Gods openbaring is zuiver, maar niet adequaat

God 21 november 2022 Mart-Jan Paul en Jan Hoek
Jan Hoek en Mart-Jan Paul

In verband met de menselijkheid en tijdbetrokkenheid van Gods openbaring wordt dikwijls het begrip accommodatio (aanpassing) gehanteerd. Dit kan op een verantwoorde manier gehanteerd worden, maar bij dit concept is nauwkeurige afbakening van de betekenis wel essentieel. God heeft zich in Zijn neerbuigende goedheid inderdaad aangepast aan de mensen, in hun taal gesproken en hun voorstellingswereld gebruikt. Gods openbaring is zuiver en waarheidsgetrouw. God geeft zich zoals Hij is en laat zich in Zijn hart kijken.

Tegelijkertijd moeten we zeggen dat Gods openbaring niet adequaat (in de zin van alomvattend) is, want de oneindige God kan nooit door het eindige schepsel ten volle gekend worden. God wil zichzelf accommoderen teneinde zich aan mensen bekend te maken. God treedt mensen tegemoet zoals een moeder die haar taal aanpast aan het bevattingsvermogen van haar kind. Dat houdt echter niet in dat de HEERE zich zou aanpassen aan menselijke zondigheid of gebrekkigheid.

God treedt mensen tegemoet zoals een moeder die haar taal aanpast aan het bevattingsvermogen van haar kind.

God geeft geen onbetrouwbare informatie om ons daarmee als het ware tegemoet te komen in ons onbegrip. Het spreken in eenvoudiger taal dan de wetenschappelijke taal is iets anders dan het geven van verkeerde voorstellingen. In de laatste eeuwen zijn steeds meer wetenschappers het begrip accommodatie in het conflict tussen geloof en wetenschap gaan gebruiken. Dit is echter een uitbreiding van de oorspronkelijke betekenis. In de praktijk kreeg dit begrip een sleutelfunctie, om niet-passende uitspraken terzijde te schuiven. Het spreken in eenvoudige taal is in de opvoeding en het onderwijs noodzakelijk, maar het spreken moet wel zuiver zijn en er mogen geen verkeerde voorstellingen gegeven worden. Anders is er geen sprake meer van vereenvoudiging.

Verpakking en inhoud
Een tweedeling van de Schrift in twee soorten betrouwbaarheid, waarbij dan wordt onderscheiden tussen verouderde kennis en achterhaalde verpakking enerzijds en blijvende boodschap anderzijds, is niet te rechtvaardigen door verwijzing naar accommodatie. Nogmaals, het is waar (en bijzonder mooi!) dat God in Zijn communicatie zich diep naar ons toebuigt en zich verregaand aanpast aan ons beperkte menselijke bevattingsvermogen, maar dat houdt niet in dat deze accommodatie zonde, fouten, tegenspraak of misverstand met zich mee zou brengen. De menselijkheid van Gods openbaring houdt nergens in dat God of dat Jezus Christus achterhaalde, onjuiste voorstellingen hebben geleerd (zoals bijvoorbeeld vanaf de zeventiende eeuw door moderne theologen en filosofen is beweerd) en dat wij als moderne, verlichte mensen het recht zouden hebben uit de Bijbel weg te filteren wat niet met onze opvattingen volgens de huidige stand van de wetenschap overeenkomt.

Laten we als voorbeeld de hemelvaart van onze Heere Jezus Christus nemen. De evangelist Lukas vertelt heel eenvoudig hoe Jezus verdwijnt achter de wolk die Hem wegneemt uit het gezicht van de discipelen. Er is geen sprake van lichtjaren reizen door het heelal, evenmin van doorbreking van de zwaartekracht dankzij astronomische snelheden. In de taal van toen heet het dat Jezus’ voeten zich losmaakten van de aarde en dat Hij verdween achter een wolk. Dat is zeker geaccommodeerde taal. In de taal van nu zouden we kunnen zeggen dat Jezus in een andere dimensie overging en zo aan het bereik van de menselijke zintuigen werd onttrokken. We moeten ons realiseren dat ook die omschrijving een menselijke, feilbare voorstelling is van een goddelijke werkelijkheid die ons begrip ver te boven gaat. We beschikken nu eenmaal slechts over gebrekkige menselijke voorstellingen en modellen van de werkelijkheid. Het zou echter pertinent onjuist zijn om met een beroep op accommodatie te leren dat het verheerlijkte lichaam van Jezus Christus niet werkelijk verplaatst is in een andere, hemelse ruimte.

Concluderend zien we zeker de betekenis van het concept ‘accommodatie’ voor het verstaan van Gods openbaring, maar wijzen we tegelijkertijd op het velerlei misbruik dat hiervan is en wordt gemaakt.

