Vrouwendiscussie CGK is in het fundamentalisme-frame geramd

Nieuws 1 juni 2022 Redactie
Stefan Paas

ā€˜Religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden - omdat het zo lekker zwartwit is, niet te moeilijk, en zich goed leent voor oneliners’, stelt theoloog Stefan Paas. Afgelopen weekend zond Nieuwsuur een reportage uit over hoe de discussie over ā€˜vrouw in ambt’ voor verdeeldheid zorgt binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). De hoogleraar missiologie en interculturele theologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar missiologie aan de Theologische Universiteit Kampen reageert uitgebreid via Twitter.

ā€˜CGK in het nieuws. Het gaat volgens NOS over de vraag of 1 vers uit 1 Korinthe 14 wel letterlijk genomen moet worden als gebod voor vandaag. Over de rest van het hoofdstuk is de CGK het eens: niemand neemt dat letterlijk als gebod voor vandaag. Ik durf zelfs te zeggen: weinig hoofdstukken uit het Nieuwe Testament (nota bene vol richtlijnen voor de eredienst) zijn door gereformeerden zo weinig letterlijk nagevolgd als dit.

'En wat ik nog het vervelendst vind: zo lijkt het alsof alleen degenen die de vrouw niet in het ambt willen de Bijbel lezen ('je moet de teksten gehoorzamen'), terwijl de rest maar gewoon een beetje kijkt waar de culturele wind vandaan komt.'

Hier overigens de reportage die Nieuwsuur maakte over de CGK, met voor- (Urk) en tegenstanders (Emmeloord) van het vrouwenbesluit van de generale synode. Wat dan erg jammer is (maar het valt ook niet mee als gewone dominee om ineens voor de tv je ding te doen)... dat hier een keurig seculier frame wordt neergezet: fundamentalistische letterlijke tekstenlezers (ds leest gewillig twee 'zwijgteksten' voor) vs leuke, moderne, ongevaarlijke gelovigen die alleen dingen zeggen als 'ha ha, vrouwen doen bij ons gewoon mee, hoor'.

De Urk-kant is jammer, want voor het plukken van twee teksten en dan zeggen dat iedereen die gewoon moet gehoorzamen, daarvoor hoef je niet naar Apeldoorn, zogezegd. En de Emmeloord-kant is jammer, want zo lijkt het alsof die niets doen met Bijbeluitleg en exegese op dit punt. Ik verwacht vast te veel van televisie (de journalist verwijt ik niets), maar dit had handiger, beter gekund, meer inzichtgevend in wat dat nu is: geloven, kerkzijn, hoe christenen met de Bijbel omgaan. Nu was het gewoon twee hoepels waardoor de beide kerken gewillig sprongen.’

Fundamentalisme-frame en ā€˜Gods Woord’ gehoorzamen
ā€˜En wat ik nog het vervelendst vind: zo lijkt het alsof alleen degenen die de vrouw niet in het ambt willen de Bijbel lezen ('je moet de teksten gehoorzamen'), terwijl de rest maar gewoon een beetje kijkt waar de culturele wind vandaan komt. En wat daarvan uiteindelijk de boodschap is: de Bijbel is een verouderd boek dat alleen op Urk nog (een beetje) serieus genomen wordt, maar weldenkende mensen kunnen daar niks meer mee in onze tijd, zelfs gelovigen niet.

Ofwel, religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden - omdat het zo lekker zwartwit is, niet te moeilijk, en zich goed leent voor oneliners. Dat beeld over hoe gelovigen omgaan met heilige boeken is hardnekkig.

'Ofwel, religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden.'

Ik kreeg ook verschillende reacties in de trant van 'nou, christenen geloven toch dat het Gods Woord is, dus dan moet je toch gewoon doen wat er staat?'. Laat ik er een paar dingen van zeggen: 1. Ik vergelijk op dit punt theologie graag met rechtswetenschap.
De wet heeft beslissend gezag ('Gods Woord', zogezegd), maar dat betekent niet dat er geen rechtsgeleerden en rechtbanken nodig zijn. Het moet altijd uitgelegd, toegepast, gewogen, in context gelezen, etc.

