Huiselijk geweld en de rol van de kerk: doorbreek het taboe

Verdieping 12 juli 2024 3 minuten Andries Scherpenzeel
echtscheiding

De kerk heeft een belangrijke rol te spelen in het aanpakken van huiselijk geweld binnen christelijke gezinnen. Het bieden van een veilige ruimte waar slachtoffers terechtkunnen zonder angst voor veroordeling, is een eerste stap. De kerk kan echter nog veel meer doen.

Echtscheiding is een complex en emotioneel geladen proces, dat gepaard kan gaan met huiselijk geweld, helaas ook in christelijke gezinnen. Ambtsdragers binnen de kerkelijke gemeente spelen een cruciale rol in het ondersteunen van mensen die te maken krijgen met deze moeilijke situatie. Het is van groot belang om met lef en moed op te treden, waarbij het doorbreken van het taboe rond huiselijk geweld en het bieden van een veilige ruimte voor slachtoffers centraal staan.

Kindermishandeling
Het doorbreken van het stilzwijgen rond (vermoedens van) huiselijk geweld begint met open communicatie. Een ambtsdrager, de wijkouderling bijvoorbeeld, kan gesprekken op gang brengen door een vertrouwelijke en ondersteunende omgeving te bieden, bijvoorbeeld door te laten merken dat je beschikbaar bent om te luisteren zonder oordeel. Het is essentieel om te begrijpen dat huiselijk geweld niet beperkt blijft tot bepaalde sociale of religieuze groepen; het is van belang deze realiteit onder ogen te zien.

Wanneer een ambtsdrager of contactpersoon vermoedens heeft van huiselijk geweld, is het van belang om lef en moed te tonen door dóór te vragen. Vaak vinden slachtoffers het moeilijk om over hun situatie te praten, uit angst voor oordeel of represailles van de (ex-)partner. Empathie tonen helpt om een 
brug te slaan. Het aannemen van een tegenovergestelde positie kun je het beste vermijden, zowel letterlijk als figuurlijk. Naast slachtoffers staan en begrip 
tonen voor hun pijn en worstelingen, is belangrijk. Vanuit meerzijdige partijdigheid kun je samen (met behulp van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling) zoeken naar de stappen die gewenst en nodig zijn, om de veiligheid van de betrokken gezinsleden te garanderen. 

Voorlichting 
Echtscheiding en huiselijk geweld hebben niet alleen impact op de betrokken volwassenen, maar ook op de kinderen in het gezin. Voor een ambtsdrager is het 
van groot belang om alert te zijn op de mogelijke gevolgen voor de kinderen, zoals emotionele trauma’s en gedragsproblemen. 

Huiselijk geweld bij echtscheiding is een ernstige kwestie, die niet genegeerd mag worden, zelfs niet binnen de kerk.

Het inschakelen van preventieve hulp op een vroeg moment is cruciaal om verdere schade te voorkomen. Familie of gemeenteleden kunnen een belangrijke rol spelen door te ondersteunen. Ze kunnen bijvoorbeeld de kinderen af en toe opvangen, zodat er voor hen een veilige plek is waar ze tot rust kunnen komen.

Lef tonen
De kerk kan voorlichting en toerusting aanbieden aan haar gemeenteleden over de stappen van de meldcode, zodat er meer bewustzijn ontstaat over huiselijk geweld en de impact ervan op individuen en gezinnen. Om slachtoffers door te verwijzen 
naar passende ondersteuning kan de kerk in veel gevallen samenwerken met professionele hulpverleningsinstanties. Het implementeren van preventieve programma’s, zoals huwelijksbegeleiding en emotionele ondersteuning, kan bijdragen aan het verminderen van spanningen binnen gezinnen.

Huiselijk geweld bij echtscheiding is een ernstige kwestie, die niet genegeerd mag worden, zelfs niet binnen de kerk. Voor een ambtsdrager of andere pastoraal betrokkene is het van groot belang om actief betrokken te zijn, lef en moed te tonen in gesprekken en een veilige omgeving te bieden voor slachtoffers. De kerk kan een sleutelrol spelen in het doorbreken van het taboe rond huiselijk geweld en het bieden van concrete ondersteuning aan getroffen gezinnen. Het is een collectieve verantwoordelijkheid om een liefdevolle en ondersteunende gemeenschap te creëren, waarin mensen in tijden van crisis de helpende hand kunnen vinden die ze nodig hebben.

Andries Scherpenzeel is aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en coördinator van de minor Aanpak huiselijk geweld op de CHE.

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Portland
Nieuws

Rechter buigt zich over vraag of Amerikaanse moeder haar dochter (12) mee naar de kerk mag nemen

Het Hooggerechtshof in de Amerikaanse staat Maine buigt zich de komende weken over de vraag of een moeder haar 12-jarige dochter mee naar de kerk mag nemen en haar mag laten omgaan met haar vrienden uit de kerk. Het was de vraag in december 2024: mag

Supporters in de Kuip
Positief nieuws

Terugkijken: christelijke Feyenoord-supporters getuigen van Gods ingrijpen

In een video van Rijnmond getuigen verschillende Feyenoord-supporters, de Christelijke Kameraden, van hun geloof in God. Ze deelden kerstpakketten uit aan supporters in nood en getuigen van hun geloof: "Feyenoord is lang mijn enige geloof geweest. Ma

Ds. W. Visscher
Video

Is gehoorzaamheid aan God een leven zonder vreugde? Ds. Visscher antwoordt

Vaak leeft de gedachte dat gehoorzaamheid aan God het plezier uit het leven wegneemt. Alsof Gods wil ons bestaan kleiner en somberder maakt. Maar legt deze gedachte niet iets bloots van ons eigen vermaak? En is die wel verbonden aan wat God goed noem

Nieuws scrollen
Redactie

Onderzoek: veel Nederlanders mijden oorlogsnieuws, maar betrokkenheid blijft groot

Bijna de helft van de Nederlanders klikt nieuws over oorlogen en rampen liever weg. Dat blijkt uit onderzoek van noodhulporganisatie ZOA, uitgevoerd door PanelWizard. Vooral onder jongvolwassenen is de neiging groot om oorlogsberichtgeving te vermijd

De Bron
Persbericht

Nieuwe Protestantse gemeente ‘De Goede Herder’ van start in Assen: “Een teken van hoop”

Terwijl in Nederland veel kerken te maken hebben met krimp en sluiting, klinkt er in Assen een hoopvol tegengeluid. Per 1 januari 2026 krijgt de geloofsgemeenschap De Goede Herder de officiële status van Protestantse Kerk in Nederland (PKN) gemeente

Kinderen uit Guinee-Bissau
Interview

Veldwerker Ria Hogendoorn: "Met Gods hulp kun je meer doen dan gedacht"

Ria Hogendoorn bereidt zich voor op haar uitzending naar Guinee-Bissau, waar ze gaat werken op project Jedidja. Op dit moment is Ria weer terug in Nederland, na een vrijwilligersperiode van anderhalf jaar in Afrika. Ze hoopt over enkele maanden als v

opstanding Jezus
Boekfragment

De opstanding van Jezus: feit of fictie? De wetenschap weegt mee

Nadat Jezus ter dood veroordeeld was, werd Hij volgens de Romeinse gebruiken van zijn kleding ontdaan en gegeseld, voor Hij gekruisigd werd. Gezien de wreedheid van de geseling en ook de daaropvolgende kruisiging en het doorstoken worden met een spee

Lydia en Gerard de Groot
Boekfragment

Hoe Lucifer viel: de oorsprong van strijd in de geestelijke wereld

‘U, toonbeeld van volkomenheid, vol wijsheid en volmaakt van schoonheid, u was in Eden, de hof van God. Allerlei edelgesteente was uw sieraad… Het werk van uw tamboerijnen en uw fluiten was bij u. Op de dag dat u geschapen werd, waren ze gereed’, zo

Meerartikelen

Irmgard Averesch
Opinie

Wat is anno 2025 het ongeboren kind nog waard?

Het jaar 2025 ligt al weer bijna achter ons. Een jaar waarin opnieuw ongeveer 40.000 kinderen zijn gedood door de abortusindustrie. 40.000 levens alleen al in Nederland, die niet de kans kregen om uit te groeien tot mensen met een toekomst. Als we ki

Oeganda
Nieuws

Evangelist (42) vermoord na dialoog tussen moslims en christenen

Moslimextremisten in Oeganda hebben op 12 december een evangelist (42) vermoord nadat hij deelnam een een dialoog tussen moslims en christenen. Volgens kerkleiders werd de sfeer vijandig toen verschillende moslims zich in het openbaar tot het christe

Levensreddende hulpdienst
Positief nieuws

Levensreddende hulpdienst: christenen en Joden slaan de handen ineen

In een tijd waarin Israël te maken heeft met terreur en het verlies van vele militairen, groeit de verbondenheid tussen christenen en Joden. Dat wordt zichtbaar in de steun aan Magen David Adom, de nationale hulpdienst van Israël. Deze organisatie ve

Nico van der Voet
Podcast

Theoloog heeft boodschap voor evangelischen én gereformeerden: “Erken dat de ander een punt heeft”

Theoloog Nico van der Voet pleit in de Cvandaag podcast voor een veel eerlijker én vrijmoediger gesprek over de doop. Niet door muren te bouwen tussen baptisten, evangelischen en gereformeerden, maar door te erkennen dat iedere traditie sterke kanten

Daniël en Mirjam Krol
Interview

Ouders van de vermiste Yoran Krol hielden vast aan God: “We laten elkaar en God niet los”

“Yorans fiets staat midden op de brug en diep van binnen voelde ik dat ons leven vanaf dat moment veranderd was.” In de laatste uitzending van dit jaar van Hour of Power vertelden Daniël en Mirjam Krol afgelopen zondag hoe de vermissing van hun zoon

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vraagt luisteraars wat ze zullen zeggen als ze God ontmoeten

'Wat zul je zeggen als je voor God komt te staan?', die vraag stelde ds. G. van Zanden onlangs in een preek. De hervormde predikant preekte over Amos 4 waar de profeet zegt: 'Zo schik u, o Israël! om uw God te ontmoeten.' De predikant wees zijn toeho

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt waarom snelle geestelijke groei niet Gods werkwijze is

Als mensen willen we graag snelle groei en snelle oplossingen. Of dit nu onze carrière betreft, onze relaties met mensen of onze wens om in korte tijd veel overgewicht te verliezen. Geestelijk gezien is het niet anders, constateert Wilkin van de Kamp

De mikwe uit Jeruzalem
Nieuws

Vondst in Jeruzalem: ritueel bad uit laatste jaar van tweede tempel

Tijdens opgravingen in Jeruzalem hebben archeologen een bijzondere vondst gedaan: een in rotsen gehouwen mikwe die nog bestond in de laatste dagen van de tweede tempel. De opgraving van het rituele bad werpt meer licht op de vernietiging van Jeruzale

Inloophuis Rotterdam Delfshaven
Persbericht

Inloophuis opent deuren op nieuwe locatie in hart van Rotterdam Delfshaven

Een vertrouwde plek in Rotterdam Delfshaven krijgt een nieuw hoofdstuk: deze maand verhuisde Inloophuis De Brug naar de Spanjaardstraat. Na 34 jaar van groei, ontmoeting en ondersteuning kiest het inloophuis voor een locatie die nog beter aansluit bi

Jan Braal
Dagelijks leven

Als je eenmaal op straat leeft, verandert er iets fundamenteels

Soms komt er iemand binnenlopen bij onze inloop in Rotterdam en weet je meteen: dit wordt een ontmoeting die je bijblijft. Zo was het met Evan, schrijft Jan Braal, veldwerker bij Stichting Ontmoeting. Een man met een verleden vol geweld, misbruik en

Dr. Michael Mulder
Interview

Theoloog Michael Mulder: “Gods trouw aan Israël is ook onze hoop”

Volgens dr. Michael Mulder kunnen christenen het Nieuwe Testament niet begrijpen zonder de blijvende verbondenheid tussen God en Israël te erkennen. “Als God zijn belofte aan Israël zou intrekken, hoe zeker kan ik dan zijn van zijn belofte aan mij?”

Erik Bakker
Column

De vergeten oorsprong van ‘gender’: waarom christenen alert moeten zijn

In onze hedendaagse samenleving worden we overspoeld met nieuwe ideeën over identiteit, seksualiteit en gender. Wat ooit glashelder leek, namelijk dat God de mens schiep als man en vrouw, staat nu ter discussie. Maar hoe zijn we op dit punt beland? A