Concluderend zien we zeker de betekenis van het concept ‘accommodatie’ voor het verstaan van Gods openbaring, maar wijzen we tegelijkertijd op het velerlei misbruik dat hiervan is en wordt gemaakt. We stemmen in met W.J. Ouweneel: ‘De Schrift spreekt waar en betrouwbaar, ook wanneer zij spreekt over de natuur en de geschiedenis - als men dit spreken althans strikt beziet vanuit het gezichtspunt van het geloof, niet van de natuur- of geschiedwetenschap.’

Open vizier
Wie de klassieke visie op openbaring ook vandaag nog aanhangt, kan het verwijt krijgen daardoor voor de moderne mens de toegang tot Gods boodschap te belemmeren. De gelovige zou zichzelf door zo'n beroep op openbaring onttrekken aan redelijke verantwoording van zijn of haar geloof en vluchten in een bomvrije kazemat, die in werkelijkheid een zandkasteel is. Dat verwijt is niet terecht. Als gelovigen weten we ons geroepen met open vizier en in een ontvankelijk luisterhouding aan het gesprek met andersdenkenden deel te nemen. Argumenten kunnen daarbij worden uitgewisseld en gewogen met respect voor wederzijdse fundamentele overtuigingen.

Daarbij vertrouwt de christen op de Geest die met innerlijke overredingskracht mensen inwint voor de waarheid van God. De HEERE zorgt er zelf voor door Zijn Geest dat Zijn openbaring ‘landt’ in het leven van mensen, zodat deze Hem leren kennen in existentiële verbondenheid, in de ervaring van geloof, hoop en liefde. Het belangrijkste middel dat de Heilige Geest gebruikt om mensen zover te brengen is de Bijbel. Via het geschreven en gepredikte Woord komen we tot het vleesgeworden Woord, Christus, en in de leerschool van Christus ontdekken we steeds meer schatten in het geschreven Woord.

Smaakt bovenstaand boekfragment van prof. dr. Mart-Jan Paul en prof. dr. Jan Hoek naar meer? Bestel hier dan het boek 'Een stem uit de hemel. Gods spreken in de Bijbel en in onze tijd'.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

John MacArthur
Nieuws

Predikant en Bijbelleraar John MacArthur op 86-jarige leeftijd overleden

De bekende Amerikaanse predikant en Bijbelleraar John MacArthur is gisteren op 86-jarige leeftijd overleden. Zijn kerk, Grace Community Church in Los Angeles, maakte zijn overlijden bekend. Een week geleden werd MacArthur vanwege een longontsteking o

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant trekt vergelijking met Donald Trump: "Ook wij willen groot zijn"

"Trump zegt: 'Make America great again', maar ten diepste wil hij vooral zichzelf groot maken. We zijn wat dat betreft allemaal een beetje Donald Trump. We willen allemaal groot worden", aldus ds. P. den Ouden. In een recente preek waarschuwde de HHK

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit wat het betekent om te leven met de Heilige Geest

Wat betekent het om te leven met de Heilige Geest – niet alleen in ons, maar ook op ons? In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' werpt spreker Wilkin van de Kamp een inspirerend licht op dit onderscheid. In deze video maakt hij d

Henk-Willem Laan
Interview

Henk-Willem Laan ontving een gehandicapte zoon: "God is te vertrouwen"

"Bel 112", zei de verloskundige tegen Henk-Willem Laan toen zijn zoon Joas net geboren was. Terwijl zij Joas reanimeerde belde Henk-Willem de ambulance. De directeur van stichting Het Gehandicapte Kind vertelde afgelopen zondag bij Hour of Power over

katholieke priester
Nieuws

Amerikaanse bisdommen springen in de bres voor ongedocumenteerde migranten

Twee katholieke bisdommen in de Verenigde Staten hebben ongedocumenteerde migranten vrijstelling gegeven van hun zondagse kerkplicht, uit angst voor immigratierazzia's. De maatregel komt te midden van een toegenomen immigratiehandhaving onder het bel

Kandidaat H. J. Ymker
Nieuws

CGK Soest verwelkomt nieuwe dominee: kandidaat H. J. Ymker

De CGK te Soest beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Kandidaat H. J. Ymker uit Meppen heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Soest volgt Ymker ds. J. L. de Jong op die in 2023 vertrok. De kandidaat gaat in het Utrechtse dor

Soedan
Nieuws

Drie Soedanese kerken gebombardeerd: 5 doden

In het noorden van Soedan zijn begin juni drie kerken getroffen door luchtaanvallen van de Rapid Support Forces (RSF). De bombardementen, tussen 9 en 11 juni in El Fasher, kostten minstens vijf mensen het leven, onder wie priester Luka Jumu. Tientall

Upgrade Festival 2025
Persbericht

Upgrade Festival keert terug: Groeien, aanbidden en verbinden in Kapelle

Op 5, 6 en 7 september 2025 is het weer zover: Upgrade Festival 2025 gaat van start! Na het succes van de vorige edities keert het festival voor de derde keer terug, wederom op de prachtige locatie in Kapelle, Zeeland. Het driedaagse festival present

