Veertigdagentijd en aswoensdag: verrijking of vermenging?

God3 maart 2020 Wim Verwoerd
Aswoensdag

Waar komt de veertigdagentijd vandaan? En wat is aswoensdag eigenlijk? We zien in onze tijd een toenemende belangstelling voor deze gebruiken. Veel christenen, ook protestanten, geven op een bepaalde manier invulling aan de veertigdagentijd, hetzij door vasten, hetzij door zich te onthouden van bepaalde gewoontes of door een sobere levensstijl. Maar het is goed om ons af te vragen waarom we iets doen.

Afval van de waarheid
We leven in een tijd waarin we waakzaam moeten zijn. De Bijbel vertelt ons immers duidelijk dat in de dagen voorafgaand aan Jezus’ wederkomst mensen afvallig zullen worden (1 Tim. 4:1). Men kan pas ergens van afvallen als men eerst ergens op stond. Dit gaat dan ook duidelijk over christenen die steeds meer en meer menselijke verzinsels en tradities boven Gods Woord stellen. “Want er zal een tijd komen dat zij de gezonde leer niet zullen verdragen, maar dat zij zullen zoeken wat het gehoor streelt” (2 Tim. 4:3).

Afgoderij wordt goedgepraat en er wordt zelfs van gezegd dat het een zaak van de HEERE is.

Toen Israël afgoderij bedreef en het gouden kalf liet maken, sprak Aäron de volgende woorden: ‘Morgen is er een feest voor de HEERE’ (Ex. 32:5). Vandaag de dag zien we hetzelfde gebeuren. Afgoderij wordt goedgepraat en er wordt zelfs van gezegd dat het een zaak van de HEERE is. Er wordt niet meer onderzocht of gebruiken en tradities echt Bijbels zijn. In de Bijbel lezen we dat zelfs het onderwijs van een betrouwbare apostel als Paulus werd getoetst of dit daadwerkelijk waar was. De Schriften waren voor de gemeente te Berea de basis (Hand. 17:11). Vandaag de dag lijkt de bereidheid om de Bijbel als absolute waarheid te zien en hier ook naar te leven steeds meer te verdwijnen binnen het christendom.

Aswoensdag, askruisjes, kruisen en de veertigdagenvastentijd zijn allemaal afgodische gebruiken die tegenwoordig door steeds meer protestanten overgenomen worden. Ook steeds meer gerespecteerde voorgangers houden een pleidooi voor deze gebruiken. Het is goed om te beseffen dat er tijdens de Reformatie protestanten zijn geweest die van de brandstapel verlost konden worden wanneer ze maar één kus zouden geven op de crucifix, die hen voor de mond werd gehouden. Het kruis werd toen gezien als afgoderij. Een voorbeeld hiervan komen we tegen in het martelarenboek: “In dit jaar (1574) verbrandden zij ook te Rome een bejaard man, die te Milaan thuis hoorde, en lange tijd in een gevangenis van de Jezuïeten gezeten had. Hij stierf onder grote volharding en goede moed. Voor zijn dood werd hij door de monniken vermaand, ja zeer gekweld om een kruis te kussen. Toen hij hun grote onbeschaamdheid zag, zei hij vrijmoedig: “Indien gij deze afgod niet van mij wegneemt, zal ik genoodzaakt zijn er op te spuwen.” Toen zij dit hoorden, werd hij naar de brandstapel gezonden en tot as verbrand” (Adrianus Haemstedius; Historie der Martelaren, blz. 1043).

De oorsprong van de veertigdagentijd
De veertigdagenvastentijd (in de lente) vindt haar oorsprong in de Babylonische legende over Tammuz. Hij wordt gezien als de ‘goddelijke’ zoon van de tot zonnegodin of koningin van de hemel verheven Semiramis en Nimrod de zonnegod. Deze legende is trouwens ook de oorsprong van de aanbidding van de ‘goddelijke moeder en het kind’, zoals je dat in alle oude wereldgodsdiensten en ook in de Roomse religie terugvindt.

