Daphne werkt als beeldend therapeut bij Eleos: "Lijden hoort bij het leven"

Gesponsord 16 december 2022
Daphne van der Ziel

“Er is inderdaad meer vraag naar psychische hulp. Maar die vraag is niet altijd terecht. Ik denk dat er ook een groep jongeren en kinderen is die normaal gesproken geen hulp zou krijgen en nu wel hulp krijgt.” Beeldend therapeut Daphne van der Ziel van Eleos gebruikt verschillende teken- en schildertechnieken om jongeren met psychische klachten te helpen. Ze vertelt in gesprek met Cvandaag waarom de wachtlijsten van de geestelijke gezondheidszorg volgens haar veel korter kunnen. Ze ziet daarin een belangrijke rol weggelegd voor de samenleving zelf.

Daphne begint haar verhaal door te vertellen wat er tijdens een therapiesessie gebeurt. “Er worden dingen besproken maar we zijn vooral aan het doen. Door het proces van ‘maken’ kun je namelijk meer inzicht krijgen in jezelf en de manier waarop je de dingen aanpakt.”

Onderwerpt Daphne de tekeningen en schilderijen daarbij aan een grondige analyse? “Nou, dat niet per se. Het gaat echt om wat de persoon die het gemaakt heeft er over wil zeggen. Het is dus niet zo dat als je de kleur zwart gebruikt, je depressief bent. Ik sluit vaak aan bij wat een ander gemaakt heeft door te benoemen wat ik zie. Wat betekent dit of dat precies voor je? Het kan gaan om een emotie, gedachte of situatie die iemand heeft meegemaakt en afbeeldt. Tussendoor praten we hier dan over.”

"Het kleine poppetje dat ze tekende klopte gewoon heel erg met hoe nietig zij zich voelde"

Pijlen
De ene keer is iemand al bekend met de manier van werken en laat Daphne diegene zelf aan de slag gaan. Maar zeker in het begin begeleidt en stuurt ze de opdracht van de werkvorm aan. “Ik vraag dan bijvoorbeeld of ze een landschap kunnen maken dat betrekking heeft op waar iemand nu in zijn leven staat. Hoe ziet zoiets eruit? Is dat een woestijn of een dicht berggebied waar je niet doorheen komt? Zo kun je ze iets van een richtpunt en houvast geven. In het begin structureer je dus wat meer.”

Daphne vertelt wat haar recent nog heeft aangesproken in een werkvorm. “Laatst tekende iemand een klein poppetje op een heel groot vel. Er kwamen allemaal pijlen op diegene af. In haar leven vonden heel veel veranderingen plaats en er was veel onrust. Diegene voelde zich aangevallen en dat kon je ook duidelijk aan de tekening zien. Vervolgens zijn we gaan kijken of er in dat beeld iets toegevoegd kon worden om dat kleine poppetje te beschermen. Uiteindelijk maakte ze een soort schild in de vorm van een hutje om het poppetje heen die deze pijlen concreet afweerde. Daarna bespraken we wat zoiets zou kunnen zijn in het echte leven. Dat ze op dat moment bij mij was die middag en even niets hoefde kon al iets van rust geven bijvoorbeeld. Of dat ze later die dag ‘s avonds even lekker thuis op de bank zou zitten zonder iets te moeten. Dat vond ik dus wel indrukwekkend. Het kleine poppetje dat ze tekende klopte gewoon heel erg met hoe nietig zij zich voelde. Als cliënten dat kunnen laten zien in beeld, word ik daar wel door geraakt.”

Met welke indicaties kloppen cliënten over het algemeen bij Daphne aan? “Het zijn niet altijd diagnoses maar wel vaak bepaalde thema’s. Sommige jongeren willen bijvoorbeeld bepaalde emoties beter leren reguleren of werken aan hun zelfbeeld. Het aangeven van grenzen is ook vaak iets waar veel jongeren mee worstelen. Dit zijn zaken die kunnen spelen bij een depressie of angststoornis. Het zijn de onderliggende vragen en thema’s waar je dan mee aan de slag gaat. De meeste jongeren komen gedurende een half jaar, één keer in de twee weken langs. Eerst vindt er dan voorafgaand aan de sessie een intakegesprek bij een collega plaats. We wisselen de therapie ook wel af, dat ze de ene week cognitieve gedragstherapie volgen en de week erop bij mij komen bijvoorbeeld. Maar een sessie kan ook eenmalig zijn.”