Meerartikelen

azc
Nieuws

Kamervragen SGP na flinke toename discriminatie Syrische christenen in azc's

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk stelt Kamervragen over de situatie van Syrische christenen in asielzoekerscentra in Nederland. Stichting Gave stelde eerder deze week dat discriminatie van Syrische christenen in Nederlandse azc’s flink is toegenomen. S

Afina
Nieuws

Nigeria: Boko Haram ontvoert katholieke priester tijdens hulpactie voor vervolgde christenen

De Nigeriaanse katholieke priester Daniel Alphonsus Afina (41) is op 1 juni ontvoerd door de islamitische terreurgroep Boko Haram. De ontvoering vond plaats tijdens een gewelddadige aanval op een konvooi nabij Maiduguri, in het noordoosten van Nigeri

China
Nieuws

China intensiveert christenvervolging: 'Gezichtsherkenning in kerken, predikanten opgepakt'

De Chinese overheid voert opnieuw de druk op christenen op. In een poging de groei van het christelijk geloof te stoppen, grijpt het regime van president Xi Jinping naar vergaande maatregelen. Onder meer gezichtsherkenningscamera’s in kerken, arresta

Kees van Helden
Opinie

Hoe het ongemakkelijker is een ongeboren haan te doden dan een ongeboren kind

Wanneer er in een podcast gesproken wordt over het doden van een ongeboren haantje, merkt Kees van Helden dat er een bepaald ongemak heerst. Maar datzelfde ongemak is nergens te bekennen wanneer het over abortus gaat, zo merkt hij op. In onderstaande

Farshid Seyed Mehdi
Podcast

Farshid Seyed Mehdi: “Wat ik in de Bijbel las, was een enorme schok”

Farshid Seyed Mehdi ontdekte dat fundamentele Bijbelse waarheden in de islamitische leer zijn verdraaid. “Er zijn veel waarheden in de Koran” zegt hij, “maar ze zijn dan ook grotendeels overgenomen uit de Thora. Tegelijkertijd zijn er ernstige onjuis

Fred de Vries
Opinie

Twee rel-evangelisten vallen refogezindte aan: terecht?

Er is op het topje van de Bijbelbelt een rel gaande op straat. Evangelisten richtten hun pijlen eerst op de Gereformeerde Gemeente van Werkendam. Kennelijk is dat bolwerk nogal gesloten en slaan de pijlen erop stuk. Dus dan maar een andere kerk als d

gevangenen
Getuigenis

Honderden gevangenen geven leven aan Jezus in Amerikaanse gevangenis

In de Amerikaanse staat Oklahoma werkt God op bijzondere wijze tijdens een grootschalige gevangenis-outreach van Victory Christian Center uit Tulsa. Meer dan zevenhonderd gedetineerden kwamen samen voor aanbidding, gebed en onderwijs over het evangel

Mirjam Cappon
Interview

Mirjams dochter werd geboren met genetische aandoening: "Abortus was voor ons geen optie"

Toen Mirjam Cappon op haar veertigste zwanger raakte, was de vreugde groot. Maar al snel bleek er medisch iets aan de hand met haar kindje. Artsen noemden haar dochter "niet levensvatbaar", maar Rachel werd geboren én leefde. Haar korte leven liet di

Ds. P. D. Teeuw
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormde gemeente Arnemuiden: ds. P. D. Teeuw

De hervormde gemeente Arnemuiden verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. P. D. Teeuw uit Sliedrecht heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In het Zeeuwse stadje volgt hij ds. M. Klaassen op die in 2022 vertrok en sinds juni 2024 ver

Regenboogvlag
Nieuws

Duitsers verdeeld over regenboogvlag op kerken: slechts 2 op de 10 zijn voor

Slechts twintig procent van de Duitsers vindt het gepast om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag is een symbool van de LHBTI-beweging en wordt op sommige overheidsgebouwen en kerken geplaatst. Een opiniepeiling van Insa-Consulere, uitgevoerd in opdr

Politieagent Amerikaanse immigratiedienst
Nieuws

Christelijke asielzoekers opgepakt tijdens bezoek aan Amerikaans immigratiekantoor

Pastor Ara Torosian van de Cornerstone Church in West-Los Angeles is diep geschokt na de arrestatie van een Iraans christelijk gezin uit zijn gemeente. De ouders en hun 3-jarig kind werden vorige maand opgepakt tijdens een afspraak bij een immigratie

Benjamin Netanyahu
Nieuws

Onderzoek: Ben-Gurion verwees vaker naar Bijbel dan Netanyahu

Uit een nieuwe studie blijkt dat David Ben-Gurion, Israëls eerste premier, in zijn toespraken tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1948–1949) vaak verwees naar de Bijbel en Joodse geschiedenis. De huidige premier Benjamin Netanyahu (foto) doet dat mi