"Christus gaat oordelen over ons antisemitisme"

God 29 april 2016
“Ik was mij vroeger niet bewust van de voorgeschiedenis van de Holocaust in het christelijke Europa. We zullen ons moeten verdiepen in onze kerkgeschiedenis,” vindt Wim Verwoerd. De auteur van het boek ‘Weg uit Babylon’ heeft zich verdiept in het antisemitisme dat zich in het christendom heeft afgespeeld. Hij beschouwt het als zijn taak om christenen hiervan bewust te maken en de Kerk wakker te schudden.

“Christus gaat oordelen over ons antisemitisme en al het onschuldig vergoten bloed van miljoenen Joden en getuigen van Jezus," zegt hij verwijzend naar Openbaring 17:6.

Chrysostomos was een kerkvader uit de vierde eeuw die het erg bont maakte als het gaat om Jodenhaat. Op welke manier misbruikte hij de Bijbel om Joden zwart te maken?
“Deze kerkvader stond bekend als een geweldige spreker en zachtmoedige man. Maar veel mensen weten niet dat hij acht preken heeft besteed aan het zwart maken van Joden. Zo misbruikte hij onder andere Mattheüs 21, waar het bekende gedeelte over de tempelreiniging staat. Hij schreef: ‘Als iemand hun plaats van aanbidding (de synagoge red.) tegenwoordig een bordeel, een schuilplaats voor bandieten, een woonplaats van duivels, een kuil van complete vernietiging of bij welke naam dan ook zou noemen, dan spreekt hij vriendelijker dan de plaats verdient.’ En zo heeft hij op veel meer manieren Joden en synagogen gestigmatiseerd.”

Verwoerd verwijst ook naar Cyprianus, een belangrijke bisschop uit de derde eeuw. “Hij liet de Bijbel buikspreken. Jakob ontving twee vrouwen. Lea schilderde hij af als ‘een type van de blinde synagoge’, omdat zij slechte ogen had. De prachtige Rachel beschreef hij als ‘een type van de kerk’.” Deze kerkvaders legden de basis voor de vervangingstheologie: de Joden hebben afgedaan en de kerk heeft hun plaats ingenomen. Dat zagen ze helaas helemaal fout. Als gelovigen uit de heidenen zijn we geënt op die ene olijfboom: het Verbond van God met Israël. We zijn mede-erfgenamen en geen plaatsvervangers.”
"Christus gaat oordelen over ons antisemitisme en al het onschuldig vergoten bloed van miljoenen Joden en getuigen van Jezus"

Onlangs nam de PKN afstand van de antisemitische uitlatingen van Maarten Luther. Wat vind je daarvan en zou de kerk nog meer moeten doen dan woorden uitspreken?
“Luther heeft gruwelijke uitspraken gedaan over Joden. Zijn oproep om synagogen in brand te steken was één van de vele. Het is een goede zaak dat de PKN daarvan afstand heeft genomen. Daar wil ik wel een kanttekening bij plaatsen: de kerk is 75 jaar te laat. Wat mij betreft zou de PKN nog verder kunnen gaan door afstand te nemen van wat er op antisemitische concilies is besloten. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van de Joodse feesten. Onlangs sprak ik een Messiaanse Jood die ons land bezocht. ‘Denk je dat wij jaloers worden op christenen die heiligen aanbidden of kerst vieren met een kerstboom?’ Het antwoord is: nee.”

Hoe zie je het antisemitisme vandaag de dag voortwoekeren in de naam van het christendom?
“We zien nu een stroming die ik beschrijf als het antizionisme. In de linkerflank van de kerk wordt opgeroepen om Israël te boycotten,” zegt Verwoerd, verwijzend naar de Kairos beweging. “Ik denk ook aan kritische reacties op de documentaire ‘Breng de Joden thuis’. Een predikant maakte in deze blog duidelijk dat de Zoon van God al Koning is over Israël. Hij legde heel sterk de nadruk op het heden in plaats van de toekomst. Met zulke theologische visies kun je het Joodse volk niet steunen, bemoedigen of tot jaloersheid wekken – zoals Paulus oproept. ‘Stil zijn waar kwaad heerst, is ook een kwaad’, zei Dietrich Bonnhoefer. Dat heeft het gros van de christenen ook gedaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit soort visies werkt deze houding in de hand.”
"Wat mij betreft zou de PKN nog verder kunnen gaan door afstand te nemen van wat er op antisemitische concilies is besloten"

Openbaring maakt duidelijk dat het ‘onschuldige bloed van het Joodse volk’ gewroken zal worden. Hoe duid jij dit met betrekking tot onze kerkgeschiedenis?
“In Openbaring 17 lezen we over een vrouw, een hoer die dronken is van het bloed. Onze reformatoren waren er in hun tijd al van overtuigd dat dit het beeld is van de valse kerk, die zoals vers 6 zegt; “dronken was van het bloed van de heiligen, en van het bloed van de getuigen van Jezus.” Wie die “getuigen van Jezus” zijn, is voor iedereen wel duidelijk. Maar wie die “heiligen” zijn, wiens bloed ook door die “vrouw’ vergoten is, daar staan we nog te weinig bij stil. In Daniël 7:21, 22, 25, 27 en 8:24 wordt Israël, en met name het Joodse volk, als ‘het heilige volk’ benoemd. Het Joodse volk, als afgezonderd en geheiligd volk door Gods Verbond, heeft onnoemelijk veel geleden, juist van hen die geacht werden hen barmhartigheid en liefde te bewijzen. Dit komt ook naar voren in het boekje ‘De vrouw dronken van het bloed’ wat afgelopen jaar in diverse landen in is Europa verspreid.”

“In plaats dat het Joodse volk een schuilplaats vond in kerken en kloosters, zoals pas in het RD door een schrijver werd beweerd, was het ‘christendom’ in het voetspoor van de kerkvaders juist de oorzaak van zoveel onschuldig bloedvergieten. Getto’s, het dragen van een herkenningsteken, de pogroms etc. werden niet door Hitler en consorten uitgevonden, maar zij waren al zo oud als de weg naar Rome. De Heere Jezus laat ons in het boek Openbaring zien, dat ook al dit onschuldig vergoten bloed van het Joodse volk, gewroken zal worden. De dronken vrouw met de naam Babylon op haar voorhoofd, die vele volken en naties beïnvloed heeft, wordt vooral vanwege het rechtvaardig vergoten bloed gestraft (zie onder andere Openbaring 16:6 en 17:6).”

Praatmee

Beluister onze podcast

#388 Bram Hofland en Nico van der Voet over de Bijbelse doop: verdeeldheid of verbondenheid?
Of beluister op:

Meerartikelen

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha zingt het prachtige: 'Volheid van genade'

'Onze hoop ligt in een kribbe; deelt ons menselijk bestaan. Wij knielen en aanbidden, ‘God met ons’ is Zijn naam.' Deze woorden zijn afkomstig uit het lied 'Volheid van genade' en wijzen vooruit op Kerst waarbij we de geboorte van de Heere Jezus gede

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit waarom het een voorrecht is als God je snoeit

In het herfstseizoen verliezen de bomen hun bladeren en daardoor is beter te zien welke takken eventueel gesnoeid moeten worden. Beschadigde, zieke of dode takken worden verwijderd, zodat de gezonde takken sterker kunnen worden om het gewicht van rij

Dr. P. de Vries
Video

Ds. De Vries vertelt hoe hij als student overspannen raakte én geloofszekerheid vond

"Ik moest zelf weten dat ik het eigendom van Christus ben, anders kan ik anderen niet de weg wijzen", aldus ds. P. de Vries. De hersteld hervormde emerituspredikant vertelde onlangs in de serie Getuigend Gesprek aan presentator Robert Jansema hoe hij

Bert en Joëlle Noteboom
Video

Diepe armoede versus grote luxe: Bert Noteboom en dochter Joëlle trekken rond door Albanië

Bert Noteboom en zijn dochter Joëlle reizen door Albanië om het werk van pastor Landi en zijn vrouw Julinda Ndreka te bezoeken. In een nieuwe mini-documentaire is te zien hoe vader en dochter onderweg de grote contrasten ontdekken die het land kent:

Johan Schep
Video

Johan Schep wijst op elementen uit de zondvloed die vooruitwijzen naar Jezus

In de achtste aflevering van 'Jezus in het Oude Testament' neemt evangelist Johan Schep de luisteraar mee door Genesis 8. In dit hoofdstuk komt de watervloed tot een einde. Schep bespreekt niet alleen wat er gebeurt, maar gaat ook in op de diepere be

Bijbel voor beginners
Nieuws

Bijbel voor beginners, startpagina en webinar voor nieuwkomers

De Bijbel kan op nieuwe interesse rekenen, vooral van jongere generaties. Deze nieuwkomers zijn vaak niet met de Bijbel opgegroeid en hebben veel vragen. Voor hen is er de Bijbel voor beginners, een webinar en een startpagina. ‘Ben je of ken je zo ie

Afghanistan
Persbericht

EO Metterdaad start uitzonderlijke kerstactie: 1 miljoen voor vrouwen en meisjes in Afghanistan

Deze Kerst vraagt EO Metterdaad aandacht voor mensen die bijna onzichtbaar zijn geworden voor de rest van de wereld: vrouwen en meisjes in Afghanistan. In een land waar ruim de helft van de bevolking humanitaire hulp nodig heeft, worden vrouwen het h

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Christenen moeten wakker worden: Israël is de toetssteen van onze tijd

De beslissing van AVROTROS-directeur Taco Zimmerman om Nederland terug te trekken uit het Eurovisie Songfestival als Israël meedoet, is geen culturele of muzikale afweging. Het is een politieke daad. Een eenzijdige boycot die niet namens het Nederlan

Meerartikelen

Jan Pool
Preekverslag

Jan Pool waarschuwt: "Postmoderne denken sijpelt de kerk binnen"

