Is Leviticus 18 in het kader van homoseksualiteit wel van toepassing op christenen?

Theoloog Thomas Willoughbly neemt Leviticus 18 onder de loep omdat dit hoofdstuk vaak een discussiepunt vormt in christelijke kringen als het gaat over homoseksualiteit. Hoe moeten we dit bijbelboek interpreteren? Is het wel relevant voor christenen die het Nieuwe Testament als uitgangspunt nemen?

Op 18 oktober 2000 toonde de film The West Wing een scène die velen zien als één van de mooiste voordrachten aller tijden. De president van de Verenigde Staten die werd gespeeld door Martin Sheen ontving allerlei media in het Witte Huis, onder wie dr. Jenna Jacobs, een conservatieve talkshow-host.

Tijdens de intrigerende dialoog komt de president met een aantal vragen waardoor de visie van dr. Jacobs op homoseksualiteit naar voren komt. In een vlammend betoog vuurt Sheen verschillende bijbelteksten af, vooral uit Leviticus, en gebruikt ze om aan te tonen hoe ontzettend ridicuul het is om deze leerstellingen aan te houden. Hiermee trekt hij de betrouwbaarheid van het Oude Testament in twijfel.

De vraag wat betreft de rol van het Oude Testament in het leven van christenen heeft vele boeken, blogs en preken opgeleverd. Daarbij zijn veel gelovigen geholpen. Maar vraag de gemiddelde kerk of het boek Leviticus onderwijs aanlevert dat toepasbaar is voor vandaag de dag, dan zal het antwoord je wellicht verbazen.

Misschien is Leviticus 18 wel één van de meest ontweken hoofdstukken van de Bijbel. Hier zijn waarschijnlijk meerdere redenen voor en de belangrijkste is misschien wel om de tekst die seksuele immoraliteit, inclusief homoseksuele activiteiten verbiedt, te negeren.

Pogingen om Leviticus 18 te verwijderen
Sommigen hebben zich afgevraagd of de woorden die hier gebruikt worden over homoseksualiteit onderdeel zijn van een antihomo-agenda die rond het midden van de 20e eeuw zou zijn ingevoerd.

Anderen, zoals de scriptschrijver van The West Wing proberen het onderwerp te frustreren door willekeurig andere teksten erbij te halen. Zonder daarbij de context in acht te nemen. Door andere teksten uit hun verband te rukken zijn hun pogingen verwarring te zaaien succesvol gebleken. Hoe kunnen we deze fragmenten uit een Bijbels boek dat door het Nieuwe Testament wordt weggezet, begrijpen?

Leviticus 18 in het juiste verband zien
Theologen verdelen Leviticus in twee delen: Hoofdstukken 1-16 en 17-26 (de Heiligheidscode). Met één hoofdstuk dat overblijft meerdere visies herbergt. Met andere woorden, de eerste 16 hoofdstukken adresseren hoe de oude Hebreeërs offers brachten terwijl de andere hoofdstukken zich richten op hoe er samengeleefd moest worden binnen de gemeenschap.

Wanneer het boek overgaat van het bespreken van slachtrituelen naar hoe mensen samen zouden moeten leven, begint het tweede deel (Lev. 17) met hoe het bloed gevloeid heeft, met vervolgens een laatste voorbereidende waarschuwing (Lev. 18), voordat er beschreven wordt hoe er met elkaar omgegaan dient te worden. 

Het is belangrijk om te benoemen dat verschillende elementen van de heiligheidscode (Lev. 17-26) uniek waren voor Israëls status als theocratie. Vaak worden deze elementen als ouderwets, vreemd en bizar gezien (Lev. 19:19,28). Het zijn de elementen die Martin Sheen in zijn vertolking van de president van Amerika opnoemt als hij tekeer gaat tegen dr. Jacobs. Zonder context lijken deze voorschriften dan ook zeer ongewoon en onredelijk.

Morele wetten zijn niet alleen voor Israël bedoeld
Maar deze specifieke wetten zijn niet terug te vinden in Leviticus 18. Dit hoofdstuk stipt morele kwesties aan die, vanuit het perspectief van de schrijver, begrepen zouden worden door de inwoners van het land.

Sta even stil bij hoe het hoofdstuk begint en eindigt. De eerste vijf verzen benoemen zondige acties tussen twee groepen: de Egyptenaren en de Kanaänieten. De laatste verzen spreken opnieuw van acties tegen de landen die Israël daarvoor bevolkten. Deze literaire structuur kadert de tussenliggende verzen zodat hier de aandacht op komt te liggen (Lev. 18:6-23).

Deze verzen zien niet onduidelijk of gek, ook zijn ze niet eigenaardig voor Hebreeërs zelf, omdat het zaken zijn die tot het uitdrijven van andere volken hebben geleid. De boodschap van het hoofdstuk is helder: Als de Hebreeërs doen wat de Kanaänieten deden, dan zullen ze lijden zoals de Kanaänieten dat gedaan hebben.

De voortdurende relevantie van Leviticus 18
Dus wat doen we vandaag de dag met Leviticus 18? Er zijn bepaalde dingen die uit het midden van het hoofdstuk die vaak genegeerd worden met schadelijke gevolgen voor de lezer. Dit is geen hoofdstuk over homoseksualiteit. Het is een waarschuwing tegen elke vorm van seksueel zondig gedrag, van pornografie tot aan incest en beestachtige vormen van seksualiteit. Paulus gebruikt hetzelfde principe uit Leviticus 18:8 als hij schrijft dat zulke zonden niet eens onder heidenen gepraktiseerd worden (1 Kor. 5:1).

Zelfs het concept van seks tijdens de menstruatieperiode in vers 19 als moreel verwerpelijk vanwege de aanwezigheid van bloed. Zoals Leviticus 17:13-16 aangeven en ook Genesis 9:4 geeft aan, leven zit in het bloed en is dus heilig. Er moet niet lichtzinnig mee omgegaan worden. Opnieuw wordt dit gezien als een universeel iets dat niet beperkt kan blijven tot de Hebreeërs ten tijde van dit verbond.

Het resultaat van dergelijk gedrag betekende dat de Israëlieten verbannen zouden worden uit het land en uit Gods nabijheid zouden geraken. Ook al leven we niet in het heilige der heiligen, we zijn wel zelf Gods tempel, gezamenlijk en individueel (1 Kor. 3:16-17; 6:19). Dit heeft morele gevolgen voor hoe we onze lichamen gebruiken (1 Kor 6:20). 

Omdat we onze gerechtigheid en heil niet zelf kunnen verdienen, hoeven we niet bang te zijn dat Gods Geest ons verlaat. Als volk van God daarentegen kunnen we niet minder bezig gaan met het naleven van wetten die historisch gezien zo belangrijk waren. Als we dat wel doen zijn we niet beter dan de Egyptenaren en Kanaänieten, die de God van de Bijbel niet kenden.

Deel dit artikel op: