In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal 15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Groot-Brittannië
Nieuws

Docent verliest baan na opmerking over christelijke identiteit Groot-Brittannië

In Londen is een basisschoolleraar zijn baan kwijtgeraakt nadat hij een leerling had verteld dat “Groot-Brittannië nog steeds een christelijk land is”. De docent, die anoniem wil blijven, kreeg problemen nadat hij jongens had aangesproken die hun voe

Franklin Graham
Nieuws

Franklin Graham ontbrak op christelijk event in India vanwege problemen rond visa

De Amerikaanse evangelist Franklin Graham kon eind vorige maand niet aanwezig zijn bij een christelijk event in de Indiase staat Nagaland. Dat schrijft The Christian Post. In de media ging het bericht rond dat India zijn visumaanvraag geweigerd had. 

Ds. A. S. Middelkoop
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Kralingse Veer ziet ds. A. S. Middelkoop graag komen

De hersteld hervormde gemeente te Kralingse Veer (Rotterdam) heeft een beroep uitgebracht op ds. A. S. Middelkoop (foto). De predikant moet in de Laankerk de opvolger worden van de eerder dit jaar naar Middelharnis-Sommelsdijk vertrokken ds. F. van B

Dr. P. de Vries
Video

Ds. De Vries vertelt hoe hij als student overspannen raakte én geloofszekerheid vond

"Ik moest zelf weten dat ik het eigendom van Christus ben, anders kan ik anderen niet de weg wijzen", aldus ds. P. de Vries. De hersteld hervormde emerituspredikant vertelde onlangs in de serie Getuigend Gesprek aan presentator Robert Jansema hoe hij

Nigeria
Nieuws

Twee doden bij aanval op kerk in Zuid-Nigeria

In Nigeria is opnieuw geweld uitgebroken tegen christelijke gemeenschappen. Zondagmorgen vielen gewapende mannen de St Andrews Anglicaanse Kerk in Isiokwe aan, in de deelstaat Anambra. De daders openden het vuur terwijl gemeenteleden zich verzamelden

gratis kerstpakket
Nieuws

Gratis kerstpakket voor mensen met beperking

De feestdagen komen eraan, een periode van warmte, gezelligheid en verbondenheid. Maar wat als dit voor jou niet vanzelfsprekend is? Voor veel mensen met een beperking zijn de feestdagen een tijd waarin zij zich extra eenzaam of vergeten voelen. 'Dit

Ds. Maarten van Loon
Nieuws

NGK-predikant over vroeg bellende preekvoorzieners: 'Waar zijn we mee bezig?'

De discussie over het vroegtijdig vastleggen van preekbeurten laait opnieuw op binnen christelijk Nederland. Aanleiding is een bijdrage op LinkedIn van Maarten van Loon, voorganger binnen de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) én regelmatig voorga

Gebroken vaas
Opinie

Genadeloos oordeel over abortus

Onlangs was de Mars voor het Leven. Tijdens de eerste toespraak op het podium werd ik diep geraakt. Wat er gebeurde en gezegd werd, maakte me intens verdrietig en boos. De woorden waren zo eenzijdig dat het pijn deed, en ik voelde: er moet een ander

Meerartikelen

Arjen ten Brinke
Nieuws

Arjen ten Brinke verlaat Mozaiek en wordt krijgsmachtpredikant bij de Marine

De evangelische megakerk Mozaiek verliest per 1 februari 2026 één van haar bekendere voorgangers: Arjen ten Brinke. Na jaren van intensief leiderschap binnen Mozaiek kiest hij voor een opmerkelijke nieuwe roeping. Ten Brinke wordt krijgsmachtpredikan

CGK kerkscheuring
Nieuws

Nieuwe vrouwelijke predikant in CGK zet spanningen verder op scherp

De spanning binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) loopt opnieuw op na het bericht dat ds. Janneke Dekker-de Groot het beroep van de Nederlands Christelijke Gereformeerde Kerk (NCGK) Zutphen heeft aangenomen. Daarmee krijgt opnieuw een CGK

Russisch-Orthodoxe Kerk
Nieuws

Europese kerken roepen op tot verzet tegen omstreden Russische ideologie

Europese kerken hebben een gezamenlijke verklaring uitgebracht waarin zij de zogenoemde Russian World-ideologie afwijzen. Deze ideologie wordt in Rusland gebruikt om de oorlog tegen Oekraïne religieus te rechtvaardigen. Tijdens de conferentie Resisti

Jennifer Melle
Nieuws

Conservatieve Britse politica roept op tot stopzetten zaak tegen christelijke verpleegkundige

De Britse schaduwminister voor gelijke kansen, Claire Coutinho, roept op om de tuchtzaak tegen de christelijke verpleegkundige Jennifer Melle onmiddellijk te beëindigen. Melle werd in april geschorst nadat zij een transgenderpatiënt in een mannencent

Heidelberg
Nieuws

Fors aantal incidenten in Duitse kerken, zorgen groeien over toenemende vernielingen

In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg zijn vorig jaar 849 incidenten in kerken en kapellen geregistreerd. Dat blijkt volgens Evangelical Focus uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken in reactie op vragen van de liberale FDP-fractie.

ontvoeringen Nigeria
Nieuws

Honderd christelijke schoolkinderen vrijgelaten na ontvoering in Nigeria

In Nigeria zijn honderd kinderen vrijgelaten die op 21 november werden ontvoerd in de deelstaat Niger. Dat bevestigde een woordvoerder van de Nigeriaanse president zondag volgens persbureau AFP. De kinderen zijn naar Abuja gevlogen en zouden maandag

Kerst in Bethlehem
Nieuws

Bethlehem en Jeruzalem vieren na twee oorlogsjaren weer kerst

Voor het eerst in twee jaar tijd werden in Bethlehem en Jeruzalem vorige week weer openbare kerstvieringen gehouden. Na twee jaar van oorlog en daarmee economische achteruitgang en stilte, vulden duizenden mensen opnieuw het Mangerplein in Bethlehem

Pakistan vlag
Nieuws

Voorganger vermoord in Pakistan: christenen vrezen nog meer geweld

De christelijke gemeenschap in Pakistan is diep geschokt na de moord op voorganger Kamran Salamat (45). Hij werd op 5 december doodgeschoten voor zijn huis, meldt International Christian Concern. Volgens familie en omwonenden stond hij op het punt zi

Proponent N. van den Top
Nieuws

Nieuwe predikant voor hervormde gemeente Vriezenveen: proponent N. van den Top

De hervormde gemeente te Vriezenveen (Pollenkerk) beschikt binnenkort weer over een eigen predikant. Proponent N. van den Top (foto) uit Ede nam het op hem uitgebrachte beroep aan. In Vriezenveen gaat Van den Top voor het eerst als gemeentepredikant

Indiase christenen
Nieuws

Duizenden christenen demonstreren in New Delhi tegen aanhoudend geweld

In New Delhi hebben zo’n 2.000 christenen uit heel India deelgenomen aan een grote demonstratie tegen wat zij ‘toenemend, aanhoudend en systematisch geweld’ tegen hun gemeenschap noemen. De bijeenkomst vond eind vorige maand onder de vlag van de Nati

Joseph Masloub
Interview

Joseph Masloub won het NK bodybuilding: "Als God in jouw leven is, dan ben je het licht voor anderen"

In de uitzending van Hour of Power vertelt de Syrische Joseph Masloub hoe hij als elfjarige opgroeide tussen bommen, angst en verlies, vluchtte voor het regime en uiteindelijk Nederlands kampioen bodybuilding werd. "Als God in jouw leven is, dan ben

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt waarom God juist in de woestijn van ons leven tot ons spreekt

Temperaturen rond het vriespunt, bevroren autoruiten, doorgaans weinig zon en spekgladde wegen. Natuurlijk hebben we het over de winter. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt Wilkin van de Kamp dat het in een christenle