Henk Bakker over de kinderdoop: "Oneindige verdunning van het origineel"
"Mijn kritiek op de kinderdoop is dat die verdunning zo oneindig is dat er bijna niets meer van het origineel in terug te zien is", zegt theoloog en hoogleraar Henk Bakker in een YouTube-video van Unie-ABC waar de theologische discussie rondom de doop centraal staat. Volgens Bakker ligt de volwassendoop dichterbij de oorspronkelijke bedoeling van de doop dan de kinderdoop.
Voordat Bakker ingaat op zijn visie rondom de doop, vertelt hij eerst kort over zijn eigen doop. "Ik ben als volwassene gedoopt in Haarlem, door een baptist in de kerk van de Nazarener. Dat was zo mooi. Ik zeg dat bewust omdat ik daarmee ook verder ga in mijn betoog", zegt Bakker.
"Ik kreeg een 'doopvader' toegewezen. Mij werd gezegd: 'Als je dat bad ingaat, dan is het alsof je in een graf stapt.' Ik zeg dat zelf ook regelmatig als ik mensen doop. En daarmee kom ik erg dichtbij de vroegere kerk in het Nieuwe Testament. Op het moment dat je uit het water komt, dan wordt je als het ware symbolisch nieuw leven geschonken."
"Die doopvader stond op de kant en kwam uit het water. Degene die mij doopte, duwde me zo vervolgens de kant op. Mijn doopvader had een witte epitoga om en ik een zwarte. Ik kreeg die witte epitoga om mij heen en hij drukte mij tegen hem aan. Mensen, de doop is een narratief."
"De doop is een gebeuren, de doop is een gebeurtenis. Ik hoop je daarin mee te nemen, want daar zit voor mij het onopgeefbare van de dooppraktijk waar ik in sta. Het moment dat je het doopwater ingaat, wordt je als het ware verbonden aan het narratief van Jezus toen Hij en Johannes de Doper het water ingingen."
Volgens Bakker staat de 'de overlevering' van de doop op het spel. "Moeilijk gezegd is dat de 'paradosis.' En die is voor de vroegere kerk heilig. Je bent een heilige apostolische kerk die probeert te doen wat Jezus heeft voorgedaan en daarin probeer je één te zijn. Je probeert zo dicht mogelijk op het origineel te zitten."
"Het is de opdracht van de kerk dat je zo dicht mogelijk op het originieel gaat zitten. Een avondmaal moet zo dicht mogelijk op het orginieel zitten. De dooppraktijk moet zo dicht mogelijk op het origineel zitten en de liturgie moet ook zo dicht mogelijk op het origineel zitten."
"We gebruiken geen geschriften uit de 16e of 18e eeuw, wij gebruiken de geschriften die ons zijn overgeleverd zo mogelijk vanaf het begin", gaat Bakker verder. "Waarom gaan we niet zo dicht mogelijk op het origineel zitten? De 'verdunning' van de symbolen van de kerk heeft hand over hand toegenomen. Daar moet een correctie in tot stand komen. Ik wil oproepen om de overlevering, de paradosis, zo nauwgezet mogelijk te volgen en zo apostolisch te zijn en apostolisch te blijven."
'U allen die door de doop één met Christus bent geworden, hebt u met Christus bekleed', leest Bakker voor. "Ik voel bijna weer die witte epitoga die om mij heen werd geslagen", zegt hij tussendoor. "En nu komt het: 'Er zijn geen Joden en Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen. U bent allen één in Christus Jezus en omdat u Christus toebehoort bent u nakomelingen van Abraham.'
"Met andere woorden: de doop staat voor een verloste sociale orde, daar komt het eigenlijk op neer. De doop werd in de vroegere kerk gezien als het begin van een avontuur en het narratief toen was dat mensen ongelooflijk verdeeld waren: op de sociale ladder, op de ethische ladder en de 'genderladder'. Om die verschillen te doorbreken in de kerk, heb je een krachtig symbool nodig."
"De kinderdoop zie ik als de nooddoop van de vroege kerk, omdat men bang was dat kinderen vanwege vervolgingen konden sterven. Maar ik zou willen dat het zo dicht mogelijk op het origineel blijft. Zodat het krachtig blijft en niet eindeloos blijft verdunnen."
"Dat is mijn kritiek op de kinderdoop: die verdunning is zo oneidig dat er bijna niets meer van het orgineel in terug te zien is. Niet in de harten van de mensen, maar ook niet in de handelingen die daaruit voortkomen. Ik ben niet geneigd om de handeling op het Woord gelijk te diskwalificeren bij de kinderdoop. Als we het gesprek maar academisch blijven voeren: Wie zit zo dicht mogelijk op het origineel?"
Benieuwd naar de volledige bijdrage van Bakker? Deze is hieronder terug te zien.
Praatmee