"Een jongere gaat bijvoorbeeld eerder naar bed of gaat anders met zijn ouders om. Dan zie je dat diegene het geleerde echt gaat toepassen"

Gedragsverandering
Wanneer ziet Daphne haar inspanningen beloond worden? “Als iemand meer inzicht gekregen heeft in zichzelf en daar gezonder gedrag aan kan koppelen. Dat je in de acties van degene merkt dat hij/zij beter met zijn situatie om kan gaan. Een jongere gaat bijvoorbeeld eerder naar bed of gaat anders met zijn ouders om. Dan zie je dat diegene het geleerde echt gaat toepassen. Of jongeren dragen opeens andere kleren omdat ze die leuker vinden en zich minder aantrekken van wat anderen van hen vinden. Daar word ik erg blij van.”

Er zijn in Nederland enorme wachtlijsten op het gebied van psychische zorg. Vooral veel jongeren geven aan met mentale klachten te kampen tegenwoordig. Hoe kijkt Daphne hier tegenaan? “Er is inderdaad meer vraag naar hulp. Maar die vraag is niet altijd terecht. Ik denk dat er ook een groep jongeren en kinderen is die normaal gesproken geen hulp zouden krijgen maar dat nu wel krijgt. Zij kampen met een vrij lichte problematiek zou je kunnen zeggen. Hierdoor raakt de zorg overbelast en blijft er minder tijd over voor de groep die met zwaardere problemen te maken heeft. Ik ben zelf ook ouder van twee jonge kinderen en je denkt dan al snel: ‘Oei, is mijn kind wel normaal? Kan het wel meekomen op school?’ Ik denk dat dit wel een trend is. We proberen ouders daarom te begeleiden in het normaliseren van bepaalde gevoelens. Maar ook te kijken waar het eigen netwerk ingezet kan worden en hoe andere jongeren van dezelfde leeftijd met dezelfde situaties omgaan. Het lijden hoort ook bij het leven. Maar we kunnen daar niet altijd goed mee omgaan in deze maatschappij.”

Tien jaar geleden lag de drempel voor het vragen van psychische hulp bij jongeren nog veel hoger volgens Daphne. “Ouders denken nu soms ook: ‘Als we er niet snel bij zijn, gaat het straks helemaal mis.’ De ernstige verhalen die je dan in de media hoort over middelengebruik en dergelijke kunnen heel beangstigend zijn voor ouders.”

Toch lijken er juist ook heel veel (overheids)campagnes gericht te zijn op het eerder aan de bel trekken bij psychische klachten. Hoe kijkt Daphne daar dan tegenaan? “Er zijn ook schrijnende gevallen waarbij mensen te laat om hulp vragen. Maar je moet het complete systeem goed onder de loep nemen. Scholen, de huisarts, de gemeente, de kerk en familie kunnen ook allemaal een rol spelen bij sommige hulpvragen. Kan iemand daar ook terecht? Moet het altijd binnen de professionele hulpverlening opgelost worden? Of kan iemand ook één keer in de twee weken met een tante iets gezelligs gaan doen? Of een tijdje bij opa en oma logeren? Ik zeg niet dat dit altijd de oplossing is, maar een deel van de jeugd zal er wel een stuk mee geholpen worden. Bespreek de problemen van je kind eerst eens als ouders onderling op een feestje of verjaardag bijvoorbeeld.”

"We zien dat jongeren tegenwoordig hele grote woorden gebruiken. Ze zeggen bijvoorbeeld sneller: ‘Ik ben depressief’, waar ze eerder nog ‘Ik heb een rotdag’ zeiden"

Individualisering
Zou de grotere vraag naar professionele hulp op psychisch gebied dan vooral komen door de individualisering van de maatschappij? Daphne antwoordt bevestigend. “Dat lijkt mij wel. We zien dat er veel minder een beroep wordt gedaan op het eigen netwerk. Het is niet meer normaal om op de koffie bij de buurvrouw je problemen te delen. Jongeren hebben daarnaast een klap gehad van corona waardoor ze minder mensen konden ontmoeten, terwijl dat juist voor hen zo belangrijk is. Ook zien we dat zij tegenwoordig hele grote woorden gebruiken. Ze zeggen bijvoorbeeld sneller: ‘Ik ben depressief’, waar ze eerder nog ‘Ik heb een rotdag’ zeiden. Daarom beantwoordt de helft van de jongeren de vraag of ze depressief zijn bevestigend. Maar als je dan alle kenmerken van een depressie afgaat heeft iemand niet een echte depressieve stoornis. Je kunt dan eerder spreken van een rotdag. Jongeren maken dingen soms heel groot in hun leven, dat mag ook best. Maar je moet dat wel in het juiste perspectief kunnen plaatsen.”

Wat maakt de hulpverlening die Daphne en Eleos verlenen specifiek christelijk? “Dat is vooral de hoop en het perspectief dat we hebben. We weten waar we onze kracht vandaan mogen halen. God ziet onze problemen, Hij heeft het goede met ons voor. Maar jongeren worstelen soms ook met hun geloof of hebben bepaalde vragen. Dat je weet welke achtergrond ze hebben en hier samen over kunt praten vormt dan al een groot deel van de behandelrelatie die je met elkaar hebt. Zo’n relatie maakt 80 procent van de hele therapie uit zeggen onderzoekers. Als je een goede klik hebt maakt het soort therapie of protocol dus niet eens zo heel veel uit. Daar helpt het christen zijn dus erg in mee. Je kunt er allerlei vragen over stellen en begrijpen waar jongeren vandaan komen.”

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Tom
Nieuws

Zeeuwse politieke partij tegen komst Frontrunners: "We komen toch lekker naar Zeeland"

Frontrunners Ministries breidt uit. De kerk maakte afgelopen periode bekend in zowel Zeeland als Eindhoven een nieuwe kerk te starten. In Zeeland is daar de nodige commotie over ontstaan. De Zeeuwse afdeling van GroenLinks/PvdA wil de provincie zich

syrie
Nieuws

VS schrapt terreurstatus HTS in Syrië; grote zorgen christenen

De Verenigde Staten hebben de terreurstatus van de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ingetrokken. Die beslissing komt zeven maanden nadat de groep het Syrische regime van Bashar al-Assad omverwierp en de macht greep in Damascus. Christ

prof. dr. Wim Verboom
Nieuws

Prof. dr. Wim Verboom (82) overleden

Op maandag 7 juli 2025 is prof. dr. Wim Verboom op 82-jarige leeftijd overleden. Met zijn heengaan verliest de kerk in Nederland een theoloog die decennialang stem gaf aan het hart van de gereformeerde traditie: de troost van het evangelie in de Heid

Eucharistie
Nieuws

Episcopaalse priester in gelijk gesteld na communievasten uit protest tegen racisme

Een kerkelijke rechtbank van de Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten heeft priester B. Cayce Ramey in het gelijkgesteld. Hij werd eerder door zijn bisdom in Virginia berispt omdat hij bewust geen heilige communie meer uitdeelde — uit protest tege

Baylor University
Nieuws

Christelijke universiteit ontvangt ruim vijf ton om LHBTI-acceptatie in kerken te bevorderen

De christelijke Baylor University in Texas ligt onder vuur nadat de school bekendmaakte een subsidie van bijna 650.000 dollar (circa 554.500 euro) heeft ontvangen van de progressieve Baugh Foundation. Het geld is bedoeld voor een onderzoek dat moet b

Archeoloog
Nieuws

Nieuwe vondsten versterken bewijs voor Bijbelse locatie van Kana

Een team van archeologen heeft nieuwe bewijzen gevonden die erop wijzen dat Jezus Zijn eerste wonder verrichtte in het dorp Khirbet Qana, en niet op de traditionele plek Kafr Kanna. Het gaat om de bekende gebeurtenis waarbij Jezus water in wijn veran

Ds. J. R. van Vugt
Video

HHK-predikant over omstreden motie Kati Piri: "Wat gebeurt er in ons land?"

GroenLinks-PvdA Kamerlid Kati Piri riep onlangs het kabinet via een motie op om een volledig wapenembargo tegen Israël in te stellen. Piri stelde in haar motie - die het overigens lang niet haalde - ook voor om te stoppen met het leveren van onderdel

Kinderen in Zuid-Soedan
Nieuws

Grote Kerk Elst: Rustpunt én Zegenplek tijdens de Nijmeegse Vierdaagse

Op dinsdag 15 juli vormt de Grote Kerk in Elst opnieuw een geliefd rustpunt op de route van de Nijmeegse Vierdaagse. Wandelaars en toeschouwers zijn van harte welkom voor koffie, thee, koek en fruit, een vriendelijk woord én, dit jaar voor het eerst,

Meerartikelen

Debby van Galen
Boekfragment

Profetie is geen show: wat leert de Bijbel écht hierover?

Lang niet alle profeten werden als zodanig bekend. Dat komt omdat een profeet niet noodzakelijkerwijs op een specifieke missie werd gestuurd. Ook ontving de profeet niet altijd een opdracht om een boodschap voor de eeuwigheid, of zelfs voor zijn eige

Bert Put en Leendert van den Heuvel
Nieuws

GerGem Dordrecht waarschuwt tegen evangelisten: ‘Ga het gesprek niet aan’

‘Ga niet in gesprek of discussie met deze mensen, dat is vruchteloos en kan hooguit leiden tot escalatie.’ Met deze oproep waarschuwt de kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Dordrecht tegen twee evangelisten die de confrontatie niet schuwen. B

Avi Mizrachi
Positief nieuws

Mensen in Israël ontdekken: "Jezus is ook de Messias voor Joden"

Terwijl de raketten vanuit Iran neerregenden en haar twee jonge kinderen op straat stonden, gooide D’vora M.B. zich over hen heen als menselijk schild. “We lagen op de grond, in de open lucht, zonder bescherming. Mijn dochter raakte lichtgewond door

Utrecht
Nieuws

PKN spreekt zich uit tegen asielplannen: "Hulp bieden is geen misdaad"

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer toonde zich afgelopen week voorstander van de Asielnoodmaatregelenwet. Daarin staat onder meer dat illegaliteit én hulp aan illegaal in Nederland verblijvende mensen strafbaar wordt. De SGP stemde voor de wet

Soedan
Verdieping

Soedanese kerkleider over christenen in oorlog en chaos: "Ze zijn bijzonder kwetsbaar"

De oorlog in Soedan is geen hoofdonderwerp in het nieuws. Los van korte updates of een keer een achtergrondverhaal lijkt de strijd en humanitaire crisis zich af te spelen buiten het zicht van de rest van de wereld. Met zeker 11,6 miljoen mensen die i

Spanje
Nieuws

Pastorale hulp mogelijk strafbaar door wetsvoorstel met verbod op conversietherapie in Spanje

De Spaanse Evangelische Alliantie (AEE) slaat alarm over een wetsvoorstel waarin conversietherapieën verboden worden. Volgens de AEE zorgt de nieuwe wet ervoor dat pastorale hulp aan mensen die worstelen met hun seksuele geaardheid of genderidentitei

Forrest Frank
Nieuws

Christelijke muziek aan opvallende opmars bezig in Amerikaanse hitlijsten

In de Verenigde Staten maken christelijke en traditionele popsongs een opvallende opmars in de hitlijsten. Verschillende artiesten met een geloofsachtergrond breken door naar het grote publiek. Volgens het muziekplatform Billboard is er sprake van ee

Overstromingen Texas
Nieuws

Dodental christelijk zomerkamp Texas stijgt naar 27: ‘Onze harten zijn gebroken’

Het dodental na de overstromingen in Texas is maandag opgelopen tot 90. Onder de slachtoffers zijn inmiddels 27 meisjes en begeleiders van het christelijke zomerkamp Camp Mystic bevestigd. Tien meisjes en één begeleider zijn nog vermist. De situatie

Ds. W. van Klinken
Video

HHK-predikant merkt op dat dominees het steeds moeilijker vinden om voor Israël te bidden

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor verdeeldheid binnen de kerk. Waar veel christenen zich vanwege de Joodse wortels van de Bijbel met Israël verbonden voelen, zijn er ook christenen die zich achter de Palestijnen scharen. HHK-predikant W. va

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over de Heilige Geest: "Hij wil een intieme relatie met jou"

"Toen jij opnieuw geboren werd, kwam de Heilige Geest ook in jou wonen. De Heilige Geest verlangt ernaar om een intieme relatie met jou te hebben. Neem dus de tijd om de stem van de Goede Herder te leren kennen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieu

Elvis E
Levensverhaal

Topmuzikant Elvis E groeide op als prins in Nigeria: "God betekent alles voor mij"

Elvis E heeft een bijzonder levensverhaal en vertelde daar afgelopen zondag uitgebreid over bij Hour of Power.  De musicus groeide op in Nigeria en werd als prins geboren. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik

Jacobs
Column

Ik wil geen tijd meer besteden aan kwaadwillende en suggestieve vragenstellers

Wat hij ervan vindt dat er in Gaza concentratiekampen zijn gevonden. Die vraag kreeg opperrabbijn Jacobs voorgelegd door een journalist. Het leidt in zijn nieuwe onderstaande dagboek tot de conclusie dat het beter is om geen tijd te besteden aan kwaa