Steeds meer mensen overlijden thuis: dit moeten we weten over palliatieve zorg

Dagelijks leven 10 januari 2019
ouderenzorg

ā€œDe trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden,ā€ vertelt Elise van Hoek namens NPV Zorg. Volgens haar wordt het steeds belangrijker dat mensen nadenken over het levenseinde. Zij beantwoordt een aantal vragen over palliatieve zorg.

Palliatieve zorg is. Wat houdt dat eigenlijk in?
ā€œPalliatieve zorg is zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Bijvoorbeeld als mensen te horen krijgen dat ze kanker hebben en er geen genezing mogelijk is. Maar ook mensen met een spierziekte kunnen ongeneeslijk ziek zijn. En ook ouderen met dementie kunnen niet meer beter worden. Bij palliatieve zorg is niet de genezing van de patiĆ«nt het doel, maar zo veel mogelijk het lijden verlichten, tot aan een natuurlijke dood.

Het gaat om brede zorg: er is aandacht voor lichamelijke Ć©n psychische klachten. Er is emotionele ondersteuning, ook voor naasten. En er is aandacht voor vragen over geloof en zingeving. Indien nodig, wordt vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle vragen en behoeften van patiĆ«nten en naasten tegemoet kan worden gekomen. Dit kan zelfs tot na het overlijden van de patiĆ«nt, dan wordt ondersteuning aan de familie gegeven bij het verwerken van het verlies. Bij palliatieve zorg wordt naar ā€˜heel de mens’ gekeken. Je bent immers zoveel meer dan je ziekte.ā€

"De trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden."

Onlangs was je op het Nationaal Congres Palliatieve Zorg. Waarom werd dit congres georganiseerd?
ā€œEr is de afgelopen jaren hard gewerkt aan een kwaliteitskader palliatieve zorg met als doel dat palliatieve zorg van goede kwaliteit echt voor iedereen beschikbaar komt. Het is natuurlijk heel belangrijk als artsen, verpleegkundigen, geestelijk verzorgers en anderen het eens zijn wat goede palliatieve zorg is. Maar net zo belangrijk is voldoende geld en goede voorlichting. Zodat patiĆ«nten en hun familie ook weten dat deze zorg bestaat en er zelf om kunnen vragen. Er valt wat dat betreft nog een wereld te winnen, zo schreef ik ook in deze blog.ā€

Welk aspect is voor patiƫnten in hun laatste levensfase van goot belang en krijgt wat de NPV betreft te weinig aandacht?
ā€œDe trend is dat mensen langer thuis wonen en daar ook overlijden. Dat betekent dat palliatieve zorg thuis goed geregeld moet kunnen worden. Dat vraagt een goed samenspel tussen de patiĆ«nt, familie en vrienden (de mantelzorgers), vrijwilligers en professionele zorg. PatiĆ«nten krijgen te maken met allerlei vragen. Dat kunnen vragen zijn over het verloop van de ziekte. Maar ook praktische vragen, zoals: wat kan ik allemaal nog regelen en afhandelen? Daarnaast stellen mensen zich ook ā€˜diepe’ vragen over het leven en over de dood (levensvragen). Voorbeelden van dit soort vragen zijn: Waarom ik? Heb ik iets verkeerd gedaan? Waarom moet ik zo lijden? Maar ook: Wat is er nu eigenlijk nog belangrijk voor mij, voor mijn gezin en voor mijn dierbaren? Hoe kan ik mijn leven nog zin geven? Hoe wil ik herinnerd worden?

Het antwoord op deze vragen hangt onder andere af van de manier waarop iemand in het leven staat. Maar je hoeft zeker niet gelovig te zijn om deze zingevingsvragen te hebben, elk mens kan er mee te maken krijgen. De NPV is blij dat de aandacht voor zingeving en geestelijke verzorging steeds meer toeneemt. In oktober maakte minister Hugo de Jonge van VWS bekend dat mensen die thuis wonen en geconfronteerd worden met zingevingsvragen, vanaf 2019 een beroep doen op een geestelijk verzorger. Hij wil daarvoor jaarlijks 7 miljoen euro beschikbaar stellen. Dit betekent dat ook mensen die niet verbonden zijn met een kerk of een geloofsgemeenschap, toch hulp of begeleiding kunnen krijgen bij hun vragen.ā€

"Er is een schrijnend gebrek aan aandacht, aan tijd, aan deskundigheid, aan financiƫn en aan heldere organisatie."

