Betrek schuld belijden ook op collectieve zonden uit een ver verleden

‘U bent echter rechtvaardig geweest in alles wat ons overkomen is. Want U hebt getrouw gehandeld, maar wij hebben goddeloos gehandeld. Onze koningen, onze vorsten, onze priesters en onze vaderen hebben Uw wet niet gehouden en zij hebben geen acht geslagen op Uw geboden en op Uw getuigenissen, die U hun gegeven hebt’ - 
Nehemia 9:33-34.

Het werd een hoofdpijndossier genoemd: Hoe gaan we om met het aandeel van Nederlanders in de tijd van de slavernij?

Rust er een schuld op de mensen toen?
Op de slavenhandelaars en slavenhouders?
Alleen op hen?
Of ook op het Nederlandse volk?

De meningen waren en zijn zeer verdeeld.
‘Moet ík me schuldig voelen voor iets waar ik part noch deel aan had, voor iets wat onze verre voorvaderen hebben gedaan of nagelaten?’

‘Je kunt alleen schuldig zijn voor je eigen handelingen. Nooit voor die van een ander. Niet voor je ouders, je voorouders. Natuurlijk kun je je wel schuldig ‘voelen’ over wat je ouders hebben gedaan. Je kunt het ook betreuren. Maar een verstandig mens kan zich daar niet ‘schuldig’ over voelen. De slavernij kun je betreuren, maar als je daar zelf niet bij betrokken bent geweest, kun je je daar niet schuldig over voelen.’

De Bijbel kent dat echter wel, het besef van collectieve schuld: samen hebben we gezondigd.
De Bijbel kent ook voorbeelden van gezamenlijke schuldbelijdenis. Niet alleen schuld van het heden, maar ook schuld uit een ver verleden.

In Nehemia 9 staat een lang gebed. Het werd uitgesproken bij de terugkeer van de Joden uit Babel. Onder leiding van Nehemia werd gewerkt aan herstel, zowel aan fysiek herstel, de herbouw van Jeruzalem en de tempel, als aan geestelijk herstel.

Een voorbeeld hiervan was een massale bijeenkomst bij een van de pas herbouwde poorten van Jeruzalem. Onder leiding van de Levieten werd er gezongen en gebeden.

We lezen: ‘U bent echter rechtvaardig geweest in alles wat ons overkomen is. Want U hebt getrouw gehandeld, maar wij hebben goddeloos gehandeld. Onze koningen, onze vorsten, onze priesters en onze vaderen hebben Uw wet niet gehouden en zij hebben geen acht geslagen op Uw geboden en op Uw getuigenissen, die U hun gegeven hebt.’

Nehemia 9, het boetengebed van de teruggekeerde ballingen, is een goede spiegel. Hoe kijkt God naar Nederland? Wat was en is het leven van de ander ons waard? Niet alleen zonden van vandaag, van ons volk, maar ook van vroeger?

Kan God ons wel zegenen? Maakt schuldbelijdenis onderdeel uit van onze geloofsbeleving? Nemen we daar tijd voor? Om persoonlijk, maar ook samen schuld te belijden?

Wees hiervan overtuigd: het werkt bevrijdend. Het is het begin van heelwording, van geestelijk herstel, wanneer schuld wordt benoemd in plaats van te worden weggewuifd, weggewerkt of verzwegen. Laten we bidden, niet alleen voor onze schuld, maar ook voor de schuld van anderen. Voor onze gezamenlijke schuld.

Het kan het begin zijn van geestelijk herstel.

Deze overdenking verscheen eerder op de Facebookpagina van ds. Arie van der Veer.

Deel dit artikel op: