Veertigdagentijd en aswoensdag: verrijking of vermenging?

God 3 maart 2020 Wim Verwoerd
Aswoensdag

Waar komt de veertigdagentijd vandaan? En wat is aswoensdag eigenlijk? We zien in onze tijd een toenemende belangstelling voor deze gebruiken. Veel christenen, ook protestanten, geven op een bepaalde manier invulling aan de veertigdagentijd, hetzij door vasten, hetzij door zich te onthouden van bepaalde gewoontes of door een sobere levensstijl. Maar het is goed om ons af te vragen waarom we iets doen.

Afval van de waarheid
We leven in een tijd waarin we waakzaam moeten zijn. De Bijbel vertelt ons immers duidelijk dat in de dagen voorafgaand aan Jezus’ wederkomst mensen afvallig zullen worden (1 Tim. 4:1). Men kan pas ergens van afvallen als men eerst ergens op stond. Dit gaat dan ook duidelijk over christenen die steeds meer en meer menselijke verzinsels en tradities boven Gods Woord stellen. ā€œWant er zal een tijd komen dat zij de gezonde leer niet zullen verdragen, maar dat zij zullen zoeken wat het gehoor streeltā€ (2 Tim. 4:3).

Afgoderij wordt goedgepraat en er wordt zelfs van gezegd dat het een zaak van de HEERE is.

Toen IsraĆ«l afgoderij bedreef en het gouden kalf liet maken, sprak AƤron de volgende woorden: ā€˜Morgen is er een feest voor de HEERE’ (Ex. 32:5). Vandaag de dag zien we hetzelfde gebeuren. Afgoderij wordt goedgepraat en er wordt zelfs van gezegd dat het een zaak van de HEERE is. Er wordt niet meer onderzocht of gebruiken en tradities echt Bijbels zijn. In de Bijbel lezen we dat zelfs het onderwijs van een betrouwbare apostel als Paulus werd getoetst of dit daadwerkelijk waar was. De Schriften waren voor de gemeente te Berea de basis (Hand. 17:11). Vandaag de dag lijkt de bereidheid om de Bijbel als absolute waarheid te zien en hier ook naar te leven steeds meer te verdwijnen binnen het christendom.

Aswoensdag, askruisjes, kruisen en de veertigdagenvastentijd zijn allemaal afgodische gebruiken die tegenwoordig door steeds meer protestanten overgenomen worden. Ook steeds meer gerespecteerde voorgangers houden een pleidooi voor deze gebruiken. Het is goed om te beseffen dat er tijdens de Reformatie protestanten zijn geweest die van de brandstapel verlost konden worden wanneer ze maar ƩƩn kus zouden geven op de crucifix, die hen voor de mond werd gehouden. Het kruis werd toen gezien als afgoderij. Een voorbeeld hiervan komen we tegen in het martelarenboek: ā€œIn dit jaar (1574) verbrandden zij ook te Rome een bejaard man, die te Milaan thuis hoorde, en lange tijd in een gevangenis van de JezuĆÆeten gezeten had. Hij stierf onder grote volharding en goede moed. Voor zijn dood werd hij door de monniken vermaand, ja zeer gekweld om een kruis te kussen. Toen hij hun grote onbeschaamdheid zag, zei hij vrijmoedig: ā€œIndien gij deze afgod niet van mij wegneemt, zal ik genoodzaakt zijn er op te spuwen.ā€ Toen zij dit hoorden, werd hij naar de brandstapel gezonden en tot as verbrandā€ (Adrianus Haemstedius; Historie der Martelaren, blz. 1043).

De oorsprong van de veertigdagentijd
De veertigdagenvastentijd (in de lente) vindt haar oorsprong in de Babylonische legende over Tammuz. Hij wordt gezien als de ā€˜goddelijke’ zoon van de tot zonnegodin of koningin van de hemel verheven Semiramis en Nimrod de zonnegod. Deze legende is trouwens ook de oorsprong van de aanbidding van de ā€˜goddelijke moeder en het kind’, zoals je dat in alle oude wereldgodsdiensten en ook in de Roomse religie terugvindt.

De veertigdagenvastentijd wordt nog steeds gevierd door Yezidi’s en duivelaanbidders uit Koerdistan; zij hebben dit overgenomen van hun vroegere meesters, de BabyloniĆ«rs

Genoemde Tammuz wordt volgens de legende op veertigjarige leeftijd door een wilde beer gedood. Tammuz daalt neer in de onderwereld en moeder Semiramis weent veertig dagen over hem; voor elk jaar van zijn bestaan weent zij een dag. Dan komt Tammuz op geheimzinnige wijze in de lente plotseling weer tot leven. Over dit ā€˜wenen over Tammuz’ lezen we ook in EzechiĆ«l 8:14: ā€œen zie, daar zaten vrouwen die de Tammuz beweenden.ā€ De veertigdagenvastentijd wordt nog steeds gevierd door Yezidi’s en duivelaanbidders uit Koerdistan; zij hebben dit overgenomen van hun vroegere meesters, de BabyloniĆ«rs. In Mexico werd in de lente ook een dergelijke vastenperiode van veertig dagen in acht genomen, ter verering van de zon.

Voor heidense volken was de veertigdagentijd een inleidende periode voor het vieren van het grote jaarlijkse festival ter herdenking van de dood en opstanding van Tammuz, die, ook volgens genoemde legende, niemand anders was dan de geĆÆncarneerde zonnegod Nimrod of BaƤl. Het herdenken van de dood en opstanding van de Heere Jezus is ongeveer vanaf de vierde eeuw vermengd met dit heidense feest, dat dus al bekend was en immers ook gaat over dood en opstanding. Het Roomse of ā€˜christelijke’ Pasen is van het allereerste begin vermengd geweest met allerlei heidense gebruiken en rituelen behorend bij dit heidense lentefeest. Tradities als de paashaas, de eieren, enz. hebben bijvoorbeeld alles te maken met de godin van de vruchtbaarheid, al in de Bijbeltijd bekend als Astarte of Istar. De naam Istar zien we letterlijk terug in de Engelse en Duitse naam voor Pasen (Easter en Oster).

Socrates schreef dat iedereen binnen het Romeinse rijk gedwongen werd de vastentijd van veertig dagen voor Pasen verplicht in acht te nemen. Dit lukte echter niet op ƩƩn moment; er is een langere periode overheen gegaan om de veertig dagen helemaal door te voeren in het Romeinse rijk. Soms was er bloedvergieten voor nodig om dit te bewerkstelligen, omdat er gelovigen waren die aan de Bijbelse gebruiken vast wilden houden en niet aan menselijke overleveringen met een heidense oorsprong.

Aswoensdag en het askruisje
Aswoensdag is de eerste dag van de veertigdagenvastentijd. Op Aswoensdag wordt in de Rooms-Katholieke kerk een askruisje gezet op de voorhoofden van gelovigen; dit gebeurt door de rechterhand van de priester. Het kruisje slaat op de beginletter van Tammuz, de zonnegod. In werkelijkheid heeft het kruisteken dan ook geen andere oorsprong dan deze ā€˜T’ van Tammuz. Dit ā€˜kruisteken’ en de verering ervan vind je al in allerlei oude godsdiensten terug, zoals bij de Etrusken, lang voordat de Heere Jezus aan het vloekhout stierf.

Aswoensdag is dus als het ware het startschot van een periode vol vasten en deze veertigdagenvastenperiode begint dus met een zichtbaar teken op het voorhoofd. Het is voor iedereen zichtbaar dat je aan het vasten meedoet, terwijl Mattheüs 6:16-18 toch duidelijk zegt, dat het Bijbelse vasten een vasten in het verborgene is en niet zichtbaar moet zijn voor andere mensen. Dat er onder de protestanten steeds meer openheid komt voor heidense gebruiken uit de Rooms-Katholieke Kerk wordt steeds duidelijker, en blijkt bijvoorbeeld uit dit artikel van de Evangelische Omroep.

