In 1 Korinthe 11:29-34 zegt hij: Want wie eet en drinkt maar niet beseft dat het om het lichaam van de Heer gaat, roept zijn veroordeling af over zichzelf. Daarom zijn er onder u veel zwakke en zieke mensen en zijn er al velen onder u gestorven. Als we onszelf zouden toetsen, zouden we niet worden veroordeeld. Maar nu velt de Heer zijn oordeel over ons en wijst hij ons terecht, opdat we niet samen met de wereld zullen worden veroordeeld. Daarom, broeders en zusters, wees gastvrij voor elkaar wanneer u samenkomt voor de maaltijd. Wie honger heeft kan beter thuis eten. Dan leiden uw samenkomsten tenminste niet tot uw veroordeling.

Avondmaal vieren en ziek worden of sterven - dat is iets om van te schrikken. Sommige mensen denken op grond van deze tekst dat zij ziek worden als zij avondmaal vieren met iemand die in zonden leeft. Maar Paulus heeft het niet over ons oordeel over een ander, maar over onszelf. Dus we hebben voor de viering van de maaltijd van de Heer niets te maken met de toestand van onze broeder of zuster. Behalve dan uit pastoraal oogpunt, uiteraard. We hebben als gemeenschap immers oog voor elkaars moeiten en willen elkaar daarmee verder helpen. Maar dat is een heel andere kwestie.

Maar hoe zit het dan met de terechtwijzing en veroordeling door de Heer? Bij het woord oordeel denken we waarschijnlijk direct aan straf. Maar een oordeel, ook dat van God, gaat primair om het vaststellen en zichtbaar maken van wat recht is en wat niet. Bij het avondmaal komt aan het licht hoe de praktijk van ons geloof zich verhoudt tot wat wij belijden en wat de Heer van ons vraagt. De boosheid van Paulus gaat over de verdeeldheid van de gemeente en dus over de liefdeloosheid. Als het eten van het avondmaal niet een gezamenlijke feestmaaltijd is, zoals bij Pesach, offer, verbond en bruiloft, dan ontken je daarmee feitelijk datgene wat die feestmaaltijd heeft mogelijk gemaakt, namelijk het offer van Jezus die zichzelf gaf. Hij gaf zijn lichaam en zijn bloed, en daarmee werd Pesach vervuld, werden alle offers vervuld, werd een nieuw verbond gesloten en begon de vestiging van Gods koninkrijk.

De feestmaaltijd waarmee we dat allemaal vieren, bestaat alleen maar doordat Jezus zichzelf in eindeloze liefde heeft overgegeven. Die maaltijd tot een eigen feestje maken betekent voorbijgaan aan alles wat Jezus heeft gedaan. Wie zich afsluit voor zijn medemens, sluit zich ook af voor Jezus. En dus is het ook geen maaltijd van de Heer die dan gevierd wordt. En het vieren van een menselijk feestje, zonder aan tafel te zitten met de Heer, is feitelijk als het vieren van je aardse leven, lekker eten en drinken en plezier maken, zonder God. Dat is wat er in Korinthe door de rijken gedaan werd. Maar dat is dus letterlijk het vieren van je eigen sterfelijkheid! Als je niet de dood van de gevallen natuur viert maar juist die gevallen natuur voorop stelt, dan schep je ruimte voor alle soorten onheil die daarbij horen, inclusief ziekte en dood. Daar is niets mysterieus of magisch aan, dat is eigenlijk heel vanzelfsprekend. Je viert dan niet het leven, maar de dood.

Na deze zware beschouwingen is het prachtig om te zien hoe nuchter Paulus zijn betoog afsluit: als je eenmaal inziet dat je fout zit, neem dan concrete maatregelen om dat te vermijden. In dit geval: eet alvast wat, neem eerst thuis iets te eten, als je weet dat je anders domme dingen gaat doen! Zo eenvoudig kan het zijn. Zulk soort verstandige en praktische adviezen zouden wij elkaar ook moeten geven. Dat werkt vast beter dan een eindeloze discussie over wat wel mag en wat niet, en wat misschien wel en soms niet, en…

De feestmaaltijd van bevrijding, verzoening, verbond en bruiloft is een maaltijd voor iedereen die door Jezus is bevrijd, verzoend, in het verbond opgenomen en op weg is naar zijn bruiloft. Avondmaal mag - en moet - een feest van liefde zijn, liefde voor God en voor elkaar.

Arie-Jan Mulder is spreker en schrijver. Zijn boek over het avondmaal is verkrijgbaar als papieren boek en als ebook. Klik hier om zijn website te bezoeken.