In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#381 Theologen Jan Hoek en Michael Mulder beschouwen Israël door een theologische bril
Of beluister op:

Meerartikelen

Christen vs. moslim
Video

Is de islam waar? Christen en moslim in debat

In een openhartig YouTube-gesprek gaan een christen en een moslim met elkaar in debat over de kernvraag: Is de islam waar? Vanuit beide overtuigingen worden argumenten uitgewisseld over geloof, waarheid en de plaats van Jezus. Een boeiende en soms co

Bram Vermeulen
Persbericht

Christenen wereldwijd steunen Israëlisch leger: nieuw tv-programma belicht beweging

Waarom reizen duizenden christenen af naar Israël om het leger te steunen, ondanks de oorlogsmisdaden die het pleegt in de Gazastrook? In een nieuwe, onthullende aflevering van Frontlinie ontrafelt Bram Vermeulen het internationale netwerk achter dez

Bram Hofland
Video

Ds. Bram Hofland over eenheid van Oude en Nieuwe Testament

Is de God van het Oude Testament dezelfde als die van het Nieuwe? Veel mensen ervaren een kloof: met Jezus kunnen we vaak wel uit de voeten, maar die heftige en soms bloederige verhalen in het Oude Testament roepen vragen op. Waarom lijkt God daar zo

worship
Video

Wat betekent het woord ‘evangelisch’? Bekijk de uitlegvideo

Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat iemand of een kerk evangelisch is? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd wat de term ‘evangelisch’ betekent. Van de oorspronkelijke betekenis ‘volgens het Evangelie’ tot de invloed van theologen, en

Licht onder de rivieren
Persbericht

Nieuw boek belicht evangelische stroming Zuid-Nederland

Onlangs is in de Baptistengemeente Brunssum-Treebeek het boek Licht onder de rivieren gepresenteerd. Onder redactie van Hans Riphagen en Jack Barentsen brengt dit werk de rijke, maar vaak vergeten geschiedenis in beeld van evangelische, baptisten- en

Kenneth Johannes Kerver
Opinie

Een Bijbels profetisch geluid over de tweestatenoplossing

Stichting Jezus komt spoedig heeft besloten een Bijbels profetisch geluid te laten horen rondom de nationale discussie over de zogenaamde tweestatenoplossing. Daarom hebben we een petitie opgezet. Tijdens een fragment uit de eredienst van De Bruidsge

Marijn Burkunk
Column

Rechts, links of midden? Een christen stemt altijd met de blik op Boven

Al mijn hele leven ben ik links. Dat valt niet gelijk zo op, want mijn schrijverij is duidelijk rechts… Dat is een gewoonte geworden, een concessie aan de rechtse meerderheid die nog steeds wat onwennig voelt. Het kostte zeker wel moeite, maar ik heb

fragment
Nieuws

Zeldzame vondst in Jeruzalem ondersteunt Bijbelse beschrijving van Hizkia’s regering

In Jeruzalem hebben archeologen een uitzonderlijk zeldzame inscriptie gevonden die mogelijk verband houdt met koning Hizkia, de Bijbelse koning van Juda. De vondst betreft een klein stukje aardewerk met spijkerschrift uit de tijd van de Eerste Tempel

Meerartikelen

Mozambique
Nieuws

Jihadistisch geweld teistert Mozambique: zeker twintig doden bij nieuwe golf aanvallen

In het noorden van Mozambique zijn zeker twintig christenen om het leven gekomen bij een nieuwe golf van jihadistische aanvallen. Honderden gezinnen sloegen op de vlucht nadat terroristen, verbonden aan Islamitische Staat, dorpen en kerken in brand s

Kirsten Alting
Video

Komende zondag is zangeres Kirsten Alting te gast in Hour of Power

Zondag is zangeres Kirsten Alting te gast bij Hour of Power. Alting kende een tijd dat de ambulance wekelijks drie keer voor de deur stond. Ook raakte ze haar stem kwijt. Ondanks haar fragiele gezondheid, is Alting positief gestemd. Hoe dat kan, vert