Onlangs is de herziene richtlijn Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase verschenen. Waarom is deze richtlijn verschenen en hoe komt de betrokkenheid van de NPV tot uiting?
ā€œDe herziene richtlijn Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase is gereed. De richtlijn geeft inzicht in de manier waarop vragen en behoeften van patiĆ«nten en hun naasten op het gebied van zingeving en spiritualiteit kunnen worden herkend en hoe een gesprek hierover aan te gaan. Ten opzichte van de vorige richtlijn is deze herziene versie praktischer in gebruik, onder meer door de heldere opmaak en de concrete handvatten. De patiĆ«ntensamenvatting van de richtlijn staat ook online. De samenvatting van de richtlijn komt spoedig beschikbaar.ā€

Wat moet er gebeuren om de palliatieve zorg te verbeteren?
ā€œDe bekendheid met palliatieve zorg laat nog te wensen over. Een publiekscampagne is hard nodig om de mogelijkheden van palliatieve zorg bekend te maken bij een brede groep burgers en patiĆ«nten, bij zorgverleners, maar ook bij gemeenten. En in de organisatie van de palliatieve zorg valt nog te verbeteren: Er is een schrijnend gebrek aan aandacht, aan tijd, aan deskundigheid, aan financiĆ«n en aan heldere organisatie. En laten zorgverleners hun best doen voor eerlijkheid als mensen gaan sterven. Veel artsen behandelen in de laatste fase te lang door.ā€

Wat doet de NPV zelf om palliatieve zorg te verbeteren?
ā€œWij benadrukken dat het gesprek met je arts belangrijk is. Geef zelf aan wat je wilt. Een hulpmiddel hierbij is de NPV-Levenswensverklaring. Daarnaast werken we met anderen aan voorlichtingsmateriaal, zoals de handreiking ā€˜oog voor naasten’ van het LUMC maar ook in onderzoek, zoals van het RadboudMC, waar een methode ontwikkeld wordt die artsen helpt bij het signaleren en tijdig spreken over beslissingen. En in het voorjaar van 2019, op 3 april, organiseren we zelf vanuit de NPV een groot symposium voor mensen die in het pastoraat te maken krijgen met oude en stervende patiĆ«nten. Zij spelen immers ook een belangrijke rol in palliatieve zorg. Maar onze grootste wens op dit moment is een campagne voor het grote publiek. Zodat iedereen tenminste weet wat palliatieve zorg is.ā€

Praatmee

Beluister onze podcast

#367 Jeffrey & Farshid Seyed Mehdi over oorlog Israƫl-Iran en een hoopvolle toekomst
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Jurjen ten Brinke
Video

God voelt ver weg: hoe nu verder? Bekende christenen reageren

Het is een vraag die we misschien allemaal wel eens stellen: hoe kom ik dichter bij God als ik mij ver bij Hem vandaan voel? Die vraag legden we onlangs onder meer voor aan SDOK-woordvoerder Richard Groenenboom, ds. Kees van Velzen, EO-presentator Ju

priester
Nieuws

Zorgen in Nicaraguaanse kerk: priester verdwijnt na arrestatie

De Nicaraguaanse priester Pedro Abelardo MƩndez PƩrez is sinds 19 juni spoorloos, nadat hij samen met zijn chauffeur werd gearresteerd door de politie. MƩndez verdween na het leiden van een eucharistieviering in Granada. Dit roept ernstige zorgen op

Noord-Korea
Nieuws

Christenen aangehouden na poging om Bijbels naar Noord-Korea te sturen

Zes Amerikaanse christenen zijn door de Zuid-Koreaanse autoriteiten gearresteerd nadat ze probeerden 1.600 plastic flessen gevuld met Bijbels naar Noord-Korea te sturen via zee. De flessen bevatten miniatuur-Bijbeltjes, USB-sticks, geld en rijst. Dat

Christelijk zomerkamp
Nieuws

Christelijk zomerkamp in Colorado mag blijven bestaan: ā€˜Overheid mag geloof niet straffen’

Het christelijk zomerkamp IdRaHaJe uit Colorado mag blijven bestaan. Vanwege een nieuwe genderwet van de staat riskeerde het zomerkamp namelijk haar deuren te moeten sluiten. Dit werd echter via een rechtszaak voorkomen. Het zomerkamp blijft de ruimt

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant wijst op grote verschillen tussen rivaliserende voetbalclubs en de kerk

"De kerk is geen clubje, zoals bij het voetbal waar de ƩƩn zegt: 'Ik ben voor Feyenoord' en de ander: 'Ik ben voor Ajax of PSV'. De kerk is het lichaam van Christus", aldus ds. V. S. van der Meer. De hersteld hervormde predikant wees in een recente p

U.S. Customs and Border Protection
Nieuws

Iraanse christenen gearresteerd door immigratiediensten in Los Angeles

Pastor Ara Torosian van Cornerstone Church in West Los Angeles slaat alarm nadat vijf leden van zijn Iraanse gemeente zijn gearresteerd door Amerikaanse immigratiediensten. Onder de arrestanten zijn een gezin met een 3-jarig kind en een echtpaar dat

china
Nieuws

Chinese huiskerk maakt bijzonder statement na veroordeling drie kerkleiders

De Linfen Covenant Home Church, een ongeregistreerde huiskerk in de Chinese provincie Shanxi, heeft een krachtig statement afgegeven na de veroordeling van drie van haar leiders. De autoriteiten arresteerden de voorgangers op 19 augustus 2022. Dit ge

