In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#386 Daniël van Deutekom & Elmar Hofstee discussiëren over genezingsdiensten
Of beluister op:

Meerartikelen

Opperrabbijn
Column

Wij weigeren om het Joodse zuivere vlammetje te doven

In zijn nieuwe dagboek vertelt opperrabbijn Jacobs onder meer over zijn jetleg en waar hij de afgelopen periode druk mee is geweest. Ook deelt hij hoe zijn (schoon)kleinzoon met een keppeltje terechtkwam in een pro-Palestina demonstratie in Amsterdam

Biddende moslims
Nieuws

Straatevangelist in VS veroorzaakt ophef na confrontatie met biddende moslimjongeren

In de Amerikaanse staat Texas is een video van een straatevangelist viraal gegaan nadat hij een groep moslimjongeren aansprak tijdens hun gebed, zo laat de Christian Post weten. Voor veel mensen was het een botsing van culturen, maar voor evangelist

Iznik
Nieuws

Turkse basiliek komt door dalend waterpeil na eeuwen boven water

In het Turkse Iznik is een eeuwenoude basiliek opnieuw zichtbaar geworden. De kerk uit de vierde eeuw lag jarenlang volledig onder water, maar door een dalend waterpeil is zij nu weer op het droge gekomen. Archeoloog Mustafa Sahin spreekt van een zee

Trump
Nieuws

President Trump verhoogt druk op Nigeria wegens geweld tegen christenen

De Amerikaanse president Donald Trump heeft opnieuw fel uitgehaald naar de regering van Nigeria vanwege het aanhoudende geweld tegen christenen. In een interview met Fox News Radio zei hij dat hij “echt boos” is over de situatie. Hij stelde dat de Ni

Shaun O’Sullivan
Nieuws

Britse straatprediker vrijgesproken na beschuldigingen van islamofobie

De Britse straatevangelist Shaun O’Sullivan is volledig vrijgesproken. Hij werd ervan beschuldigd een islamitische familie te hebben lastiggevallen tijdens het evangeliseren in het centrum van Swindon. De familie beweerde dat hij uitspraken deed als

Wilkin van de Kamp
Video

Hoe kan een christen vrucht dragen? Wilkin van de Kamp legt het je uit

'Vrucht dragen', het is een term die de meeste christenen wel kennen. Maar hoe draag je eigenlijk vrucht en wat is daarvoor nodig? Spreker en schrijver Wilkin van de Kamp legt het je uit in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. "

Mozambique
Nieuws

Minstens vier christenen vermoord bij nieuwe aanvallen Mozambique: "Een van hen is onthoofd"

De afgelopen dagen zijn er in het noorden van Mozambique zeker vier christenen door jihadisten vermoord. Kerk in Nood spreekt over ‘een golf aanvallen’ op verschillende dorpen. Vele christenen sloegen op de vlucht en enkele van hen werden om het leve

Duk
Nieuws

Wierd Duk beschuldigt EO van liegen in statement over incident bij talkshow

Er is online ophef ontstaan over het incident met journalist en opiniemaker Wierd Duk in het EO-programma Dit is de week. Duk besloot zaterdagavond het liveprogramma te verlaten na een persoonlijke tirade van tafelgenoot Ronit Palache. Volgens de red

Meerartikelen

Team NEM
Nieuws

De zegen is in het gaan: terugblik Jesaja 19-conferentie naar Jeruzalem

Het team van Near East Ministry (NEM) kijkt dankbaar terug op de dagen dat ze in Jeruzalem de conferentie van het volledige NEM-team mochten meemaken. Het waren waardevolle dagen van ontmoeting, gebed, aanbidding en onderwijs, zegt Maartje Burger. 'G

India
Nieuws

Zendelingen in Indiase deelstaat aangeklaagd onder nieuwe anti-bekeringswet

In de Indiase deelstaat Rajasthan zijn twee christelijke zendelingen als eersten aangeklaagd onder de onlangs ingevoerde anti-bekeringswet. De zaak kreeg landelijke aandacht nadat lokale hindoe-nationalistische groepen melding hadden gemaakt van verm

Reenen
Opinie

Zondag vervangen als rustdag: een domme stap voor een christen

Christenen denken verschillend. Soms is dat gewoon prima. Soms is dat gewoon verkeerd. En soms is dat gewoon onverstandig. Dat laatste geldt wat mij betreft in elk geval voor christenen die de zondag niet meer als rustdag houden. Er zijn heel wat dor

Go Africa
Getuigenis

Youth With A Mission: Nigeriaanse ex-terroristen komen tot geloof in Jezus

In Nigeria gebeuren bijzondere dingen. Youth With A Mission meldt dat voormalige terroristen tot geloof in Jezus komen en dat christelijke weduwen diepe genezing ervaren. Dit gebeurt in een land dat al jaren zwaar wordt getroffen door aanvallen op ch

Israëlcentrum
Nieuws

Rechter legt demonstranten boetes op voor bekladden gebouw Christenen voor Israël

Vier activisten die betrokken waren bij het bekladden van het Israëlcentrum in Nijkerk, zijn door de rechtbank Arnhem veroordeeld tot voorwaardelijke geldboetes. De demonstranten gebruikten verf en lijm om teksten en posters op het gebouw van Christe

Jac de Gooijer
Opinie

Het debat over kerkklokken onthult meer dan we durven toegeven

De discussie rond godsdienstvrijheid, identiteit en de plaats van christelijke symbolen in de publieke ruimte raakt steeds vaker aan diepere vragen over onze cultuur en overtuigingen. Naar aanleiding van een recent gesprek tussen Wierd Duk en Gert-Ja

india
Nieuws

Spanningen lopen op in India na weigering christelijke begrafenissen

Twee christelijke families in de Indiase deelstaat Chhattisgarh kregen begin november te horen dat zij hun overleden dierbaren niet mochten begraven in hun eigen dorp. Dorpsbewoners blokkeerden de toegang tot de begraafplaatsen en gaven alleen toeste

Nigeria
Nieuws

Honderden christelijke schoolkinderen ontvoerd in Nigeria, tientallen weten te ontsnappen

In Nigeria zijn in enkele dagen tijd honderden kinderen en meerdere volwassenen ontvoerd bij aanvallen op een katholieke kostschool en een christelijke gemeente. Het gaat vooral om christelijke leerlingen en kerkgangers. Een deel van de kinderen kon

Dit is de week
Nieuws

Discussie over christelijke cultuur, kerkklokken en Jezus in EO-programma krijgt bizar einde

"Ik vind het apart dat er mensen zijn die niet zoveel met Christus hebben, maar wel een christelijke cultuur verdedigen. We kunnen het christendom niet verdedigen zonder Christus." Dat zei voormalig CU-leider Gert-Jan Segers zaterdagavond tijdens een

KPop Demon Hunters
Nieuws

Christelijke school vraagt ouders om terughoudendheid rond 'anti-christelijke' Netflix-film

Een Anglicaanse basisschool in het Engelse Poole heeft ouders gevraagd hun kinderen te ontmoedigen om op school liedjes te zingen uit de nieuwe Netflix-film KPop Demon Hunters. Volgens de school botst de nadruk op demonen in de film met de christelij

Ds. C.G. Vreugdenhil
Video

Ds. C.G. Vreugdenhil: “Jezus redt en Hij maakt echt gelukkig”

De Gereformeerde Gemeente van Bodegraven vierde dit najaar haar 100-jarig bestaan. Dit is een bijzondere mijlpaal in de geschiedenis van de plaatselijke kerk. Ter gelegenheid van dit jubileum werd een reeks ontmoetingen georganiseerd waarin gemeentel

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt over Katwijkse drenkeling die zich niet liet redden

"Vriend, driemaal stak ik Mijn hand naar je uit en je hebt het niet gezien", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee deelde in een recente preek een opvallend verhaal over een plaatsgenoot die tijdens een storm op zee in d