CGK zetten relatie met GKv-NGK op lager pitje ondanks waarschuwing CGK-hoogleraar

Nieuws 12 mei 2022
CGK-synode

“Diep teleurgesteld over de besluiten. Het doet echt pijn. Voorlopig trek ik me even terug”, zegt een teleurgestelde christelijke gereformeerde predikant. Ook deze week hakken besluiten van de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) er stevig in. De CGK hebben, ondanks een waarschuwing van een invloedrijke CGK-hoogleraar, besloten om de afstand met ‘bevriende’ kerken uit het gereformeerde vrijgemaakte (GKv) en Nederlands gereformeerde (NGK) spectrum te vergroten. Dit vloeit voort uit het recent genomen besluit om in de CGK vrouwelijke ambtsdragers niet toe te staan.

Nadat drie weken geleden een aantal besluiten werd genomen, stond deze week het zoeken van eenheid met andere kerken en het reilen en zeilen in samenwerkingsgemeenten op het programma. Een samenwerkingsgemeente is een gemeente die bestaat uit twee of meer kerken van verschillende kerkverbanden die plaatselijk functioneren als één gemeente onder leiding van één kerkenraad. Meestal zijn het combinaties van twee gemeentes (NGK-CGK, GKv-CGK of NGK-GKv), maar er zijn ook combinaties van drie, zoals de 3-GK in Deventer (CGK, NGK en GKv). Op deze pagina zijn alle samenwerkingsgemeenten te vinden.

Voorgeschiedenis
De laatste jaren zijn de spanningen binnen die samenwerkingsgemeenten sterk opgelopen. Binnen de CGK kunnen vrouwen niet als ambtsdrager dienen, terwijl in de NGK en GKv vrouwen wél actief mogen zijn als predikant, ouderling en diaken. De CGK spraken in 1998 uit dat volgens de Bijbel "het gezaghebbend leidinggeven aan de gemeente aan de man en niet aan de vrouw toekomt.” Van de samenwerkingsgemeenten wordt sinds de synode van 1998 verwacht dat zij zich houden aan de minst vérgaande kerkorde. Dat is in deze kwestie die van de CGK.

"De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft."

Het feit dat samenwerkingsgemeenten in IJmuiden, Arnhem, Hilversum, Deventer en Nieuwegein vrouwelijke ambtsdragers hebben bevestigd, zorgt voor frustratie bij CGK’ers die de huidige afspraken willen handhaven. Om duidelijkheid te scheppen is vorige maand door de CGK-synode opnieuw besloten dat er in de CGK 'geen plaats is voor een praktijk van vrouwelijke ambtsdragers'. Desondanks legden diverse gemeenten zich niet bij de besluiten neer. Zo heeft CGK Zuidlaren besloten om het ambt van ouderling en diaken open te stellen voor vrouwen. De samenwerkingsgemeente in Rotterdam-Zuid (CGK en GKv) heeft zelfs besloten alle ambten open te stellen voor vrouwen. En in een kanselboodschap liet de CGK Zwolle weten eerder genomen besluiten niet te zullen terugdraaien.

Via CIP.nl veroordeelde ds. A. C. Uitslag (CGK Urk) de houding van bovenstaande kerken: ‘Je moet maar durven! Gewoonweg kerkelijke afspraken aan je laars lappen.’ En in dit interview benadrukte ds. A. A. Egas (CGK Damwoude) dat wat hem betreft een grens is bereikt: ‘De rek is eruit. Het wordt tijd dat we eerlijk zeggen: we zijn uitgepraat.’ Maar niet iedereen binnen de CGK onderschrijft de standpunten van deze behoudende CGK-predikanten. ‘Het probleem is dat kerken die het niet raakt (omdat het daar niet speelt) willen heersen over kerken waar er op dit punt nood is’, stelde theoloog en hoogleraar Stefan Paas, in het verleden verbonden aan de CGK, onlangs. En predikant Bram Hofland (CGK Emmeloord) stelde na de vorige synodevergadering: ‘Wat verdrietig dat er geen ruimte is voor én met elkaar in de CGK.’

Kloof tussen CGK en NGK-GKv vergroot
En dus lag er deze week veel druk op vergadergesprekken over kerkelijke eenheid en hoe de CGK zich zou moeten verhouden tot ‘bevriende’ gereformeerde kerken. Woensdag heeft de generale synode besloten dat nieuw te vormen en bestaande samenwerkingsgemeenten zich aan kerkelijke uitspraken van de CGK moeten houden. In de praktijk komt dat neer op: geen vrouwelijke ambtsdragers, geen ruimte voor homorelaties en geen deelname van kinderen aan het heilig avondmaal. Een vergaande stap voor veel samenwerkingsgemeenten die er plaatselijk ruimdenkendere standpunten op nahouden. 

Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk “dat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv".

Voor samenwerkingsgemeenten de CGK-lijn niet hanteren, wordt een protocol ontwikkeld. Gesprekken met de GKv en de NGK (volgend jaar fuseren beide kerken, red.) worden voortgezet.

Bijdrages synodeleden
Voordat het besluit werd genomen is er uitgebreid vergaderd over kerkelijke eenheid en de samenwerkingsgemeenten. Ds. S. P. Roosendaal (Lelystad) vergeleek de verhouding tussen CGK en NGK/GKv met een huwelijk. “We staan op het punt om besluiten te nemen die duidelijk maken dat ‘als zij gewoon doen wat wij zeggen en willen we prima samen getrouwd kunnen zijn’. Hoelang denkt u dat zo’n huwelijk in stand blijft? En is de andere partner dan schuldvrij? Roosendaal wijst op Efeze 4:3, waar staat “dat we ons moeten beijveren om de eenheid van de Heilige Geest te bewaren”. Hij vraagt zich af in hoeverre de CGK zich hiervoor voldoende heeft ingezet. “Ik snap dat de eerder genomen synodebesluiten worden doorgetrokken, maar welke vrede levert dat precies op in de samenwerking met de fusiekerk NGK-GKv en de samenwerkingsgemeenten? We hebben een naar mijn smaak regide hermeneutiek vastgesteld. De eenheid wordt willens en wetens op het spel gezet.”

Als adviseur maakte prof. dr. H. G. L. Peels duidelijk dat kerkelijke verhoudingen volgens hem tot een van de hoofdpijndossiers van de CGK behoren. “Vaak heb ik op synodes bezorgde en soms zelfs beschuldigende geluiden gehoord over andere kerken. Het is een moeizaam verhaal, waaraan een nieuw hoofdstuk wordt toegevoegd. ‘Vrouw in ambt’ wordt het criterium waaraan we kerkelijke verhoudingen gaan meten. De GKv dreigt op hetzelfde niveau worden gezet als de PKN, waar de vrijzinnigheid een legitieme plaats heeft. Ondanks verschillen zoeken we eenheid, maar we schalen die eenheid wel af naar een minimalistisch niveau. Dat breng ik niet bij elkaar. Het is verstandiger om het ingrijpende vrouwenbesluit te laten landen. Haastige spoed is zelden goed.”

In een column voor CIP.nl pleitte Peels vorige week al voor verdraagzaamheid ten opzichte van andere kerken: ‘Van die ander kan ik leren; wie weet wat voor balk hij in mijn oog ontdekt terwijl ik maar aan het praten of schrijven was over de splinter in zijn oog. Hoe verrijkend kan de geestelijke ontmoeting zijn met hen die komen uit andere kerkelijke culturen en praktijken. Dit vergt wel dat we nog beter leren onderscheiden tussen wat wezenlijk en wat meer perifeer is, een concentratie op de kerncoördinaten van ons christelijke geloof en leven. En dan blijkt maar al te vaak dat wat we gemeen hebben, zoveel meer is dan datgene waarin we verschillen.’

"Ik wil de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden."

Het besluitvoorstel om de contacten met NGK/GKv af te schalen is ingediend door een CGK-commissie, waarvan ds. A. van der Zwan (Dordrecht) rapporteur is. Hij onderstreept dat er geen sprake is van het ontbinden van samenwerkingsgemeenten. “We begeven ons in de lijn van eerdere synodebesluiten.” Ds. L. A. den Butter (Rijnsburg) maakt duidelijk “dat de samenwerking in een moeilijke fase terecht is gekomen door de ontwikkelingen in de GKv (in 2017 besloot de GKv om vrouwelijke ambtsdragers toe te laten, red.). De GKv wordt niet op dezelfde lijn gezet als de PKN. De verschillen zijn dusdanig groot geworden dat het als noodzakelijk wordt gezien om kerkelijke eenheid op een andere manier vorm te geven.”

Reacties buiten de synode om:

  • Ds. Arjan Witzier (CGK Apeldoorn): Diep teleurgesteld over de besluiten van de CGK-synode. Het doet echt pijn.Voorlopig trek ik me even terug in het plaatselijke werk en laaf ik mij aan de verbondenheid die ik in Apeldoorn voel met de NGK en GKV en die ik op dit moment zeer mis met de CGK.
  • Pieter Dirk Dekker: Als TUA alumnus en gepassioneerd werker aan kerkelijke eenheid op het erf van NGK en GKv breekt mijn hart bij het lezen van de besluiten. Wederzijdse herkenning en erkenning lijkt (eenzijdig) plaats te moeten maken voor vervreemding en verwijdering...
  • Ds. Rob Vreugdenhil (GKv Capelle aan den IJssel-Zuid/West): Verdrietige dag. Na veel goede jaren waarin we, met alle verschillen, over en weer elkaar erkenden als kerken op hetzelfde fundament, lijkt die erkenning nu van de kant van CGK ingetrokken.
  • Prof. dr. Jaap Dekker (hoogleraar Bijbelonderzoek en christelijke identiteit): Als dit inderdaad de implicatie is van het vandaag door de CGK-synode genomen besluit, dan is dat buitengewoon verdrietig. Ik geloof één heilige, algemene, christelijke kerk. Die oecumenische belijdenis ruil je toch niet in voor kerkistische sjibbolets?
  • Ds. Roel Kelder (GKv Amersfoort): Dat is toch wel buitengewoon triest.

Oproep tot verbinding
Synodevoorzitter ds. J. G. Schenau ervaarde tijdens de synode sterk de behoefte om “een positieve stimulans te doen uitgaan om kerkelijke eenheid te blijven zoeken, binnen de kaders die we afspreken. Zo wil ik de indruk wegnemen dat de CGK zichzelf als de enige ware of meest zuivere kerk beschouwt en denkt andere kerken niet nodig te hebben om ware kerk te blijven of een meer zuivere kerk te worden. Eerder genomen besluiten dreigen ons onbedoeld in een isolement te voeren. Als CGK hebben we oecumenische motieven die onze synode te boven gaan.” Schenau sloot woensdag de synode af me een uitspraak van de dirigent van het orkest op de Titanic: ‘Het was een genoegen met u samen te werken.’

Schenau: “Maar wij bestuurden, broeders, de achterliggende tijd geen zinkend schip, maar een scheepje onder Jezus' hoede.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

John MacArthur
Nieuws

Predikant en Bijbelleraar John MacArthur op 86-jarige leeftijd overleden

De bekende Amerikaanse predikant en Bijbelleraar John MacArthur is gisteren op 86-jarige leeftijd overleden. Zijn kerk, Grace Community Church in Los Angeles, maakte zijn overlijden bekend. Een week geleden werd MacArthur vanwege een longontsteking o

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant trekt vergelijking met Donald Trump: "Ook wij willen groot zijn"

"Trump zegt: 'Make America great again', maar ten diepste wil hij vooral zichzelf groot maken. We zijn wat dat betreft allemaal een beetje Donald Trump. We willen allemaal groot worden", aldus ds. P. den Ouden. In een recente preek waarschuwde de HHK

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit wat het betekent om te leven met de Heilige Geest

Wat betekent het om te leven met de Heilige Geest – niet alleen in ons, maar ook op ons? In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' werpt spreker Wilkin van de Kamp een inspirerend licht op dit onderscheid. In deze video maakt hij d

Henk-Willem Laan
Interview

Henk-Willem Laan ontving een gehandicapte zoon: "God is te vertrouwen"

"Bel 112", zei de verloskundige tegen Henk-Willem Laan toen zijn zoon Joas net geboren was. Terwijl zij Joas reanimeerde belde Henk-Willem de ambulance. De directeur van stichting Het Gehandicapte Kind vertelde afgelopen zondag bij Hour of Power over

katholieke priester
Nieuws

Amerikaanse bisdommen springen in de bres voor ongedocumenteerde migranten

Twee katholieke bisdommen in de Verenigde Staten hebben ongedocumenteerde migranten vrijstelling gegeven van hun zondagse kerkplicht, uit angst voor immigratierazzia's. De maatregel komt te midden van een toegenomen immigratiehandhaving onder het bel

Kandidaat H. J. Ymker
Nieuws

CGK Soest verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat H. J. Ymker

De CGK te Soest beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Kandidaat H. J. Ymker uit Meppen heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Soest volgt Ymker ds. J. L. de Jong op die in 2023 vertrok. De kandidaat gaat in het Utrechtse dor

Soedan
Nieuws

Drie Soedanese kerken gebombardeerd: 5 doden

In het noorden van Soedan zijn begin juni drie kerken getroffen door luchtaanvallen van de Rapid Support Forces (RSF). De bombardementen, tussen 9 en 11 juni in El Fasher, kostten minstens vijf mensen het leven, onder wie priester Luka Jumu. Tientall

Upgrade Festival 2025
Persbericht

Upgrade Festival keert terug: Groeien, aanbidden en verbinden in Kapelle

Op 5, 6 en 7 september 2025 is het weer zover: Upgrade Festival 2025 gaat van start! Na het succes van de vorige edities keert het festival voor de derde keer terug, wederom op de prachtige locatie in Kapelle, Zeeland. Het driedaagse festival present

Meerartikelen

azc
Nieuws

Kamervragen SGP na flinke toename discriminatie Syrische christenen in azc's

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk stelt Kamervragen over de situatie van Syrische christenen in asielzoekerscentra in Nederland. Stichting Gave stelde eerder deze week dat discriminatie van Syrische christenen in Nederlandse azc’s flink is toegenomen. S

Afina
Nieuws

Nigeria: Boko Haram ontvoert katholieke priester tijdens hulpactie voor vervolgde christenen

De Nigeriaanse katholieke priester Daniel Alphonsus Afina (41) is op 1 juni ontvoerd door de islamitische terreurgroep Boko Haram. De ontvoering vond plaats tijdens een gewelddadige aanval op een konvooi nabij Maiduguri, in het noordoosten van Nigeri

China
Nieuws

China intensiveert christenvervolging: 'Gezichtsherkenning in kerken, predikanten opgepakt'

De Chinese overheid voert opnieuw de druk op christenen op. In een poging de groei van het christelijk geloof te stoppen, grijpt het regime van president Xi Jinping naar vergaande maatregelen. Onder meer gezichtsherkenningscamera’s in kerken, arresta

Kees van Helden
Opinie

Hoe het ongemakkelijker is een ongeboren haan te doden dan een ongeboren kind

Wanneer er in een podcast gesproken wordt over het doden van een ongeboren haantje, merkt Kees van Helden dat er een bepaald ongemak heerst. Maar datzelfde ongemak is nergens te bekennen wanneer het over abortus gaat, zo merkt hij op. In onderstaande

Farshid Seyed Mehdi
Podcast

Farshid Seyed Mehdi: “Wat ik in de Bijbel las, was een enorme schok”

Farshid Seyed Mehdi ontdekte dat fundamentele Bijbelse waarheden in de islamitische leer zijn verdraaid. “Er zijn veel waarheden in de Koran” zegt hij, “maar ze zijn dan ook grotendeels overgenomen uit de Thora. Tegelijkertijd zijn er ernstige onjuis

Fred de Vries
Opinie

Twee rel-evangelisten vallen refogezindte aan: terecht?

Er is op het topje van de Bijbelbelt een rel gaande op straat. Evangelisten richtten hun pijlen eerst op de Gereformeerde Gemeente van Werkendam. Kennelijk is dat bolwerk nogal gesloten en slaan de pijlen erop stuk. Dus dan maar een andere kerk als d

gevangenen
Getuigenis

Honderden gevangenen geven leven aan Jezus in Amerikaanse gevangenis

In de Amerikaanse staat Oklahoma werkt God op bijzondere wijze tijdens een grootschalige gevangenis-outreach van Victory Christian Center uit Tulsa. Meer dan zevenhonderd gedetineerden kwamen samen voor aanbidding, gebed en onderwijs over het evangel

Mirjam Cappon
Interview

Mirjams dochter werd geboren met genetische aandoening: "Abortus was voor ons geen optie"

Toen Mirjam Cappon op haar veertigste zwanger raakte, was de vreugde groot. Maar al snel bleek er medisch iets aan de hand met haar kindje. Artsen noemden haar dochter "niet levensvatbaar", maar Rachel werd geboren én leefde. Haar korte leven liet di

Ds. P. D. Teeuw
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Arnemuiden: ds. P. D. Teeuw

De hervormde gemeente Arnemuiden verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. P. D. Teeuw uit Sliedrecht heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In het Zeeuwse stadje volgt hij ds. M. Klaassen op die in 2022 vertrok en sinds juni 2024 ver

Regenboogvlag
Nieuws

Duitsers verdeeld over regenboogvlag op kerken: slechts 2 op de 10 zijn voor

Slechts twintig procent van de Duitsers vindt het gepast om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag is een symbool van de LHBTI-beweging en wordt op sommige overheidsgebouwen en kerken geplaatst. Een opiniepeiling van Insa-Consulere, uitgevoerd in opdr

Politieagent Amerikaanse immigratiedienst
Nieuws

Christelijke asielzoekers opgepakt tijdens bezoek aan Amerikaans immigratiekantoor

Pastor Ara Torosian van de Cornerstone Church in West-Los Angeles is diep geschokt na de arrestatie van een Iraans christelijk gezin uit zijn gemeente. De ouders en hun 3-jarig kind werden vorige maand opgepakt tijdens een afspraak bij een immigratie

Benjamin Netanyahu
Nieuws

Onderzoek: Ben-Gurion verwees vaker naar Bijbel dan Netanyahu

Uit een nieuwe studie blijkt dat David Ben-Gurion, Israëls eerste premier, in zijn toespraken tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1948–1949) vaak verwees naar de Bijbel en Joodse geschiedenis. De huidige premier Benjamin Netanyahu (foto) doet dat mi