Daphne werkt als beeldend therapeut bij Eleos: "Lijden hoort bij het leven"

Gesponsord 16 december 2022
Daphne van der Ziel

“Er is inderdaad meer vraag naar psychische hulp. Maar die vraag is niet altijd terecht. Ik denk dat er ook een groep jongeren en kinderen is die normaal gesproken geen hulp zou krijgen en nu wel hulp krijgt.” Beeldend therapeut Daphne van der Ziel van Eleos gebruikt verschillende teken- en schildertechnieken om jongeren met psychische klachten te helpen. Ze vertelt in gesprek met Cvandaag waarom de wachtlijsten van de geestelijke gezondheidszorg volgens haar veel korter kunnen. Ze ziet daarin een belangrijke rol weggelegd voor de samenleving zelf.

Daphne begint haar verhaal door te vertellen wat er tijdens een therapiesessie gebeurt. “Er worden dingen besproken maar we zijn vooral aan het doen. Door het proces van ‘maken’ kun je namelijk meer inzicht krijgen in jezelf en de manier waarop je de dingen aanpakt.”

Onderwerpt Daphne de tekeningen en schilderijen daarbij aan een grondige analyse? “Nou, dat niet per se. Het gaat echt om wat de persoon die het gemaakt heeft er over wil zeggen. Het is dus niet zo dat als je de kleur zwart gebruikt, je depressief bent. Ik sluit vaak aan bij wat een ander gemaakt heeft door te benoemen wat ik zie. Wat betekent dit of dat precies voor je? Het kan gaan om een emotie, gedachte of situatie die iemand heeft meegemaakt en afbeeldt. Tussendoor praten we hier dan over.”

"Het kleine poppetje dat ze tekende klopte gewoon heel erg met hoe nietig zij zich voelde"

Pijlen
De ene keer is iemand al bekend met de manier van werken en laat Daphne diegene zelf aan de slag gaan. Maar zeker in het begin begeleidt en stuurt ze de opdracht van de werkvorm aan. “Ik vraag dan bijvoorbeeld of ze een landschap kunnen maken dat betrekking heeft op waar iemand nu in zijn leven staat. Hoe ziet zoiets eruit? Is dat een woestijn of een dicht berggebied waar je niet doorheen komt? Zo kun je ze iets van een richtpunt en houvast geven. In het begin structureer je dus wat meer.”

Daphne vertelt wat haar recent nog heeft aangesproken in een werkvorm. “Laatst tekende iemand een klein poppetje op een heel groot vel. Er kwamen allemaal pijlen op diegene af. In haar leven vonden heel veel veranderingen plaats en er was veel onrust. Diegene voelde zich aangevallen en dat kon je ook duidelijk aan de tekening zien. Vervolgens zijn we gaan kijken of er in dat beeld iets toegevoegd kon worden om dat kleine poppetje te beschermen. Uiteindelijk maakte ze een soort schild in de vorm van een hutje om het poppetje heen die deze pijlen concreet afweerde. Daarna bespraken we wat zoiets zou kunnen zijn in het echte leven. Dat ze op dat moment bij mij was die middag en even niets hoefde kon al iets van rust geven bijvoorbeeld. Of dat ze later die dag ‘s avonds even lekker thuis op de bank zou zitten zonder iets te moeten. Dat vond ik dus wel indrukwekkend. Het kleine poppetje dat ze tekende klopte gewoon heel erg met hoe nietig zij zich voelde. Als cliënten dat kunnen laten zien in beeld, word ik daar wel door geraakt.”

Met welke indicaties kloppen cliënten over het algemeen bij Daphne aan? “Het zijn niet altijd diagnoses maar wel vaak bepaalde thema’s. Sommige jongeren willen bijvoorbeeld bepaalde emoties beter leren reguleren of werken aan hun zelfbeeld. Het aangeven van grenzen is ook vaak iets waar veel jongeren mee worstelen. Dit zijn zaken die kunnen spelen bij een depressie of angststoornis. Het zijn de onderliggende vragen en thema’s waar je dan mee aan de slag gaat. De meeste jongeren komen gedurende een half jaar, één keer in de twee weken langs. Eerst vindt er dan voorafgaand aan de sessie een intakegesprek bij een collega plaats. We wisselen de therapie ook wel af, dat ze de ene week cognitieve gedragstherapie volgen en de week erop bij mij komen bijvoorbeeld. Maar een sessie kan ook eenmalig zijn.”