Laten we ons losmaken van gebruiken die van heidense oorsprong zijn en afgoderij betreffen, terwijl gedaan wordt alsof het zaken van de HEERE zijn. In Numeri 25, waar we lezen over de hoererij van het volk Israƫl met de dochters van Moab, wordt duidelijk hoe ernstig het vermengen van goed en kwaad voor God is.

De Heere Jezus drukt ons op het hart dat we waakzaam moeten zijn. Laat de Bijbel onze enige bron zijn en onze houding en ons dagelijks gebed: ā€œNiet mijn wil maar Uw wil geschiedeā€.

Bovenstaand verhaal van Wim Verwoerd verscheen onlangs op de website van Weg uit Babylon.

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Ds. Kees van Velzen
Video

Christenen vertellen wat de kerk volgens hen meer dan ooit nodig heeft

Wat heeft de kerk meer dan ooit nodig? Deze vraag legden wij onlangs aan diverse christenen voor. Onder andere ds. Kees van Velzen, CU-Tweede Kamerlid Don Ceder, EO-presentator Jurjen ten Brinke, presentator Jan van den Bosch en theoloog Willem Ouwen

Willem Lingeman
Opinie

Hebben gelovigen de wet der tien geboden nodig?

Elke zondagmorgen buigen veel christenen zich onder het voorlezen van de Wet des Heeren, zoals die te vinden is in Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. In veel kerken, met name van reformatorische signatuur, is dit zoals men zegt: ā€˜een goede gewoo

Zwitsers parlementsgebouw
Nieuws

Zwitserse overheid wil eiceldonatie voor vrouwen legaliseren

De Zwitserse Evangelische Alliantie (SEA) heeft zich uitgesproken tegen plannen van de overheid om eiceldonatie voor vrouwen te legaliseren. Volgens de christelijke koepelorganisatie brengt het wetsvoorstel ernstige ethische risico’s met zich mee en

Michal Canina Geske
Nieuws

Dochter van vermoorde christelijke uitgever dreigt Turkije te worden uitgezet

De Duitse Michal Canina Geske, de dochter van een in 2007 vermoorde christelijke uitgever in Turkije, dreigt na bijna dertig jaar Turkije te moeten verlaten. Dat meldt de Deutsche Welle. Michal was pas drie jaar oud toen ze met haar ouders naar Turki

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant: Israƫl heeft het recht om zichzelf te verdedigen

Al ruim anderhalf jaar zijn Israƫl en Hamas met elkaar in oorlog. In het begin van de oorlog kozen veel mensen Israƫls kant. Vandaag de dag scharen steeds meer mensen zich achter de Palestijnen. Ds. J. Koppelaar - hersteld hervormd emerituspredikant

 Wilkin van de Kamp
Video

Volgens Wilkin van de Kamp verwaarloosde de kerk eeuwenlang het werk van de Heilige Geest

"In de vierde eeuw na Christus beschreef een theoloog de Heilige Geest al als de 'onbeschreven God', de God over wie niemand schrijft", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt de spreker en schri

Elvis E
Video

Elvis E. is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Zondag in Hour of Power het verhaal van de veelzijdige en muzikale Elvis E. De musicus groeide op in Nigeria en werd geboren als prins. Hij kende daar rijkdom en armoede. God betekent alles in zijn leven. "Waar ik tekort kom, vult God het voor mij in

HSV
Nieuws

Hersteld Hervormde Kerk versoepelt koers rond Herziene Statenvertaling

De Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft haar standpunt ten aanzien van het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) versoepeld. Tijdens de synodevergadering van juni besloot het landelijke kerkverband dat het gebruik van de HSV niet langer wordt

Meerartikelen

Bart Bolhuis
Nieuws

Prominent ChristenUnie-lid stapt over naar Partij voor de Dieren

Bart Bolhuis, tot voor kort actief binnen de ChristenUnie, heeft bekendgemaakt dat hij per 1 augustus in dienst treedt als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren. De overstap markeert een duidelijke breuk met zijn v

Gids bij de Bijbel
Nieuws

NBG helpt jongeren met 'Gids bij de Bijbel'

Wat staat er allemaal in de Bijbel? Spreekt God echt door de Bijbel? Bijbellezen, hoe doe je dat eigenlijk? Voor jongeren met dit soort vragen is er nu de Gids bij de Bijbel. "Deze Gids is een mega-handige, laagdrempelige, frisse en tegelijk verdiepe

Diederik van Dijk
Nieuws

SGP stelt Kamervragen over christenvervolging in Indonesiƫ

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken schriftelijke vragen gesteld over christenvervolging in Indonesiƫ. Aanleiding daarvoor is de recente, zorgelijke berichtgeving die onder andere op deze website verscheen. H

Tweede Kamer
Nieuws

Kamer stemt na chaotische dag voor strenger asielbeleid: dit was de rol van de christelijke partijen

Na een lange dag vol onduidelijkheid en twijfel stemde de Tweede Kamer donderdag uiteindelijk in met de Asielnoodmaatregelenwet. In die wet staat onder meer dat illegaal in Nederland verblijven strafbaar wordt. SGP en ChristenUnie speelden gedurende

Ben
Interview

Ben start opleiding over vijfvoudige bediening: "Er zijn apostelen nodig in de kerk"

Als coach hielp hij mensen om hun vijf belangrijkste hormonen in balans te brengen. Dat deed hij door hen te leren hoe ze met de juiste voeding beter voor hun lichaam konden zorgen. Nu wil theoloog en voorganger Ben Verboom christenen aan de hand van

sgp
Nieuws

SGP twijfelt na uitleg minister over strafbaarheid hulp aan illegalen: 'Uitstel van stemmingen'

De SGP wil dat de stemming in de Tweede Kamer over de Asielnoodmaatregelenwet wordt uitgesteld. De partij stelt dat minister David van Weel verwarring schept in de brief die hij schreef over het mogelijk strafbaar worden van het helpen van illegalen.

Brian Newberg en Lance Coles
Nieuws

Amerikaanse megakerk vraagt pastors ontslag te nemen vanwege rol in misbruikschandaal 

De New Life Church in Colorado Springs heeft twee pastors gevraagd ontslag te nemen. De reden is hun gebrekkige omgang met informatie over het vermeende seksueel misbruik door Robert Morris, oprichter van Gateway Church in Texas. De twee pastors dien

Johan Schep
Video

Johan Schep vertelt waarom het evangelie al in Genesis 1 begint

In de serie 'Jezus in het Oude Testament' vertelt evangelist Johan Schep dat de hele Bijbel, inclusief het Oude Testament, getuigt van Jezus. In meerdere afleveringen gaat Schep dieper in op zogeheten typen en schaduwbeelden van Jezus, zoals Adam en

Tonya Anne Laville
Nieuws

Voormalig politieagent in Mississippi verduisterde geld van kerk om huur te betalen

Een voormalige politieagent in de Amerikaanse staat Mississippi is veroordeeld voor het verduisteren van duizenden dollars van een katholieke kerk. Tonya Anne Laville (48) werkte als beveiliger bij de St. James Catholic Church in Gulfport, waar ze to

Handboeien
Nieuws

Amerikaanse pastor gearresteerd voor vragen om foto’s aan 11-jarig meisje

In de Amerikaanse staat Kentucky is pastor Clarence Barry Hungerford (58) gearresteerd op verdenking van het vragen om foto's van een 11-jarig meisje uit zijn eigen kerk. De man is inmiddels op non-actief gesteld. De familie van het meisje meldde zic

Bart Visser
Video

Bart Visser blikt vooruit op Zomerconferentie van New Wine

De zomer komt er weer aan en dat betekent: tijd voor zomerconferenties. Een van de bekendste is die van New Wine. Van 19 tot en met 25 juli strijkt de vernieuwingsbeweging neer op Landgoed Velder in Liempde. New Wine-directeur Bart Visser blikt vooru

ZERA worship
Persbericht

Festival met 50 uur non-stop aanbidding: line-up bekend is bekend

De volledige line-up van het ZERA worship festival 2025 is bekend. Tijdens dit unieke driedaagse festival, dat plaatsvindt van 14 tot en met 16 augustus in Maarsbergen, komen worshipformaties uit binnen- en buitenland samen voor 50 uur non-stop aanbi