Vrouwendiscussie CGK is in het fundamentalisme-frame geramd

Nieuws 1 juni 2022 Redactie
Stefan Paas

ā€˜Religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden - omdat het zo lekker zwartwit is, niet te moeilijk, en zich goed leent voor oneliners’, stelt theoloog Stefan Paas. Afgelopen weekend zond Nieuwsuur een reportage uit over hoe de discussie over ā€˜vrouw in ambt’ voor verdeeldheid zorgt binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). De hoogleraar missiologie en interculturele theologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar missiologie aan de Theologische Universiteit Kampen reageert uitgebreid via Twitter.

ā€˜CGK in het nieuws. Het gaat volgens NOS over de vraag of 1 vers uit 1 Korinthe 14 wel letterlijk genomen moet worden als gebod voor vandaag. Over de rest van het hoofdstuk is de CGK het eens: niemand neemt dat letterlijk als gebod voor vandaag. Ik durf zelfs te zeggen: weinig hoofdstukken uit het Nieuwe Testament (nota bene vol richtlijnen voor de eredienst) zijn door gereformeerden zo weinig letterlijk nagevolgd als dit.

'En wat ik nog het vervelendst vind: zo lijkt het alsof alleen degenen die de vrouw niet in het ambt willen de Bijbel lezen ('je moet de teksten gehoorzamen'), terwijl de rest maar gewoon een beetje kijkt waar de culturele wind vandaan komt.'

Hier overigens de reportage die Nieuwsuur maakte over de CGK, met voor- (Urk) en tegenstanders (Emmeloord) van het vrouwenbesluit van de generale synode. Wat dan erg jammer is (maar het valt ook niet mee als gewone dominee om ineens voor de tv je ding te doen)... dat hier een keurig seculier frame wordt neergezet: fundamentalistische letterlijke tekstenlezers (ds leest gewillig twee 'zwijgteksten' voor) vs leuke, moderne, ongevaarlijke gelovigen die alleen dingen zeggen als 'ha ha, vrouwen doen bij ons gewoon mee, hoor'.

De Urk-kant is jammer, want voor het plukken van twee teksten en dan zeggen dat iedereen die gewoon moet gehoorzamen, daarvoor hoef je niet naar Apeldoorn, zogezegd. En de Emmeloord-kant is jammer, want zo lijkt het alsof die niets doen met Bijbeluitleg en exegese op dit punt. Ik verwacht vast te veel van televisie (de journalist verwijt ik niets), maar dit had handiger, beter gekund, meer inzichtgevend in wat dat nu is: geloven, kerkzijn, hoe christenen met de Bijbel omgaan. Nu was het gewoon twee hoepels waardoor de beide kerken gewillig sprongen.’

Fundamentalisme-frame en ā€˜Gods Woord’ gehoorzamen
ā€˜En wat ik nog het vervelendst vind: zo lijkt het alsof alleen degenen die de vrouw niet in het ambt willen de Bijbel lezen ('je moet de teksten gehoorzamen'), terwijl de rest maar gewoon een beetje kijkt waar de culturele wind vandaan komt. En wat daarvan uiteindelijk de boodschap is: de Bijbel is een verouderd boek dat alleen op Urk nog (een beetje) serieus genomen wordt, maar weldenkende mensen kunnen daar niks meer mee in onze tijd, zelfs gelovigen niet.

Ofwel, religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden - omdat het zo lekker zwartwit is, niet te moeilijk, en zich goed leent voor oneliners. Dat beeld over hoe gelovigen omgaan met heilige boeken is hardnekkig.

'Ofwel, religie is weer eens in het fundamentalisme-frame geramd, het enige frame dat tegenwoordig nog begrepen lijkt te worden.'

Ik kreeg ook verschillende reacties in de trant van 'nou, christenen geloven toch dat het Gods Woord is, dus dan moet je toch gewoon doen wat er staat?'. Laat ik er een paar dingen van zeggen: 1. Ik vergelijk op dit punt theologie graag met rechtswetenschap.
De wet heeft beslissend gezag ('Gods Woord', zogezegd), maar dat betekent niet dat er geen rechtsgeleerden en rechtbanken nodig zijn. Het moet altijd uitgelegd, toegepast, gewogen, in context gelezen, etc.

In de USA zie je dat bijvoorbeeld in de omgang met de Constitutie. Daarin zijn verschillende scholen, bijvoorbeeld (a) originalist: lezen zoals Founders het toen bedoeld hebben, (b) meer hermeneutisch: lezen in de geest van de Founders (c) letterlijk: gewoon lezen wat er staat, alsof het wiskunde is. Je kunt zeggen dat (c) de meest naĆÆeve is en (a) de meest conservatieve (denk aan het stuk van Alito over Roe v Wade). In de Bijbeluitleg zie je gelijksoortige dynamieken. De dominee op Urk (althans zoals de reportage het weergeeft) koos optie (c). Opties (a) en (b) zijn theologischer.

In de theologie geldt dan verder dat het nog wat complexer is dan in de rechtswetenschap, omdat theologen werken met een boek dat een veelheid van genres bevat, niet alleen juridische teksten dus. Bij deze discussie over vrouw in ambt gaat het vaak over brieven van Paulus. Dan komen vragen als: wat is de status van een brief, hoe was die bedoeld? Richtlijn voor alle tijden of situationeel? En moeten we hem lezen zoals Paulus het toen schreef (optie a), of moeten we denken: wat zou hij met de kennis van nu in deze situatie gezegd hebben? (optie b). Het gaat me nu niet om de antwoorden. Het gaat me er slechts om te laten zien dat uitgaan van gezaghebbende teksten wel degelijk samengaat met interpretatie, met verschillende scholen van benadering, etc.

