Hoe ver mogen we gaan om onze kinderwens gerealiseerd te zien?

De medische wetenschap is in korte tijd met sprongen voorwaarts gegaan. Ook op het terrein van de vruchtbaarheid zijn barrières doorbroken, constateert ds. J. Belder in De Waarheidsvriend. Nieuwe biotechnologieën vragen om nieuwe antwoorden. Waar liggen de grenzen? Zijn er eigenlijk nog wel grenzen? Een christen verlangt te blijven binnen bijbelse kaders.
Wensouders
Aanleiding voor dit artikel is de vraag van een kinderloos echtpaar: ‘Hoe ver mogen we gaan om onze kinderwens gerealiseerd te zien?’ Kinderloosheid treft circa vijftien procent van de echtparen. Voor velen is het een eenzaam en verdrietig pad. ‘Uitgestelde verwachting [hoop] krenkt het hart…’. (Spr.13:12) Je lijdt eronder, want waar je op hoopt, komt maar niet.
Onderscheiden oorzaken kunnen aan de basis liggen van kinderloosheid. Slechts enkele generaties terug zat er weinig anders op dan te berusten in de situatie. Wensouders met een vruchtbaarheidsprobleem hebben vandaag een baaierd aan mogelijkheden. Hoogstaande medische kennis en kunde staan hun ten dienste. Daarmee begeven we ons niet op voorhand in ongeoorloofd water. Ook voor andere lichaamsdefecten maken we gebruik van medische voorzieningen.
Eerst moet de oorzaak van niet-zwanger worden duidelijk zijn. Het probleem kan in de eileiders of eierstokken zitten. Er zijn hormonale storingen of het sperma is van slechte kwaliteit. Soms is de oplossing vrij eenvoudig. Denk aan vormen van inseminatie als normale geslachtsgemeenschap niet tot zwangerschap leidt.
Het kan echter ook zijn dat complexe barrières geslecht moeten worden. Het verdient aanbeveling je goed te informeren. Niet alleen van de mogelijkheden die er zijn, maar ook te zorgen dat je de morele kanten daarvan helder hebt. Goede raad hoeft niet duur te zijn. De NPV-hulplijn kan uitkomst bieden en mogelijk zijn er ook binnen de gemeente inlevende deskundigen. Allereerst valt hier te denken aan pastorale begeleiding.
In-vitrofertilisatie
Lopen andere wegen naar een zwangerschap dood, dan kan in-vitrofertilisatie (ivf) nog een mogelijkheid bieden. Letterlijk betekent het ‘in glas bevruchting’, ook wel ‘reageerbuisbevruchting’. Daarbij worden in het laboratorium eicellen en zaadcellen samengebracht in afwachting van bevruchting, om samen te smelten tot het vroegste stadium van het embryo. Er ontstaat dan nieuw leven buiten het lichaam en buiten de intimiteit van de geslachtsgemeenschap. Die loskoppeling is binnen de rooms-katholieke moraal onaanvaardbaar. Een kind mag alleen verwekt worden door een daad van liefde. Deze stelling is met het oog op ivf aanvechtbaar. Zou innige wederzijdse liefde wensouders niet juist in die richting drijven?
Wel kleven er andere en ernstiger morele bezwaren aan ivf. Er worden bij deze techniek meer eicellen bevrucht dan nodig zijn en dat levert ‘restembryo’s’ op. Nu dient zich de vraag naar de status van het embryo aan. Beschouwen we een bevruchte eicel al vanaf het prilste stadium als ‘mens-in-wording’ of als een klompje materie? ‘Materialisten’ zullen als markeringspunt de levensvatbaarheid van de vrucht aanhouden, de mogelijkheid om los van de moeder te kunnen bestaan. Voor de Nederlandse wetgever is dat de grens van 24 weken. Biologen zullen eerder van leven spreken vanaf het moment van conceptie. Zonder onze interventie groeit de bevruchte eicel uit tot een nieuw mens langs een vaststaand ontwikkelingsprogramma.
en doen.
Een christen erkent daarin de scheppende hand van God. Hij zal dan ook pleiten voor de beschermwaardigheid van het (beginnend) embryo, dat zich ‘aan het belichamen’ is.
Grenzen
‘Hoe ver mogen wij gaan…?’ Dat was de vraag die aanleiding gaf tot dit artikel. Binnen een christelijke levensvisie zijn eicel- en zaadceldonatie onbespreekbaar. Het embryo moet ontstaan uit de geslachtscellen van twee met elkaar gehuwde mensen. De inplanting ervan dient zo snel als mogelijk na de bevruchting plaats te vinden. De echte moeder draagt het groeiende leven in haar schoot en niet een draagmoeder.
Invriezen van niet-bevruchte eicellen voor later gebruik is een optie die bij wetgeving geboden wordt. Het zou soelaas kunnen bieden bij ziekte. Zo kunnen in geval van kanker eicellen ‘gered’ worden voor een mogelijk latere zwangerschap. Er is in de moderne wereld echter ook een trend gaande om zwangerschappen uit te stellen. Een veel voorkomende reden is het verlangen eerst carrière te maken en in eigen materiële behoeften te voorzien. Een ontwikkeling die nauw aansluit bij de maakbaarheidsillusie van deze tijd waarin eigen wensen en geluk hoge prioriteit genieten. Invriezen van eicellen (vitrificatie) biedt mogelijkheden de moederwens zo lang mogelijk open te houden. Is dit geen extreme vorm van maakbaarheid en marktwerking? Wat eens kinderzegen heette, is verworden tot projectmatig denken
en doen.
Praatmee