Vrouwen in het ambt? Dit zegt de Bijbel volgens Stefan

God 4 september 2017 Stefan Jansen
vrouw in het ambt

In de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) speelt op dit moment een discussie over wat vrouwen nu wel of niet mogen doen in de ‘officieel erkende functies' (ambten) van diaken, ouderling en predikant. Strikt genomen kent de Bijbel deze functies niet exact zoals wij ze scheiden. In plaats daarvan komen we oudsten, richters, apostelen, ‘diakenen’ en evangelisten tegen. Geprojecteerd op de huidige ambten binnen onder meer de GKV zou de rolverdeling nu zoiets zijn:
- Ouderlingen: Oudsten en Richters;
- Diakenen: 'diakenen' (in elk geval: uitvoerders van diverse praktische zaken);
- Predikanten: Oudsten, Richters, Apostelen en Evangelisten.

Uitgaande van de rollen die de Bijbel beschrijft, komen we in de Bijbel het volgende daarover tegen:
Oudsten zijn in de Bijbel altijd mannen geweest
Dat heeft al te maken met de verantwoordelijkheidsvolgorde die God heeft aangebracht: God spreekt Adam aan over de daad van Eva, vervolgens Eva. Adam is verantwoordelijk voor zichzelf, voor Eva en zijn gezin. Zo werd Mozes verantwoordelijk gehouden voor het volk Israël, etc. De man wordt altijd aangesproken, niet als dictator, maar als eindverantwoordelijke - niet per se altijd een 'voorrecht', maar vooral een verantwoordelijkheid en taak.

Een vrouw leeft altijd onder de ‘verantwoordelijkheidsparaplu' van een man
De man is eindverantwoordelijk in Gods ogen en wordt daar ook op aangesproken door Hem. De vrouw leeft en werkt onder de verantwoordelijkheid van een man. Dit is een belangrijke Bijbelse kern waar de rest van de functies hieronder genoemd op voortbouwen.

De vrouw leeft en werkt onder de verantwoordelijkheid van een man.

De Bijbel kent ‘verantwoordelijkheidstrappen’
Zo werden er mannen aangesteld onder Mozes, die de verantwoordelijkheid kregen over een grotere groep mannen, die op hun beurt weer verantwoordelijk waren voor een subgroep, etc. Ditzelfde komen we tegen in het Nieuwe Testament, waar de oudsten mannen aanstellen (‘diakenen’) die in opdracht van hen de meer praktische zaken uitvoeren.

Een vrouw kan onderwijzende functies vervullen
Er zijn immers vrouwelijke richters geweest. Of dat uit nood was (omdat God toen geen geschikte mannen vond) of niet, weten we niet uit de Bijbel. Maar met het gegeven dat er vrouwelijke richters waren, kan een vrouw heel goed functies vervullen die met onderwijzen te maken hebben, maar wel altijd onder eindverantwoordelijkheid van een man.

Diakenen zijn in de Bijbel zowel mannen als vrouwen geweest
Hoewel de functie niet deze letterlijke naam heeft in de Bijbel, komt de uitvoering ervan in verschillende vormen voor door zowel mannen als vrouwen (Dorcas), voor allerlei praktische zaken. Voor de eerste benoemde groep diakenen (verzorgen van de maaltijden voor weduwen etc) werden echter specifiek mannen aangesteld. Maar ook daar weer: dit gebeurde onder verantwoordelijkheid van de oudsten van de gemeente (mannen die de eindverantwoordelijkheid droegen).

Evangelisten en Apostelen komen in de Bijbel alleen voor als mannen
Jezus koos alleen mannelijke discipelen. Paulus en de mensen die hij noemt in de rol van evangelist zijn mannen. Wel wordt er gesproken over vrouwen die mee-bidden, praktische ondersteuning geven, of het gehoorde nieuws verder dragen naar hun dorp, gezin, familie, etc.