De Hoop on Tour
Persbericht

De Hoop on Tour; een muzikale avond vol hoop in Hoogvliet

De Hoop reist door het land met muziek en verhalen die hoop uitstralen! Op zaterdag 19 juli ben je van harte uitgenodigd voor de Lofprijsavond in het PENTA Collega, gelegen aan de Elritsstraat 11 in Hoogvliet. We zullen samen christelijke liederen zi

Meerartikelen

Bill en Lucy Curl
Getuigenis

Pastor vergeeft moordenaar van zijn vrouw: "Ik wil de Heilige Geest gehoorzamen"

In een rechtszaal in de Amerikaanse staat Florida speelde zich op 22 april een opmerkelijk tafereel af. Bill Curl, pastor bij First Orlando Baptist Church, sprak met gebroken stem maar vaste overtuiging vergeving uit over de man die zijn vrouw Lucy P

Hans Alblas
Verdieping

ā€œKom, volg Mij!ā€: Jezus maakt van vissers geen verpleegkundigen

We lezen in het Evangelie van Marcus een uniek soort historische vertelling. Marcus wil dat zijn lezers ontdekken wie Jezus van Nazareth is en wat Hij gedaan en onderwezen heeft. We zijn gekomen bij hoofdstuk 1 vers 16 tot en met 20. De inleiding is

Ds. Tim Schakel
Opinie

Niet iedereen is welkom in de kerk (en dat is maar goed ook)

ā€˜Iedereen is welkom!’ Deze tekst staat sinds kort op de plek waar dominee Bram Beute voorgaat. 'Ik ben er best een beetje trots op', schreef hij vorige week. Met respect voor Beutes intenties stelt collegapredikant Tim Schakel een scherpe tegenvraag:

Olaf ten Napel
Opinie

Onvoorwaardelijke steun aan Israƫl? Ik zit met een dilemma

Ik zit met een dilemma. En dat zeg ik als christen. Mijn geloof in Jezus Christus vindt zijn oorsprong in het oude Israƫl. Jezus leefde als Jood, kende de Thora, zag zichzelf als nakomeling van Abraham, de stamvader van het volk Israƫl. Abraham werd

CGK-synode
Nieuws

Uitkomst besloten crisisbijeenkomst CGK: landelijke vergadering op komst

Na het abrupt afgebroken synodale proces binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) hebben 71 gemeenten de handschoen opgepakt. Tijdens een besloten bijeenkomst in Rijnsburg is afgesproken om nog vóór de herfstvakantie een zogeheten convent te

Annica
Video

Dankzij een operatie aan boord van Mercy Ships kan de 9-jarige Annica weer Ʃcht kind zijn

Door een ongeluk in haar jeugd, kon de 9-jarige Annica haar armen niet meer optillen. Dingen die voor andere kinderen vanzelfsprekend zijn - zoals een potje basketbal spelen of je haren kammen - waren voor haar bijna onmogelijk. Maar dankzij een kost

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel behandelt Psalm 79 in gebedsvlog: "Keuzes hebben consequenties"

Het gebed is onlosmakelijk verbonden aan het christelijk geloof, maar hoe dat je dat nu precies? In de Gebedsvlogs van IZB deelt Ron van der Spoel waardevolle inzichten en praktische handvatten om gebed en stilte een plek te geven in je dagelijks lev

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden illustreert het werk van de Heilige Geest aan de hand van zijn open haard

"Misschien vraagt u zich af als u langs de pastorie loopt of fietst waar al die rook vandaan komt. Ik kan u zeggen: die rook komt uit onze open haard", aldus ds. G. van Zanden. In een recente preek vertelde de hervormde predikant te beschikken over e

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom hij veel christenen op schoolkinderen vindt lijken

"Veel christenen doen mij denken aan een groep schoolkinderen die te horen hebben gekregen dat de meester vanwege een cursus een dag weg zou zijn." Dat stelt Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' waarin hij i

damascus
Verdieping

Terreuraanslag kerk keiharde klap voor Syrische christenen

Met minstens 22 doden en meer dan 50 gewonden, waarvan 13 in kritieke toestand, kreeg de christelijke gemeenschap in Syriƫ op zondag 22 juni een zware klap te verduren toen een terrorist de Sint-Eliaskerk in Dweilaa, Damascus, aanviel en zich daarna

Jacob Keegstra
Video

Wat heeft het Bijbelboek Numeri vandaag nog te zeggen? Jacob Keegstra legt uit

In deze videoboodschap duikt Jacob Keegstra, namens ICEJ Nederland, diep in de rijke en vaak verrassende betekenis van het boek Numeri. Ontdek hoe Gods leiding, orde en belofte door dit Bijbelboek heen klinken – en wat dat betekent voor ons leven nu.

Julienne
Video

Het trauma van de genocide: hoe kerken in Rwanda verschil maken

Het trauma van de genocide in 1994 in Rwanda drukt nog steeds op overlevenden, daders, jong en oud. Veel daders zijn berecht. Sommigen zijn teruggekeerd naar hun dorp. Maar hoe kunnen buren en kerkleden elkaar ooit weer vertrouwen? Rwandese kerken tr