijnende praktijk van euthanasie

Discussies over euthanasie zijn nog altijd in volle gang. Euthanasiecijfers blijven stijgen, inclusief als het gaat om euthanasie bij psychisch lijden, iets wat in het bijzonder controversieel is. Op maandag 16 juni verdedigde NSC een voorstel om eut

Chris Stoffer
Persbericht

Chris Stoffer gekozen tot lijsttrekker SGP

Na een voordracht door het partijbestuur op 17 juni, is Chris Stoffer afgelopen vrijdag met een ruime meerderheid van 97 procent van de stemmen gekozen tot lijsttrekker van de SGP voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het aantal van 329 afgevaardigden va

Iran
Nieuws

Zwaardere vervolging van christenen in Iran na oorlog met Israël en VS

Het recente conflict met Israël en de Verenigde Staten heeft de situatie voor christenen en andere minderheden in Iran drastisch verslechterd. De laatste weken arresteerde het regime honderden mensen. Ten minste tien personen zijn inmiddels geëxecute

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag podcast: vooruitblik op pro-Palestijns PKN-protest

Aanstaande dinsdag staan tientallen predikanten, kerkelijk werkers en leden van de Protestantse Kerk (PKN) in Utrecht op de stoep van het dienstencentrum van hun kerk. Zij roepen de PKN op zich duidelijker uit te spreken tegen het Israëlische optrede

Pride-vlaggen
Nieuws

Christenen reageren fel op Pride-vlaggen in Londen: "Eeuwige straf volgt"

De jaarlijkse regenboogvlaggen op Regent Street, een van de bekendste straten in Londen, zorgen opnieuw voor onrust. Meer dan driehonderd Progress Pride-vlaggen werden geplaatst in aanloop naar de Pride-optocht op zaterdag. Burgemeester Sadiq Khan st

Ds. A. Simons
Video

Waaraan kan je merken dat je vervuld bent met de Heilige Geest? Ds. Simons antwoordt

Het Pinksterfeest ligt alweer even achter ons. Christenen herdenken tijdens dit feest de uitstorting van de Heilige Geest. De Heilige Geest, die vaak ook als de Trooster wordt omschreven, kwam als Plaatsvervanger van de Heere Jezus op aarde. Maar waa

Meerartikelen

Overstromingen Texas
Nieuws

10 meisjes en begeleider vermist na dodelijke overstroming bij christelijk zomerkamp in Texas

De situatie rond het christelijke meisjeskamp Camp Mystic blijft ernstig. Tien meisjes en één begeleider zijn nog steeds vermist nadat hevige overstromingen afgelopen vrijdag het kamp en de omliggende gebieden in de Texas Hill Country troffen. Plotse

Aanbidden in de kerk
Verdieping

Hoe reageren we op de groeiende interesse in het christelijk geloof?

Jarenlang werden we in Nederland geconfronteerd met sombere berichten over religie en kerkbezoek. Rapporten voorspelden een gestaag uitstervende kerk, maar opeens horen we overal om ons heen kleine, hoopvolle signalen van groei. In de afgelopen jaren

Christendom.nl
Nieuws

Waar gaat Romeinen 9 écht over? Bekijk dit videofragment

Wat bedoelde Paulus écht in Romeinen 9? Gaat dit hoofdstuk over de vraag of christenen hun redding kunnen verliezen of zit er iets heel anders achter zijn woorden? In deze video duiken christenen diep in de context en boodschap van Romeinen 9 en late

ZERA worship
Persbericht

Dagtickets beschikbaar voor ZERA worship festival 2025

Deze zomer organiseert ZERA worship het ZERA worship festival. Een uniek evenement van 50 uur non-stop aanbidding, van donderdag 14 tot en met zaterdag 16 augustus 2025 in Maarsbergen (Utrecht). Ervaar de kracht van aanbidding met onder andere Martin

Aden Friedman en Cara Friedman
Getuigenis

Van breuk naar verzoening: hoe een orthodox-joodse vader Jesjoea vond

De vader van Aden Friedman hield van zijn familie, van zijn tradities en van God. Hij was een trotse Jood, toegewijd aan zijn geloof en geworteld in de geschiedenis van zijn volk. Voor hem betekende het Jood-zijn alles. Dat zijn zoon Aden op een dag

Dr. Bert Loonstra
Opinie

In de CGK spelen broeders met heilig vuur

In Rijnsburg kwamen onlangs 71 van de 181 Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bijeen om zich te bezinnen op de toekomst van het samen kerk zijn. Een belangrijke voorbeslissing was door de uitnodigende kerkenraad van Rijnsburg al genomen. Alleen k

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Geef pro-Palestijnse PKN-dominees voordeel van de twijfel

Wie zijn die mensen? Dit vroeg ik mij af toen vorige maand 150.000 mensen naar het Malieveld trokken. Een duidelijk signaal aan het demissionaire kabinet-Schoof om actie te ondernemen ten opzichte van de vermeende oorlogsmisdaden van Israël. Deze wee

King of Kings Community Jerusalem
Positief nieuws

Messiasbelijdende Joden komen weer bijeen in Jeruzalem: "God is de Bewaarder van Israël"

Na de twaalfdaagse oorlog tussen Israël en Iran is er een wapenstilstand. De Messiasbelijdende gemeente King of Kings Community Jerusalem (KKCJ) kwam vorige week voor het eerst weer fysiek bijeen in het hart van Jeruzalem. “Het is een wonder van God

Dominee Marloes Meijer
Interview

Ds. Marloes Meijer spreekt zich uit over Israël: "Met twee uitersten kom je nergens"

“Ik wil opstaan tegen uitsluiting en geweld, maar dan zonder te vervallen in polarisatie.” Dominee Marloes Meijer zwijgt niet langer over de oorlog in Israël en Gaza. Haar LinkedIn-post leidde tot positieve en negatieve reacties. Hoe houd je het hoof

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israël genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen: Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Matthijn
Opinie

Het is moeilijk om 'echt' te zijn in de christelijke muziekwereld

Onze zintuigen zijn opmerkelijk. Wat ons getoond wordt en wat we willen zien, kan soms nogal verschillen. Toch zijn er onverwacht meer overeenkomsten dan je denkt. Het oog wil wat, het oor ook. En voor je het weet, zie en hoor je meer dan je van plan

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder