De psalmen zullen verdwijnen

Column 11 maart 2025 4 minuten Theo de Koning
Theo de Koning
YouTube

Je mag het in sommige kringen bijna niet zeggen: "De psalmen zullen verdwijnen". Dat is bijna vloeken in de kerk. Met enige regelmaat krijg ik de opmerking in gemeenten waar meer wordt gezongen dan alleen psalmen, dat ik toch maar weinig psalmen in mijn liturgie heb staan. En in gemeenten waar uitsluitend psalmen worden gezongen, kan het een lastige vraag zijn als ik voorstel om meer variatie toe te laten.

De eerste vraag is misschien wel: Wat zijn de psalmen en wanneer zingen we die dan wel of niet? Even eerlijk, als je zingt "Hoe lief'lijk hoe vol heilgenot" (Psalm 84:1, berijming 1773) of je zingt "Wat houd ik van Uw huis" (Psalm 84, Opwekking 715), zing je in beide gevallen dezelfde psalm. Het is maar net wat je een psalm noemt. Als ik zeg "De psalmen zullen verdwijnen", is dit eigenlijk nog niet eens wat ik bedoel.

In welke berijmde versie we een psalm zouden moeten zingen is eigenlijk niet eens belangrijk, want ook in het jaar 1773 werden de psalmen niet geschreven. Dat gebeurde namelijk ongeveer 1000 jaar voor Christus. Met andere woorden: De meest gezongen oude psalmberijming werd 2773 jaar nadat de onberijmde psalmen werden geschreven, berijmd. Dus of die versie echt zo heilig is dat het de enige ware moet zijn, is de vraag. Zeker als je bedenkt dat ze is geschreven in een theologisch discutabele periode, namelijk de Verlichting. In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

In ieder geval weet ik zeker dat zowel David, als Asaf, als Jezus en als Paulus, onze oudste berijming nooit hebben gezongen.

Nu even over het verdwijnen van de psalmen. Het is natuurlijk fijn dat er liederen zijn die je zo goed kent dat je ze zelfs op je sterfbed zingt. Dat is goed. Overigens, of dat nu een psalm is of een opwekkingslied maakt niet eens zoveel uit. Alleen is de vraag of je dan beseft dat je het op dat moment naar alle waarschijnlijkheid voor de laatste keer zingt. Je kunt je namelijk gerust afvragen of je aan de andere kant, in de eeuwigheid, de psalmen nog zingt. In ieder geval, gezien de diversiteit van eeuwen en eeuwen mensen op aarde, zal niemand daar vechten voor een berijming. Sterker nog, de psalmen zullen verdwijnen. Of denk je dat je daar nog zingt: "O Heer, ontdek mijn levenseind aan mij" (Psalm 39:3, berijming 1773)? Het antwoord is eenvoudig: Natuurlijk niet, want daar word je niet meer ontdekt aan je levenseinde, want daar leef je eeuwig, zonder einde.

Het is zelfs nog maar de vraag of er straks in de eeuwigheid nog enig besef is van de zonde die wij hier deden. In ieder geval zul je er daar niet meer op worden aangeklaagd. Je hoeft dus ook niet meer te zingen: "Twist met mijn twisters, Hemelheer" (Psalm 35:1, berijming 1773), maar ook niet meer "De strijd behoort U toe" (Opwekking 858). Je kunt het hier op aarde nog zo mooi vinden, maar dat zingen we straks echt niet meer. Misschien voelen deze gedachten nu al als een beetje afscheid nemen.

Het heeft ook met iets anders te maken. In de psalmen kom je regelmatig de zin tegen: 'Zing de Heer een nieuw lied'. Vaak heb ik uit horen leggen dat dit dan betekende dat die psalm dat nieuwe lied was. Dat is onzin, want die zin is een opdracht. Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Het is de opdracht dat we in iedere tijd opnieuw nieuwe liederen maken. Waarom? Omdat wij in onze tijd ervaren wat God doet, vragen nieuwe liederen om dit te bezingen.

Dat brengt mij dan uiteindelijk bij de overtuiging dat de psalmen zullen verdwijnen. Er breekt namelijk straks een eeuwigheid aan, waar die opdracht blijft bestaan: Zing de Heer een nieuw lied. Als je namelijk even de psalmen loslaat en doorbladert naar het boek Openbaring, ontdek je dat in hoofdstuk 5:9 staat dat de ouderlingen rondom de troon van God een nieuw lied zingen. Waarschijnlijk is dat een lied dat nog gezongen wordt in de tussentijd, tussen hemelvaart en wederkomst. Het gaat daar namelijk over de boekrol die geopend moet worden die alle rampen moet gaan beschrijven. Het is alleen niet de enige keer dat er in de hemelsferen een nieuw lied wordt gezongen. Straks, als het Lam met de honderdvierenveertigduizend uitverkorenen op de berg Sion staat, zingen zij opnieuw een nieuw lied. 

