Van tempel naar traditie: een historische verschuiving in het jodendom

Na de verwoesting van de tempel door de Romeinen in het jaar 70, heeft er een verschuiving plaatsgevonden binnen het Jodendom. Langzaam maar zeker begon de mondelinge wet (Talmoed) een centrale rol te spelen. Binnen het Jodendom heb je de geschreven wet van Mozes (de Thora) met daarnaast de mondelinge wet.

De mondelinge wet bestaat uit allerlei voorschriften en geboden die men op basis van de Thora heeft ontwikkeld. De meeste geboden in de Thora zijn namelijk zo beknopt beschreven dat veel praktische zaken niet worden besproken. Zo mag je volgens de wet op sabbat geen werk verrichten of vuur aansteken (Exod. 20:8; Exod. 35:3). Maar wat valt daar nu precies wel en niet onder? In de loop van de tijd zijn er allerlei regels en instructies gekomen die op deze en andere vragen antwoord geven.

Sjoelchan Aroeceh
Religieuze Joden maken gebruik van de Sjoelchan Aroech. In dit handboek wordt vanuit de Talmoed de toepassing naar het dagelijks leven gemaakt. Dit begint op het moment dat een charedi wakker wordt, en eindigt pas als hij gaat slapen. Zijn hele bestaan is verweven met gebeden, rituelen en voorschriften die mitzwot worden genoemd. Wetten dicteren welke gebeden je moet bidden, maar ook hoe je de handen moet wassen, hoe je jezelf moet aankleden, eten, baden, kinderen opvoeden, en nog veel meer. Kortom, wat je doet is voor een charedi vaak belangrijker dan wat je gelooft.

Vrouwen kopen alleen voedsel met een keurmerk dat aangeeft dat het door de rabbijnse autoriteiten koosjer is bevonden. Bij het koken mogen ze nooit vlees en zuivel vermengen. Ze hebben zelfs twee koelkasten, twee ovens en twee sets keukengerei om deze producten gescheiden te houden.

Ook sabbatsvoorschriften vormen een belangrijk onderdeel van het leven. Volgens de Halacha (Joodse wet) zijn 39 categorieën van activiteiten verboden, die als werk worden beschouwd. Denk aan autorijden, het licht aandoen of wc-papier afscheuren. Hoewel deze voorschriften zwaar kunnen zijn, vinden veel charediem de afgezonderde sabbatdag vooral een bron van vreugde.

De Bijbel en de rabbijnse traditie
De charediem benaderen de Tenach, het Oude Testament, met eerbied en zien het als gezaghebbend. Maar zij lezen de Tenach door de bril van de Talmoed (mondelinge wet) en de Midrasj (rabbijnse bijbeluitleg). Het lezen van het Oude Testament zonder rabbijnse commentaren wordt meestal ontmoedigd. Van onze veldwerkers weten we dat een aangeboden Tenach soms wordt geweigerd, omdat de rabbijnse commentaren ontbreken. Een jongeman vertelde ons hoe hij door zijn leraren was berispt toen hij in de bibliotheek zelfstandig de Tenach las. Het Jodendom nodigt uit tot nieuwsgierigheid bij het leren, maar de charediem verzetten zich tegen hen die de juistheid of de autoriteit van de rabbijnen in twijfel trekken.

Ultraorthodoxen lezen Bijbelteksten prescriptief, dat wil zeggen: zij richten zich op wat te doen zoals de Joodse wet dat voorschrijft. Helaas zijn veel charediem vandaag de dag door de details van de wet afgeleid van het hart ervan. Zij geloven dat zij God kunnen dienen door zich aan de geboden te houden. Maar God verlangt er juist naar hen te vervullen met Zijn Geest, die ons in staat stelt rechtvaardig te leven (Rom. 8:1-4)!

Kabbala: de Joodse mystiek
Denkbeelden vanuit de kabbala vinden we in een aantal rabbijnse geschriften terug. De geschriften van de Chabad-stroming bestaan zelfs voor het merendeel uit kabbalistische ideeën. Kabbala is een samensmelting van het Jodendom met oude heidense filosofieën. Maar de charediem zien het als de poort naar de ultieme waarheid over God en de werkelijkheid. Volgens hen biedt de kabbala geheime kennis die geleidelijk wordt geopenbaard, maar uitsluitend aan volwassen Joodse mensen (over het algemeen zijn vrouwen hiervan buitengesloten).

Helaas zijn veel van de leerstellingen niet in overeenstemming met de Bijbelse waarheid. Kabbala gaat er namelijk vanuit dat de Bijbel metafysisch gelezen moet worden, waardoor de tekst niet meer letterlijk wordt genomen. Een gesprek met kabbalisten over de Bijbel is daarom meestal erg ingewikkeld.

Zo leert de kabbala dat de hele kosmos voortkomt uit, en één is met het Ein Sof (het goddelijke, lett. het oneindige). Wij zijn allemaal deel van God door de goddelijke vonk die in ons leeft. God is in dit wereldbeeld dan ook geen persoonlijke God met wie een relatie mogelijk is. Kabbala leert dat, als het Joodse volk de geboden navolgt, de kosmos op een dag zal worden verlost, en dan zullen we allemaal weer één worden met het Ein Sof. Voorstanders van de kabbala kunnen zich ook beroepen op de kracht van bezweringen en proberen letters en woorden in de Schrift te interpreteren volgens wiskundige formules in plaats van zich te concentreren op de waarheid van Gods woorden. De kabbala bevat dan ook veel occulte elementen.

Laten we bidden voor hen die verstrikt zijn geraakt in deze leer dat zij het ware mysterie van God leren kennen, dat gevonden wordt in Jesjoea (Kol. 1:27; 2:2).

Bovenstaand artikel is afkomstig uit het IB Magazine, de uitgave van Israël en de Bijbel en verschijnt zes keer per jaar. Wil je het magazine ontvangen? Klik hier voor meer informatie.

De afgelopen jaren is Israël en de Bijbel bepaald bij het bereiken van ultraorthodoxe Joden met het Evangelie. Dat werk onder het Joodse volk moet gebouwd zijn op het fundament van het gebed. Daarom heeft Israël en de Bijbel nu een gebedsboekje samengesteld, zodat we heel gericht 10 dagen lang kunnen bidden voor de charediem. Klik hier om het gebedsboekje te bestellen.

Wilt u meer informatie over de charediem, de ultraorthodoxe Joden? Bij een gift vanaf € 5,- ontvangt u gratis het themamagazine en gebedsboekje. Te bestellen via deze website.

Deel dit artikel op: