In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#389 Martin Koornstra & Jan Pool over geloven in tijden van ziekte en een God van wonderen
Of beluister op:

Meerartikelen

Opperrabbijn Jacobs
Nieuws

Opperrabbijn Jacobs na aanslag: "Antisemitisme verspreidt zich als een virus"

Na de dodelijke aanslag op een Chanoeka-viering in het Australische Sydney zijn in Nederland geen aparte herdenkingen aangekondigd vanuit de Joodse gemeenschap. Wel wordt tijdens Chanoeka in synagogen en bijeenkomsten gebeden voor de slachtoffers en

Bondi Beach
Nieuws

Christenen geschokt na antisemitische aanslag: ‘Feest van licht werd daad van duisternis’

De dodelijke aanslag op een Chanoeka-viering op Bondi Beach in Sydney heeft ook in Nederland diepe verontwaardiging en afschuw losgemaakt. Politici en theologen spreken hun steun uit aan de Joodse gemeenschap en waarschuwen voor het toenemende antise

Bijbels
Nieuws

Nicaragua verbiedt invoer van Bijbels voor toeristen

Toeristen die Nicaragua binnenkomen, mogen geen Bijbel meer meenemen. Ook andere boeken, kranten en tijdschriften zijn voortaan verboden bij de grens. Dat blijkt uit informatie van de Britse organisatie Christian Solidarity Worldwide (CSW). Religieuz

Pakistan
Nieuws

Nieuwe Pakistaanse wet moet christenen beter beschermen

Het Pakistaanse parlement heeft begin deze maand ingestemd met wetgeving voor de oprichting van een Nationale Commissie voor Minderheidsrechten. Daarmee wordt gehoor gegeven aan een al jaren bestaande oproep om de positie van religieuze minderheden,

LEEF! Deventer
Video

Feest bij doopdienst in Deventer: bekijk de beelden

In Deventer was het feest tijdens een doopdienst waarin vijf mensen zich lieten dopen en nog eens acht zich meldden voor een volgende doop. Veel van hen groeiden niet op met het christelijk geloof, maar kozen nu bewust voor een leven met Christus. Da

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt over vrouw die tot geloof kwam na kapitale blunder op het werk

"Ze werd stilgezet, afgebogen en kwam in de kerk terecht. Uiteindelijk vond ze dezelfde God als haar manager, de God van Mozes", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek over de brandende braambos uit Exodus 3, deelde de hervormde predikant uit

Generatie Z
Nieuws

IFES-rapport laat zien hoe Generatie Z christelijk studentenwerk verandert

Een nieuw rapport van de International Fellowship of Evangelical Students (IFES) laat zien dat Generatie Z het christelijk studentenwerk wereldwijd ingrijpend beïnvloedt. De organisatie roept kerken en studentenbewegingen op om verder te kijken dan h

Christelijk Urker Visserskoor
Video

Krachtige samenzang uit Urk: Visserskoor ontroert met Psalm 1

Het Christelijk Urker Visserskoor brengt opnieuw een geliefde psalm tot leven. In deze muziekvideo zingen de mannen Psalm 1, een psalm die oproept om dicht bij Gods weg te blijven en te vertrouwen op Zijn zegen. De krachtige samenzang, de herkenbare

Meerartikelen

Tijs van den Brink
Persbericht

Tijs van den Brink sluit 'Adieu God?' af met speciaal slotakkoord

Na dertien jaar en bijna 200 gesprekken met bekende Nederlanders neemt Tijs van den Brink afscheid van Adieu God?. Het programma groeide uit tot een vaste plek voor openhartige gesprekken over geloof, ongeloof en alles daartussenin. In twee speciale

Ds. A. L. Molenaar
Interview

Ds. Molenaar ziet de kerk als een olijfboom: “Soms dor en droog, maar het blijft Gods planting”

Ds. A. L. Molenaar had zichzelf als jongen nooit op de kansel zien staan. Toch liet God hem niet los. Via een innerlijke worsteling, een ommekeer in zijn werk en een lange weg van studeren, groeide een roeping die steeds concreter werd. “Het is een b

moraal
Verdieping

Waar komt ons besef van goed en kwaad eigenlijk vandaan?

Kwaad kent gradaties. Een bloedbad aanrichten onder scholieren is erger dan het stelen van een fiets. Daar is de mensheid het gelukkig over eens. Maar hoe komt het dat die afschuw zo wereldwijd in mensenhoofden zit ingebakken? Evolutionisten en creat

Johan Vink
Opinie

Christenen hebben geen cultuurstrijd nodig, maar Koninkrijksdenken

Steeds vaker wordt bepleit dat we als christenen uitdrukkelijker moeten opkomen voor christelijke waarden die in onze samenleving bij het grof vuil zijn gezet. Hoe vaak zeggen medechristenen niet dat wij te bang zijn om onze nek uit te steken, dat we

Lydia en Gerard de Groot
Boekfragment

Geestelijke autoriteit: Mozes laat zien wat dit werkelijk betekent

In ons boek staan we stil bij de betekenis van het Griekse woord ‘exousia’, het woord dat we in dit boek veelal vertalen met ‘geestelijke autoriteit’. Aan de hand van het inspirerende verhaal van de doortocht door de Schelfzee wordt de betekenis van

Bijbel in Tokelau
Positief nieuws

Afgelegen eilandengroep ontvangt voor het eerst complete Bijbel in eigen taal

Op de afgelegen eilandengroep Tokelau is voor het eerst een volledige Bijbel verschenen in de eigen taal van de bevolking. De United Bible Societies (UBS) noemden dit eerder deze maand een “historische mijlpaal voor een van de meest afgelegen eilande

Sarah Floor
Nieuws

Sarah Floor brengt nieuwe single uit in aanloop naar Kerst: 'Immanuel'

'Immanuel', zo heet de nieuwste single van de christelijke zangeres Sarah Floor. De single is een vrolijk nummer die bij uitstek geschikt is voor samenzang. De zangeres laat aan Cvandaag weten dat samen zingen en samen verbinden juist in deze tijd en

Het Omega Project
Verdieping

Gods Koninkrijk is gekomen maar moet nog doorbreken: hoe zit dat? Bekijk de tutorial

In tijden van polarisatie en populisme is het belangrijk om te begrijpen dat het christelijk geloof vol paradoxen zit. Een spannende vraag is hoe we voorkomen dat we teveel of juist te weinig van Gods kracht verwachten. Hoewel Gods Koninkrijk gekomen

Sisters Vocal Group
Persbericht

Sisters Vocal Group brengt licht aan huis én op de Wallen

In de weken voor kerst worden de dagen korter en valt de duisternis snel in. Juist dan trekt Sisters Vocal Group, bekend om hun warme stemmen en lichtsnoeren om de nek, eropuit om hoop en troost te brengen waar dat het hardst nodig is. Wat begon met

Ds. M. Maas
Preekverslag

Ds. Maas wijst in preek over Openbaring op het Lam: "Daar ben je echt veilig"

"Veiligheid kun je op verschillende plekken en bij allerlei mensen zoeken, maar al die mensen en plekken hebben één ding gemeen: ze kunnen je niet voor honderd procent veiligheid garanderen. Echte veiligheid is alleen te vinden bij het Lam", aldus ds

Willem Lingeman
Opinie

Strijden christenen voor een stapel stenen of de eenheid van de gemeente?

Rechtszaken binnen de kerk zijn geen nieuw verschijnsel, maar telkens opnieuw schuren ze pijnlijk langs Paulus’ oproep om geschillen niet voor de wereldlijke rechter uit te vechten. Willem Lingeman reflecteert op de huidige situatie waarin broeders t

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

SGP wil opheldering stopzetting EU-subsidies aan christelijke organisaties

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen wil opheldering over de stopzetting van EU-subsidies aan christelijke organisaties. Dit vraagt Ruissen in een brief die hij met collega-Europarlementariërs stuurt aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. D