De veertigdagenvastentijd wordt nog steeds gevierd door Yezidi’s en duivelaanbidders uit Koerdistan; zij hebben dit overgenomen van hun vroegere meesters, de Babyloniërs

Genoemde Tammuz wordt volgens de legende op veertigjarige leeftijd door een wilde beer gedood. Tammuz daalt neer in de onderwereld en moeder Semiramis weent veertig dagen over hem; voor elk jaar van zijn bestaan weent zij een dag. Dan komt Tammuz op geheimzinnige wijze in de lente plotseling weer tot leven. Over dit ‘wenen over Tammuz’ lezen we ook in Ezechiël 8:14: “en zie, daar zaten vrouwen die de Tammuz beweenden.” De veertigdagenvastentijd wordt nog steeds gevierd door Yezidi’s en duivelaanbidders uit Koerdistan; zij hebben dit overgenomen van hun vroegere meesters, de Babyloniërs. In Mexico werd in de lente ook een dergelijke vastenperiode van veertig dagen in acht genomen, ter verering van de zon.

Voor heidense volken was de veertigdagentijd een inleidende periode voor het vieren van het grote jaarlijkse festival ter herdenking van de dood en opstanding van Tammuz, die, ook volgens genoemde legende, niemand anders was dan de geïncarneerde zonnegod Nimrod of Baäl. Het herdenken van de dood en opstanding van de Heere Jezus is ongeveer vanaf de vierde eeuw vermengd met dit heidense feest, dat dus al bekend was en immers ook gaat over dood en opstanding. Het Roomse of ‘christelijke’ Pasen is van het allereerste begin vermengd geweest met allerlei heidense gebruiken en rituelen behorend bij dit heidense lentefeest. Tradities als de paashaas, de eieren, enz. hebben bijvoorbeeld alles te maken met de godin van de vruchtbaarheid, al in de Bijbeltijd bekend als Astarte of Istar. De naam Istar zien we letterlijk terug in de Engelse en Duitse naam voor Pasen (Easter en Oster).

Socrates schreef dat iedereen binnen het Romeinse rijk gedwongen werd de vastentijd van veertig dagen voor Pasen verplicht in acht te nemen. Dit lukte echter niet op één moment; er is een langere periode overheen gegaan om de veertig dagen helemaal door te voeren in het Romeinse rijk. Soms was er bloedvergieten voor nodig om dit te bewerkstelligen, omdat er gelovigen waren die aan de Bijbelse gebruiken vast wilden houden en niet aan menselijke overleveringen met een heidense oorsprong.

Aswoensdag en het askruisje
Aswoensdag is de eerste dag van de veertigdagenvastentijd. Op Aswoensdag wordt in de Rooms-Katholieke kerk een askruisje gezet op de voorhoofden van gelovigen; dit gebeurt door de rechterhand van de priester. Het kruisje slaat op de beginletter van Tammuz, de zonnegod. In werkelijkheid heeft het kruisteken dan ook geen andere oorsprong dan deze ‘T’ van Tammuz. Dit ‘kruisteken’ en de verering ervan vind je al in allerlei oude godsdiensten terug, zoals bij de Etrusken, lang voordat de Heere Jezus aan het vloekhout stierf.

Aswoensdag is dus als het ware het startschot van een periode vol vasten en deze veertigdagenvastenperiode begint dus met een zichtbaar teken op het voorhoofd. Het is voor iedereen zichtbaar dat je aan het vasten meedoet, terwijl Mattheüs 6:16-18 toch duidelijk zegt, dat het Bijbelse vasten een vasten in het verborgene is en niet zichtbaar moet zijn voor andere mensen. Dat er onder de protestanten steeds meer openheid komt voor heidense gebruiken uit de Rooms-Katholieke Kerk wordt steeds duidelijker, en blijkt bijvoorbeeld uit dit artikel van de Evangelische Omroep.

Laten we ons losmaken van gebruiken die van heidense oorsprong zijn en afgoderij betreffen, terwijl gedaan wordt alsof het zaken van de HEERE zijn. In Numeri 25, waar we lezen over de hoererij van het volk Israël met de dochters van Moab, wordt duidelijk hoe ernstig het vermengen van goed en kwaad voor God is.

De Heere Jezus drukt ons op het hart dat we waakzaam moeten zijn. Laat de Bijbel onze enige bron zijn en onze houding en ons dagelijks gebed: “Niet mijn wil maar Uw wil geschiede”.

