Van den Brink schrok van proefschrift GerGem-predikant: ‘Ernstig en onwetenschappelijk’

Nieuws 25 januari 2024 4 minuten Jeffrey Schipper
ds. G. W. S. Mulder
YouTube

Een predikant uit de Gereformeerde Gemeenten heeft 'ondeugdelijk en onwetenschappelijk werk' geleverd door teksten uit werken van theologen te kopiëren, concludeert dr. Gert van den Brink in de vragenrubriek van Refoweb.nl. Hij verdiepte zich in een proefschrift van ds. G. W. S. Mulder (foto) over de vraag hoe predikanten tussen 1600 en 1800 vanuit de Bijbeltekst tot de toepassing van de preek kwamen. De hersteld hervormde predikant spreekt van ‘een ernstige zaak, een academicus onwaardig’.

“Ik heb twaalf handboeken voor predikkunde bestudeerd. Ik zocht naar theologische, liefst Bijbelse argumenten voor de preekopbouw en toepassing”, stelde Mulder vorig jaar in gesprek met het Reformatorisch Dagblad. Naar eigen zeggen onderzocht de predikant mannen als William Perkins, Guilielmus Amesius, Gisbertus Voetius, Johannes Hoornbeeck, Guiljelmus Saldenus, David Knibbbe, Everhardus van der Hooght, Friedrich Adolph Lampe en anderen die over de preek schreven. Dit zijn theologen uit de periode 1600 tot 1800.

‘Met de bespreking van Saldenus in het boek van ds. Mulder is iets merkwaardigs aan de hand’, zo merkt Van den Brink op. ‘Niet minder dan 12 pagina's (blz. 166-177) in zijn dissertatie worden aan Saldenus’ Latijnse boek gewijd, zonder dat er ook maar één voetnoot is opgenomen die naar de inhoud van het geschrift verwijst. Ik vrees dat de schrijver geen Latijn beheerst, gezien het feit dat hij de titel helemaal verkeerd vertaald heeft. Zijn weergave van de inhoud van het boek lijkt een parafrase te zijn van de samenvatting die G. van den End (een in 2001 overleden hervormde predikant, red.) in diens dissertatie uit 1991 over Saldenus gegeven heeft. Ik ben in Mulders proefschrift niets over Saldenus’ geschrift tegengekomen wat niet eveneens in het werk van Van den End staat.’

‘Alles wijst erop dat Mulder het boek van Saldenus niet bestudeerd heeft, hoewel hij de indruk wil wekken dat wel te hebben gedaan’, vervolgt de hersteld hervormde predikant. ‘Er zijn nog meer aanwijzingen dat niet Saldenus' geschrift maar de samenvatting van Van den End de basis is van het hoofdstuk over Saldenus. Mulder verwijst (evenals Van den End) naar de zeer zeldzame editie van 1677 en niet naar de veel algemenere editie van 1678. Hij vermeldt niet (evenmin als Van den End) dat de editie van 1678 een andere titel had dan de uitgave van 1677. Enkele keren schrijft Mulder “volgens Van den End...”, terwijl wat er dan volgt gewoonlijk letterlijk in het boek van Saldenus zelf staat. Dat maakt duidelijk dat Mulder de bron zelf niet heeft onderzocht.

Ik heb niet uitvoerig onderzocht of Mulder andere werken (o.a. van Martinus, Knibbe, Lampe) wel in het Latijn heeft gelezen. De steekproef die ik deed met het boek van Knibbe was teleurstellend: in de dissertatie wordt soms een evident onjuiste weergave gegeven van wat Knibbe zegt. De bespreking van Lampes Latijnse werk omvat 12 pagina's (blz. 246-257), en ook hier geen enkele verwijzing naar het geschrift. Als Mulder inderdaad (zoals ik vermoed) geen Latijn beheerst, kan hij ook deze geschriften niet nauwkeurig en zelfstandig hebben bestudeerd.  

Bij geschriften waarvan er een Engelse vertaling bestaat (Hyperius en Hemmingius), verwijst Mulder in de voetnoten naar de Engelse vertaling en niet naar het Latijnse origineel. Daarmee wekt hij opnieuw de indruk dat hij de originele Latijnse tekst niet heeft gelezen. Ik vond een voetnoot waarin Mulder naar de Latijnse tekst van Hyperius verwijst (blz. 47 noot 134), maar de verwijzing klopt niet; de verwijzing komt wel precies overeen met die in een boek van Van 't Spijker (een in 2021 overleden christelijke gereformeerde predikant, red.) over Hyperius. Van 't Spijker heeft een andere editie gebruikt dan die Mulder zegt te hebben gebruikt (Mulder verwijst naar de editie van 1614, maar die bestaat niet). Dus Mulder heeft niet Hyperius geraadpleegd, maar simpelweg de voetnoot van Van 't Spijker gekopieerd. 
 
