Mag er ruimte zijn voor een Palestijns perspectief?

Aline Pennewaard las “hoofdschuddend” ons opiniestuk in het Nederlands Dagblad, zo schreef ze op Cvandaag. Nooit is de Holocaust en Palestijns leed met elkaar vergeleken door de Raad van Kerken, schreven wij. Pennewaard volhardt echter en schrijft dat wij dat zelf “stiekem toch nog steeds deden” omdat wij woorden als ‘echo’ en ‘lotsverbondenheid’ gebruiken. Maar hoe fout of vreemd zijn deze begrippen? En mag er ook ruimte zijn voor een Palestijns perspectief?

Om te begrijpen wat we bedoelen met ‘echo’ en ‘lotsverbondenheid’ moet je iets weten over het ontstaan van de staat Israël en moet je (naast een Israëlisch perspectief) je ook kunnen verplaatsen in een Palestijns perspectief. De staat Israël is in 1948 gesticht en dat ging niet zonder geweld. Ruim zevenhonderdduizend Palestijnen werden verdreven. Van deze Palestijnen woont een deel tot op heden in vluchtelingenkampen. De meeste Palestijnen wonen vandaag in door Israël militair bezet of geblokkeerd gebied. Door de verdergaande Israëlische kolonisering houden Palestijnen steeds minder land over. Ze voelen zich onderdrukt en in het nauw gedreven. En dat leidt al decennia tot verzet, ook gewapend verzet.

We beseffen dat veel Israëli’s een heel ander perspectief hebben. Zij ervaren vijandigheid en voelen zich juist slachtoffer van terreur. Er bestaat bij veel mensen in Nederland en andere landen begrip dat Joden in 1948 een ‘nationaal tehuis’ kregen nadat zij in Europa eeuwenlang vervolgd werden met de Holocaust als macaber dieptepunt. Het zionisme is en wordt beleefd als de realisatie van een hoopvol project: een veilige haven voor Joden in een onveilige wereld. En Palestijns verzet wordt gezien als wrede inbreuk op deze veilige haven. Israëli’s zijn als de dood voor terreuraanslagen die plaatsvinden en Israëli’s het leven kosten. Dat landen als Iran en ook Palestijnse terreurgrepen roepen dat Israël van de kaart geveegd moet worden, helpt bij dit alles zeker niet mee.

Voor de goede orde: cijfers van de Verenigde Naties tonen aan dat het aantal dodelijke burgerslachtoffers aan Palestijnse kant al sinds decennia tenminste tien keer hoger ligt dan aan Israëlische kant. Ook Palestijnen ervaren dus terreur maar dat haalt minder vaak het nieuws in Nederland: het betreft dodelijk geweld door een bezettingsleger en kolonisten die land innemen.

Hoe vreemd of verkeerd is het om, als je oog probeert te krijgen voor beide perspectieven, te spreken over historische en geografische lotsverbondenheid? En hoe vreemd is het dat verhalen over onrecht, onderdrukking en discriminatie uit de monden van Palestijnse medechristenen als een soort echo meegingen tijdens het bezoek aan herinneringscentrum Yad Vashem, dat heel bewust plaatsvond tijdens de reis van de Raad van Kerken?

Dit bezoek werd gebracht omdat de kerkelijke vertegenwoordigers het Palestijnse leed, dat eigenlijk pas de laatste jaren op hun netvlies is gekomen, in een brede historische context willen blijven zien. Juist vanuit de gedachte: we kunnen en mogen nooit heen om het grote onrecht dat wij, christelijke Europeanen, het Joodse volk in de twintigste eeuw hebben aangedaan. En als Europees schuldgevoel betekent dat we ruim zeventig jaar later onze ogen sluiten voor Palestijns leed door de militaire bezetting en doorgaande kolonisering door Israël, leren we dan eigenlijk wel voldoende van de geschiedenis?

Kortom: mag er ook ruimte zijn voor een Palestijns perspectief? En ja: uiteraard in het besef dat het leed van de Holocaust en het leed van nu echt onvergelijkbaar zijn. En ja, uiteraard zonder gevoelens van angst en onzekerheid onder Joodse Israëli’s anno 2023 uit het oog te verliezen.

We hopen dat wij deze kritische vragen mogen stellen. Juist als actieve en betrokken leden van een kerk op een christelijke website als Cvandaag.

Johan van den Berg (arabist en theoloog, onderaan op de foto) en Theo Brand (politicoloog en journalist, bovenaan op de foto) zijn respectievelijk predikant en ouderling binnen de PKN.

Deel dit artikel op: