In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Congo
Nieuws

ADF richt bloedbad aan in christelijke kliniek in Congo

In het dorp Byambwe in Oost-Congo zijn bij een aanval op een katholieke kliniek zeker twintig mensen om het leven gekomen. De aanval vond plaats op 14 november, laat in de avond. Gewapende ADF-strijders vielen het gezondheidscentrum van de Zusters va

Rooms-Katholieke Kerk
Positief nieuws

Geloofsopleving in New York: honderden jongeren zoeken antwoorden in de kerk

New York staat bekend als een stad waar jonge mensen komen om carrière te maken en te genieten van het leven. Toch groeit juist daar het aantal jongeren dat bewust kiest voor geloof. Dat blijkt volgens de New York Post uit sterke stijgingen in het aa

Amerikaans Hooggerechtshof
Nieuws

Amerikaans Hooggerechtshof buigt zich over verbod kerkbezoek 12-jarig meisje

Het Hooggerechtshof van de Amerikaanse staat Maine onderzoekt of een lagere rechter zijn bevoegdheid heeft overschreden. Die rechter had een moeder verboden haar dochter van twaalf de Bijbel voor te lezen of mee te nemen naar de kerk, meldt CBN News.

Gouke Moes
Nieuws

Christelijke feestdagen in onderwijs: ChristenUnie wil duidelijker signaal

De benaming van christelijke feestdagen in het hoger onderwijs blijft een zaak van de instellingen zelf. Dat schrijft demissionair minister Gouke Moes (OCW) in antwoorden op Kamervragen van de ChristenUnie naar aanleiding van de eerdere beslissing va

Christian Tan
Opinie

Alverzoening: tijd voor een helder Bijbels weerwoord

De appel ziet er mooi uit. ‘Begerenswaardig om daardoor verstandig te worden’ (Gen. 3:6). Leugens die mooi lijken, slim verpakt in de hoop dat nietsvermoedende Adams en Eva’s erin trappen. Gelikte presentaties, mooi vormgegeven video’s. Deze keer aan

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant over pro-Palestijnse demonstraties: "Hamas verovert onze straten"

"Hamas verovert middels pro-Palestijnse betogen verschillende straten van Nederland. Hoe kan het dat er in ons land een geest is ontstaan die dat tolereert? We spreken over openlijk antisemitisme", aldus ds. J. Koppelaar. De HHK-predikant liet zich i

Cvandaag podcast
Podcast

Deze uitspraken van David de Vos deden veel stof opwaaien

De woorden van David de Vos blijven christelijk Nederland bezighouden. Nadat de evangelist in zijn YouTube-documentaire Waarom ik stop aankondigde te breken met zijn organisatie Go and Tell én uitspraken deed over het kindschap van God, barstte de di

Dick Kruijthoff
Interview

Huisarts Dick Kruijthoff onderzocht gebedsgenezing: "Sceptische houding heb ik laten varen"

Verwonderd was hij als christelijke huisarts, toen patiënte Janneke Vlot in een genezingsdienst uit haar rolstoel opstond. Het was voor Dick Kruijthoff, schrijver van het boek Onvermoed aangeraakt de aanleiding genezing na gebed wetenschappelijk te o

Meerartikelen

IZB
Persbericht

IZB-Areopagus houdt retraitedag voor jonge theologen

‘Geroepen tot moed’ is het thema van een miniretraite voor jonge theologen, georganiseerd door IZB-Areopagus. Beginnende predikanten en theologiestudenten ontmoeten elkaar op 21 november in De Wittenberg in Zeist. "We voelen allemaal wel iets van de

Ds. A. J. Mensink
Nieuws

Nieuwe predikant voor hervormde gemeente Huizen: ds. A. J. Mensink

De hervormde gemeente te Huizen (Oude Kerk) beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Ds. A. J. Mensink (foto) nam het op hem uitgebrachte beroep aan. In Huizen volgt Mensink ds. P. M. van 't Hof op. Laatstgenoemde predikant vertrok in 2021

jubileumdag Nederland Zingt
Persbericht

Feestelijke jubileumdag Nederland Zingt: ‘De kracht van uw liefde’

Al 35 jaar lang verbindt Nederland Zingt christenen in heel Nederland door middel van muziek. Hoe dat komt? Door 'de kracht van uw liefde', Gods liefde! Dat is dan ook het thema van de feestelijke jubileumdag. Daarnaast verbindt Nederland Zingt graag

Olaf ten Napel
Column

Zijn alle mensen kinderen van God? Een inkijkje in mijn zoektocht

Er zijn van die vragen die niet bedoeld zijn om snel beantwoord te worden, maar om ons stil te zetten bij het hart van het geloof. De vraag ‘Zijn alle mensen kinderen van God?’ is er zo één. Ze raakt aan de diepste laag van ons mens-zijn en ons Godsb

Jesse de Haan
Opinie

Postmodernisme slaat gaten in evangelische zekerheden

Het is een kleine storm die door de christelijke (sociale) media waait: Is iedereen nou een kind van God? In elk geval is iedereen een schepsel van God. En als je de Bijbel leest, kun je vrij gemakkelijk ontdekken hoe je ook een kind van God kunt wor

Menno Hanse
Verdieping

Menno Hanse legt uit waarom hij elke werkdag bidt voor een jongere

Om kerken te verbinden en jongeren voor de troon van God te brengen, heeft de HGJB in het nieuwe kerkelijk jaar een gebedsactie opgezet. Al 45.000 kerken deden eraan mee. Ook Menno Hanse, jeugdwerker bij de HGJB, bidt elke werkdag voor één jongen. “U

Near East Ministry
Persbericht

Nieuwe NEM-campagne wil polarisatie rond Israël doorbreken

Near East Ministry (NEM) start een nieuwe landelijke campagne onder de titel IK KIES VOOR EENHEID. De beweging wil christenen in Nederland oproepen om, juist nu het conflict in Israël en Gaza de samenleving polariseert, te kiezen voor liefde, gebed e

Livorno
Nieuws

Ophef over plan om Nederlandse kerk in Italië om te bouwen tot moskee

In de Italiaanse havenstad Livorno is flinke ophef ontstaan over het plan om een Nederlandse kerk in het centrum om te bouwen tot moskee. De lokale bevolking wil niet dat de kerk een gebedsruimte wordt voor moslims en komt daarom in opstand. De Teleg

Kerk
Nieuws

Aantal geweldsdelicten tegen christenen in Europa neemt toe

Christenen in Europa waren vorig jaar vaker slachtoffer van geweldsdelicten, waaronder zelfs moord. In 2024 ging het om 274 geweldsdelicten, tegen 232 in 2023. Deze cijfers presenteerde Anja Tang-Hoffmann, directeur van waarnemingscentrum OIDAC Europ

Afghanistan
Nieuws

Pakistaanse provincie neemt wet tegen kindhuwelijk aan ondanks islamitische protesten

In Pakistan heeft de provincie Balochistan een mijlpaal bereikt in de strijd tegen kindhuwelijken. Het provinciale parlement nam vrijdag een wet aan die de minimumleeftijd voor een huwelijk op 18 jaar stelt. Daarmee krijgt de armste provincie van het

Ds. H. J. T. Lubbers
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. H. J. T. Lubbers

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. H. J. T. Lubbers. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Lubbers is op zijn beurt sinds 2019 verbon

Widya Soraya
Levensverhaal

Widya Soraya kiest radicaal voor Jezus: "De vrouw die ik was, is gestorven"

Ze heeft bijna 248.000 volgers op TikTok en 119.000 op Instagram. Widya Soraya was jarenlang een van de bekendste Nederlandse influencers binnen de New Age-beweging. Ze sprak over manifesteren, hogere energieën, kristallen en het universum. Totdat ha