Mulder heeft bijna 40 Latijnse titels in zijn bibliografie opgenomen. Hoeveel daarvan heeft hij geraadpleegd, laat staan gelezen, laat staan bestudeerd...? Daarnaast komen er titels in de bibliografie voor, die in de dissertatie niet voorkomen. Waar heeft hij die vandaan? Kortom, Mulder heeft ondeugdelijk en onwetenschappelijk werk geleverd. Hij weet dat hij Saldenus (en wellicht ook meerdere andere auteurs) zelf niet heeft bestudeerd alhoewel hij de suggestie wekt dat wel te hebben gedaan. Dat is een ernstige zaak, een academicus onwaardig’, stelt Van den Brink vast.

Cvandaag nam contact op met Van den Brink. In antwoord op de vraag of er sprake is van plagiaat, antwoordt hij: “Dat is een juridische kwestie. Daar gaat de Vrije Universiteit Amsterdam over.” Ook nam Cvandaag contact op met ds. Mulder zelf. De predikant van de GerGem in Ridderkerk was niet bereikbaar voor commentaar.

Lees de volledige vragenbeantwoording op de site van Refoweb.

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Handy en Mirjam Tims
Video

Speciale kerstuitzendingen van Hour of Power: Handy en Mirjam Tims zijn te gast op eerste kerstdag

Het is bijna kerst! Op 25 december hoor je bij Hour of Power het aangrijpende verhaal van Handy en Mirjam Tims. Ooit vierden zij Kerst gescheiden van elkaar: Handy op straat, Mirjam alleen met de kinderen. Nu vertellen ze openhartig wat er veranderde

Jacobs
Column

Chanoeka heeft ons geleerd dat er wonderen kunnen plaatsvinden

Chanoeka is achter de rug. In zijn meest recente dagboek blikt opperrabbijn Jacobs terug op de afgelopen periode. Daarbij vertelt hij onder meer dat hij kampt met een schuldcomplex dat hij probeert van zich af te schrijven. Ook vertelt de opperrabbij

SGP
Nieuws

Besluit over vrouwen op SGP-kieslijsten wordt overgelaten aan volgend kabinet

Het demissionaire kabinet neemt geen definitief standpunt in over het wettelijk verplichten van vrouwen op de kieslijsten van de SGP. Die beslissing wordt overgelaten aan een volgend kabinet. Dat blijkt uit een brief van minister Rijkaart van Binnenl

Pro-life demonstranten
Nieuws

Pro-life organisatie roept predikanten op om zich expliciet tegen abortus uit te spreken

Een pro-life organisatie roept Amerikaanse predikanten op om zich expliciet uit te spreken tegen abortus. Dat meldt The Christian Post. De oproep vindt plaats in een periode waarin meer Amerikanen de kerk bezoeken. Volgens verschillende predikanten k

Arend van der Heijden
Interview

Sterrenkok Arend van der Heijden kookt voor daklozen: “Ik wilde iets goeds doen"

Hij kookte voor Madonna en Bruce Springsteen, maar vandaag staat Arend van der Heijden liever in een keuken waar mensen binnenkomen die honger hebben, naar eten én naar aandacht. In Hour of Power vertelt hij hoe een moment bij het sterfbed van zijn v

Sander & Angela
Video

Sander & Angela brengen nieuwe kerstsingle uit: 'Wat een wonder'

Sander & Angela hebben onlangs hun nieuwe kerstsingle Wat een wonder uitgebracht. In het lied wijzen zij op Jezus: het ware wonder waar kerst om draait. Tegelijk benadrukt de single dat dit wonder niet alleen iets van toen is, maar ook vandaag de dag

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom het een voorrecht is als God je snoeit

In het herfstseizoen verliezen de bomen hun bladeren en daardoor is beter te zien welke takken eventueel gesnoeid moeten worden. Beschadigde, zieke of dode takken worden verwijderd, zodat de gezonde takken sterker kunnen worden om het gewicht van rij

Ds. A. T. Vergunst
Video

Ds. Vergunst: "Mijn kinderen legden tekeningen en teddyberen in hun moeders kist"

Ds. A. T. Vergunst verloor in 1996 zijn eerste vrouw ten gevolge van een ernstige hersentumor. Ze werd slechts 29 jaar oud en de predikant bleef met vijf jonge kinderen achter. In een recente lezing, waarin rouw centraal stond, vertelde de GerGem-pre

Meerartikelen

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 88: 'Een klaaglied van mensen die een afwezige God ervaren'

In een nieuwe video van IZB behandelt predikant Ron van der Spoel Psalm 88. In deze Psalm klinkt een gezamenlijk klaaglied waarin mensen samen hun nood uitspreken. Gedeelde smart wordt zo werkelijk halve smart. De psalm verwoordt het gevoel van Gods

EO Kerst
Persbericht

EO viert Kerst met muzikale kerkdiensten van Mozaiek en Sela

Met Kerst zendt de EO twee bijzondere kerstdiensten uit. Op kerstavond staat de uitzending in het teken van de grote kerstviering van Mozaiek0318 vanuit de Basiliek in Veenendaal. Op eerste kerstdag volgt de speciale Nederland Zingt-kerstuitzending m

Francis van Broekhuizen
Persbericht

Nieuwe kerstserie over Maria bij KRO-NCRV

KRO-NCRV brengt deze kerst een nieuwe serie met Francis van Broekhuizen. In Francis en het Maria-mysterie gaat de operazangeres op reis langs plaatsen waar Maria al eeuwenlang wordt vereerd. De tweedelige serie is te zien op donderdag 25 en vrijdag 2

Kerst
Boekfragment

Vreugde midden in onzekerheid: het geheim van Maria

Maria’s lofzang, ook wel het Magnificat genoemd, is een van de meest indrukwekkende geloofsliederen in de Bijbel. Maria is nog een jong meisje. Ze is ongetrouwd en zwanger onder bijzondere omstandigheden. Ze zal ongetwijfeld bang en onzeker zijn gewe

Chris Verhagen
Interview

De kerstboodschap van apologeet Chris Verhagen: "Gretig gebruik maken van openheid"

Het kerstfeest vieren leefde voor Chris Verhagen jarenlang niet zo. Hij was er zelfs sceptisch over. Tot de apologeet en ouderling in een Roemeense gemeente zijn vrouw leerde kennen en kerst in Roemenië meemaakte. “Van de openheid in onze samenleving

Rina Molenaar, Woord en Daad
Interview

Dit leren we van christenen wereldwijd: "In de wanhoop blijven ze naar boven kijken"

Wat kunnen we als westerse christenen leren van broeders en zusters leren in het Zuiden? Woord en Daad-directeur Rina Molenaar spreekt voor de leergang Christelijke professional in een seculiere samenleving van Driestar educatief over die vraag. “Wat

Marijn Burkunk
Column

Meer dan lichtjes en heidense boom: de diepe betekenis van Kerst

Als ik door het stadje wandel waar ik woon, kom ik miljoenen lichtjes tegen. Op de Veldpoortbrug, aan de takken van de grote platanen op de markt, aan de lantaarnpalen. Een zee van lichtende spikkeltjes in de duisternis van de winteravond. Ook de win

Ds. N. H. de Graaf
Nieuws

Hervormde gemeente Hoornaar brengt beroep uit op ds. N. H. de Graaf

De hervormde gemeente te Hoornaar hoopt op de komst van ds. N. H. de Graaf (foto). Op de predikant werd deze week een beroep uitgebracht. In het Zuid-Hollandse dorp moet De Graaf ds. H. Klink opvolgen. Laatstgenoemde predikant ging vorig jaar, na een

Rose Docherty
Nieuws

Schotse pro-life activiste (75) voor de rechter na aanbod tot gesprek bij abortuskliniek

De Schotse christelijke pro-life activiste Rose Docherty (75) is vrijdag voor de rechter verschenen in Glasgow. Dat meldt Christian Today. Docherty werd gearresteerd nadat zij binnen de bufferzone van een abortuskliniek een bord vasthield met de teks

china
Nieuws

Arrestatiegolf onder christenen in China roept zorgen op over godsdienstvrijheid

Chinese autoriteiten hebben in de provincie Zhejiang grootschalige arrestaties uitgevoerd onder christenen. Dat meldt waakhondorganisatie ChinaAid. Volgens de organisatie werden in het plaatsje Yayang gedurende meerdere dagen zeker twaalf kerkelijke

Nico van der Voet
Podcast

Theoloog Nico van der Voet: “Herdoop is vaak theologisch niet nodig”

In de Cvandaag podcast pleit theoloog Nico van der Voet voor een herwaardering van de doop zoals die al ontvangen is. Volgens hem wordt herdopen in veel kerken gezien als een nieuw en noodzakelijk begin, maar mist deze gedachte een diep Bijbels besef

Belder
Opinie

Zeven hoofdzonden: Maak van Kerst geen verduiveld vreetfestijn

De zeven hoofdzonden zijn vandaag de dag nog steeds actueel. In een columnreeks bespreekt Ds. J. Belder de komende maanden elke maand één van deze hoofdzonden. Met het naderende kerst in het achterhoofd, gaat het deze keer over vraatzucht. De predika