"Een jongere gaat bijvoorbeeld eerder naar bed of gaat anders met zijn ouders om. Dan zie je dat diegene het geleerde echt gaat toepassen"

Gedragsverandering
Wanneer ziet Daphne haar inspanningen beloond worden? “Als iemand meer inzicht gekregen heeft in zichzelf en daar gezonder gedrag aan kan koppelen. Dat je in de acties van degene merkt dat hij/zij beter met zijn situatie om kan gaan. Een jongere gaat bijvoorbeeld eerder naar bed of gaat anders met zijn ouders om. Dan zie je dat diegene het geleerde echt gaat toepassen. Of jongeren dragen opeens andere kleren omdat ze die leuker vinden en zich minder aantrekken van wat anderen van hen vinden. Daar word ik erg blij van.”

Er zijn in Nederland enorme wachtlijsten op het gebied van psychische zorg. Vooral veel jongeren geven aan met mentale klachten te kampen tegenwoordig. Hoe kijkt Daphne hier tegenaan? “Er is inderdaad meer vraag naar hulp. Maar die vraag is niet altijd terecht. Ik denk dat er ook een groep jongeren en kinderen is die normaal gesproken geen hulp zouden krijgen maar dat nu wel krijgt. Zij kampen met een vrij lichte problematiek zou je kunnen zeggen. Hierdoor raakt de zorg overbelast en blijft er minder tijd over voor de groep die met zwaardere problemen te maken heeft. Ik ben zelf ook ouder van twee jonge kinderen en je denkt dan al snel: ‘Oei, is mijn kind wel normaal? Kan het wel meekomen op school?’ Ik denk dat dit wel een trend is. We proberen ouders daarom te begeleiden in het normaliseren van bepaalde gevoelens. Maar ook te kijken waar het eigen netwerk ingezet kan worden en hoe andere jongeren van dezelfde leeftijd met dezelfde situaties omgaan. Het lijden hoort ook bij het leven. Maar we kunnen daar niet altijd goed mee omgaan in deze maatschappij.”

Tien jaar geleden lag de drempel voor het vragen van psychische hulp bij jongeren nog veel hoger volgens Daphne. “Ouders denken nu soms ook: ‘Als we er niet snel bij zijn, gaat het straks helemaal mis.’ De ernstige verhalen die je dan in de media hoort over middelengebruik en dergelijke kunnen heel beangstigend zijn voor ouders.”

Toch lijken er juist ook heel veel (overheids)campagnes gericht te zijn op het eerder aan de bel trekken bij psychische klachten. Hoe kijkt Daphne daar dan tegenaan? “Er zijn ook schrijnende gevallen waarbij mensen te laat om hulp vragen. Maar je moet het complete systeem goed onder de loep nemen. Scholen, de huisarts, de gemeente, de kerk en familie kunnen ook allemaal een rol spelen bij sommige hulpvragen. Kan iemand daar ook terecht? Moet het altijd binnen de professionele hulpverlening opgelost worden? Of kan iemand ook één keer in de twee weken met een tante iets gezelligs gaan doen? Of een tijdje bij opa en oma logeren? Ik zeg niet dat dit altijd de oplossing is, maar een deel van de jeugd zal er wel een stuk mee geholpen worden. Bespreek de problemen van je kind eerst eens als ouders onderling op een feestje of verjaardag bijvoorbeeld.”

"We zien dat jongeren tegenwoordig hele grote woorden gebruiken. Ze zeggen bijvoorbeeld sneller: ‘Ik ben depressief’, waar ze eerder nog ‘Ik heb een rotdag’ zeiden"

Individualisering
Zou de grotere vraag naar professionele hulp op psychisch gebied dan vooral komen door de individualisering van de maatschappij? Daphne antwoordt bevestigend. “Dat lijkt mij wel. We zien dat er veel minder een beroep wordt gedaan op het eigen netwerk. Het is niet meer normaal om op de koffie bij de buurvrouw je problemen te delen. Jongeren hebben daarnaast een klap gehad van corona waardoor ze minder mensen konden ontmoeten, terwijl dat juist voor hen zo belangrijk is. Ook zien we dat zij tegenwoordig hele grote woorden gebruiken. Ze zeggen bijvoorbeeld sneller: ‘Ik ben depressief’, waar ze eerder nog ‘Ik heb een rotdag’ zeiden. Daarom beantwoordt de helft van de jongeren de vraag of ze depressief zijn bevestigend. Maar als je dan alle kenmerken van een depressie afgaat heeft iemand niet een echte depressieve stoornis. Je kunt dan eerder spreken van een rotdag. Jongeren maken dingen soms heel groot in hun leven, dat mag ook best. Maar je moet dat wel in het juiste perspectief kunnen plaatsen.”

Wat maakt de hulpverlening die Daphne en Eleos verlenen specifiek christelijk? “Dat is vooral de hoop en het perspectief dat we hebben. We weten waar we onze kracht vandaan mogen halen. God ziet onze problemen, Hij heeft het goede met ons voor. Maar jongeren worstelen soms ook met hun geloof of hebben bepaalde vragen. Dat je weet welke achtergrond ze hebben en hier samen over kunt praten vormt dan al een groot deel van de behandelrelatie die je met elkaar hebt. Zo’n relatie maakt 80 procent van de hele therapie uit zeggen onderzoekers. Als je een goede klik hebt maakt het soort therapie of protocol dus niet eens zo heel veel uit. Daar helpt het christen zijn dus erg in mee. Je kunt er allerlei vragen over stellen en begrijpen waar jongeren vandaan komen.”

Beluister onze podcast

#375 Jeffrey & Jan-Willem Grievink over Charlie Kirk, 'homogenezing' en het Bijbelse hartland
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Anne Grijzenhout (l) en Erik Verhoeff
Interview

Het evangelie in de wijk delen: "Ga in gebed, maar ga ook dingen doen"

“Ga in gebed, maar ga ook dingen doen.” Bij Wijkgebouw De Bron aan de rand van Rotterdam-Centrum staan praktijk en missie pal naast elkaar. Diaconaal- en pastoraal werkers Erik Verhoeff en Anne Grijzenhout: “We duwen iemand het Evangelie niet door z’

CGK-synode
Nieuws

Kerkrechtdeskundigen nemen twijfel weg: 'Alleen synode kan einde CGK bepalen'

Het blijft onrustig binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Volgens twee kerkrechtdeskundigen is er juridisch geen twijfel: het kerkverband bestaat nog steeds, en alleen een besluit van de generale synode kan dat veranderen. Dat stellen mr

Dr. Bart Jan Spruyt
Persbericht

Bijbels Beraad M/V benoemt dr. Bart Jan Spruyt als lector

Bijbels Beraad M/V heeft met ingang van 1 oktober dr. Bart Jan Spruyt als lector benoemd. Spruyt is docent kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam en een bekende publicist. Het betreft een benoeming voor drie dagen per week. Met deze ben

Kirk
Nieuws

Kerkbezoek VS stijgt na moord op Charlie Kirk: "Iedereen wil naar de kerk"

De moord op de Amerikaanse conservatief-christelijke Charlie Kirk (31) heeft ervoor gezorgd dat meer mensen afgelopen zondag een kerk bezochten. In heel de Verenigde Staten melden kerkleiders een opvallende toename van bezoekersaantallen. Op sociale

Kirk
Nieuws

Ooggetuige vertelt over laatste momenten Charlie Kirk: "Hij keek langs me heen naar de eeuwigheid"

De christelijke auteur Frank Turek was een van de vertrouwelingen van de vorige week vermoorde Charlie Kirk. In een videoboodschap die online veel gedeeld wordt, vertelt hij over de laatste momenten van Kirk. Samen met anderen deed hij er alles aan o

Niger
Nieuws

Doopdienst in Niger verandert in bloedbad: tientallen slachtoffers

Een feestelijke doopplechtigheid in het westen van Niger is maandag uitgelopen op een tragedie. Gewapende mannen op motoren openden het vuur op de aanwezigen in het dorp Takoubatt (regio Tillabéri). In totaal kwamen 22 mensen om het leven. Volgens ee

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant vertelt wat Maarten Luther deed als hij zich aangevochten voelde

Als het over de bekende reformator Maarten Luther gaat, hebben we vaak het beeld van een onverschrokken christen die altijd zeker van zijn zaak was. Maar in zijn leven kende Luther echter ook een hoop strijd en aanvechting. Zo vertelde ds. P. den Oud

Ds. J. Oosterbroek
Nieuws

Twee beroepen voor CGK-predikant J. Oosterbroek

Ds. J. Oosterbroek (foto) mag de komende periode gaan nadenken over een eventuele verhuizing. De predikant ontving zowel van de christelijke gereformeerde kerk te Hoogeveen als de christelijke gereformeerde kerk te Leeuwarden een beroep. De predikant

Meerartikelen

Christian Climate Action
Nieuws

Christelijke activisten protesteren in Engelse kerken tegen klimaatverandering

Afgelopen weekend vonden in Engeland verschillende protesten plaats in grote kerken. Leden van de groep Christian Climate Action riepen de Kerk van Engeland op om duidelijker stelling te nemen tegen klimaatverandering. Dat deden zij onder meer met sp

Dead Sea Scrolls
Nieuws

Nieuwe computertool moet studie Dode Zeerollen vergemakkelijken

Israëlische onderzoekers van de Universiteit van Tel Aviv hebben een nieuwe computertool ontwikkeld om de Dode Zeerollen beter te bestuderen. Dat schrijft All Israel News. De bijna 2.000 jaar oude rollen werden in 1947 ontdekt in grotten bij de Dode

Stoffer Bikker
Nieuws

Belangrijkste debatten van het jaar: 8 opvallende momenten van CU en SGP

Stevige debatten, complimenten én een verspreking die tot hilariteit in de Tweede Kamer leidde; de eerste dag van de belangrijkste debatten van het jaar is voorbij. De christelijke partijen kwamen nog niet aan hun bijdragen toe, maar lieten zich wel

Evert Barten en film kijken
Nieuws

Christelijke filmrecensenten richten zich tot directeur jeugdbond GerGem

Een groep christelijke filmrecensenten heeft deze week een open brief gepubliceerd. Aanleiding is een interview met Evert Barten, directeur van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG), die in zijn recente boek Niet te filmen stellig beweert dat f

Jan-Willem Grievink
Podcast

Jan-Willem Grievink over Charlie Kirk: "Bewijs eens dat hij ongelijk had"

De moord op de Amerikaanse christelijke activist Charlie Kirk roept wereldwijd reacties op - ook in Nederland. Theologen Jan Martijn Abrahamse en Stefan Paas waarschuwden voor een te snelle religieuze duiding van de aanslag. Cvandaag-columnist Jan-Wi

Nico van der Voet
Column

Ook op Urk heersen de ‘wetten’ van de sociologie

Een Marokkaans gezin vluchtte vorig jaar in angst van Urk, nadat hun 14-jarige zoon valselijk werd beschuldigd van het verbranden van Israëlische vlaggen. Hoewel hij snel werd vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs, was het kwaad geschied: bedreigingen

Stoffer timmermans
Nieuws

Timmermans en Stoffer clashen over islam: "Wees niet zo naïef!"

Nadat aan het begin van de Algemene Politieke Beschouwingen Mirjam Bikker (CU) met Geert Wilders de degens kruiste over de islam, was het enkele uren later de beurt aan SGP-leider Chris Stoffer en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA). Stoffer verweet z

Family7
Persbericht

Family7 start 13-delige serie over Gods schepping en heilsplan

Vanaf woensdag 17 september om 19:30 uur zendt de christelijke tv-zender Family7 een nieuwe 13-delige serie uit van Bijbelse toekomstverwachting met als thema ‘Genesis 1 in het licht van de nieuwe schepping’ met Bijbelleraar Theo Niemeijer en present

Wilders Bikker
Nieuws

Stevig debat Bikker en Wilders: "Christendom koester ik, islam niet"

CU-leider Mirjam Bikker en PVV-voorman Geert Wilders voerden tijdens de Algemene Politieke beschouwingen een stevig debat over de rol van de islam en godsdienstvrijheid in Nederland. Daarbij vertelde Bikker over haar geloof in Jezus en benadrukte Wil

Ds. A. A. F. van de Weg.
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer beroept ds. A. A. F. van de Weg

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. A. F. van de Weg (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de onlangs naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van Binsbe

Bikker en stoffer
Nieuws

Christelijke partijen snoeihard na Prinsjesdag: "Troonrede liet vooral leegte horen"

Op Prinsjesdag presenteerde het demissionaire kabinet traditiegetrouw de miljoenennota, waarin de belangrijkste plannen voor het komende jaar staan. SGP en ChristenUnie zijn allesbehalve blij met de plannen en tonen zich in hun reactie zeer kritisch:

kirk
Nieuws

Christelijke rapper wijst na moord Charlie Kirk op Jezus: "Ik ben het beu"

De moord op de Amerikaanse christelijke activist Charlie Kirk roept wereldwijd reacties op. Ook de christelijke hiphopartiest Lecrae heeft zich uitgesproken. In een videoboodschap benadrukt hij dat geweld nooit de oplossing kan zijn en verwijst hij n