Zegt iemand dat het een zegen is om rijk te zijn? Denk dan aan Zacheüs

Preekverslag Jan-Jaap van Peperstraten
Jan-Jaap van Peperstraten

Er stond de afgelopen dagen (in 2022, red.) een stukje in de krant over een kerkgenootschap met een flitsende website en een hele hippe Engelse naam. De leider daarvan zegt dat als je hem veel geld geeft je dan gezegend wordt door God. Die zegen betekent dan – nou ja, niet dat je vergeven wordt of zo - maar dat je dan nog véél meer geld terugkrijgt. Een soort loterij zonder nieten!

Een journaliste heeft uitgezocht en opgeschreven wat ze allemaal gezegd hebben tegen hun leden en donateurs. Zij heeft dat alles zichtbaar gemaakt. Nu is die gemeenschap dus boos en zegt lelijke dingen over haar, want dát was de bedoeling niet!

En als iemand kritiek heeft op wat die gemeenschap doet, dan worden ze buitengesloten en mogen ze niet meer meelezen en meepraten op de website.

Ik moest daaraan denken toen ik het verhaal van vandaag voorbereidde. Het verhaal van Zacheüs in de boom. Want dat verhaal heeft ons ontzettend veel te zeggen over rijkdom, zien en gezien worden en over uitgestoten en aanvaard worden.

Haast teveel voor één preek! Maar we gaan het samen uitpakken wat dit alles voor ons betekent.

Als nog eens iemand u zegt dat het de allergrootste zegen is om rijk te zijn moet u maar denken aan rijke Zacheüs, eenzaam in zijn kantoor achter een groot walnoothouten bureau, onder een gesloten Hemel.

Zacheüs is de oppertollenaar van Jericho, een belangrijke handelsplaats. Hij is heel zichtbaar want iedereen heeft met hem van doen. Goedschiks of kwaadschiks. Als belastingpachter moet hij veel geld betalen aan de Romeinen, en zijn inkomen en onkosten moet hij dan halen uit het uitpersen van zijn medemens. Dat maakt hem wel heel rijk, maar niet zo populair.

Sterker nog, hoe rijk hij ook is, hij is volledig uitgestoten uit de samenleving, en zelfs meer dan dat. Hij is niet alleen geen goede burger, hij is ook geen goede jood meer. Hij kan niet meer in een relatie met God staan. Hoeveel geld er ook op je beleggingsrekening staat, dan ben je pas écht arm.

Als nog eens iemand u zegt dat het de allergrootste zegen is om rijk te zijn moet u maar denken aan rijke Zacheüs, eenzaam in zijn kantoor achter een groot walnoothouten bureau met alleen maar hatemail in de brievenbus, onder een gesloten Hemel.

Zelfs zijn naam is een gemene grap geworden. Want zijn naam, Zakkai in het Hebreeuws, betekent eigenlijk Rechtschapen of Onschuldig. Zelfs zijn naam past niet meer bij hem, hij is een vreemde geworden voor zichzelf.

Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Hij kan niet meer rustig achter zijn bureau blijven zitten om een beetje naar de beurskoersen te kijken om te zien wanneer het volgende miljoen landt. Hij wordt naar buiten gedreven. Want er komt een bijzondere man voorbij. Jezus. Die naam moet Jericho rond gegaan zijn, want de hele stad is uitgelopen om hem te zien, en Zacheüs gaat mee. We weten niet waar hij op hoopt, maar hij moet hem zien – contact maken met Iemand die een ander leven belooft, die mensen geneest van ziekte en pijn. Al is het van ver weg.

Maar hij komt er niet door, hij is klein en de mensen stikken liever in hun haat tegen hem dan dat ze hem voorlaten. Daar sta je dan met je maatpak en je creditcard.

Zijn geld is hem niet meer heilig. Hij krijgt er een nieuw leven voor terug.

Hier is geen VIP-route die je nemen kan, dat als je maar genoeg betaalt je wel op de eerste rij komt.

Zacheüs lijkt definitief uitgestoten, zelfs van de ontmoeting met Jezus. En als hij met zijn portemonnee zou zwaaien zou hem dat alleen nog maar belachelijker maken.

