'Volwassen predikant, in roerige tijden': Tientallen dominees kwamen twee dagen bijeen

God 27 juni 2022 Piet Vergunst, De Waarheidsvriend
GB-dominees

‘Volwassen predikant, in roerige tijden’: het blijft een thema dat zowel dominee als kerkenraad en gemeente even moeten overdenken, om iets te proeven van de tijd waarin we leven. Met vijftig predikanten waren we in een tweedaagse bijeen.

Onder de grote tentdoekoverkapping op het terras van conferentiecentrum Mennorode in Elspeet zit ik met zeven predikanten in een kleine kring. Verspreid over het terrein denken ook de andere vijf groepjes na over wat ze ontvangen hebben vanuit het thema, dat zozeer hun werk in de gemeenten raakt: ‘Volwassen predikant, in roerige tijden. Over geestelijk sterke voorgangers en hun gemeente vandaag’. Vertrouwd raak je met de ander, in deze context, in deze sfeer, als je over dit onderwerp het hart voor de naaste opent.

Uit het leven van dr. Jan Koopmans en de Duitser Dietrich Bonhoeffer leerden we hier dat zij broeders nodig hadden, broeders die vrienden waren met wie ze hun aanvechting konden delen en van wie ze dan evangelische, broederlijke troost ontvingen, troost die hen bevrijdde uit de eenzaamheid. ‘De Christus in je eigen hart is zwakker als de Christus in het woord van je broeder,’ zei Bonhoeffer.

Zicht op zijn eigen roeping, dat heeft elke predikant nodig.

Klagen hoort niet
Hier lukt het, je hart openen voor de ander, ook in de afsluiting. Wat neem je uit deze retraite mee naar de gemeente die je dienen mag, waar je collega zomaar je concullega kan worden, waar de verwachtingen van de gemeente voor elke zondag hoog zijn, als consumentisme in de kerk je verlamt, waardoor je eigen ziel verdrogen kan? Wat neem je dan mee?

In zijn lezing had de Amsterdamse historicus dr. P.W. (Paul) van Trigt een ander woord van Bonhoeffer aangereikt: ‘Wanneer we niet dagelijks danken voor de christelijke gemeenschap waarin we geplaatst zijn, ook daar waar geen diepe ervaring, geen merkbare rijkdom, maar wel veel zwakte, kleingeloof en moeite is, en we steeds maar bezig zijn er tegenover God over te klagen dat alles nog zo armzalig, zo gering is, dan verhinderen wij God om onze gemeenschap te laten groeien tot de mate en rijkdom, die in Christus Jezus voor ons allen klaarligt. Een dominee hoort niet over zijn gemeente te klagen, helemaal niet tegenover de mensen, maar ook niet tegenover God.’

Samen bij de genadetroon
Klagen – in mijn bijzijn is het op de conferentie niet gebeurd… Toch zal er nauwelijks een predikant zijn die de coronaperiode niet zwaar gevonden heeft. Omdat preken in de camera zonder het contact met de hoorders eigenlijk geen preken is. Omdat de toerusting van de gemeente in kring en catechese gefrustreerd werd door het gebrek aan ontmoeting, om over pastoraat maar te zwijgen.

Onder de grote tentdoekoverkapping zit je dan, aan het einde van dagen waarin er tussen de lezingen zeker zoveel gebeurt als tijdens de toespraken. En we bidden voor elkaar, heel concreet, jij voor de man naast je, hij weer voor zijn buurman, en zo verder. Masker af, het hart geopend, kwetsbaarheid die samenbrengt bij de genadetroon, ruimte voor (soms zelfs heftige) pijn in persoonlijk of ambtelijk leven. Bijzonder moment? Ja, zo ontvangen we dit – en tegelijk weten we dat Paulus (2 Thess.3) ons voortdurend deze weg wijst: het gebed dat het Woord van de Heere zijn loop mag hebben. Als de Heere Jezus Zijn dienst al niet zonder gebed volbrengen kon, hoe geldt dit Zijn zwakke dienaars? ‘In de dagen dat Hij op aarde was, heeft Hij met luid geroep en onder tranen gebeden…’ (Hebr.5:7)

Hoe ontroerend is het te vernemen dat hier een jongetje van zes jaar zegt: ‘Ik wil later ook dominee worden’ en daar een jongetje van zeven jaar blijft praten over de preek die hij een jaar geleden hoorde.

Gevangene van mensen en meningen
Zicht op zijn eigen roeping, dat heeft elke predikant nodig. Tegelijk is het cruciaal dat gemeente én zeker ambtsdragers zicht op de essentie van die roeping hebben, de reden dat we hier delen wat op een domineesconferentie aan de orde was. Op 9 en 10 juni ging het om grote vragen, zoals deze: ‘Ben je als predikant bereid medewerker van God te zijn en daarmee aan Zijn kant te staan, ben je bereid als Paulus een voetveeg te zijn of ben je toch een gevangene van mensen en hun mening?’ Het tweede en derde hoofdstuk van 1 Korinthe waren leidend hierbij.