Als we dit spiegelen aan de ambtsverdeling zoals wij die nu kennen, is de conclusie:
Ouderling: deze functie bestaat niet letterlijk in de Bijbel
De oudste-functie wel natuurlijk. Delen daarvan (richters, onderwijs, toerusting, pastoraat) zouden heel goed door vrouwen gedaan kunnen worden, omdat dit in de Bijbel ook al gebeurde in de hierboven genoemde rollen. Het belangrijkste deel (oudste over een volk/gemeente zijn) moet echter altijd door mannen gedragen worden.
Zouden we in de gemeente vrouwen willen inzetten voor de eerstgenoemde delen van deze functie, dan zou dat eigenlijk alleen maar goed kunnen doen door het weer op te splitsen zoals in de Bijbel:

  • Oudsten: mannen, met eindverantwoordelijkheid over gemeente/volk, bestuurlijk, beleidsmatig, met eindverantwoordelijkheid over alle andere functies:
  • Pastoraal werkers / Toerusters / (voor)Bidders: mannen en vrouwen;
  • Onderwijzers (catechese / Bijbelstudie / sprekers over bepaalde onderwerpen): mannen en vrouwen;
  • Evangelisten / apostelen: mannen, in combinatie met of bijgestaan door vrouwen;

Zoals eerder genoemd: al deze functies bestaan altijd onder eindverantwoordelijkheid van oudsten, die mannen moeten zijn.

Predikant: deze functie bestaat (ook) niet letterlijk in de Bijbel
Wel komen we daar delen van de functie tegen in de vorm van oudsten, richters, apostelen en evangelisten. Delen van de functie (richters, onderwijs, toerusting, pastoraat) zouden heel goed door vrouwen gedaan kunnen worden, omdat dit in de Bijbel ook al gebeurde in de eerdergenoemde rollen. Ook hier geldt dat het belangrijkste deel (oudste of herder over een volk/gemeente zijn) altijd gedragen moet worden door mannen.
Opnieuw, zouden we in de gemeente vrouwen willen inzetten voor de eerstgenoemde delen van deze functie, dan zou dat eigenlijk alleen maar kunnen doen door het weer op te splitsen zoals in de Bijbel. Al die functies altijd onder eindverantwoordelijkheid van oudsten, die mannen moeten zijn.

Waar we echter ook voor moeten waken is dat de veelzijdige talenten van vrouwen niet volledig ingezet kunnen worden in de gemeente.

Diaken: deze functie komt nog het dichtst bij een bestaande functie in de Bijbel
Alleen de benoeming van de allereerste groep diakenen wordt specifiek genoemd, en dat moesten toen per se mannen zijn. Later kom je diverse vrouwen tegen die praktische steun verlenen (Dorcas, vrouwen rondom Jezus, etc). Hoe die taken opgesplitst zouden moeten worden is de vraag, maar met het gegeven dat de eerste groep specifiek mannen moesten zijn, is het erg belangrijk af te wegen welke taken per se door een man gedragen moeten worden (voorzitter of eindverantwoordelijke van de diakenen bijvoorbeeld). Maar, ook die functie wordt uiteindelijk weer onder eindverantwoordelijkheid van de oudsten (mannen) uitgevoerd.

Een interessant onderwerp, maar ook wel een gevaarlijk onderwerp: de tendens in de GKV lijkt te worden dat we vooral geen aanstoot moeten geven binnen de wereldse samenleving, waar verschillen tussen mannen en vrouwen taboe zijn. Misschien wel vanwege een achterliggend probleem dat veel christenen in deze tijd steeds meer 'blenden' in die samenleving, en niet echt meer 'wereldvreemd' willen of durven zijn.
De Bijbel zegt: we zijn in de wereld, niet van de wereld. Als de verschillen met de wereldse samenleving wegvallen, moeten we ons dus achter de oren krabben of we wel goed bezig zijn. God is heel duidelijk over (verantwoordelijkheids)verschillen tussen mannen en vrouwen, en Jezus was zeker niet bang om 'aanstootgevend' te zijn als het erop aan kwam. God heeft de mensen uiteindelijk zelf geschapen in twee verschillende 'uitvoeringen', dat is niet zonder reden.

Waar we echter ook voor moeten waken is dat de veelzijdige talenten van vrouwen niet volledig ingezet kunnen worden in de gemeente, met alle gevolgen van dien: voor de gemeente (die dan niet optimaal bloeit) en voor de mannelijke ambtsdragers (die dan teveel hooi op hun vork houden). Vrouwen kunnen een hoop taken verrichten, meer dan we in traditionele kerken nu vaak gewend zijn. In plannen voor nieuw wijkwerk zou dat heel goed (op een Bijbels verantwoorde manier) herverdeeld kunnen worden: vrouwen die als gemeentelid helpen met pastoraal werk, onderwijswerk, toerustingswerk, en allerlei praktische zaken. Dit onder de eindverantwoordelijkheid van mannelijke oudsten, die op hun beurt vallen onder het hoogste gezag: dat van Jezus Christus zelf!

