"Blijf bidden voor terdoodveroordeeld christelijk echtpaar"

Afgelopen week werd in Pakistan voor de twaalfde keer binnen een jaar tijd een rechtszaak uitgesteld. Het is de zoveelste teleurstelling in de rechtszaak van de Pakistaanse christenen Shafqat Emmanuel en Shagufta Kausar. De situatie illustreert het dunne lijntje waarop christenen in Pakistan lopen. De druk staat vol op de zaak, weet ook Jan Dirk van Nifterik, directeur van Stichting HVC (Hulp Vervolgde Christenen). “Moe worden we er niet van, we zijn hoopvol en houden moed.” 

Ellenlang sleept de zaak zich al voort. Centraal staan Shafqat en Shagufta, een armoedig echtpaar dat in 2013 telefonisch godslasterlijke teksten zou hebben verstuurd. Ondanks zeer gebrekkig bewijs, is een veroordeling tot de doodstraf het gevolg. Direct na de terdoodveroordeling in 2014 ging het echtpaar hoger beroep. Totdat het hoger beroep zich aandient zit het echtpaar in de dodencel. De beroepszaak wordt keer op keer op de planning gezet, maar gaat tot nu toe steeds niet door of wordt niet afgerond. Op 24 februari stond de zitting voor het laatst op de rol, maar de rechters verdaagden de zitting “zonder reden”. Een nieuwe datum werd niet gegeven.

Bewijs is flinterdun
Van Nifterik, als directeur van de stichting betrokken bij het echtpaar, volgt de zaak op de voet. “Het is een dilemma voor de Pakistaanse rechtspraak. Aan de ene kant moet er rechtgesproken worden en is het bewijs in deze zaak flinterdun. Aan de andere kant is er veel druk en bedreiging door extremistische moslims. Vorig jaar nog werd er iemand in een vergelijkbare zaak in de rechtszaal neergeschoten en had de moordenaar het ook op de rechters gemunt. Ook in de zaak van Shafqat en Shagufta zijn rechters in de rechtszaal langdurig bedreigd. Het is logisch ze hun handen niet willen branden.” En dus blijft de status quo. De verdachten zitten ‘veilig’ in hun cel en de rechters komen ermee weg. Van Nifterik spreekt van een ‘spelletje’, waarbij het de tactiek lijkt om uit te stellen.

Ondertussen zijn de hoofdrolspelers er slecht aan toe: ze verblijven in verschillende gevangenissen en dat zorgt voor veel stress. De zaak begon al bijna acht jaar geleden, bij de arrestatie van het echtpaar. Shagufta lijdt aan depressies, Shafqat is door een ongeluk in 2004 verlamd geraakt en zit in een rolstoel. Medische zorg is nauwelijks beschikbaar en hij is bang om te sterven in de gevangenis. Hun vier kinderen zijn de dupe. 

“Het is zorgelijk dat pas in het hoogste gerechtshof een rechter goed naar de zaak kijkt. Het duurt acht tot tien jaar voordat je daar bent”, ziet de HVC-directeur. Voor de veroordeling voor godslastering zitten op dit moment 25 christenen vast, maar ook andere minderheden worden gedupeerd. “Je verbaast je soms over de aanklachten, zoals bij Asia Bibi. Alle beschuldigingen bestonden uit getuigenverklaringen.” Gevaarlijk, want er schuilt een groot gevaar in de volkswoede die kan ontstaan nadat iemand wordt beschuldigd. Of de aanklacht nu klopt of niet. Hierdoor wordt de wet op godslastering in de praktijk ook gebruikt om mensen af te persen, of burenruzies op te lossen.”

Vrienden in verdrukking
Soms is het maar goed dat mensen in de gevangenis verblijven na de beschuldiging van blasfemie, zegt Van Nifterik; christenen zijn hun leven anders niet zeker. “Het zijnangstige taferelen. Christenen worden op straat gelyncht. Grote groepen verzamelen zich bij het huis van de familie van de aangeklaagde. Dat huis en soms ook huizen van andere christenen worden in brand gezet. Het is een groot volksgericht. De politie sluit de slachtoffers dan mede voor hun eigen veiligheid op. Familieleden kunnen zich soms ternauwernood redden en moeten onderduiken.” 

HVC probeert namens de Nederlandse ‘Vrienden in de verdrukking’ in dit soort gevallen acuut hulp te verlenen, vertelt haar directeur. Bijvoorbeeld door het bieden van medische zorg, of door een safe house te regelen voor de onderduikers. Naast dit soort blasfemiezaken is het fonds een uitkomst bij allerlei noodsituaties, zoals bij aanslagen tegen christenen of bij natuurrampen. “Je moet het zien als een soort noodfonds, als er een levensbedreigende situatie is en de steun dringend nodig is.”

Wel of geen publiciteit?
De zaak van Shagufta en Shafqat heeft in Pakistan een grote bekendheid. Hierom is het echtpaar nu gebaat bij publiciteit: diverse organisaties, stichtingen en politici voeren de druk internationaal op. “Dat is in deze zaak ook nodig. De bekende advocaat Saif-ul-Malook, die het echtpaar verdedigt, vraagt er om. Uiteindelijk komt de zaak hopelijk dan voor bij rechters die hun rug recht houden, zoals het geval was bij Asia Bibi. Doe je dat niet? Dan blijft deze zaak slepen.” In minder bekende zaken houdt men de zaak liever zo stil mogelijk, dan wordt het in alle rust opgelost. “Hoe meer publiciteit, hoe ingewikkelder.”

Voorkomen van beschuldigingen
Van Nifterik vertelt het verhaal van een christelijke man met een goede positie in een bedrijf. “Een aantal jaloerse collega’s wilde hem weghebben en strooiden snippers van de Koran in zijn prullenmand. Zijn leidinggevende zag het en waarschuwde gelukkig de man. Zo kon hij zonder kleerscheuren het bedrijf verlaten. De baan was hij kwijt, maar meer werd het niet.”

Om zulke situaties te voorkomen probeert HVC aan preventie te doen. “Het gaat het vaakst fout bij laaggeletterde christenen. We proberen hen enkele basiszaken bij te brengen: wees respectvol, let op je telefoon en houd die altijd bij je, laat geen identiteitskaarten slingeren en wanneer je op social media bent; like niet iets wat ook maar enigszins op een spotprent lijkt. Zo proberen we te voorkomen dat er überhaupt een beschuldiging kan worden gemaakt.”

Kracht van gebed
Even terug naar het gevangen Pakistaanse echtpaar. Wat Nederlanders kunnen doen? “Gebed blijft belangrijk. We geloven in de kracht van gebed. Blijf dus bidden om een spoedige vrijspraak, maar ook om gezondheid en om kracht om vol te houden.”

Deel dit artikel op: