In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Barron Trump
Nieuws

Dromen van moslims over Jezus inspireren zoon van Donald Trump

De negentienjarige Barron Trump toont volgens een Amerikaanse predikant een groeiende interesse in het christelijk geloof. Pastor Stuart Knechtle vertelde volgens diverse media in een interview dat Barron bijzonder geboeid is door verhalen van moslim

Turkije
Nieuws

Onderzoeksrapport: patroon van intimidatie en geweld tegen christenen in Turkije

In Turkije is sprake van een patroon van voortdurende intimidatie en geweld tegen christenen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het European Centre for Law and Justice (ECLJ), zo schrijft Christian Daily. Het rapport verscheen juist op het moment

Canada vlag
Nieuws

Canadese predikant gearresteerd na protest tegen voorleesuurtje dragqueen

In Canada is opnieuw een predikant vastgezet vanwege zijn protesten tegen een dragqueen voorleesuurtje voor kinderen. Pastor Derek Reimer uit Calgary werd woensdag opgepakt omdat hij weigerde een verplichte schriftelijke verontschuldiging te ondertek

Rubio
Nieuws

VS voert visumbeperkingen in om geweld tegen christenen in Nigeria aan te pakken

De Verenigde Staten voeren nieuwe visumbeperkingen in voor Nigerianen die verantwoordelijk zijn voor of steun bieden aan schendingen van religieuze vrijheid. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken is deze maatregel een directe reactie op het t

David de Vos
Nieuws

David de Vos gelooft nog steeds in de hel: 'Maar niet als eindeloze martelkamer'

Onlangs ontstond er veel beroering rond voormalig evangelist David de Vos. In een uitgebreide verklaring op sociale media reageert hij nu op de stelling dat hij 'niet meer in de hel zou geloven'. Volgens De Vos klopt dat beeld niet. Hij zegt nog stee

Christelijk Kamper Mannenkoor D. E. V.
Video

Mannenkoor & kinderkoor zingen het prachtige 'Grote God, wij loven U' in Dordrecht

'Stort Uw zegen over ons, neem ons op in Uw erbarmen! Eeuwig blijft Uw trouw bestaan, laat ons niet verloren gaan!', klinkt het in het prachtige lied 'Grote God, wij loven U.' Het lied werd eind september op prachtige wijze door het Christelijk Kampe

Ds. A. A. Egas
Video

Ds. Egas vroeg ambtsdragers waarom ze in de kerkenraadsbank zitten

"Broeders, waarom zitten jullie hier?", aldus ds. A. A. Egas. De christelijke gereformeerde predikant uit Damwoude stelde deze vraag onlangs aan de broeders van de kerkenraad. 'Wij zitten hier om ook naar de preek te luisteren', was een antwoord dat

LIFE Tienerevent 2026
Persbericht

Typhoon treedt op tijdens LIFE Tienerevent 2026: “Generation Jesus” centraal

Het LIFE Tienerevent keert in 2026 terug en belooft volgens de organisatie “de tofste editie ooit” te worden. De populaire artiest Typhoon, bekend van De Beste Zangers en The Streamers, zal een gastoptreden verzorgen tijdens het meerdaagse tienerweek

Meerartikelen

Russisch-Orthodoxe Kerk
Verdieping

Orthodoxe kerk in Zwolle groeit snel: “Mensen zoeken houvast in oude tradities”

In het Theodora-gebouw, verscholen achter seniorenflats, viert de Russisch-Orthodoxe Kerk van Zwolle haar achtste verjaardag. De Goddelijke Liturgie wordt gevierd in aanwezigheid van de aartsbisschop van de Russisch-Orthodoxe Kerk in Nederland, Elise

Marcus
Interview

Jan Achterberg: "Ik dacht dat topsport en geloof niet samen gingen"

Sport en geloof, zijn die eigenlijk wel te combineren? Als jonge topsporter in de schaatswereld worstelde Jan Achterberg (inmiddels 39 jaar) met deze vragen. "In de kerk werd mijn passie voor sport niet begrepen. Sport was best leuk, maar had niet ve

Bert en Joëlle Noteboom
Video

Diepe armoede versus grote luxe: Bert Noteboom en dochter Joëlle trekken rond door Albanië

