De psalmen zullen verdwijnen

Column 11 maart 2025 4 minuten Theo de Koning
Theo de Koning
YouTube

Je mag het in sommige kringen bijna niet zeggen: "De psalmen zullen verdwijnen". Dat is bijna vloeken in de kerk. Met enige regelmaat krijg ik de opmerking in gemeenten waar meer wordt gezongen dan alleen psalmen, dat ik toch maar weinig psalmen in mijn liturgie heb staan. En in gemeenten waar uitsluitend psalmen worden gezongen, kan het een lastige vraag zijn als ik voorstel om meer variatie toe te laten.

De eerste vraag is misschien wel: Wat zijn de psalmen en wanneer zingen we die dan wel of niet? Even eerlijk, als je zingt "Hoe lief'lijk hoe vol heilgenot" (Psalm 84:1, berijming 1773) of je zingt "Wat houd ik van Uw huis" (Psalm 84, Opwekking 715), zing je in beide gevallen dezelfde psalm. Het is maar net wat je een psalm noemt. Als ik zeg "De psalmen zullen verdwijnen", is dit eigenlijk nog niet eens wat ik bedoel.

In welke berijmde versie we een psalm zouden moeten zingen is eigenlijk niet eens belangrijk, want ook in het jaar 1773 werden de psalmen niet geschreven. Dat gebeurde namelijk ongeveer 1000 jaar voor Christus. Met andere woorden: De meest gezongen oude psalmberijming werd 2773 jaar nadat de onberijmde psalmen werden geschreven, berijmd. Dus of die versie echt zo heilig is dat het de enige ware moet zijn, is de vraag. Zeker als je bedenkt dat ze is geschreven in een theologisch discutabele periode, namelijk de Verlichting. In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

Nu even over het verdwijnen van de psalmen. Het is natuurlijk fijn dat er liederen zijn die je zo goed kent dat je ze zelfs op je sterfbed zingt. Dat is goed. Overigens, of dat nu een psalm is of een opwekkingslied maakt niet eens zoveel uit. Alleen is de vraag of je dan beseft dat je het op dat moment naar alle waarschijnlijkheid voor de laatste keer zingt. Je kunt je namelijk gerust afvragen of je aan de andere kant, in de eeuwigheid, de psalmen nog zingt. In ieder geval, gezien de diversiteit van eeuwen en eeuwen mensen op aarde, zal niemand daar vechten voor een berijming. Sterker nog, de psalmen zullen verdwijnen. Of denk je dat je daar nog zingt: "O Heer, ontdek mijn levenseind aan mij" (Psalm 39:3, berijming 1773)? Het antwoord is eenvoudig: Natuurlijk niet, want daar word je niet meer ontdekt aan je levenseinde, want daar leef je eeuwig, zonder einde.

Het is zelfs nog maar de vraag of er straks in de eeuwigheid nog enig besef is van de zonde die wij hier deden. In ieder geval zul je er daar niet meer op worden aangeklaagd. Je hoeft dus ook niet meer te zingen: "Twist met mijn twisters, Hemelheer" (Psalm 35:1, berijming 1773), maar ook niet meer "De strijd behoort U toe" (Opwekking 858). Je kunt het hier op aarde nog zo mooi vinden, maar dat zingen we straks echt niet meer. Misschien voelen deze gedachten nu al als een beetje afscheid nemen.

Het heeft ook met iets anders te maken. In de psalmen kom je regelmatig de zin tegen: 'Zing de Heer een nieuw lied'. Vaak heb ik uit horen leggen dat dit dan betekende dat die psalm dat nieuwe lied was. Dat is onzin, want die zin is een opdracht. Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Dat brengt mij dan uiteindelijk bij de overtuiging dat de psalmen zullen verdwijnen. Er breekt namelijk straks een eeuwigheid aan, waar die opdracht blijft bestaan: Zing de Heer een nieuw lied. Als je namelijk even de psalmen loslaat en doorbladert naar het boek Openbaring, ontdek je dat in hoofdstuk 5:9 staat dat de ouderlingen rondom de troon van God een nieuw lied zingen. Waarschijnlijk is dat een lied dat nog gezongen wordt in de tussentijd, tussen hemelvaart en wederkomst. Het gaat daar namelijk over de boekrol die geopend moet worden die alle rampen moet gaan beschrijven. Het is alleen niet de enige keer dat er in de hemelsferen een nieuw lied wordt gezongen. Straks, als het Lam met de honderdvierenveertigduizend uitverkorenen op de berg Sion staat, zingen zij opnieuw een nieuw lied. 

Straks zingen we niet meer de psalmen van hier, omdat die onderdeel zijn van onze gebroken en zondige werkelijkheid. We zingen straks liederen die volmaakte aanbidding vormen. Sommige psalmen en liederen die alleen maar gericht zijn op de glorie van God, die zijn hier misschien een generale repetitie voor straks, maar meer zal het ook niet zijn. Het volmaakte lied straks, zal een nieuw lied zijn, voor God en voor het Lam. En in de tussentijd, waarin wij nu leven, bezingen we elke keer opnieuw Gods goedheid, grootheid, genade en vergeving met psalmen en liederen die onze ervaring met God vertolken.

We zingen straks niet meer: "Op die dag, in de hemel" (Opwekking 818) en ook niet meer "Hij kan, en wil, en zal in nood, zelfs bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geven" (Psalm 68:10, berijming 1773). Daar in de hemel, zal alles nieuw zijn, ook onze aanbidding. Laten we daarom onze berijmingen en liederen niet heilig verklaren maar ons richten op wat komt.

Theo de Koning is theoloog en pastor. Bovenstaand artikel verscheen op zijn website en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#365 Jeffrey, Anne Borkent & Johan Lock over (on)gezond leiderschap in de kerk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jan
Column

Hoe een gesprek over Trump uiteindelijk over Jezus ging

Jan van den Bosch had een verrassende ontmoeting met Gary Brandenburg. Een ontmoeting waarin het ging over Trump en de Verenigde Staten, maar bovenal over Jezus Christus en het evangelie. In het vierde deel van zijn nieuwe serie deelt Jan de waardevo

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp stelt dat gelukkig worden een keuze is

Het woordenboek omschrijft geluk als 'gunstig toeval' en 'gunstige omstandigheid'. Simpel gezegd: je hebt het of je hebt het niet. Maar God zegt daar in Zijn Woord iets heel anders over, namelijk dat we gelukkig zullen worden als we Hem trouw blijven

Ds. W. Visscher
Video

Wat moet je als ouders doen als je kind niet meer naar de kerk wil? GerGem-predikant antwoordt

Als christelijke ouders willen we niets liever dan dat onze kinderen de Heere en Zijn dienst lief krijgen. Maar wat nu als je als ouders op een dag te horen krijgt dat een van je kinderen niet meer naar de kerk wil? Hoe moet je daar dan op reageren?

Ds. Lieke Weima
Nieuws

PKN-predikant roept christenen op om deel te nemen aan Gaza-protest

Zondag 15 juni zullen opnieuw tienduizenden mensen Den Haag rood kleuren tijdens de tweede ‘Rode Lijn’-demonstratie, een vreedzame optocht voor vrede en gerechtigheid in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Ds. Lieke Weima roept christenen als PKN-pr

Bagtowar en Elias
Video

Wat houdt profetie in? Christenjongeren in gesprek

In deze aflevering van de ChristenDOM? podcast gaan Bagtowar en Elias in gesprek over de aard en actualiteit van profetie. De Bijbel staat vol profetieën: boodschappen van God, vaak uitgesproken door profeten, die richting geven, waarschuwen of hoop

Hardstyle-dj Sefa
Video

Terugkijken: hardstyle-dj Sefa in gesprek met ds. Bart de Bruin

Hardstyle-dj Sefa ging onlangs met vijf predikanten in gesprek over grote levensvragen en zijn levensstijl. Sefa Jeroen Vlaarkamp (24) treedt op bij grote dancefestivals als Defqon.1 en begeeft zich daarmee in een omgeving die haaks lijkt te staan op

Ds. A. J. Schalkoort
Video

Terugkijken: ds. A. J. Schalkoort beantwoordt Refoweb-vragen

Ds. A. J. Schalkoort is emerituspredikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). In deze aflevering van Pastorie Online, het programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, gaat ds. Schalkoort in op actuele geloofsvragen. Het thema van deze

Indonesische boeren
Video

Hoe de kerk het werk en positie van Indonesische boeren versterkt

Het is niet eenvoudig om als boer in Zuid-Sumatra het hoofd boven water te houden. Veel boeren zijn arm en de verbouw van exportgewassen heeft de grond uitgeput. Yabima, de diaconale organisatie van de kerk van Zuid-Sumatra stimuleert boeren om voeds

Meerartikelen

De Wereld Rond
Podcast

Zendingswerker Piet Punt deelt ervaringen in podcast

In deze podcastaflevering van 'De Wereld Rond' is Piet Punt te gast. Hij had als werktuigbouwkundig ingenieur een goede baan. Samen met zijn vrouw Marijke en drie opgroeiende kinderen voelde hij de roeping om de zending in te gaan. Bolivia werd van 1

Marijn Burkunk
Column

Splijtgezwam in christelijk Nederland: waar is de vrucht van de Geest?

Wat knettert het weer op de Bijbelbondse berg. We hobbelen met elkaar van de ene splijtzwam naar de andere. Het lijkt wel of christenen geroepen zijn om elkaar te bestrijden en te verketteren in plaats van op te gaan in de eenheid die Jezus tot stand

Aanval op Iran
Nieuws

SGP toont begrip voor Israëlische aanval: 'Iraans regime is terroristische plaag'

De recente Israëlische aanval op Iraanse militaire doelen heeft wereldwijd veel reacties losgemaakt. Terwijl het Nederlandse kabinet zijn zorgen uitspreekt over een mogelijke escalatie, laat de SGP een ander geluid horen. Zij spreken hun steun uit vo

Lege kerkbanken
Nieuws

Onderzoek: Christendom groeit in aantal, maar verliest wereldwijd terrein

Hoewel het christendom wereldwijd nog steeds de grootste religie is, neemt het aandeel christenen onder de wereldbevolking af. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Pew Research Center. Steeds meer mensen keren het geloof de rug toe. 'Religieuze o

Katholieke school
Nieuws

Katholieke leerlingen krijgen toegang tot buitenschoolse activiteiten op openbare scholen

Leerlingen van katholieke scholen in Pennsylvania (Amerika) mogen voortaan meedoen aan buitenschoolse activiteiten van openbare scholen binnen hun woongebied. Dat is het gevolg van een juridische overeenkomst tussen ouders, een religieuze organisatie

Bjorn en Timon
Video

Zondag in Hour of Power zijn Bjorn Visser en Timon van Dam te gast

Zondag is het Vaderdag: in Hour of Power zijn twee vaders te gast die het ingrijpende verhaal vertellen over het verlies van hun kind. Hoe ga je daarmee om en hoe vind je God te midden van rouw en verdriet? Timon van Dam verloor zijn zoontje, Bjorn V

ambtsdrager
God

Refoweb-vragensteller kritisch op refogezindte: 'Hoe doorbreken we geslotenheid?'

Hoe kunnen kerkleden op een positieve en eerlijke manier kritisch zijn op hun dominees en kerkenraden, wanneer de inhoud van wat zij zeggen of schrijven aantoonbare gebreken vertoont? Binnen de gereformeerde gezindte lijkt openlijke kritiek vrijwel o

Amerikaans klaslokaal
Nieuws

Rechtszaak aangespannen tegen Amerikaanse wet die tien geboden verplicht stelt op openbare scholen

In de Amerikaanse staat Arkansas is een juridische strijd losgebarsten over een nieuwe wet die openbare scholen verplicht om de tien geboden zichtbaar op te hangen in elke klas en bibliotheek. Progressieve groepen hebben een rechtszaak aangespannen t

Carla Dik-Faber
Nieuws

Voormalig CU-Kamerlid geraakt door uitspraken nieuwe partijvoorzitter

Voormalig Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber (foto) heeft zich kritisch uitgelaten over de koers die de ChristenUnie mogelijk inslaat onder aankomend partijvoorzitter Marco Vermin. In een reactie op zijn recente uitspraken over de partijkoers rond thema

Nieuwe Kerk Katwijk
Persbericht

IKC en Bonisa houden interkerkelijke jongerenzangavond in Nieuwe Kerk Katwijk 

De Psalmen zingen over Gods grootheid en roepen op om Zijn Naam bekend te maken onder alle volken. Op D. V. 13 juni organiseren het IKC en Bonisa in de Nieuwe Kerk in Katwijk daarom een interkerkelijke jongerenzangavond met het thema: “Laat de volken

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 69

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

vluchteling
Nieuws

PKN spreekt zich uit voor opvang illegale migranten: "Het is moreel juist"

De overheid moet de opvang blijven verzorgen van mensen die illegaal in Nederland verblijven. Dat is het gevolg van de uitspraak van de rechtbank in Amsterdam over de plannen van de inmiddels teruggetreden minister Faber van Asiel en Migratie. De PKN