"Kerkverlating onder jongeren is binnen kerken vaak gezien als een probleem. Maar daardoor was er niet altijd oog voor de jongeren zélf." Moniek Mol gaf recent een workshop op het symposium ‘Kerk onderweg naar morgen’ in Veenendaal. Christenen, met een gereformeerde achtergrond, dachten ook na over de de-institutionalisering onder jongeren. 'Veel jongeren in onze kerk hebben een oprecht geloof, maar hechten niet zoveel aan die anderhalf uur op zondagochtend', zei een toehoorder.

Deze uitspraak vanuit het publiek leidde tot veel herkenning bij de andere workshopbezoekers. Moniek verwees tijdens de workshop naar cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Daaruit blijkt dat er een steeds grotere groep is ontstaan die zich gelovig noemt, maar tegelijkertijd niet zoveel waarde hecht aan een institutioneel kerkgemeenschap. Ook citeerde zij uit een onderzoek van het kerkverband Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt (GKV): men wil minder vast zitten aan geloofsregels en wenst ten aanzien van geloven meer ruimte voor persoonlijke vrijheid. "Het moet voor jongeren niet te ingewikkeld worden gemaakt, qua regels en structuren," concludeert Moniek.

"Soms hebben we te veel geprobeerd om jongeren in onze kerk te behouden of terug te halen. We gaven hen dan bijvoorbeeld een 'jas' die hen helemaal niet paste. Men betrekt geloof niet zozeer op het instituut kerk. Ze beschouwen de kerk vooral als flexibel vervoersmiddel. Kunnen we hen andere mogelijkheden aanreiken? Moeten we op zoek naar nieuwe vormen? Ook vergeten we soms dat we naast onze kerk ook nog een mooi verhaal te vertellen hebben: het Evangelie. Volgens mij willen we allemaal dat ze uiteindelijk bij God uitkomen. Het is ook onze taak om met jongeren in gesprek te gaan die de kerk als keurslijf hebben ervaren."

De vele reacties vanuit het publiek maakten duidelijk dat dit onderwerp leeft. De één verwees naar "een soepclub" van de Tehuisgemeente in Groningen (Nederlands Gereformeerde Kerk). Iedere eerste zondag van de maand komen jonge christenen samen bij één van de leden thuis. Na een soepje wordt een thema besproken aan de hand van een artikel, film of iets anders. Een ander verwees naar een soortgelijk initiatief in Nijmegen. De Nederlands Gereformeerde Kerk ter plaatse laat regelmatig na een dienst jongeren en ouderen samenkomen om over God en geloof door te praten.

"Kerken zouden vaker ouders moeten betrekken bij het jeugdbeleid," voegt Moniek toe. Opnieuw verschenen er cijfers van het SCP op de beamer. Jongeren bespreken volgens hun statistieken het geloof in de eerste plaats met ouders, gevolgd door vrienden. De workshopleidster wees tenslotte op een opvallende conclusie van het SCP: 'Er is een groep jongeren die meer body wil geven aan het traditioneel kerk-zijn'. Eén van de toehoorders kon zich hier duidelijk in vinden: 'Vrijzinnigheid baart geen kinderen'.

Moniek: "Benader dit veelbesproken onderwerp - kerkverlating - niet als een probleem. Het wordt tijd dat we alternatieven voor jongeren - die met de kerk niet ook per se het geloof hebben verlaten - bespreken zonder het label 'probleem' erop te plakken."