Ds. J. W. Verboom
Video

Ds. Verboom over besluit Hogeschool Utrecht om christelijke feestdagen te schrappen

Onlangs werd bekend dat de Hogeschool Utrecht de christelijke feestdagen van de agenda schrapt. De onderwijsinstelling wil ‘inclusiever taalgebruik’ hanteren en daarom worden de christelijke feestdagen Kerst, Pasen en Hemelvaart voortaan als 'feestda

Bikker
Nieuws

Verkiezingsposter CU-leider Bikker in Katwijk beklad met hakenkruis

In Katwijk is een verkiezingsposter van CU-leider Mirjam Bikker beklad met verwijzingen naar nazi-Duitsland. Bikker is op de poster voorzien van een Hitlersnor en op haar voorhoofd is een hakenkruis getekend. Dat meldt het lokale medium Alles over Ka

stille tocht
Nieuws

Honderden mensen doen mee aan stille tocht tegen christenvervolging in Amsterdam

Ook storm Benjamin hield ze donderdagavond niet tegen: in Amsterdam liepen honderden mensen een stille tocht om aandacht te vragen voor christenvervolging wereldwijd. Daarbij waren onder meer CU-Kamerlid Don Ceder en zijn SGP-collega Diederik van Dij

ds. R. W. Mulder
Dagelijks leven

Hoogbegaafd in de kerk? HHK-predikant beantwoordt Refoweb-vraag

In de vragenrubriek van Refoweb reageert ds. R. W. Mulder (foto), predikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk, op een jonge volwassene die zich herkent in de kenmerken van hoogbegaafdheid en daardoor moeite ervaart binnen de kerk. De vraagsteller bes

Ds. P.W.J. (Willem Jan) van der Toorn
Video

Ben je ontevreden over je geloofsleven? CGK-predikant geeft advies

Wil je zo graag groeien in je geloof, maar mislukt dat regelmatig? Slaag je er maar niet in om een super-christen te worden? Ds. P. W. J. (Willem Jan) van der Toorn hield er onlangs een lezing over op een thema-avond van Geloofstoerusting. Hij wil je

Zwanger
Nieuws

Aantal abortussen stijgt opnieuw, maar niet zo hard als de jaren ervoor

Opnieuw is het aantal abortussen in Nederland gestegen. In 2024 vonden er meer abortussen plaats dan het jaar ervoor. De stijging is echter minder groot dan de jaren daarvoor. Dat blijkt uit cijfers die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd donderdag

'Teun op de Biblebelt'
Persbericht

Onverwachte ontmoetingen vol liefde en humor in nieuwe EO-serie 'Teun op de Biblebelt'

Realityster en kapper Teun Kapitein, beter bekend als Teun Föhn, reist in de nieuwe EO-serie Teun op de Biblebelt samen met vriendin Lisa Lefever door het hart van de Biblebelt. Met nieuwsgierigheid, humor en oprechte interesse ontdekken ze in zes af

Jan Pieter
Opinie

Een aanval op onderwijsvrijheid is een aanval op de christelijke gemeenschap

Onderwijsvrijheid was deze week na een optreden van CDA-leider Henri Bontenbal plotseling een belangrijk thema in aanloop naar de verkiezingen. Politici buitelen over elkaar heen om reformatorische scholen te beschuldigen van discriminatie vanwege hu

Dr. Babu Verghese
Interview

Babu Verghese is christen in India: “Je kunt ons doden, maar het evangelie niet"

“Je kunt ons doden, maar het evangelie niet”, aldus dr. Babu Verghese. De Indiase schrijver, journalist en historicus is al ruim 60 jaar een volgeling van Jezus Christus, een keuze die in zijn thuisland niet zonder gevaar is. Opgegroeid in een christ

Charles
Nieuws

Voor het eerst sinds reformatie: Britse koning Charles bidt samen met de paus

Voor het eerst sinds de Reformatie bad een Britse koning samen met een paus. Koning Charles III ontmoette deze week paus Leo XIV in Vaticaanstad, een gebeurtenis die door Britse en Italiaanse media als “historisch” wordt omschreven.  Volgens Reuters