Het is inmiddels negen maanden geleden dat Jan Pool te horen kreeg dat hij lijdt aan beenmergkanker. Wie hem ziet preken, merkt dat de ziekte zijn lichaam heeft verzwakt, maar dat zijn geestelijke kracht nauwelijks is aangetast. “Soms lijkt God ver w

Jan en Imma Slot
Interview

Ze dreigden elkaar kwijt te raken. Nu begeleiden ze al veertig jaar stellen: "God greep in"

"Wij horen het zó vaak", zegt Jan Slot. "Stellen die zeggen: we zijn zo verschillend, dus we passen niet bij elkaar. God zal het wel begrijpen, dus we gaan maar uit elkaar." Al meer dan veertig jaar begeleiden Jan en Imma Slot huwelijkend. Recent ver

Peter van der Weerd
Dagelijks leven

Evangeliseren? Brrrr…. (maar niet met deze 5 tips)

Je zit met een collega aan de lunch, je buurman klaagt over z’n stress, je zus appt 'ik trek het even niet'… en jij denkt: dit is een moment om iets te delen vanuit mijn geloof. En meteen daarna: help. Want hoe vertel je iets over Jezus zonder te kli

Koning Willem-Alexander
Nieuws

SGP en VVD willen dat de koning voortaan het voortouw neemt in kabinetsformatie

Te vaak ontstaat er politieke averij aan het begin van de formatie. Sinds de Kamer zelf het initiatief neemt, is het proces te kwetsbaar. De SGP doet daarom, ook namens de VVD, dinsdag een voorstel om de koning het voortouw te geven. SGP-Kamerlid And

Ester Souza
Nieuws

8-jarig Braziliaans meisje bereikt miljoenenpubliek met eenvoudige preken

De 8-jarige Ester Souza is razendsnel aan het uitgroeien tot een van de bekendste predikers van Brazilië. Dat schrijft The Christian Post. Het meisje, dat in 2021 een niertransplantatie kreeg, spreekt wekelijks in de gemeente van haar ouders in Votup

YouVersion - Holy Bible
Nieuws

Dit is de meest gelezen Bijbeltekst van 2025 in Bijbelapp YouVersion

YouVersion, de meest gedownloade Bijbelapp ter wereld, heeft bekendgemaakt welke Bijbeltekst in 2025 het vaakst werd gelezen. De nummer één best gelezen Bijbeltekst van het jaar is Jesaja 41 vers 10. In het Nederlands luidt dit vers: 'Wees niet bevre

'Dus-abortus'-campagne SGP
Nieuws

Reclame Code Commissie wijst alle klachten tegen veelbesproken SGP-campagne af

De Reclame Code Commissie (RCC) heeft alle klachten tegen de SGP-campagne 'Dus abortus' afgewezen. Volgens de organisatie is de billboard-campagne, die de SGP vlak voor de verkiezingen lanceerde en maatschappelijk tot veel ophef leidde, voldoende fei

Syrische bodybuilder Joseph Masloub
Video

Syrische bodybuilder Joseph Masloub is zondag te gast in Hour of Power

In Hour of Power is de Syrische bodybuilder Joseph Masloub te gast. Als kind zag hij heel veel geweld tegen christenen in zijn geboorteland. Zeven jaar geleden vluchtte hij daarom naar Nederland. Gaat christenzijn en bodybuilding op hoog niveau samen

Arthur Alderliesten
Video

Terugkijken: Schreeuw om leven-directeur bespreekt abortus-uitspraak Raad van State

De Raad van State oordeelde deze week dat burgemeesters pro-lifedemonstranten mogen weren bij de ingang van abortusklinieken. Actievoerders mogen verplaatst worden, zolang ze wel binnen zicht- en gehoorafstand blijven. Schreeuw om Leven is zeer teleu

Ds. D. J. Diepenbroek
Nieuws

Twee hersteld hervormde gemeentes hopen op komst ds. D. J. Diepenbroek

Zowel de hersteld hervormde gemeente te Boven-Hardinxveld als de hersteld hervormde gemeente te Nijkerk (in combinatie met Hoevelaken-Nijkerkerveen) hebben een beroep uitgebracht op ds. D. J. Diepenbroek (foto). De predikant is sinds 2021 verbonden a

Ds. V. S. van der Meer
Video

HHK-predikant veroordeelt rellen bij asieldemonstratie op het Malieveld

Eind september braken er rellen uit tijdens en na de zogeheten Els rechts-demonstratie op het Malieveld in Den Haag. Een grote groep relschoppers zorgde voor vernielingen aan en bij het D66-partijkantoor, ook waren er schermutselingen met de ME en gi

Christen vs. moslim
Video

Is de islam waar? Christen en moslim in debat

In een openhartig YouTube-gesprek gaan een christen en een moslim met elkaar in debat over de kernvraag: Is de islam waar? Vanuit beide overtuigingen worden argumenten uitgewisseld over geloof, waarheid en de plaats van Jezus. Een boeiende en soms co