Steeds meer mensen overlijden thuis: dit moeten we weten over palliatieve zorg

Dagelijks leven 10 januari 2019
ouderenzorg

“De trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden,” vertelt Elise van Hoek namens NPV Zorg. Volgens haar wordt het steeds belangrijker dat mensen nadenken over het levenseinde. Zij beantwoordt een aantal vragen over palliatieve zorg.

Palliatieve zorg is. Wat houdt dat eigenlijk in?
“Palliatieve zorg is zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Bijvoorbeeld als mensen te horen krijgen dat ze kanker hebben en er geen genezing mogelijk is. Maar ook mensen met een spierziekte kunnen ongeneeslijk ziek zijn. En ook ouderen met dementie kunnen niet meer beter worden. Bij palliatieve zorg is niet de genezing van de patiënt het doel, maar zo veel mogelijk het lijden verlichten, tot aan een natuurlijke dood.

Het gaat om brede zorg: er is aandacht voor lichamelijke én psychische klachten. Er is emotionele ondersteuning, ook voor naasten. En er is aandacht voor vragen over geloof en zingeving. Indien nodig, wordt vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle vragen en behoeften van patiënten en naasten tegemoet kan worden gekomen. Dit kan zelfs tot na het overlijden van de patiënt, dan wordt ondersteuning aan de familie gegeven bij het verwerken van het verlies. Bij palliatieve zorg wordt naar ‘heel de mens’ gekeken. Je bent immers zoveel meer dan je ziekte.”

"De trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden."

Onlangs was je op het Nationaal Congres Palliatieve Zorg. Waarom werd dit congres georganiseerd?
“Er is de afgelopen jaren hard gewerkt aan een kwaliteitskader palliatieve zorg met als doel dat palliatieve zorg van goede kwaliteit echt voor iedereen beschikbaar komt. Het is natuurlijk heel belangrijk als artsen, verpleegkundigen, geestelijk verzorgers en anderen het eens zijn wat goede palliatieve zorg is. Maar net zo belangrijk is voldoende geld en goede voorlichting. Zodat patiënten en hun familie ook weten dat deze zorg bestaat en er zelf om kunnen vragen. Er valt wat dat betreft nog een wereld te winnen, zo schreef ik ook in deze blog.”

Welk aspect is voor patiënten in hun laatste levensfase van goot belang en krijgt wat de NPV betreft te weinig aandacht?
“De trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden. Dat vraagt een goed samenspel tussen de patiënt, familie en vrienden (de mantelzorgers), vrijwilligers en professionele zorg. Patiënten krijgen te maken met allerlei vragen. Dat kunnen vragen zijn over het verloop van de ziekte. Maar ook praktische vragen, zoals: wat kan ik allemaal nog regelen en afhandelen? Daarnaast stellen mensen zich ook ‘diepe’ vragen over het leven en over de dood (levensvragen). Voorbeelden van dit soort vragen zijn: Waarom ik? Heb ik iets verkeerd gedaan? Waarom moet ik zo lijden? Maar ook: Wat is er nu eigenlijk nog belangrijk voor mij, voor mijn gezin en voor mijn dierbaren? Hoe kan ik mijn leven nog zin geven? Hoe wil ik herinnerd worden?

Het antwoord op deze vragen hangt onder andere af van de manier waarop iemand in het leven staat. Maar je hoeft zeker niet gelovig te zijn om deze zingevingsvragen te hebben, elk mens kan er mee te maken krijgen. De NPV is blij dat de aandacht voor zingeving en geestelijke verzorging steeds meer toeneemt. In oktober maakte minister Hugo de Jonge van VWS bekend dat mensen die thuis wonen en geconfronteerd worden met zingevingsvragen, vanaf 2019 een beroep doen op een geestelijk verzorger. Hij wil daarvoor jaarlijks 7 miljoen euro beschikbaar stellen. Dit betekent dat ook mensen die niet verbonden zijn met een kerk of een geloofsgemeenschap, toch hulp of begeleiding kunnen krijgen bij hun vragen.”

"Er is een schrijnend gebrek aan aandacht, aan tijd, aan deskundigheid, aan financiën en aan heldere organisatie."

Onlangs is de herziene richtlijn Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase verschenen. Waarom is deze richtlijn verschenen en hoe komt de betrokkenheid van de NPV tot uiting?
De herziene richtlijn Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase is gereed. De richtlijn geeft inzicht in de manier waarop vragen en behoeften van patiënten en hun naasten op het gebied van zingeving en spiritualiteit kunnen worden herkend en hoe een gesprek hierover aan te gaan. Ten opzichte van de vorige richtlijn is deze herziene versie praktischer in gebruik, onder meer door de heldere opmaak en de concrete handvatten. De patiëntensamenvatting van de richtlijn staat ook online. De samenvatting van de richtlijn komt spoedig beschikbaar.”