Straks zingen we niet meer de psalmen van hier, omdat die onderdeel zijn van onze gebroken en zondige werkelijkheid. We zingen straks liederen die volmaakte aanbidding vormen. Sommige psalmen en liederen die alleen maar gericht zijn op de glorie van God, die zijn hier misschien een generale repetitie voor straks, maar meer zal het ook niet zijn. Het volmaakte lied straks, zal een nieuw lied zijn, voor God en voor het Lam. En in de tussentijd, waarin wij nu leven, bezingen we elke keer opnieuw Gods goedheid, grootheid, genade en vergeving met psalmen en liederen die onze ervaring met God vertolken.

We zingen straks niet meer: "Op die dag, in de hemel" (Opwekking 818) en ook niet meer "Hij kan, en wil, en zal in nood, zelfs bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geven" (Psalm 68:10, berijming 1773). Daar in de hemel, zal alles nieuw zijn, ook onze aanbidding. Laten we daarom onze berijmingen en liederen niet heilig verklaren maar ons richten op wat komt.

Theo de Koning is theoloog en pastor. Bovenstaand artikel verscheen op zijn website en is met toestemming overgenomen door Cvandaag. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Chris Verhagen
Interview

Kerst leeft voor apologeet Chris Verhagen pas sinds hij het in Roemenië vierde: "Opening om evangelie te verkondigen"

Het kerstfeest vieren leefde voor Chris Verhagen jarenlang niet zo. Hij was er zelfs sceptisch over. Tot de apologeet en ouderling in een Roemeense gemeente zijn vrouw leerde kennen en kerst in Roemenië meemaakte. “Van de openheid in onze samenleving

Ds. Henk Reinders
Interview

Ds. Reinders over zijn weg naar het ambt: “Mijn moeder vroeg: ’Waarom word je geen dominee?’"

“Toen ik in VWO-6 zat en voor een studiekeus stond, zei mijn moeder: 'Wat dacht je van theologie? Waarom word je geen dominee?'", vertelt Ds. H. J. Reinders. De predikant is sinds 1e Pinksterdag van dit jaar verbonden aan de hervormde gemeente Woerde

Rina Molenaar, Woord en Daad
Interview

Dit leren we van christenen wereldwijd: "In de wanhoop blijven ze naar boven kijken"

Wat kunnen we als westerse christenen leren van broeders en zusters leren in het Zuiden? Woord en Daad-directeur Rina Molenaar spreekt voor de leergang Christelijke professional in een seculiere samenleving van Driestar educatief over die vraag. “Wat

Marijn Burkunk
Column

Meer dan lichtjes en heidense boom: de diepe betekenis van Kerst

Als ik door het stadje wandel waar ik woon, kom ik miljoenen lichtjes tegen. Op de Veldpoortbrug, aan de takken van de grote platanen op de markt, aan de lantaarnpalen. Een zee van lichtende spikkeltjes in de duisternis van de winteravond. Ook de win

Ds. N. H. de Graaf
Nieuws

Hervormde gemeente Hoornaar brengt beroep uit op ds. N. H. de Graaf

De hervormde gemeente te Hoornaar hoopt op de komst van ds. N. H. de Graaf (foto). Op de predikant werd deze week een beroep uitgebracht. In het Zuid-Hollandse dorp moet De Graaf ds. H. Klink opvolgen. Laatstgenoemde predikant ging vorig jaar, na een

Rose Docherty
Nieuws

Schotse pro-life activiste (75) voor de rechter na aanbod tot gesprek bij abortuskliniek

De Schotse christelijke pro-life activiste Rose Docherty (75) is vrijdag voor de rechter verschenen in Glasgow. Dat meldt Christian Today. Docherty werd gearresteerd nadat zij binnen de bufferzone van een abortuskliniek een bord vasthield met de teks

china
Nieuws

Arrestatiegolf onder christenen in China roept zorgen op over godsdienstvrijheid

Chinese autoriteiten hebben in de provincie Zhejiang grootschalige arrestaties uitgevoerd onder christenen. Dat meldt waakhondorganisatie ChinaAid. Volgens de organisatie werden in het plaatsje Yayang gedurende meerdere dagen zeker twaalf kerkelijke

Nico van der Voet
Podcast

Theoloog Nico van der Voet: “Herdoop is vaak theologisch niet nodig”

In de Cvandaag podcast pleit theoloog Nico van der Voet voor een herwaardering van de doop zoals die al ontvangen is. Volgens hem wordt herdopen in veel kerken gezien als een nieuw en noodzakelijk begin, maar mist deze gedachte een diep Bijbels besef

Meerartikelen

Bisschop Richard Moth
Nieuws

Richard Moth (67) benoemd tot nieuwe aartsbisschop van Westminster

Bisschop Richard Moth is benoemd tot de nieuwe aartsbisschop van Westminster. Dat meldt Christian Today. Het zijn van aartsbisschop van Westminster betreft de hoogste functie binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Engeland en Wales. Moth is 67 jaar en vo

SSMJ Jubileumconcert
Video

Krachtige samenzang in de Bovenkerk: 'Wat de toekomst brengen moge'

In de Bovenkerk in Kampen klonk tijdens het jubileumconcert van Stichting Steun Messiasbelijdende Joden (SSMJ) een ontroerende uitvoering van Wat de toekomst brengen moge. Het lied werd gezongen met samenzang en begeleid door een indrukwekkende groep

Peter van der Weerd
God

Kerst is een kans om je 'nog-niet-gelovige' buur te laten proeven van de hoop die in je is

De vorige keer schreef ik hier dat evangeliseren zelden begint met een perfecte one-liner, maar bijna altijd met een open deur. Ik gaf een paar tips om evangeliseren minder spannend te maken. Ik beloofde mezelf: daar kom ik nog op terug. Want hoe mee

Ds. M. M. van Campen
Interview

De kerstboodschap van ds. Van Campen: "Het Kind in de kribbe wordt op je schoot gelegd"

“Er staat niet: bij óns is een Kind geboren', maar vóór u. Het Kind in de kribbe wordt als het ware in de verkondiging op je schoot gelegd. Je kunt je handen op je rug houden, maar je kunt niet zeggen dat het je niet is aangeboden", aldus ds. M. M. v

Kees
Opinie

Hoe we misleid worden over de stijging van abortuscijfers

De afgelopen drie jaar steeg het aantal abortussen met ruim 27%. De SGP wilde vorig jaar al een onderzoek naar de achtergrond van de stijgingen. Er is veel weerstand tegen het bekend maken van mogelijke redenen waarom vrouwen voor abortus kiezen. Met

Elisabeth van Zijl en Carolien Pape
Podcast

Cvandaag podcast over een diepe worsteling, schuld en bevrijding

Wat schuilt er achter een eetstoornis? In de nieuwste aflevering van de Cvandaag podcast gaan Carolien Pape en Elisabeth van Zijl in gesprek over de diepe worsteling die vaak onzichtbaar blijft. Ze delen hun persoonlijke verhalen over verstoord eetge

Ds. P. W. J. van den Toorn
Video

CGK-predikant moedigt singles aan om zich aan te melden bij christelijke datingsites

"Als je je niet kunt of wilt beheersen, zoek dan een weg om te gaan trouwen. Als je alleen bent en je wilt heel graag, ga dan actief op zoek. Op datingsites of op plekken waar je een christelijke man of vrouw tegen kan komen", aldus ds. P. W. J. van

Johan Schep
Video

Johan Schep wijst op elementen uit de zondvloed die vooruitwijzen naar Jezus

In de achtste aflevering van 'Jezus in het Oude Testament' neemt evangelist Johan Schep de luisteraar mee door Genesis 8. In dit hoofdstuk komt de watervloed tot een einde. Schep bespreekt niet alleen wat er gebeurt, maar gaat ook in op de diepere be

yahaya
Nieuws

Nigeriaanse catechist Tobias Yahaya overleeft moordaanslag en vergeeft de dader

In een regio waar christenen een kleine minderheid vormen en hun geloof openlijk belijden risico’s met zich meebrengt, koos catechist Tobias Yahaya voor de weg van standvastigheid en vergeving. Nadat hij ternauwernood een moordaanslag overleefde, ver

Nederland Zingt
Video

Dankliederen uit de Bovenkerk: 'Groot is Uw trouw'

In de Bovenkerk in Kampen klinkt dankbaarheid en vertrouwen in God. In deze muziekvideo van Nederland Zingt worden de liederen Wij danken U en Groot is Uw trouw samen gezongen. De samenzang ademt lof en aanbidding en herinnert eraan dat God trouw bli

Leenard Kanselaar
Podcast

Hoe begeleid je kinderen online? In gesprek met Leenard Kanselaar

Tieners groeien op in een wereld vol sociale media, games en invloedrijke online voorbeelden. Dat roept bij ouders en opvoeders veel vragen op. In deze podcast van Uitgeverij Gideon gaat Leenard Kanselaar in op die digitale leefwereld. Hij deelt inzi

Heilige Grond
Podcast

Bestaat er een christelijke stem in de politiek? Ruard Ganzevoort en Roel Kuiper in gesprek

Dit jaar ging Nederland naar de stembus. Wat is christelijke politiek eigenlijk? Bestaat er zoiets als een christelijke stem, of vraagt het evangelie om iets anders? In deze aflevering van de podcast Heilige Grond gaan Ruard Ganzevoort en Roel Kuiper