Bovenstaand verhaal van Wim Verwoerd verscheen onlangs op de website van Weg uit Babylon.

Praatmee

Beluister onze podcast

#323 Patrick & Jeffrey over het CGK-convent, christelijke PVV-stemmers en vergeving
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Willem Lingeman
Video

Waarom het huwelijk een bloedverbond is

Het huwelijk wordt op basis van de Bijbel een bloedverbond genoemd. Willem Lingeman legt aan de hand van het Oude en Nieuwe Testament uit waarom. "Er werden dieren gedood en in de lengte doorgesneden. De twee helften werden gespiegeld tegenover elkaa

Saati
Nieuws

Twee jaar celstraf voor christelijke vrouw in Iran nadat ze zich liet dopen

Laleh Saati, een christelijke vrouw uit Iran, is veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Ook krijgt ze een reisverbod van twee jaar. Dat hebben bronnen in Iran gemeld. De Iraanse autoriteiten beschuldigen Saati (45) ervan de nationale veiligheid i

André en Jacolien
Video

Jacolien gaf haar nier aan haar man André zodat ze samen weer in Gods koninkrijk kunnen dienen

André en Jacolien Stam dienen al enkele jaren vol passie in Gods koninkrijk, maar in de afgelopen maanden bleek André nog maar weinig energie te hebben. Dit bleek aan zijn nier te liggen. Zijn vrouw Jacolien besloot daarop een nier aan haar man af te

vervolging nigeria
Nieuws

Radicale moslims slaan weer toe: christelijke moeder en baby vermoord in Nigeria

In de staat Plateau in Nigeria zijn in de afgelopen twee weken meer dan dertig christenen om het leven gekomen bij aanvallen door islamitische Fulani-strijders, waaronder een jonge moeder en haar baby. De incidenten vonden plaats in het overwegend ch

Duizenden Joden bidden tijdens priesterlijke zege om vrijlating gijzelaars en vrede voor Israël
Nieuws

Duizenden Joden bidden tijdens priesterlijke zegen om vrijlating gijzelaars en vrede voor Israël

Gisterenochtend vond bij de Westelijke Muur in Jeruzalem de jaarlijkse priesterlijke zegen plaats. Dat meldt All Israel News. Bij de priesterlijke zegen waren duizenden Joden en verscheidene opperrabbijnen aanwezig. Tijdens het massaal bezochte evene

Ultraorthodoxe Joden
Nieuws

Ultraorthodoxe Jood start campagne om lastigvallen van christenen in Jeruzalem te verminderen

Een ultraorthodoxe Joodse activist is een openbare campagne gestart waarbij hij Joden oproept om christenen niet langer lastig te vallen in de Oude Stad van Jeruzalem. Dat meldt All Israel News. In de voorbije maanden deden zich verschillende inciden

Cvandaag podcast
Podcast

Cvandaag-redacteuren blikken terug op historisch convent CGK

De één wil synodebesluiten handhaven, een ander wil ruimte geven aan verschillende opvattingen. Hoeveel verschil mag er zijn binnen de kerken en waar ligt de grens? Daarover werd afgelopen zaterdag een uniek en belangrijk convent gehouden binnen de C

Pakistan vlag
Podcast

Hoe gaat het met Pakistaanse christenen na massa-aanval moslimextremisten?

Augustus 2023: chaos in de straten van Jaranwala. De christelijke wijk in de Pakistaanse stad werd aangevallen voor moslimextremisten. Kerken en huizen werden in brand gestoken en vele christenen vluchtten. SDOK startte gelijk een actie om noodhulp o

Meerartikelen

schip
Nieuws

Mercy Ships gaat derde ziekenhuisschip bouwen dankzij 'gulle donatie'

Mercy Ships is begonnen met het maken van plannen voor de ontwikkeling van een nieuw ziekenhuisschip. Het idee hiervoor komt voort uit de wens om meer capaciteit te ontwikkelen voor het leveren van medische zorg in Afrika. Door de vloot uit te breide

Mirjam Bikker
Nieuws

Tweede Kamer stemt in met ChristenUnie-initiatief: Catshuissessie over Jodenhaat op komst

Alle fracties in de Tweede Kamer, behalve Denk en Forum voor Democratie, zetten hun handtekening onder het voorstel van de ChristenUnie voor een Catshuissesie over antisemitisme in de samenleving. De Kamer debatteerde donderdag over het onderwerp. Ee

Bijbel
God

Refoweb-vragensteller: waarom wordt de antichrist 'zoon des verderfs' genoemd?

'De antichrist wordt in de Bijbel “zoon des verderfs” genoemd. Judas is de enige in de bijbel die deze naam ook kreeg. Zit daar een specifieke betekenis achter?', aldus een vragensteller in de vragenrubriek van Refoweb.nl. 'De Heere spreekt over Zijn

dominee J. C. de Groot
Video

Terugkijken: ds. De Groot over een bevrijdende ontmoeting met Jezus

‘Waar Jezus is, gebeurt er altijd wat,’ zei dominee J. C. de Groot tijdens een toerustingsavond van Geloofstoerusting in Rijssen. Hij sprak over de geschiedenis van Lukas 13:10-17 en hoe die God ook vandaag dezelfde is. Bekijk de lezing van ds. De Gr

Jaap Bönker
Verdieping

De Bijbel is een agrarisch boek

De Bijbel is voor een groot deel geschreven als een agrarisch boek. Er staan in verschillende gedeelten veel passages over zaken die voor de toenmalige mensen heel herkenbaar waren. In onze samenleving (met name in de steden) is het agrarisch begrip

Bobby Schuller
Nieuws

Komende zondag is Bobby Schuller te gast in Hour of Power

Komende zondag is de Amerikaanse televisiepredikant Bobby Schuller te zien in Hour of Power. Samen met presentator Jan van den Bosch blikken de twee terug op het 25-jarig bestaan van Hour of Power op de Nederlandse televisie. Hour of Power viert deze

bidden
Boekfragment

De gave van ‘het onderscheiden van geesten’: wat staat ons te doen?

De apostel Paulus somt in 1 Korintiërs 12:10 enkele gaven van de Geest op. Hij doet dat paarsgewijs. Eén paar betreft ‘profetie’ en ‘het onderscheiden van geesten’. Gezien de parallel met het volgende paar, ‘spreken in (vreemde) talen’ en ‘uitleggen

Arie-Jan Mulder
Column

Waarom droefheid en treurnis tijdens het avondmaal ongepast is

In eerdere afleveringen van deze columnreeks over onze ontdekking van het avondmaal hebben we gezien wat Jezus voor ogen stond bij de instelling van het avondmaal. Hij verwees daarbij naar vier wezenlijke Bijbelse elementen, die in de geschiedenis va

Marc de Vries
Video

Kersverse SGP-senator getuigt in maidenspeech van zijn geloof

"Wat is de zekerheid die je overhoudt als zelfs de vier muren van je huis niet overeind blijven staan? En uiteraard was zijn antwoord daarop: ‘Gods trouw en liefde'", aldus Marc de Vries. De Vries hield deze week zijn maidenspeech als kersverse SGP-s

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden over kerkelijke verdeeldheid: "Uiteindelijk is er maar één Heiland en één kerk"

"Wat hebben wij dan nog veel te leren met al onze kerkelijke verschillen, meningsverschillen, liggingsverschillen en weet ik wat allemaal nog meer voor verschillen. Er is maar één kerk: de algemene christelijke kerk. Evengoed als dat er maar één Zali

Joe Biden
Nieuws

Amerikaanse president maakt kruisteken tijdens pro-abortusbijeenkomst: 'Godslasterlijk'

Godslasterlijk, verachtelijk en walgelijk: zo wordt het optreden van de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een recente pro-abortusbijeenkomst in Florida genoemd. The Christian Post meldt dat de Amerikaanse president namelijk tijdens de bijeenkom

Navalny
Nieuws

Russische priester geschorst vanwege herdenkingsdienst voor Navalny

Een Russische priester is voor drie jaar geschorst. Aanleiding is de door het patriarchaat in Moskou georganiseerde herdenkingsdienst voor de in februari overleden oppositieleider Alexei Navalny. Dat maakt Religion News Service bekend. Priester Dmitr