Archeologen ontdekken grote Hasmonese stadsmuur in Jeruzalem vlak voor Chanoeka

Nieuws 11 december 2025 3 minuten Redactie
Hasmonese stadsmuur
Screenshot

Vlak voor het Chanoekafeest hebben archeologen in Jeruzalem een bijzondere ontdekking gedaan. Dat meldt All Israel News. Tijdens de renovatie van het Tower of David Museum werd een groot deel van een oude Hasmonese stadsmuur gevonden. De vondst ligt onder de grond, in het gebied waar het museum werkt aan een nieuwe archeologische vleugel.

Dr. Amit Re’im en Dr. Marion Zindel van de Israëlische Oudheidkundige Dienst (IAA) vertellen dat de muur meer dan 40 meter lang en ongeveer 5 meter breed is. “De muur is zorgvuldig gebouwd uit grote, zware stenen", zeggen zij. Volgens hen was de muur vroeger meer dan tien meter hoog.

In oude historische bronnen staat deze muur bekend als de ‘Eerste Muur’. De Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus noemde haar zelfs 'welhaast onneembaar' en beschreef hoe er zestig torens langs stonden. Hij schreef: 'De meest oude van de drie muren was, door de omringende ravijnen en de heuvel waarop zij gebouwd was, vrijwel onneembaar.'

Opvallend is dat de muur niet door vijanden lijkt te zijn vernietigd. Dr. Re’im en Dr. Zindel zeggen: “Dit is geen willekeurige beschadiging. De muur is doelbewust en systematisch afgebroken.” Wie dat heeft gedaan, blijft een vraag. De onderzoekers noemen twee mogelijkheden: de Hasmoneeën zelf, als onderdeel van een vredesverdrag, of koning Herodes, die zich wilde losmaken van de Hasmonese erfenis.

Bij eerdere opgravingen in de jaren ’80 werden bij de muur al sporen van strijd gevonden. Het ging onder meer om katapultstenen, pijlen en slingerkogels. Deze voorwerpen zijn nu te zien in het Tower of David Museum.

De Israëlische minister van Erfgoed, rabbijn Amichai Eliyahu, noemt de vondst 'tastbaar en ontroerend bewijs van de kracht en betekenis van Jeruzalem in de Hasmonese periode'. Hij zegt: “Het laat de historische continuïteit zien die generaties Joden met Jeruzalem verbindt. Het is bijzonder om te zien hoe de verhalen van Chanoeka tot leven komen.”

Eilat Lieber, directeur van het museum, benadrukt het belang van het behoud van de muur. “Wij willen het publiek laten ervaren hoe uniek dit is. In de nieuwe vleugel zullen bezoekers over een transparante vloer boven de oude stenen staan.”

Tijdens Chanoeka organiseert het museum een speciaal familieprogramma onder de naam 'Hanukkah of Heroes'. met rondleidingen en activiteiten in de citadel.

De Hasmonese periode
De Hasmonese periode begon in de tweede eeuw voor Christus, toen de Makkabeeën in opstand kwamen tegen de Griekse overheersing. Onder leiding van Judas Makkabeeüs heroverden zij Jeruzalem en wijdden zij de tempel opnieuw in. Deze gebeurtenis vormt tot vandaag de achtergrond van het Chanoekafeest.

Daarna ontstond een onafhankelijk Joods koninkrijk onder de Hasmonese familie. Zij breidden het land uit en herstelden de tempel en de stad. In deze tijd werden ook verschillende groepen gevormd die we later terugzien in het Nieuwe Testament, zoals Farizeeën en Sadduceeën.

De periode eindigde wanneer interne strijd de deur openzette voor Romeinse bemoeienis. Uiteindelijk nam Herodes de macht over, waarmee het Hasmonese koningschap verdween. Juist tegen deze historische achtergrond krijgt de nieuwe archeologische vondst extra betekenis.

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Arsenal FC tijdens het seizoen 2024/2025
Nieuws

Voetballers Engelse topclub delen openlijk hun geloof: ‘Het brengt ons dichter bij elkaar’

Arsenal beleeft een van zijn beste seizoenen in jaren. De club staat bovenaan in zowel de Champions League als de Premier League. Opvallend: een grote groep spelers spreekt geregeld openlijk over hun christelijke geloof. Onder fans staan zij inmiddel

Parlementsgebouw Canada
Nieuws

Canada schrapt belangrijke uitzondering voor gelovigen in haatzaaiwet: christenen bezorgd

In Canada is een politieke beslissing genomen die veel gelovigen zorgen baart. Een parlementaire commissie heeft besloten een belangrijke bescherming voor religieuze sprekers uit de zogeheten haatzaaiwet te halen. Dat meldt Christian Daily Internatio

Kerk
Nieuws

Majed weigert Jemen te verlaten ondanks levensgevaar

In Jemen, een van de gevaarlijkste landen voor christenen volgens de Ranglijst Christenvervolging, is opnieuw een golf van hevige vervolging begonnen. Verschillende gelovigen zijn door de islamitische overheid gevangengezet en worden ondervraagd en g

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar vertelt hoe een lezing van evangelist Jan van Dooijeweert hem voorgoed bijbleef

'Als ik Tilburg binnenrijd en ik zie al die flatgebouwen, dan draait mijn hart zich om in mijn lijf. Gaan nu al die duizenden mensen verloren?' Dit hoorde ds. J. Koppelaar evangelist Jan van Dooijeweert ooit tijdens een lezing zeggen. De woorden van

Ds. R. W. J. van Ommen
Nieuws

Nieuwe dominee voor NGK Daarlerveen: ds. R. W. J. van Ommen

De NGK te Daarlerveen beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Ds. R. W. J. van Ommen (foto) nam het uitgebrachte beroep op hem aan. In het Overijsselse dorp volgt Van Ommen ds. H. J. Visser op. Laatstgenoemde predikant stapte in 2023 over

Paganisme
Nieuws

Steeds meer Britten verlaten christelijk geloof en zoeken hun weg in spiritualiteit

Een nieuw onderzoek laat zien dat veel Britten die het christelijk geloof verlaten, niet overstappen naar een andere godsdienst, maar kiezen voor atheïsme, agnosticisme of vormen van paganisme en spiritualiteit. Volgens de onderzoekers betekent dit n

pakistan
Nieuws

Hooggerechtshof Pakistan tikt overheid op de vingers om gevaarlijk werk voor christenen

De Islamabad High Court in Pakistan heeft een einde gemaakt aan de praktijk waarbij overheidsinstellingen enkel christenen vroegen voor schoonmaak- en rioolwerk in vacatures. De rechter noemt deze formulering discriminerend en bepaalde dat vacatures

Ds. A. I. Kazen
Dagelijks leven

HHK-predikant via Refoweb: 'Oudere stellen horen óók te trouwen'

Op Refoweb heeft een vraag van een smoorverliefd ouder stel tot opvallende reacties geleid. Het echtpaar, beiden op leeftijd en met kinderen uit eerdere relaties, overwoog om te trouwen. Maar een predikant had hun afgeraden te huwen: op latere leefti

Meerartikelen

Kerk
Nieuws

Indonesische moslims protesteren tegen renovatie kerk ondanks geldende vergunning

In het Indonesische West Java heeft een groep moslims zaterdag geprotesteerd tegen de renovatie van de rooms katholieke Sint Vincentius A. Paulo parochiekerk in Gunung Putri. Volgens de demonstranten, verbonden aan de Muslim Community Development and

Hans van de Breevaart
Opinie

Waarom cultuurchristenen geen karikatuur verdienen

In zijn reactie op Bjorn Lous gaat Hans van de Breevaart in op de beschuldiging dat rechts-conservatieve christenen zouden handelen zoals de Farizeeën uit Jezus’ tijd. Volgens Van de Breevaart doet dit cliché geen recht aan de historische werkelijkhe

Erik Bakker
Column

We zijn te braaf geworden: niemand vindt de kerk nog gevaarlijk

Er gaapt een kloof tussen de Kerk van Pinksteren en de kerken van nu. Een kloof zo breed dat je je afvraagt of we nog wel over hetzelfde fenomeen praten. Waar de eerste christenen renden, kruipen wij. Waar zij brandden, zijn wij lauw. Waar zij de wer

Nicodemus Kitto
Nieuws

180.000 Tanzanianen krijgen dankzij donateurs een Bijbel

Met grote dankbaarheid maakt Bible League Nederland bekend dat het jubileumproject ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan volledig is gefinancierd. Dankzij de steun van donateurs kunnen 150 afgelegen dorpen in Tanzania bereikt worden, waarmee ongev

Groot-Brittannië
Nieuws

Docent verliest baan na opmerking over christelijke identiteit Groot-Brittannië

In Londen is een basisschoolleraar zijn baan kwijtgeraakt nadat hij een leerling had verteld dat “Groot-Brittannië nog steeds een christelijk land is”. De docent, die anoniem wil blijven, kreeg problemen nadat hij jongens had aangesproken die hun voe

DonCeder-DiederikvDijk-Artikel23
Nieuws

Christelijke partijen fel: ‘Motie zet bijl aan de wortel van de onderwijsvrijheid’

De Tweede Kamer heeft deze week met een nipte meerderheid ingestemd met een motie van VVD-Kamerlid Arend Kisteman, waarin wordt uitgesproken dat het discriminatieverbod van artikel 1 van de Grondwet leidend moet zijn wanneer dat botst met de vrijheid

Franklin Graham
Nieuws

Franklin Graham ontbrak op christelijk event in India vanwege problemen rond visa

De Amerikaanse evangelist Franklin Graham kon eind vorige maand niet aanwezig zijn bij een christelijk event in de Indiase staat Nagaland. Dat schrijft The Christian Post. In de media ging het bericht rond dat India zijn visumaanvraag geweigerd had. 

Ds. A. S. Middelkoop
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer ziet ds. A. S. Middelkoop graag komen

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. S. Middelkoop (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de eerder dit jaar naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van B

Dr. P. de Vries
Video

Ds. De Vries vertelt hoe hij als student overspannen raakte én geloofszekerheid vond

"Ik moest zelf weten dat ik het eigendom van Christus ben, anders kan ik anderen niet de weg wijzen", aldus ds. P. de Vries. De hersteld hervormde emerituspredikant vertelde onlangs in de serie Getuigend Gesprek aan presentator Robert Jansema hoe hij

Nigeria
Nieuws

Twee doden bij aanval op kerk in Zuid-Nigeria

In Nigeria is opnieuw geweld uitgebroken tegen christelijke gemeenschappen. Zondagmorgen vielen gewapende mannen de St Andrews Anglicaanse Kerk in Isiokwe aan, in de deelstaat Anambra. De daders openden het vuur terwijl gemeenteleden zich verzamelden

gratis kerstpakket
Nieuws

Gratis kerstpakket voor mensen met beperking

De feestdagen komen eraan, een periode van warmte, gezelligheid en verbondenheid. Maar wat als dit voor jou niet vanzelfsprekend is? Voor veel mensen met een beperking zijn de feestdagen een tijd waarin zij zich extra eenzaam of vergeten voelen. 'Dit

Ds. Maarten van Loon
Nieuws

NGK-predikant over vroeg bellende preekvoorzieners: 'Waar zijn we mee bezig?'

De discussie over het vroegtijdig vastleggen van preekbeurten laait opnieuw op binnen christelijk Nederland. Aanleiding is een bijdrage op LinkedIn van Maarten van Loon, voorganger binnen de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) én regelmatig voorga