Maar één ding moet je Zacheüs nageven, het is wel een initiatiefrijke man! Zo klautert hij een boompje in om Jezus tóch te kunnen zien. En precies op dat moment, want het heeft zo moeten zijn, kijkt Jezus terug en nodigt zichzelf bij Zacheüs uit. Tot grote blijdschap van Zacheüs zelf, zo ben je niks en zo heb je de Jezus te gast!

Dan krijg je natuurlijk grote reuring! Maar Jezus toch, je weet toch wel wie dat is. Zacheüs! Een ploert, ellendeling en collaborateur! Maar Jezus geeft daar niet om. De ontmoeting zet zich door en Zacheüs slaat een nieuw pad in. Hij laat dat zien door niet alleen dát terug te betalen wat voorgeschreven is door de joodse wet maar nog veel meer bovendien! Zijn geld is hem niet meer heilig. Hij krijgt er een nieuw leven voor terug.

Met Jezus is het altijd de wereld-op-zijn-kop!

Zacheüs ziet naar Jezus en Jezus kijkt terug, en in dat moment wordt Zacheüs als het ware herboren. De Hemel gaat weer open. Zakkai wordt weer zichzelf, wordt weer rechtvaardig, én onschuldig. In de nieuwe relatie met God gaan de oude schulden niet mee.

Dat is wat er gebeurt als we God ontmoeten. Wij zien God en God ziet ons. En op dat moment opent zich een nieuwe weg, ontvang je een nieuw leven.

Zacheüs kijkt naar God, en God kijkt terug. En dat is voor een ervaren Bijbellezer geen vreemde uitdrukking. Je kan het al teruglezen in het verhaal van de slavin Hagar uit het boek Genesis: Hagar zwanger van Ismaël werd zo getreiterd dat zij in wanhoop de woestijn in vluchtte, totdat zij, volledig uitgestoten, in die woestenij God ontmoette.

God gaf haar een plaats terug in de kleine samenleving van het huishouden van Abraham waarop zij zegt: “U bent een God van het zien, heb ik hier niet Hem gezien, die naar mij heeft omgezien?” (Genesis 16:13)

Dat is wat er gebeurt als we God ontmoeten. Wij zien God en God ziet ons. En op dat moment opent zich een nieuwe weg, ontvang je een nieuw leven.

Zo ook in de ontmoeting tussen Zacheüs en Jezus. De uitkomst daarvan gaat nog verder dan bij Hagar. Zacheüs krijgt na die ontmoeting niet zozeer een vaste plaats terug zoals dat bij Hagar het geval was – Zacheüs krijgt een nieuw leven. Door naar Jezus te kijken en Jezus te ontmoeten krijgt hij voor het eerst in lange tijd zicht op wat er werkelijk toe doet. En dat is dus niet zijn bankrekening. Het is niet eens de achting van zijn stadsgenoten. Zijn nieuwe leven is leven in waarheid en gerechtigheid als kind van God. Er is meer vreugde over een zondaar die vergeving ontvangt en een nieuw leven kan inslaan dan om een stad vol mensen die geen bekering nodig hebben.

Zijn naam is nu geen slechte grap meer. Hij is nu in eenheid met zichzelf. Hij is wie hij moet zijn. Door de ontmoeting met God word je wie je bent, ontdek je de betekenis van je leven en wordt je bevrijd van wanen en obsessies.

Die gedachte mogen we bij ons dragen als we de week ingaan. Want wat er ook gebeurt, als wij vastbesloten zijn om God te willen zien dan weten we dat God ook terug zal kijken. Hij ziet naar ons om en wil ons vergeven en vernieuwen. Hij opent nieuwe paden voor ons als wij de weg niet meer weten. Hij bevrijdt ons van wat ons verslaafd en gevangen houdt, wat dat ook mag zijn.

En ook als ons pad gekruist wordt door charlatans die ons de wereld beloven, in ruil voor onze ziel. Die ons in naam van God macht, rijkdom, of korte-termijn-genoegens voorhouden… Dan moeten we maar denken aan Zacheüs, aan Hagar en aan al die mensen die onverwachts de grootste schat vonden: op dát moment dat zij naar God opzagen - en God terugkeek.

Bovenstaande boodschap is afkomstig van priester Jan-Jaap van Peperstraten en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om de website van Jan-Jaap van Peperpstraten te bezoeken.