Wat moet er gebeuren om de palliatieve zorg te verbeteren?
“De bekendheid met palliatieve zorg laat nog te wensen over. Een publiekscampagne is hard nodig om de mogelijkheden van palliatieve zorg bekend te maken bij een brede groep burgers en patiënten, bij zorgverleners, maar ook bij gemeenten. En in de organisatie van de palliatieve zorg valt nog te verbeteren: Er is een schrijnend gebrek aan aandacht, aan tijd, aan deskundigheid, aan financiën en aan heldere organisatie. En laten zorgverleners hun best doen voor eerlijkheid als mensen gaan sterven. Veel artsen behandelen in de laatste fase te lang door.”

Wat doet de NPV zelf om palliatieve zorg te verbeteren?
“Wij benadrukken dat het gesprek met je arts belangrijk is. Geef zelf aan wat je wilt. Een hulpmiddel hierbij is de NPV-Levenswensverklaring. Daarnaast werken we met anderen aan voorlichtingsmateriaal, zoals de handreiking ‘oog voor naasten’ van het LUMC maar ook in onderzoek, zoals van het RadboudMC, waar een methode ontwikkeld wordt die artsen helpt bij het signaleren en tijdig spreken over beslissingen. En in het voorjaar van 2019, op 3 april, organiseren we zelf vanuit de NPV een groot symposium voor mensen die in het pastoraat te maken krijgen met oude en stervende patiënten. Zij spelen immers ook een belangrijke rol in palliatieve zorg. Maar onze grootste wens op dit moment is een campagne voor het grote publiek. Zodat iedereen tenminste weet wat palliatieve zorg is.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#351 Patrick & Jeffrey over Donald Trump, barbaars Hamas & Ranglijst Christenvervolging
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt over zijn broer die met een verstandelijke beperking geboren werd

"Juist in zijn gebrokenheid zie ik iets van de schoonheid, van de eenvoud en het vertrouwen op God. Hij is voor veel mensen een zegen", aldus Wilkin van de Kamp. In een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' vertelt Wilkin van de Kamp

Miguel
Video

Cubaan legt uit waarom overheid christenen het zwijgen oplegt

In Cuba doet de overheid alles om de invloed en de groei van de kerk in te perken. Kerken in Cuba staan daarom onder toezicht. Wanneer de staat vindt dat de prediking in strijd is met de communistische ideologie, dan wordt de kerk aan alle kanten teg

Ds. K. J. Kaptein
Video

HHK-predikant: “Heb liefde voor Israël, want God heeft dat volk lief”

Bijna iedereen heeft een mening over Israël. Wat betekent dit voor de houding van de kerk ten opzichte van Israël? In deze uitzending focussen we op de vraag: Moet je als christen nog wel achter Israël staan? En moet je dan ook alles wat Israël doet

Ds. A. Simons
Nieuws

Ds. A. Simons over Psalm 23: "Ook als je op de IC ligt is de Heere je herder"

"David zegt: 'De Heere is mijn Herder'. Die Herder doet niets liever dan voor zijn schapen zorgen. 'Mij zal niets ontbreken', zegt Psalm 23. Ook als je op de IC ligt. Ook als je failliet gaat. Als je wil dat het voorspoedig gaat in je leven, moet je

Gerdine Blom
Podcast

Terugluisteren: Gerdine Blom over haar stervende dochter

Het is 8 augustus 2018 en de zon schittert aan de strakblauwe Albanese hemel. Terwijl iedereen in vakantiestemming verkeert, ligt de zesjarige Miriam ziek op bed. Niemand heeft door dat ze stervende is, zelfs haar moeder niet. Het boek Als de hemel o

Leander Janse
Video

Geloof in Jezus: is dat genoeg? Leander Janse antwoordt

In deze video-aflevering bespreekt Leander Janse een kernpassage uit de Filippenzenbrief. Hij laat daarin zien hoe Paulus waarschuwt tegen wat Leander het ‘Christus plus evangelie’ noemt – de gedachte dat we naast het geloof in Christus nog iets extr

pakistan
Nieuws

Christelijk meisje (12) ontvoerd en gedwongen bekeerd in Pakistan

Een 12-jarig christelijk meisje uit Pakistan is begin dit jaar ontvoerd door een 35-jarige moslimbuurman. Vervolgens is ze onder dwang bekeerd tot de islam en uitgehuwelijkt. Haar vader, Shafique Masih, roept op tot gerechtigheid en wil zijn dochter

Paswan
Nieuws

Christen in India mishandeld en bedreigd vanwege geloof

Een christelijke man uit India kan niet naar huis terugkeren nadat hij werd aangevallen door hindoe-nationalisten. Shivbaran Paswan uit het dorp Bahlolpur Aelai in de Indiase deelstaat Uttar Pradesh werd op 27 december door een woedende menigte misha

Meerartikelen

Jurjen van Houwelingen
Boekfragment

Ik was ontzettend boos op God: waar was Hij nu?

Uiteindelijk heb ik meer dan 20.000 euro verloren aan oplichters. Het geld was weg en ik bleef berooid achter. Terugkijkend zat ik in deze periode het diepst, ik bereikte met een doffe klap de bodem. Ik was dom geweest, inhalig, hebzuchtig en dat had

Dagboek
Nieuws

Vrouw tot Vrouw komt met speciaal dagboek voor lijdenstijd

Vind je het ook belangrijk om in de lijdenstijd heel bewust de tijd te nemen om stil te staan bij het lijden van de Heere Jezus? Vrouw tot Vrouw wil je hier - middels een dagboek met als thema 'Zie het Lam van God' - graag bij helpen.   Dit thema is

Trump
Nieuws

Trump fel tegen 'antichristelijk beleid': "We moeten God terugbrengen in ons leven!"

President Donald Trump heeft aangekondigd een commissie op te richten om religieuze vrijheid te beschermen en om wat hij noemt “antichristelijke vooringenomenheid” binnen de federale overheid te bestrijden. Dit deed hij tijdens een toespraak op de ja

abortuskliniek
Nieuws

Steeds vaker abortus vanwege geslacht kind: "Dit is het gruwelijke voorbij"

Steeds vaker kiezen Nederlandse stellen voor abortus vanwege het geslacht van het kindje. Dat concluderen de makers van de EO-podcast De Koningswens na een rondgang onder verloskundigen. Christenen reageren met ontsteltenis op het bericht en de chris

Glen
Video

Zondag is influencer Glen Fontein te gast in Hour of Power

Zondag in Hour of Power is influencer Glen Fontein te gast. Hij was met name op TikTok bezig met glitter en glamour, maar tegenwoordig richt Glen zich op God. Afgelopen zomer kwam hij op bijzondere wijze tot geloof. "Ik was best een positief ingestel

Belt
Interview

Prof. dr. Henk van den Belt schakelt eigen mening uit: "De Bijbel is geen keuzemenu"

Hij heeft een passie voor de Bijbel en spoort mensen aan om Gods Woord vooral in zijn geheel te lezen. In zijn nieuwe boek Geestspraak zet prof. dr. Henk van den Belt uiteen hoe we de Bijbel kunnen verstaan. Cvandaag sprak met hem over het lezen, toe

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden deelt waargebeurd verhaal over brandende pastorie

"Alarm! Het huis staat in brand. In een Engels dorp is brand uitgebroken in een pastorie. In allerijl verlaten de dominee en zijn gezin het huis." Ds. G. van Zanden vertelde onlangs een waargebeurd verhaal tijdens een preek over Zacharia 3:4.   Benie

ds. A. Simons
Video

Terugkijken: ds. A. Simons beantwoordt Refoweb-vragen

In onderstaande aflevering van 'Pastorie online', een programma van Refoweb.nl op de Reformatorische Omroep, spreekt ds. A. Simons over het thema 'Zeker weten'. In de eerste vraag worstelt een bezoeker van Refoweb met Romeinen 8:16 waar staat: “Die G

Explainer
Video

Explainer: Moet je als christen de staat Israël steunen?

Bijna alle mensen in de Bijbel waren Joden, die in Israël woonden. Ook Jezus was een Jood. In die zin is het meer dan logisch dat christenen zich verbonden voelen met Israël. Maar betekent dat dat je dan dus ook de staat Israël moet steunen? En wat a

Jack Esselink
Video

Video: Theoloog Jack Esselink over een AI-website voor dominees

AI-theoloog Jack Esselink praat ons bij over de laatste en bijzondere ontwikkelingen op het gebied van AI (kunstmatige intelligentie). Zo komt OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, met een nieuw model. Ook is er een speciale website opgericht voor domi

Twenties-four-seven
Nieuws

IZB organiseert training voor de toerusting van jongvolwassenen

Hoe help je twintigers om te groeien in geloof en hun geloof te delen met anderen? Op 11 februari houdt de IZB voor iedereen met hart voor twintigers een train-de-trainersavond in Amersfoort rond het programma Twenties-four-seven. Twintigers staan mi

Herman Koch
Nieuws

Mozaiek020 Ontmoet: in gesprek met Herman Koch

'Mozaiek020 Ontmoet' begon in januari 2024 als aanvulling op de reguliere samenkomsten op zondag. Op 9 februari start de derde serie van vijf laagdrempelige ochtenden met boeiende gasten over actuele thema’s. Voorganger Joël Boertjens gaat elke tweed