Stefan Jansen (30) is gemeentelid van de GKV te Vollenhove. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#362 Jeffrey & Ton van der Schans over het GerGem-curatorium en het predikantentekort
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

paus Leo XIV
Nieuws

Nieuwe paus Leo XIV: "Christenen hebben bijzondere band met Joodse volk"

Tijdens de inauguratieceremonie van de nieuwe paus Leo XIV was afgelopen zondag ook de Israëlische president Isaac Herzog aanwezig in het Vaticaan. Herzog vroeg de paus om “zich te blijven inzetten voor hun vrijlating en het hervatten van de interrel

Gaza-demonstratie
Nieuws

Deze christenen verzetten zich tegen Israël-standpunt kabinet-Schoof

De grote demonstratie zondag in Den Haag tegen het kabinetsbeleid rond Israël verliep rustig. Aan het protest deden volgens de organisatie ruim 100.000 mensen mee. "Premier Schoof weigert een rode lijn te trekken. Daarom doen wij het. Nederland blijf

Prop. J. W. Sterrenburg
Nieuws

Hervormde gemeente Hardinxveld-Giessendam verwelkomt nieuwe dominee: prop. S. van den Berg

De hervormde gemeente te Hardinxveld-Giessendam (Wijk 1) heeft een nieuwe dominee: prop. S. van den Berg (foto). De proponent uit Rotterdam wordt daar de opvolger van de in 2022 naar Katwijk aan Zee vertrokken ds. W. J. Westland. De hervormde gemeent

Moslima zwaait met Syrische vlag
Nieuws

Mensenrechtenorganisatie bezorgd om Syrische christenen: “Christendom dreigt te verdwijnen”

De christelijke mensenrechtenorganisatie Christian Solidarity International (CSI) maakt zich zorgen over de toekomst van christenen in Syrië. Dat schrijft CBN News. Tegelijkertijd is men voorzichtig positief over de recente belofte van president Dona

Vlag van de Alpha-cursus
Nieuws

Alpha-cursus bereikt recordaantal deelnemers wereldwijd: ‘Iedereen kan uitnodigen’

In 2024 namen wereldwijd meer dan twee miljoen mensen deel aan de Alpha-cursus. Dat maakte afgelopen jaar het meest succesvolle jaar ooit sinds de start van Alpha in 1977. De cursus helpt mensen op laagdrempelige wijze kennis te maken met het christe

Marije
Interview

Hoe Marije vrede vond in Jezus na een zoektocht vol leegte: "Ik ging rebelleren" 

Marije van der Velde groeide op in een streng religieus gezin op een afgelegen eiland. Ze leerde veel over God, maar kende Hem niet persoonlijk. "Ik wist veel over Hem, maar wie Hij zelf was, dat wist ik niet", vertelt ze. De regels en rituelen bepaa

'Alles in Allen'
Video

Peter & Marie-Sophie Moerbeek brengen eerste aanbiddingsnummer uit: 'Alles in Allen'

'Alles in Allen', zo heet de eerste single van Peter & Marie-Sophie Moerbeek. Het echtpaar uit Lelystad zijn in hun eigen kerk actief als elektrisch gitarist en aanbiddingsleider. Op deze plek vonden ze hun passie voor Jezus én muziek. De twee zijn e

Ds. M. Maas
Video

Ds. Maas vertelt over twee gehuwden die op elkaar verliefd werden: "Ze zeiden dat God het wilde"

'Uw wil geschiedde', deze woorden zijn afkomstig uit het voor veel christenen bekende 'Onze Vader'. Dit gebed leerde Jezus Zijn discipelen bidden en wordt door veel gelovigen dagelijks gebruikt. Maar wat betekenen de woorden 'Uw wil geschiedde' eigen

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt dat onvergevingsgezindheid je van binnenuit kapotmaakt

"Onvergevingsgezindheid maakt je van binnenuit ziek. Pas als je diegene vergeeft die je pijn deed, kan God je wond in een wonder veranderen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' roept de spreker en s

Ds. Messemaker en Gerdien Lassche
Podcast

Zijn refoscholen veilig voor LHBTI-jongeren? Gerdien Lassche antwoordt

Regelmatig ligt het reformatorisch onderwijs onder een vergrootglas. Zijn reformatorische scholen een veilige omgeving voor LHBTI-jongeren? Ds. M. Messemaker en Gerdien Lassche waren onlangs te gast in een podcastuitzending van Cvandaag. Gerdien is b

Jacob Keegstra
Video

Is de strijd om Jeruzalem een teken van de eindtijd? Jacob Keegstra legt uit

Sinds 1948 gebeurde het wonder: het volk Israël is na 2000 jaar teruggekeerd naar hun land en de staat Israël werd opgericht. God gaat verder met Zijn plan met Israël en de wereld. Bijbelleraar Jacob Keegstra ziet dat er steeds een strijd gaande is o

Bijbellezen
Getuigenis

Christengemeenschap in Nabije Oosten groeit explosief: "God bracht vurige christen op ons pad"

“Wat wij in zes maanden tijd zagen gebeuren; het was een wonder. De levens van volwassenen en kinderen worden voor de eeuwigheid veranderd.” Twee OM’ers*, werkzaam in het Nabije Oosten, willen niets liever dan het Evangelie delen met mensen die Jezus

Oscar Lohuis
Opinie

Een boodschap voor christenen die protesteren tegen Israël

Afgelopen zondag protesteerden meer dan 100.000 demonstranten tegen Israël in Den Haag. Ze snappen niets van de situatie in het Midden-Oosten. Oorlog in Jemen vanaf 2015: 300.000 tot 500.000 doden, waaronder honderdduizenden burgerslachtoffers. Vanwe

Russische autoriteiten sluiten kerk
Persbericht

Russische autoriteiten sluiten kerk in Koerganinsk

Op 16 mei 2025 hebben de autoriteiten in Koerganinsk, een stadje in het zuiden van Rusland, de gemeente van de niet-geregistreerde baptisten verboden om diensten te houden en de deur van het gebouw verzegeld. De reden hiervoor is dat de gemeente 's z

Franklin Graham
Nieuws

Evangelist Franklin Graham komt naar Berlijn: "Europa wordt duister continent"

Van 27 tot en met 30 mei vindt in Berlijn de grootste bijeenkomst over christelijke evangelisatie in 25 jaar plaats. De Billy Graham Evangelistic Association (BGEA) organiseert dan het European Congress on Evangelism, speciaal gericht op christelijke

Andries Knevel
Podcast

Gaan Bijbelse profetieën in vervulling in Israël? Andries Knevel antwoordt

Bijna vijftig Joden uit Frankrijk zijn onlangs aangekomen in Israël, op de vlucht voor het toenemende antisemitisme in hun thuisland. Een christelijke organisatie financierde de reis, vanuit een verlangen om Bijbelse profetieën te vervullen. Is dit t

Rose Docherty
Nieuws

Schotse vrouw (74) bereid om gevangenis in te gaan na arrestatie bij abortuskliniek

De 74-jarige Rose Docherty uit Schotland is bereid de gevangenis in te gaan. Ze bood vrouwen hulp aan bij een abortuskliniek. Dat schrijft Christian Today. Ze werd als eerste gearresteerd onder de nieuwe omstreden wet die stille aanwezigheid rond abo

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen wijst op hoofdzaak die alle kerken met elkaar gemeen hebben

Nederland kent veel verschillende kerken en soms zijn de verschillen tussen kerken ook levensgroot. Want spreek je bijvoorbeeld van het avondmaal of de mis? En biedt de Bijbel wel of geen ruimte voor vrouwelijke ambtsdragers? Ondanks al die verschill

Ron Jans
Video

Deze evangelist deelt Jezus' boodschap met voetbaltrainer Ron Jans

"God was voor mij een vaag concept. Tijdens een latere zoektocht heb ik Jezus gevonden", zo vertelde evangelist Huib Rommers. Op straat sprak hij met Ron Jans, trainer van de voetbalclub FC Utrecht, over de blijde boodschap van Jezus Christus. "Relig

Kinderdoop vs. geloofsdoop
Nieuws

Hoofdredactie RD: 'Wie zich opnieuw laat dopen, minacht Gods belofte'

De groeiende belangstelling voor de geloofsdoop binnen de reformatorische gezindte zorgt voor spanningen in kerken en gezinnen. Volgens de hoofdredactie van het Reformatorisch Dagblad is deze ontwikkeling niet slechts een verschil van inzicht, maar e