Bovenstaand artikel kwam in 2022 tot stand en wordt ter inspiratie van lezers af en toe gedeeld op de sociale mediakanalen van Cvandaag.

Praatmee

Beluister onze podcast

#373 Jeffrey & Petra van de Weetering over Israël, de kerk en geloven vanuit de schuilkelder
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. P. den Ouden
Preekverslag

Ds. Den Ouden over Gods soevereiniteit: “Niet beredeneren, maar aanbidden"

"Als we over Gods soevereiniteit spreken, kunnen we dat nooit buiten Zijn Woord en belofte om doen. Dat betekent dus ook dat we niet over God mogen spreken zonder Christus", aldus ds. P. den Ouden. De hersteld hervormde predikant was eerder deze week

Gerry Velema
Column

Online ‘in de Heer’: lessen van Corrie ten Boom voor vandaag

Ben je ook online ‘in de Heer’? Als we deze vraag vandaag aan Corrie ten Boom zouden kunnen voorleggen, denk ik dat ze ons de volgende anekdote zou vertellen. Corrie ten Boom was eens in de DDR, waar ze wist dat ze zelfs op haar hotelkamer werd afgel

rechter
Nieuws

Predikant vergeeft vrouw die zijn vrouw en familie doodde met giftige lunch

Predikant Ian Wilkinson verloor in één klap zijn vrouw, schoonzus en zwager door een vergiftigde maaltijd. In de rechtszaal sprak hij niet alleen zijn verdriet uit, maar ook woorden van vergeving richting de vrouw die hiervoor verantwoordelijk was. G

Rasanen
Nieuws

Finse christelijke politica in oktober voor Hooggerechtshof wegens haatzaaien

De Finse christelijke politica Päivi Räsänen moet zich opnieuw verantwoorden voor de rechter. 30 oktober dient haar zaak voor het Finse Hooggerechtshof. Ze wordt vervolgd wegens haatzaaien vanwege haar uitlatingen over homoseksualiteit. Het is de der

Johan Lock
Podcast

Schrijver Johan Lock: “Neem het risico dat een kerk mag verdwijnen”

Schrijver Johan Lock pleit voor een diepgaande herbezinning op de manier waarop kerken hun identiteit bewaren en hun toekomst vormgeven. In de Cvandaag podcast vertelt Lock over het durven loslaten van structuren als die niet langer bijdragen aan het

Ds. B. L. P. Tramper
Video

Waarom is er antisemitisme? Hervormde predikant antwoordt in preekfragment

Antisemitisme, oftewel Jodenhaat, bestaat al sinds mensenheugenis. Ook vandaag de dag steekt dit eeuwenoude fenomeen weer in alle hevigheid de kop op. Zeker na de afschuwelijke gebeurtenissen op 7 oktober 2023 en de oorlog die er sindsdien is tussen

zelfdoding
Dagelijks leven

Moeder met suïcidale gedachten deelt noodkreet: “Mijn kinderen verdienen een andere moeder”

Een aangrijpende vraag in de vragenrubriek van Refoweb heeft opnieuw de kwetsbaarheid van psychisch lijden binnen christelijke gezinnen zichtbaar gemaakt. Een vrouw deelde openhartig hoe ze als kind ernstig getraumatiseerd raakte door fysiek geweld,

klaslokaal
Nieuws

Scholen in Texas moeten uiterlijk volgende week tien geboden ophangen

De Texaanse procureur-generaal Ken Paxton heeft scholen in vrijwel de hele staat opgedragen om uiterlijk volgende week de tien geboden in hun klaslokalen te tonen. Daarmee voert hij een nieuwe wet door die eerder dit jaar werd aangenomen, ondanks dat

Meerartikelen

Driedorp
Nieuws

Strijdbijl Driedorp voorlopig begraven: compromis tussen predikant en gemeente

De strijdbijl tussen de Vrije Hervormde Gemeente Driedorp en prof. dr. W. J. op ’t Hof lijkt voorlopig begraven. Het Reformatorisch Dagblad meldt dat beide partijen tot een compromis zijn gekomen en dat er een bemiddelingstraject gestart wordt. Dinsd