In de USA zie je dat bijvoorbeeld in de omgang met de Constitutie. Daarin zijn verschillende scholen, bijvoorbeeld (a) originalist: lezen zoals Founders het toen bedoeld hebben, (b) meer hermeneutisch: lezen in de geest van de Founders (c) letterlijk: gewoon lezen wat er staat, alsof het wiskunde is. Je kunt zeggen dat (c) de meest naĆÆeve is en (a) de meest conservatieve (denk aan het stuk van Alito over Roe v Wade). In de Bijbeluitleg zie je gelijksoortige dynamieken. De dominee op Urk (althans zoals de reportage het weergeeft) koos optie (c). Opties (a) en (b) zijn theologischer.

In de theologie geldt dan verder dat het nog wat complexer is dan in de rechtswetenschap, omdat theologen werken met een boek dat een veelheid van genres bevat, niet alleen juridische teksten dus. Bij deze discussie over vrouw in ambt gaat het vaak over brieven van Paulus. Dan komen vragen als: wat is de status van een brief, hoe was die bedoeld? Richtlijn voor alle tijden of situationeel? En moeten we hem lezen zoals Paulus het toen schreef (optie a), of moeten we denken: wat zou hij met de kennis van nu in deze situatie gezegd hebben? (optie b). Het gaat me nu niet om de antwoorden. Het gaat me er slechts om te laten zien dat uitgaan van gezaghebbende teksten wel degelijk samengaat met interpretatie, met verschillende scholen van benadering, etc.

De trend onder protestanten is al pakweg een halve eeuw in de richting van meer samenwerking en fusie, in plaats van andersom.

Ik heb het dan nog niet eens over meer moraalfilosofische overwegingen, zoals: moeten we gezaghebbende teksten primair lezen als regulerend (Kantiaans) of meer als deugdvormend (Aristotelisch, McIntyre, etc.)? Enfin, het is een ongelooflijk boeiend, uitdagend vak. Nou ja, 'letterlijk' lezen is wel zo'n beetje het meest ongeĆÆnformeerde en naĆÆeve frame dat je kunt gebruiken bij het lezen van teksten in het algemeen en de Bijbel in het bijzonder. Illustratie: Augustinus schreef een boek 'Genesis naar de letter', waarin hij vervolgens Genesis allegorisch uitlegde.

Van de predikant van Emmeloord begrijp ik dat hij heus geprobeerd heeft ook zijn kant van de Bijbelexegese te laten zien, maar blijkbaar paste dit niet in het Nieuwsuur-frame. Jammer.’

Kerkscheuring op komst?
Paas vervolgt: ā€˜Hoewel het woord #kerkscheuring al een dag trending was (op Twitter red.), geloof ik niet dat het ervan komt. CGK'ers die niet langer willen blijven in een kerk die de vrouw uit het ambt weert, kunnen zich nu immers gemakkelijk aansluiten bij de verenigde GKv/NGK. En het zou me eigenlijk ook niet echt verbazen als de situatie na de synode gewoon blijft zoals die was, met geleidelijk aan wat meer gemeenten die wel vrouwen in het ambt toelaten. Er zal gemopperd en gedreigd worden, maar we moeten nog maar zien of dat echt tot scheuring leidt.

Ongeacht het feit dat #kerkscheuring trending was, omdat dit zo lekker in de groef valt van 'die christenen hebben altijd ruzie': de trend onder protestanten is al pakweg een halve eeuw in de richting van meer samenwerking en fusie, in plaats van andersom.’

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer Ʃcht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syriƫ op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.

Julienne
Video

Het trauma van de genocide: hoe kerken in Rwanda verschil maken

Het trauma van de genocide in 1994 in Rwanda drukt nog steeds op overlevenden, daders, jong en oud. Veel daders zijn berecht. Sommigen zijn teruggekeerd naar hun dorp. Maar hoe kunnen buren en kerkleden elkaar ooit weer vertrouwen? Rwandese kerken tr

Bernhard en Marleen Vreugdenhil
Video

Bernhard en Marleen zetten hun talenten in voor Bijbelvertaalwerk

Bernhard en Marleen voelden zich geroepen door God om hun talenten in te zetten voor Bijbelvertaalwerk in Congo. Tijdens een verkenningsreis ontdekten ze een grote behoefte aan videoproducties ter ondersteuning van Bijbelvertaling. Een aangrijpend in

Meerartikelen

Bjorn Lous
Opinie

Jezus losmaken van het jodendom? Een historische misvatting

Het is jammer dat theoloog Steven Paas in zijn reacties steeds voor persoonlijke aanvallen kiest en zijn eigen citaten ontkent. Zijn laatste reactie illustreert opnieuw mijn eerder gemaakte punten. Namelijk dat hij het christendom beschouwt als super