De trend onder protestanten is al pakweg een halve eeuw in de richting van meer samenwerking en fusie, in plaats van andersom.

Ik heb het dan nog niet eens over meer moraalfilosofische overwegingen, zoals: moeten we gezaghebbende teksten primair lezen als regulerend (Kantiaans) of meer als deugdvormend (Aristotelisch, McIntyre, etc.)? Enfin, het is een ongelooflijk boeiend, uitdagend vak. Nou ja, 'letterlijk' lezen is wel zo'n beetje het meest ongeĆÆnformeerde en naĆÆeve frame dat je kunt gebruiken bij het lezen van teksten in het algemeen en de Bijbel in het bijzonder. Illustratie: Augustinus schreef een boek 'Genesis naar de letter', waarin hij vervolgens Genesis allegorisch uitlegde.

Van de predikant van Emmeloord begrijp ik dat hij heus geprobeerd heeft ook zijn kant van de Bijbelexegese te laten zien, maar blijkbaar paste dit niet in het Nieuwsuur-frame. Jammer.’

Kerkscheuring op komst?
Paas vervolgt: ā€˜Hoewel het woord #kerkscheuring al een dag trending was (op Twitter red.), geloof ik niet dat het ervan komt. CGK'ers die niet langer willen blijven in een kerk die de vrouw uit het ambt weert, kunnen zich nu immers gemakkelijk aansluiten bij de verenigde GKv/NGK. En het zou me eigenlijk ook niet echt verbazen als de situatie na de synode gewoon blijft zoals die was, met geleidelijk aan wat meer gemeenten die wel vrouwen in het ambt toelaten. Er zal gemopperd en gedreigd worden, maar we moeten nog maar zien of dat echt tot scheuring leidt.

Ongeacht het feit dat #kerkscheuring trending was, omdat dit zo lekker in de groef valt van 'die christenen hebben altijd ruzie': de trend onder protestanten is al pakweg een halve eeuw in de richting van meer samenwerking en fusie, in plaats van andersom.’

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Kandidaat J. Kroon
Nieuws

GerGem Lisse verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat J. Kroon

De gereformeerde gemeente te Lisse (GerGem) verwelkomt in de persoon van kandidaat J. Kroon een nieuwe predikant. In Lisse volgt Kroon ds. G. J. N. Moens op. Daarmee wordt de gemeente na ruim vijf jaar weer voorzien van een herder en leraar. Kroon be

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge

Meerartikelen

De Hoop on Tour
Persbericht

De Hoop on Tour; een muzikale avond vol hoop in Hoogvliet

De Hoop reist door het land met muziek en verhalen die hoop uitstralen! Op zaterdag 19 juli ben je van harte uitgenodigd voor de Lofprijsavond in het PENTA Collega, gelegen aan de Elritsstraat 11 in Hoogvliet. We zullen samen christelijke liederen zi

Bill en Lucy Curl
Getuigenis

Pastor vergeeft moordenaar van zijn vrouw: "Ik wil de Heilige Geest gehoorzamen"

In een rechtszaal in de Amerikaanse staat Florida speelde zich op 22 april een opmerkelijk tafereel af. Bill Curl, pastor bij First Orlando Baptist Church, sprak met gebroken stem maar vaste overtuiging vergeving uit over de man die zijn vrouw Lucy P

Hans Alblas
Verdieping

ā€œKom, volg Mij!ā€: Jezus maakt van vissers geen verpleegkundigen

We lezen in het Evangelie van Marcus een uniek soort historische vertelling. Marcus wil dat zijn lezers ontdekken wie Jezus van Nazareth is en wat Hij gedaan en onderwezen heeft. We zijn gekomen bij hoofdstuk 1 vers 16 tot en met 20. De inleiding is

Ds. Tim Schakel
Opinie

Niet iedereen is welkom in de kerk (en dat is maar goed ook)

ā€˜Iedereen is welkom!’ Deze tekst staat sinds kort op de plek waar dominee Bram Beute voorgaat. 'Ik ben er best een beetje trots op', schreef hij vorige week. Met respect voor Beutes intenties stelt collegapredikant Tim Schakel een scherpe tegenvraag:

Olaf ten Napel
Opinie

Onvoorwaardelijke steun aan Israƫl? Ik zit met een dilemma

Ik zit met een dilemma. En dat zeg ik als christen. Mijn geloof in Jezus Christus vindt zijn oorsprong in het oude Israƫl. Jezus leefde als Jood, kende de Thora, zag zichzelf als nakomeling van Abraham, de stamvader van het volk Israƫl. Abraham werd

CGK-synode
Nieuws

Uitkomst besloten crisisbijeenkomst CGK: landelijke vergadering op komst

Na het abrupt afgebroken synodale proces binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) hebben 71 gemeenten de handschoen opgepakt. Tijdens een besloten bijeenkomst in Rijnsburg is afgesproken om nog vóór de herfstvakantie een zogeheten convent te

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer Ʃcht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syriƫ op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.