Bijbel
Video

Hoe kan de Bijbel Gods Woord zijn als mensen het schreven? Bekijk de video

Veel mensen vragen zich af: als de Bijbel door mensen is geschreven, hoe kan het dan het Woord van God zijn? En hoe verschilt dat van wat moslims over de Koran zeggen? In deze video van het Bijbelcentrum wordt ingegaan op deze vragen en ontdek je waa

Delise
Persbericht

Nieuwe single Delise: “Jij bent Mijn kunstwerk”

Sinds vorige maand is het lied Kunstwerk van singer-songwriter Delise overal online te beluisteren. Het nummer was eerder al exclusief beschikbaar voor kopers van haar cd Verborgen verhalen (2024), maar is nu voor het eerst breed toegankelijk gemaakt

Nederland
Opinie

SGP, doe recht aan uw uitgangspunten in asielbeleid

Aan het debat over de asielnoodmaatregelenwet nam de SGP deel op basis van vier feitelijke onjuistheden. Dat strookt niet met de principes van de partij, zo stelt mr. J. G. de Beer in onderstaande opiniebijdrage.  De SGP geldt als een stabiele partij

Ds. W. Visscher
Preekverslag

Ds. Visscher stelt dat predikanten zielzorg nodig hebben: “Werk kan ons opslokken"

“Zielen kunnen ziek en verwaarloosd zijn. Dat geldt voor gemeenteleden, maar ook voor ambtsdragers. Daarnaast legt het predikantsambt beslag op je hele denken en doen”, aldus ds. W. Visscher. De GerGem-predikant sprak eerder deze week op de Haamstede

Jan Hoek en Mart-Jan Paul
Boekfragment

Gods openbaring is zuiver, maar niet adequaat

In verband met de menselijkheid en tijdbetrokkenheid van Gods openbaring wordt dikwijls het begrip accommodatio (aanpassing) gehanteerd. Dit kan op een verantwoorde manier gehanteerd worden, maar bij dit concept is nauwkeurige afbakening van de betek

cgk-synode
Nieuws

Betrokkenen reageren op CGK-rechtszaak: "Hopen op doorbraak"

Ze zaten dinsdag lijnrecht tegenover elkaar in de rechtszaal: de predikant en scriba van de Petrusgemeente in Broeksterwoude tegenover twee leden van het landelijke CGK-synodebestuur. De inzet: het afdwingen van een nieuwe synode. De directe betrokke

TIJS
Nieuws

Tijs van den Brink krijgt elfde plaats op CDA-lijst en gaat waarschijnlijk Tweede Kamer in

Tijs van den Brink (55) staat op de elfde plaats van de CDA-kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Daarmee is de kans reëel dat de EO-coryfee ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer terechtkomt. Ook Derk Boswijk staat hoog op de concept-kandidatenlijst d

John MacArthur
Nieuws

Emotionele zoon deelt tijdens herdenkingsdienst laatste woorden John MacArthur

De oudste zoon van de onlangs overleden predikant John MacArthur werd zichtbaar geëmotioneerd toen hij zaterdag tijdens de herdenkingsdienst sprak over de bijna zestig jaar durende bediening van zijn vader. De dienst vond plaats in Grace Community Ch

pastor
Nieuws

Congolese voorganger in VS vastgezet door immigratiedienst: “Een groot man van God”

De Amerikaanse immigratiedienst ICE heeft in de staat Maine een Congolese voorganger gearresteerd die al jaren actief was binnen lokale kerken. Pastor Michel Tshimankinda, oprichter van de jonge gemeente Restoration Church in South Portland, wordt va

Anne Borkent
Podcast

Anne Borkent wijst op gevaar van ongezond leiderschap in kerken

Pastor Anne Borkent groeide op binnen de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) en maakte later de overstap naar evangelische en charismatische gemeenten. Die overgang betekende voor hem aanvankelijk een bevrijding: "Ik dacht: nu breek ik met religie. Geen

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant wijst op dwaalleringen in de kerk rond zaligheid

In de gemeente van Kolosse deden zich een aantal dwaalleren voor, voornamelijk een mix van joods wetticisme, oosterse mystiek en Griekse filosofie. Dit zorgde ervoor dat de boodschap van het evangelie in het geding kwam. Paulus waarschuwt hier ook vo