De psalmen zullen verdwijnen

Column 11 maart 2025 4 minuten Theo de Koning
Theo de Koning
YouTube

Je mag het in sommige kringen bijna niet zeggen: "De psalmen zullen verdwijnen". Dat is bijna vloeken in de kerk. Met enige regelmaat krijg ik de opmerking in gemeenten waar meer wordt gezongen dan alleen psalmen, dat ik toch maar weinig psalmen in mijn liturgie heb staan. En in gemeenten waar uitsluitend psalmen worden gezongen, kan het een lastige vraag zijn als ik voorstel om meer variatie toe te laten.

De eerste vraag is misschien wel: Wat zijn de psalmen en wanneer zingen we die dan wel of niet? Even eerlijk, als je zingt "Hoe lief'lijk hoe vol heilgenot" (Psalm 84:1, berijming 1773) of je zingt "Wat houd ik van Uw huis" (Psalm 84, Opwekking 715), zing je in beide gevallen dezelfde psalm. Het is maar net wat je een psalm noemt. Als ik zeg "De psalmen zullen verdwijnen", is dit eigenlijk nog niet eens wat ik bedoel.

In welke berijmde versie we een psalm zouden moeten zingen is eigenlijk niet eens belangrijk, want ook in het jaar 1773 werden de psalmen niet geschreven. Dat gebeurde namelijk ongeveer 1000 jaar voor Christus. Met andere woorden: De meest gezongen oude psalmberijming werd 2773 jaar nadat de onberijmde psalmen werden geschreven, berijmd. Dus of die versie echt zo heilig is dat het de enige ware moet zijn, is de vraag. Zeker als je bedenkt dat ze is geschreven in een theologisch discutabele periode, namelijk de Verlichting. In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

Nu even over het verdwijnen van de psalmen. Het is natuurlijk fijn dat er liederen zijn die je zo goed kent dat je ze zelfs op je sterfbed zingt. Dat is goed. Overigens, of dat nu een psalm is of een opwekkingslied maakt niet eens zoveel uit. Alleen is de vraag of je dan beseft dat je het op dat moment naar alle waarschijnlijkheid voor de laatste keer zingt. Je kunt je namelijk gerust afvragen of je aan de andere kant, in de eeuwigheid, de psalmen nog zingt. In ieder geval, gezien de diversiteit van eeuwen en eeuwen mensen op aarde, zal niemand daar vechten voor een berijming. Sterker nog, de psalmen zullen verdwijnen. Of denk je dat je daar nog zingt: "O Heer, ontdek mijn levenseind aan mij" (Psalm 39:3, berijming 1773)? Het antwoord is eenvoudig: Natuurlijk niet, want daar word je niet meer ontdekt aan je levenseinde, want daar leef je eeuwig, zonder einde.

Het is zelfs nog maar de vraag of er straks in de eeuwigheid nog enig besef is van de zonde die wij hier deden. In ieder geval zul je er daar niet meer op worden aangeklaagd. Je hoeft dus ook niet meer te zingen: "Twist met mijn twisters, Hemelheer" (Psalm 35:1, berijming 1773), maar ook niet meer "De strijd behoort U toe" (Opwekking 858). Je kunt het hier op aarde nog zo mooi vinden, maar dat zingen we straks echt niet meer. Misschien voelen deze gedachten nu al als een beetje afscheid nemen.

Het heeft ook met iets anders te maken. In de psalmen kom je regelmatig de zin tegen: 'Zing de Heer een nieuw lied'. Vaak heb ik uit horen leggen dat dit dan betekende dat die psalm dat nieuwe lied was. Dat is onzin, want die zin is een opdracht. Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Dat brengt mij dan uiteindelijk bij de overtuiging dat de psalmen zullen verdwijnen. Er breekt namelijk straks een eeuwigheid aan, waar die opdracht blijft bestaan: Zing de Heer een nieuw lied. Als je namelijk even de psalmen loslaat en doorbladert naar het boek Openbaring, ontdek je dat in hoofdstuk 5:9 staat dat de ouderlingen rondom de troon van God een nieuw lied zingen. Waarschijnlijk is dat een lied dat nog gezongen wordt in de tussentijd, tussen hemelvaart en wederkomst. Het gaat daar namelijk over de boekrol die geopend moet worden die alle rampen moet gaan beschrijven. Het is alleen niet de enige keer dat er in de hemelsferen een nieuw lied wordt gezongen. Straks, als het Lam met de honderdvierenveertigduizend uitverkorenen op de berg Sion staat, zingen zij opnieuw een nieuw lied. 

Straks zingen we niet meer de psalmen van hier, omdat die onderdeel zijn van onze gebroken en zondige werkelijkheid. We zingen straks liederen die volmaakte aanbidding vormen. Sommige psalmen en liederen die alleen maar gericht zijn op de glorie van God, die zijn hier misschien een generale repetitie voor straks, maar meer zal het ook niet zijn. Het volmaakte lied straks, zal een nieuw lied zijn, voor God en voor het Lam. En in de tussentijd, waarin wij nu leven, bezingen we elke keer opnieuw Gods goedheid, grootheid, genade en vergeving met psalmen en liederen die onze ervaring met God vertolken.

We zingen straks niet meer: "Op die dag, in de hemel" (Opwekking 818) en ook niet meer "Hij kan, en wil, en zal in nood, zelfs bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geven" (Psalm 68:10, berijming 1773). Daar in de hemel, zal alles nieuw zijn, ook onze aanbidding. Laten we daarom onze berijmingen en liederen niet heilig verklaren maar ons richten op wat komt.

Theo de Koning is theoloog en pastor. Bovenstaand artikel verscheen op zijn website en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#389 Martin Koornstra & Jan Pool over geloven in tijden van ziekte en een God van wonderen
Of beluister op:

Meerartikelen

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Resolutie Bert-Jan Ruissen over christenvervolging Nigeria aangenomen door Europees Parlement

Het Europees Parlement veroordeelt in een resolutie de ontvoering van 315 christelijke kinderen uit St. Mary’s school in Papiri, Nigeria en verzoekt de Nigeriaanse regering met klem om kinderen beter te beschermen en religieus geweld tegen christenen

Europees Parlement
Nieuws

Europees Parlement wil EU-geld inzetten voor abortus in andere lidstaten

Het Europees Parlement heeft woensdag een resolutie aangenomen waarin de Europese Commissie wordt opgeroepen om met EU-middelen abortussen te financieren voor vrouwen uit lidstaten waar abortus verboden of sterk beperkt is. Vrouwen zouden hun zwanger

Pakistan
Nieuws

Ernstig seksueel misbruik 6-jarig meisje: Pakistaanse moslims zetten christelijk gezin onder druk

In Pakistan is een zesjarig christelijk meisje slachtoffer geworden van ernstig seksueel misbruik. De verdachte, een jonge moslimman uit de buurt, is inmiddels opgepakt. Toch staat het gezin van het meisje zwaar onder druk om de aangifte in te trekke

pro-Israëlmanifestatie
Nieuws

Honderden christenen bijeen tijdens pro-Israëlmanifestatie; politie arresteert viertal

Op de Dam in Amsterdam hebben woensdagavond naar schatting tweeduizend mensen deelgenomen aan een landelijke pro-Israëlmanifestatie. De bijeenkomst vond plaats tijdens Chanoeka, het Joodse feest van het licht, en was bedoeld om Israël en de Joodse ge

Myanmar
Nieuws

Militair regime Myanmar dwingt christenen Kerst vervroegd te vieren vanwege verkiezingen

Christenen in delen van Myanmar zijn door de militaire autoriteiten verplicht om Kerst dit jaar vervroegd te vieren. In de noordelijke deelstaat Kachin moeten alle kerstactiviteiten vóór 20 december zijn afgerond. Men wil niet dat het christelijke fe

Katholieken
Nieuws

Katholieke zusterorde vecht uitspraak aan over anticonceptie in zorgverzekering

De Kleine Zusters van de Armen gaan opnieuw naar de rechter. De katholieke zusterorde uit Amerika vecht een uitspraak aan die hen kan dwingen om anticonceptie te vergoeden via hun zorgverzekering voor personeel. Volgens hen druist dat regelrecht in t

Kerk in Bethlehem
Nieuws

ChristenUnie stelt Kamervragen over positie Palestijnse christenen rond Bethlehem

ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder heeft schriftelijke vragen gesteld aan de minister van Buitenlandse Zaken over de positie van Palestijnse christenen op de Westelijke Jordaanoever. Aanleiding zijn berichten dat Israëlische kolonisten voorbereidingen t

Stichting Pioniers in Zuid
Persbericht

Nieuwe pioniersplek start in Sittard met ‘De Sjaopskooi’

In Sittard hoopt Stichting Pioniers in Zuid begin volgend jaar een nieuwe pioniersplek te starten. Op 30 november werd evangelist Cees van Breugel uitgezonden door zijn moedergemeente Stem van de Goede Herder in Bunde Meerssen. Daarmee ging het missi

Meerartikelen

Syrische vrouw
Positief nieuws

Syrische ex-moslima Warda: "God heeft mijn tranen in zegeningen veranderd"

Warda wordt geboren in Syrië in een moslimgezin. Ze trouwt en krijgt drie kinderen. Het huwelijk loopt echter uit op een scheiding, wat ertoe leidt dat haar eigen familie haar verwerpt. Ze werkt hard om het hoofd boven water te houden. Op een gegeven

Johan Schep
Interview

Evangelist Johan Schep: “Kies geen partij voor de Palestijnen of Israël”

Evangelist Johan Schep ziet in de Nederlandse kerk een groeiende verwarring over de plaats van Israël, de gemeente en de omringende volken in Gods plan. Volgens hem ligt de oorzaak niet in onwil, maar in een gebrek aan onderscheid. “Kies geen partij

Gerben Bremmer
Interview

Gerben Bremmer: "Maak het Evangelie niet los van het welzijn van mensen"

Een lego-uitleen, een tekencursus, een cursus bewegen voor ouderen op muziek: in missionaire plek Het Badhuis in Zwijndrecht komt de liefde van God voor mensen op allerlei manieren tot uiting. We spreken met missionair werker Gerben Bremmer over zijn

Ruben Hadders
Opinie

Van twee terug naar één: hoe we in de CGK de crux missen

Van een kenner van het Bijbels Hebreeuws leerde ik dat je de Bijbelse boodschap kunt samenvatten in één woord: אבא (abba). In het Hebreeuws zijn letters ook cijfers. Getalsmatig lees je dan 1-2-1. Van één naar twee en van twee weer terug naar één. Wi

Bart Jan Spruyt
Nieuws

Geen nieuwe zuil, wel gezamenlijk front: Bart Jan Spruyt pleit voor conservatieve alliantie

Historicus en publicist Bart Jan Spruyt pleit voor een praktische alliantie tussen orthodoxe christenen en rechts-conservatieve denkers, maar waarschuwt nadrukkelijk tegen het opzetten van een nieuwe ‘conservatief-christelijke zuil’. In het Reformato

Chris Stoffer
Video

SGP wil dat kabinet optreedt tegen toenemende onveiligheid voor Nederlandse Joden

Joden die geen keppeltje durven te dragen, Joodse artiesten die door theaters geweigerd worden en Joodse bijeenkomsten die genoodzaakt worden afgeblazen. In toenemende mate voelen steeds meer Joden zich onveilig in Nederland. Als het aan SGP-leider C

Nico van der Voet
Podcast

Nico van der Voet: “Gereformeerden en evangelischen staan in doopdebat dicht bij elkaar”

Theoloog Nico van der Voet roept christenen op om met meer mildheid en wederzijds begrip naar elkaars dooppraktijk te kijken. In een aflevering van de Cvandaag podcast laat hij zien hoe gereformeerde en evangelische christenen theologisch misschien v

Nederland Zingt
Video

Nederland Zingt staat stil bij Joodse gemeenschap na aanslag

De EO-uitzending Nederland Zingt heeft met een korte, indringende muziekvideo stilgestaan bij het leed van de Joodse gemeenschap in Australië na de recente terroristische aanslag. Terwijl het Joodse feest Chanoeka, het feest van licht en hoop, zou be

Ds. G. H. Molenaar
Nieuws

Hervormde gemeente Papendrecht brengt beroep uit op ds. G. H. Molenaar

De hervormde gemeente te Papendrecht (Wijk Oost) heeft een beroep uitgebracht op ds. G. H. Molenaar (foto). De predikant moet in de Grote Kerk ds. C. H. Bijl vervangen. Laatstgenoemde predikant vertrok vorig jaar naar Katwijk aan Zee. Molenaar is op

Mark Hoefnagel
Interview

Marks hotel stortte in en hij lag uren onder het puin: “Mijn enige hoop was Jezus”

Afgelopen zondag was in Hour of Power het aangrijpende verhaal te zien van Mark Hoefnagel. Wat begint als een onbezorgde vakantie met een jonge gezin, verandert abrupt in een nachtmerrie wanneer het hotel waarin hij verblijft plotseling instort. Mark

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant stelt dat christenen niet moeten worstelen met de vraag of ze uitverkoren zijn

"U moet helemaal niet worstelen met de vraag of u uitverkoren bent, maar wie de Heere Jezus Christus voor u is", aldus ds. J. R. van Vugt. De hersteld hervormde predikant stelde in een recente preek dat christenen niet zouden moeten worstelen met vra

Maria
Nieuws

Theoloog kritisch op document Vaticaan waarin Maria's rol in Gods heilsplan onderzocht wordt

Het Vaticaan publiceerde onlangs een document over de 'rol' van Maria in het heilsplan van God. Het document, genaamd Mater Populi Fidelis, onderzoekt de vraag hoe Maria 'meegewerkt heeft aan het verlossingsplan van Jezus'. Juist dat punt roept opnie