Bert Noteboom en zijn dochter Joëlle reizen door Albanië om het werk van pastor Landi en zijn vrouw Julinda Ndreka te bezoeken. In een nieuwe mini-documentaire is te zien hoe vader en dochter onderweg de grote contrasten ontdekken die het land kent:

Bijbel voor beginners
Nieuws

Bijbel voor beginners, startpagina en webinar voor nieuwkomers

De Bijbel kan op nieuwe interesse rekenen, vooral van jongere generaties. Deze nieuwkomers zijn vaak niet met de Bijbel opgegroeid en hebben veel vragen. Voor hen is er de Bijbel voor beginners, een webinar en een startpagina. ‘Ben je of ken je zo ie

Afghanistan
Persbericht

EO Metterdaad start uitzonderlijke kerstactie: 1 miljoen voor vrouwen en meisjes in Afghanistan

Deze Kerst vraagt EO Metterdaad aandacht voor mensen die bijna onzichtbaar zijn geworden voor de rest van de wereld: vrouwen en meisjes in Afghanistan. In een land waar ruim de helft van de bevolking humanitaire hulp nodig heeft, worden vrouwen het h

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Christenen moeten wakker worden: Israël is de toetssteen van onze tijd

De beslissing van AVROTROS-directeur Taco Zimmerman om Nederland terug te trekken uit het Eurovisie Songfestival als Israël meedoet, is geen culturele of muzikale afweging. Het is een politieke daad. Een eenzijdige boycot die niet namens het Nederlan

Jan Pool
Preekverslag

Jan Pool waarschuwt: "Postmoderne denken sijpelt de kerk binnen"

Het is inmiddels negen maanden geleden dat Jan Pool te horen kreeg dat hij lijdt aan beenmergkanker. Wie hem ziet preken, merkt dat de ziekte zijn lichaam heeft verzwakt, maar dat zijn geestelijke kracht nauwelijks is aangetast. “Soms lijkt God ver w

Jan en Imma Slot
Interview

Ze dreigden elkaar kwijt te raken. Nu begeleiden ze al veertig jaar stellen: "God greep in"

"Wij horen het zó vaak", zegt Jan Slot. "Stellen die zeggen: we zijn zo verschillend, dus we passen niet bij elkaar. God zal het wel begrijpen, dus we gaan maar uit elkaar." Al meer dan veertig jaar begeleiden Jan en Imma Slot huwelijkend. Recent ver

Peter van der Weerd
Dagelijks leven

Evangeliseren? Brrrr…. (maar niet met deze 5 tips)

Je zit met een collega aan de lunch, je buurman klaagt over z’n stress, je zus appt 'ik trek het even niet'… en jij denkt: dit is een moment om iets te delen vanuit mijn geloof. En meteen daarna: help. Want hoe vertel je iets over Jezus zonder te kli

Koning Willem-Alexander
Nieuws

SGP en VVD willen dat de koning voortaan het voortouw neemt in kabinetsformatie

Te vaak ontstaat er politieke averij aan het begin van de formatie. Sinds de Kamer zelf het initiatief neemt, is het proces te kwetsbaar. De SGP doet daarom, ook namens de VVD, dinsdag een voorstel om de koning het voortouw te geven. SGP-Kamerlid And

Ester Souza
Nieuws

8-jarig Braziliaans meisje bereikt miljoenenpubliek met eenvoudige preken

De 8-jarige Ester Souza is razendsnel aan het uitgroeien tot een van de bekendste predikers van Brazilië. Dat schrijft The Christian Post. Het meisje, dat in 2021 een niertransplantatie kreeg, spreekt wekelijks in de gemeente van haar ouders in Votup

YouVersion - Holy Bible
Nieuws

Dit is de meest gelezen Bijbeltekst van 2025 in Bijbelapp YouVersion

YouVersion, de meest gedownloade Bijbelapp ter wereld, heeft bekendgemaakt welke Bijbeltekst in 2025 het vaakst werd gelezen. De nummer één best gelezen Bijbeltekst van het jaar is Jesaja 41 vers 10. In het Nederlands luidt dit vers: 'Wees niet bevre