Jan Pieter Verweij
Interview

Jan Pieter Verweij over jongerenwerk: "Juist de kerk kan antwoorden gevenā€

Jan Pieter Verweij nam onlangs afscheid als directeur van Chris en Voorkom, een organisatie die zich met hart en ziel inzet voor de mentale en geestelijke gezondheid van jongeren. Vijf jaar lang gaf hij leiding, maar belangrijker nog: hij droeg bij a

Kandidaat W. de Jong
Nieuws

Nieuwe dominee voor GerGem Borssele: kandidaat W. de Jong

De GerGem te Borssele mag een nieuwe predikant verwelkomen. Kandidaat W. de Jong uit Kootwijkerbroek heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Borssele volgt De Jong ds. D. de Wit op die in juni 2022 naar Kesteren vertrok. De 41-jarige De J

Dr. RenƩ de Reuver
Persbericht

Dr. RenƩ de Reuver start als onderzoeker en gastdocent bij de PThU

Dr. RenƩ de Reuver start per 1 september als gastdocent en geassocieerd onderzoeker bij de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Zijn onderzoek en gastlezingen richten zich op toekomstgericht kerk-zijn en de theologische actualiteit van het

Christie
Persbericht

Christelijke singer-songwriter Christie brengt nieuwe single uit: 'Dit moment'

De christelijke singer-songwriter Christie heeft een nieuwe single uitgebracht: 'Dit moment'. Dit is de eerste single afkomstig van Christie’s nieuwe EP ā€˜Dichterbij’. De zangeres bracht reeds drie Nederlandstalige albums uit; Ontdekkingstocht (2019),

landschap kerk
Nieuws

Protestants Nederland maakt nieuw begin

Nadat de eerdere vereniging in 2024 werd ontbonden, lanceert vandaag een voortzetting van Protestants Nederland. Met de lancering start een campagne om leden te werven voor het initiatief. Het nieuwe Protestants Nederland wil zich nadrukkelijker gaan

Jan van den Bosch
Video

Bekende christenen vertellen wanneer ze Gods stem voor het laatst hoorden: "Vanochtend nog!"

Wat was de laatste keer dat u Gods stem hoorde? Die vraag legden we aan bekende christenen voor. Onder meer ds. Kees van Velzen, Tweede-Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke en presentator Jan van den Bosch gaven inspirerende antwoorde

Kees Vermaat
Nieuws

SGP-Statenlid wil verbod op Second Love-reclames in bushokjes

De GroenLinks-fractie van de provincie Utrecht wil reclame voor fossiele brandstoffen verbieden. De SGP-fractie riep vervolgens op om dan ook de reclames van Second Love in bushokjes te weren. ā€œStop met gezinsondermijnende advertentiesā€, zo stelde St

Babette van Drunen
Video

Zondag in Hour of Power is Babette van Drunen te gast

Zondag in Hour of Power is Babette van Drunen – bekend van B&B Vol liefde – te gast. Na een traumatische ervaring verliest ze het geloof en duikt de New Age in, tot ze uiteindelijk de rust vindt bij Jezus. "Ik geloof dat ik lang heimwee had, op zoek

Ds. A. S. de Jong
Nieuws

CGK Emmeloord en CGK Gouda brengen beroep uit op ds. A. S. de Jong

Ds. A. S. de Jong (foto) uit Enschede is zowel beroepen door de CGK te Emmeloord als door de CGK te Gouda. In Emmeloord zoekt men naar een opvolger van de in 2023 naar Hasselt verhuisde ds. A. Hofland. In Gouda zijn de christelijk gereformeerden op z

Ds. W. Visscher
Video

GerGem-predikant wijst op sterfelijkheid mens: "Zoek God als je gezond bent"

Als het ons voor de wind gaat, vergeten we snel dat we kwetsbare mensen zijn. Vaak zijn ons we daar pas van bewust als we met een ernstige ziekte te maken krijgen. Daarom is het volgens GerGem-predikant W. Visscher zaak dat we de Heere zoeken als we

Daniel Marx
Persbericht

Daniel Marx Band brengt nieuwe single uit: 'Ik kom bij U'

In een tijd vol verwarring, onrust en geestelijke leegte klinkt een uitnodiging die tijdloos is: ā€œKomt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven.ā€  ā€” Matteüs 11:28 (HSV) Deze woorden van Jezus vormen het kloppende hart van de