Huiselijk geweld en de rol van de kerk: doorbreek het taboe

Verdieping 12 juli 2024 3 minuten Andries Scherpenzeel
echtscheiding

De kerk heeft een belangrijke rol te spelen in het aanpakken van huiselijk geweld binnen christelijke gezinnen. Het bieden van een veilige ruimte waar slachtoffers terechtkunnen zonder angst voor veroordeling, is een eerste stap. De kerk kan echter nog veel meer doen.

Echtscheiding is een complex en emotioneel geladen proces, dat gepaard kan gaan met huiselijk geweld, helaas ook in christelijke gezinnen. Ambtsdragers binnen de kerkelijke gemeente spelen een cruciale rol in het ondersteunen van mensen die te maken krijgen met deze moeilijke situatie. Het is van groot belang om met lef en moed op te treden, waarbij het doorbreken van het taboe rond huiselijk geweld en het bieden van een veilige ruimte voor slachtoffers centraal staan.

Kindermishandeling
Het doorbreken van het stilzwijgen rond (vermoedens van) huiselijk geweld begint met open communicatie. Een ambtsdrager, de wijkouderling bijvoorbeeld, kan gesprekken op gang brengen door een vertrouwelijke en ondersteunende omgeving te bieden, bijvoorbeeld door te laten merken dat je beschikbaar bent om te luisteren zonder oordeel. Het is essentieel om te begrijpen dat huiselijk geweld niet beperkt blijft tot bepaalde sociale of religieuze groepen; het is van belang deze realiteit onder ogen te zien.

Wanneer een ambtsdrager of contactpersoon vermoedens heeft van huiselijk geweld, is het van belang om lef en moed te tonen door dóór te vragen. Vaak vinden slachtoffers het moeilijk om over hun situatie te praten, uit angst voor oordeel of represailles van de (ex-)partner. Empathie tonen helpt om een 
brug te slaan. Het aannemen van een tegenovergestelde positie kun je het beste vermijden, zowel letterlijk als figuurlijk. Naast slachtoffers staan en begrip 
tonen voor hun pijn en worstelingen, is belangrijk. Vanuit meerzijdige partijdigheid kun je samen (met behulp van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling) zoeken naar de stappen die gewenst en nodig zijn, om de veiligheid van de betrokken gezinsleden te garanderen. 

Voorlichting 
Echtscheiding en huiselijk geweld hebben niet alleen impact op de betrokken volwassenen, maar ook op de kinderen in het gezin. Voor een ambtsdrager is het 
van groot belang om alert te zijn op de mogelijke gevolgen voor de kinderen, zoals emotionele trauma’s en gedragsproblemen. 

Huiselijk geweld bij echtscheiding is een ernstige kwestie, die niet genegeerd mag worden, zelfs niet binnen de kerk.

Het inschakelen van preventieve hulp op een vroeg moment is cruciaal om verdere schade te voorkomen. Familie of gemeenteleden kunnen een belangrijke rol spelen door te ondersteunen. Ze kunnen bijvoorbeeld de kinderen af en toe opvangen, zodat er voor hen een veilige plek is waar ze tot rust kunnen komen.

Lef tonen
De kerk kan voorlichting en toerusting aanbieden aan haar gemeenteleden over de stappen van de meldcode, zodat er meer bewustzijn ontstaat over huiselijk geweld en de impact ervan op individuen en gezinnen. Om slachtoffers door te verwijzen 
naar passende ondersteuning kan de kerk in veel gevallen samenwerken met professionele hulpverleningsinstanties. Het implementeren van preventieve programma’s, zoals huwelijksbegeleiding en emotionele ondersteuning, kan bijdragen aan het verminderen van spanningen binnen gezinnen.

Huiselijk geweld bij echtscheiding is een ernstige kwestie, die niet genegeerd mag worden, zelfs niet binnen de kerk. Voor een ambtsdrager of andere pastoraal betrokkene is het van groot belang om actief betrokken te zijn, lef en moed te tonen in gesprekken en een veilige omgeving te bieden voor slachtoffers. De kerk kan een sleutelrol spelen in het doorbreken van het taboe rond huiselijk geweld en het bieden van concrete ondersteuning aan getroffen gezinnen. Het is een collectieve verantwoordelijkheid om een liefdevolle en ondersteunende gemeenschap te creëren, waarin mensen in tijden van crisis de helpende hand kunnen vinden die ze nodig hebben.

Andries Scherpenzeel is aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en coördinator van de minor Aanpak huiselijk geweld op de CHE.

Praatmee

Beluister onze podcast

#387 Jeffrey & drs. Jelte Alma over kerkpijn, de dominee als manager en geestelijk leiderschap
Of beluister op:

Meerartikelen

Kerstmarkt Duitsland
Nieuws

Beveiliging Duitse kerstmarkten aangescherpt: groeiend geweld tegen christenen

In heel Duitsland openen deze weken weer de traditionele kerstmarkten. De pleinen van steden als Magdeburg, Leipzig, Neurenberg en Dresden vullen zich met licht, muziek en de geur van warme chocolademelk. Maar dit jaar liggen er ook zware veiligheids

Situatie CGK
Nieuws

Kerkscheuring CGK steeds meer zichtbaar: tientallen kerken nemen ingrijpend besluit

In Veenendaal hebben ruim zestig Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), verbonden rond de groep ‘Rijnsburg’, zaterdag besloten dat er op 21 maart 2026 een eigen Algemene Vergadering komt. Deze vergadering, bijeengeroepen door de CGK Rijnsburg, krij

Video
Nieuws

Soedanese bekeerling verstoten in Oeganda terwijl kerken in thuisland worden aangevallen

Een jonge Soedanese man die zich eerder dit jaar tot het christelijk geloof bekeerde, is eind oktober door familie uit huis gezet in Oeganda. Tegelijkertijd maken christenen in Soedan zich grote zorgen na nieuwe gevallen van vandalisme tegen kerken i

De Leskamer
Verdieping

Wierd Duk en apologeet vinden het tijd voor actie: "Te veel christenen volgen Jezus op afstand"

Te weinig christenen zijn zich bewust van het feit dat er sprake is van een geestelijke (cultuur)oorlog. Dit stelden de christelijke apologeet Chris Verhagen en opiniemaker Wierd Duk. Zij spraken zich afgelopen vrijdag uit tijdens de bezinningsavond

Ds. R. de Jong
Video

CGK-predikant vertelt over Franse politieagent die zich opofferde om gijzelaars te bevrijden

Ds. R. de Jong was deze zomer met zijn gezin onderweg naar Spanje toen hij vanwege bosbranden genoodzaakt was om uit te wijken naar Frankrijk. Toen de CGK-predikant uit Sliedrecht op de bebording de plaatsnaam 'Trèbes' zag staan, voerde zijn gedachte

St Cuthbert’s Cave
Nieuws

Christelijke organisaties uiten zorgen na weigering filmopnames bij heilige plaats

De christelijke mensenrechtenorganisatie Voice for Justice UK slaat alarm over de National Trust. Een katholieke filmmaker kreeg geen toestemming om te filmen bij historisch christelijk erfgoed. Het gaat om St Cuthbert’s Cave in Northumberland, een p

patriarch Bechara al-Rahi
Nieuws

Patriarch roept op tot vrede tussen Libanon en Israël: “We kunnen niet in deze situatie blijven”

De Maronitische patriarch Bechara al-Rahi heeft in een televisie-interview opnieuw benadrukt dat Libanon dringend stappen moet zetten richting vrede met Israël. Volgens hem is directe onderhandeling noodzakelijk om het land uit de huidige crisis te h

Ds. Ron van der Spoel
Interview

Ds. Ron van der Spoel geïnspireerd door Leger des Heils: “Elke kerk zou zoiets moeten doen”

“Sommige mensen liepen met hun ziel onder de arm bij het Leger des Heils binnen. We dronken koffie. Na een tijdje stelden ze zichzelf open. Dat was prachtig werk, heerlijk om te doen. Eigenlijk zou elke kerk zoiets moeten doen.” Dominee Ron van der S

Meerartikelen

Media Iran
Verdieping

Van satelliet tot smartphone: christelijke uitzendingen doorbreken censuur in Iran

Media zijn een essentieel hulpmiddel om Iraniërs te bereiken met het evangelie, om bekeerlingen te discipelen en om leiders te ondersteunen bij het stichten van kerken. Media bieden veiligheid en anonimiteit, én gemakkelijke, gratis en snelle toegang

Neder-Betuwe
Video

Videoreportage Omroep Gelderland: volle kerkbanken in een tijd van leegloop

In grote delen van Nederland moeten kerken de deuren sluiten. Neder-Betuwe laat echter een heel ander geluid horen. In deze reportage van Omroep Gelderland zie je hoe diverse kerkelijke gemeenten daar juist groeien. Kerkbanken zitten vol, diensten wo

Nigeria
Nieuws

In Nigeria ontvoerde Anglicaanse priester om het leven gekomen

De Anglicaanse kerkleiding in Nigeria heeft bevestigd dat de ontvoerde predikant Edwin Achi is overleden in gevangenschap. Zijn vrouw en dochter zijn nog steeds vast in handen van de ontvoerders. De dood van de predikant valt samen met een nieuwe gol

Soli Deo Gloria Urk
Video

Soli Deo Gloria Urk zingt het prachtige 'De Heere onze gerechtigheid'

Het lied 'De Heere onze gerechtigheid' benadrukt dat niet onze inspanning, maar Gods genade de basis vormt van ware gerechtigheid. We erkennen dat we tekortschieten en schuldig zijn, maar tegelijkertijd mogen we de toevlucht tot God nemen én weten da

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp daagt je uit om God in je leven te laten investeren

In een nieuwe aflevering van 'Begin je dag met God' behandelt Wilkin van de Kamp een bijzonder geestelijk principe: de kracht van zaaien en oogsten. Of het nu gaat om relaties, vriendschap, huwelijk of geestelijke groei: alles begint met investeren.

Ds. M. A. van Leeuwen
Nieuws

Nieuwe predikant voor NGK Delft: ds. M. A. van Leeuwen

De NGK te Delft mag binnenkort een nieuwe predikant verwelkomen. Ds. M. A. van Leeuwen (foto) nam het op hem uitgebrachte beroep aan. De predikant komt over de NGK te Rotterdam-Zuid. Van Leeuwen zal overigens in deeltijd verbonden blijven aan #Hill,

Opvoeding
Dagelijks leven

Godsdienstdocent reageert op zorgen moeder over media in de opvoeding

Op Refoweb stelt een bezorgde moeder een herkenbare vraag: hoe ga je als christelijke ouder om met kinderfilms en stripverhalen waarin elementen voorkomen die niet passen bij een christelijke levensstijl? Zij en haar man denken hierover anders. Zij w

Advent
Persbericht

Advent staat voor de deur: NBG helpt gezinnen en kerken mee vieren

Zondag begint Advent, de periode waarin christenen uitkijken naar de geboorte van Jezus. De NBG-adventskalender is terug en gaat over ‘Welkom’. Ook is er een kerststal-met-boekje voor kinderen, een kunstkerstkaart en een dagboek. "Zo hopen we iederee

Doopplaats Heere Jezus
Nieuws

Jordanië maakt zich op voor 2000-jarig jubileum van Jezus’ doop in 2030

Jordanië werkt in hoog tempo aan de voorbereidingen voor een bijzonder moment in de wereldwijde christenheid. In 2030 is het precies 2000 jaar geleden dat Jezus werd gedoopt bij Bethanië aan de overkant van de Jordaan, de plek waar volgens de Bijbel

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant deelt bijzondere ontmoeting met getatoeëerde vrouw in Sliedrecht

"Maar hoeveel kost die Bijbel dan?' We antwoordden: 'Die krijgt u. Wij geven hem gewoon weg. De Heere geeft ook alles voor niks weg.' Vervolgens barstte ze in tranen uit", aldus ds. K. Hoefnagel. De CGK-predikant deelde in een recente preek een bijzo

Willem Lingeman
Video

Wat leert de Bijbel echt over hertrouwen? Willem Lingeman legt uit

Wat zegt de Bijbel nu echt over echtscheiding en hertrouwen? In een nieuwe video gaat Bijbelleraar Willem Lingeman in op een vraag die veel christenen bezighoudt. Hij bespreekt Deuteronomium 24 en legt uit waarom deze woorden niet zomaar toepasbaar z

Ds. A. J. Mensink
Preekverslag

Ds. Mensink over hoe God het ongeloof van de kinderloze Sara omboog: "Wat houdt u voor onmogelijk?"

"Die lach van ongeloof verandert langzaam maar zeker in een lach van geloof en vreugde in de Heere", aldus ds. A. J. Mensink. De hervormde predikant uit Elburg preekte onlangs in Huizen over Genesis 18 waar de Heere middels drie mannen aan Abram vers