Naast dr. Van Trigt, die de commentaren van de theologen Brian Brock en Bernd Wannenwetsch ontsloot, sprak dr. C.C. den Hertog over de dienst aan het Woord van Koopmans en Bonhoeffer in een tijd van verwarring en verwildering, de tijd van het nazisme. Prof. dr. M.J. Kater verlegde op verzoek in zijn bijdrage de focus van de predikant naar de gemeente, sprekend over ‘Een volwassen gemeente in tijden waarin het erop aan komt’.

Hoezeer de geestelijke volwassenheid van de predikant de gemeente en haar opbouw raakt, toonde dr. Kater aan met woorden van ds. J. Overduin: ‘De geestelijk-onvolwassene zal met een zekere grofheid, ongenuanceerd, beslissingen nemen die kant noch wal raken. Het wordt des te ernstiger, wanneer iemand die leiding heeft te geven, zelf geestelijk onvolwassen is. Zo iemand zal meestal door zijn positie, die hij geestelijk niet aankan, ‘doen alsof’. Hij zal dan erg stabiel, massief en zelfverzekerd optreden om zijn innerlijke onzekerheid te verbergen. Hij zal het gevaar lopen soepel te zijn waar hij stabiel moest zijn, en omgekeerd.’

‘Mijn genade is voor u genoeg’, daarmee wil Christus ons aansporen en daarmee wil de Geest ons troosten.

Zorg en erkenning
De voorbije weken is er onder ons veel gesproken over het tekort aan dienaars van het Woord, is er gebeden om werkers in de oogst van Christus. Hoe ontroerend is het te vernemen dat hier een jongetje van zes jaar zegt: ‘Ik wil later ook dominee worden’ en daar een jongetje van zeven jaar blijft praten over de preek die hij een jaar geleden hoorde. ‘Laten we op elkaar letten door elkaar aan te vuren tot liefde en goede werken.’ (Hebr.10)

De andere kant van deze medaille is de zorg voor de huidige dienaars van het Woord. Voor hen is bemoediging in de dienst nodig, aansporing tot volharding, erkenning van de zwaarte van het predikantschap vandaag. ‘Mijn genade is voor u genoeg’, daarmee wil Christus ons aansporen en daarmee wil de Geest ons troosten. Dan hebben we het niet meer als eerste over retorische gaven, dan verlaten we een wereldse wijze van spreken over gemeente en ambtsdrager.

Tot slot, toen ik thuiskwam, was in mijn ‘dagelijkse stukje Tim Keller’ dit het gebed: ‘Laat me bij het verstrijken van de tijd niet hoogmoediger worden, maar ook niet bezorgder. Laat me in plaats daarvan groeien in nederigheid, naarmate ik steeds meer zonden zie die U mij hebt vergeven en waartegen U mij hebt beschermd. En laat me steeds geduldiger worden als ik inzie hoeveel geduld U met mij hebt. Amen.’

Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israël-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Raouf Leeraar
Video

Christenen voor Israël genoemd in VN-rapport over verdrijving Palestijnen, Raouf Leeraar reageert

Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zouden bijna 50 organisaties zich schuldig maken aan de verdrijving van Palestijnen. Dat schrijft zij in een nieuw rapport. In het rapport staat onder meer dat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijf

Urkers
Video

Prachtig: honderden Urkers zingen uit volle borst 'Een toekomst vol van hoop'

'U geeft een toekomst vol van hoop. Dat heeft U aan ons beloofd. Niemand anders U alleen, leidt ons door dit leven heen', deze woorden komen uit het voor veel christenen bekende lied 'Een toekomst vol van hoop'. Het lied - afkomstig van de christelij

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee hé? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep mo

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 80 in nieuwe gebedsvlog

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe bid je nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt PKN-predikant Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen tijdens Pinksteren met Gods Geest vervuld werden

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

Drs. Piet Guijt
Column

Christenen moeten zich wapenen tegen dubieus piramideverhaal

Sinds maart 2025 gaat er een opmerkelijke theorie rond over verborgen structuren onder de Egyptische piramide van Chefren. De hype verspreidt zich razendsnel online, maar wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt volledig. Sterker nog: betrokken onder

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Meerartikelen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ‘een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israël heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israël en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israëls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesië

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesië. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H

Tweede Kamer
Nieuws

Kamer stemt na chaotische dag voor strenger asielbeleid: dit was de rol van de christelijke partijen

Na een lange dag vol onduidelijkheid en twijfel stemde de Tweede Kamer donderdag uiteindelijk in met de Asielnoodmaatregelenwet. In die wet staat onder meer dat illegaal in Nederland verblijven strafbaar wordt. SGP en ChristenUnie speelden gedurende

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Oude Testament als gewelddadig afschrijven is riskant

'Voor veel christenen (ook voor mij) bestaat er een stilzwijgend conflict tussen deze twee gezichten van God', stelde Olaf ten Napel eerder deze week in dit Cvandaag-artikel. Veel christenen zullen het dilemma herkennen dat Olaf beschrijft als we kij