"Er zit een Jood aan de rechterhand van God"

God 5 november 2015
"Jezus werd niet geboren in een algemeen-menselijk lichaam. Er zit een Jood aan de rechterhand van God," zegt Edjan Westerman. De emeritus-predikant vindt ont-Joodst Bijbellezen een gevaar voor de christelijke kerk. Volgens hem is het hard nodig om op een nieuwe manier Gods Woord te leren lezen. Daarom schreef hij het boek ‘de Messias leren’. CIP.nl sprak met hem.

Je zegt dat de kerken allerlei bijbelse structuren zijn kwijtgeraakt. Wat bedoel je hiermee?
"Kerken hebben eeuwenlang geleefd met het idee dat sinds Jezus’ komst de beloften voor en roeping van Israël hebben afgedaan (vervangingstheologie, red.). Dan wordt Jezus, met alle eerbied gesproken, een zwart gat waarin alles wordt opgezogen. Hij lijkt ons dan de weg te wijzen naar een toekomst waarin iedereen vooral gelijk is, terwijl de Bijbel heel duidelijk laat zien dat God een blijvende eigen roeping heeft voor Israël en de volken en dat dit ook ‘in de Messias’ niet verdwijnt. Joods lezen van de Schrift heeft bijvoorbeeld oog voor de speciale roeping van priesters en koningen binnen de algemene roeping die voor heel Israël gold (Exodus 19:5-6). En vanuit die Bijbelse structuur is het begrijpelijk dat ook met de komst van Jezus niet alle verschillen hebben afgedaan."
"In het gangbare christelijke ‘verhaal’ spelen bijna alleen de eerste drie hoofdstukken van Genesis een rol. De rest van het hele Oude Testament is afwezig"

"Waarom bezocht Paulus voordat hij erop uit trok om het Evangelie te delen eerst de synagoge? Hij wist dat dat de eerste plek was waar hij moest zijn. Het Evangelie komt vanuit Israël en wordt pas daarna uitgereikt aan de rest van de wereld. En vanuit de wereld gaat het ook weer naar Jeruzalem terug."

Je boek biedt een alternatief voor ‘het eeuwenlang gangbare christelijke canonieke verhaal’. Wat versta je onder het ‘gangbare christelijke canonieke verhaal’?
"Vraag maar eens aan een doorsnee christen op een willekeurige conferentie om samen te vatten waar het in de Bijbel en het christelijk geloof over gaat. Het komt neer op: ‘God schiep de wereld - het ging mis - Jezus kwam - de Kerk ontstaat - en we zijn onderweg naar Gods toekomst.’ Dat is het gangbare verhaal. Maar in dat ‘verhaal’ spelen dus bijna alleen de eerste drie hoofdstukken van Genesis een rol. De rest van het hele Oude Testament is afwezig. Dit ‘gangbare verhaal’ heeft er mede aan bijgedragen dat Joden en christenen als vijanden tegenover elkaar kwamen te staan."

Maar hoe zou ik dan wél het hele Bijbelse verhaal moeten vertellen?
"In ieder geval door eraan toe te voegen dat het Evangelie is begonnen in Jeruzalem en van daaruit de rest van de wereld is bereikt. Jezus had geen algemeen-menselijk lichaam. Er zit een Jood aan de rechterhand van God. Die vleeswording in het midden van het volk Israël betekent ook dat God op een fundamentele manier verder gaat op de weg die Hij in de kring van Israël was ingeslagen. Dan zullen de structuren en verhalen uit het Oude Testament tot leven komen en beseffen we dat God er ook vandaag mee verder gaat."
"Wanneer we God niet kennen als de God van Israël kennen we onze hemelse Vader maar ten dele"
 
En toch zijn veel christenen, ook zonder het benadrukken van de rol van Israël, tot zegen. Wat is dan eigenlijk het gevaar van ont-Joodst de Bijbel lezen?
"Jazeker, dat klopt. Ondanks onze blindheid heeft God de kerken op een geweldige manier gebruikt. Maar in 1 Korinthe 3 maakt de apostel Paulus duidelijk dat wij ook kunnen bouwen met hout en stro. Niet alles is meteen zuiver voor God. Denk aan Maarten Luther. Hij ontdekte opnieuw Gods genade, maar stierf ook vol haat tegenover het Joodse volk. In nazi-Duitsland kon zo in aansluiting bij Luther een heel instituut ontstaan dat de Bijbel wilde ont-Joodsen om ook langs die weg het Joodse volk te degraderen tot minder dan tweederangsburgers. Maar ont-Joodst lezen is niet alleen gevaarlijk voor het Joodse volk. Dat geldt net zo goed voor onszelf. Wanneer we God niet kennen als de God van Israël kennen we onze hemelse Vader maar ten dele. Lezen met oog voor Gods weg met het Joodse volk is nodig om de structuur van de Bijbel te begrijpen."

Je kunt met een Joods-christelijke bril de Bijbel lezen. Uiteindelijk zijn we toch vooral druk met ons eigen ding: het gezin, discipelschap, aanbidding etc. Hoe moet ik dan ‘Israël’ in m’n dagelijks leven implementeren?
"Het begint met onderricht. Laat als voorganger zien dat de christelijke geschiedenis vervreemding en ook boosaardigheid heeft meegebracht. Laat ook de anti-Joodse kant van de kerk van de eeuwen zien. Laat mensen zien dat de hele Bijbel een Joods boek is. Geef rond Pasen ook onderricht over het Pesachfeest enzovoort. Zo komt er stapje voor stapje zicht op de blijvende verbondenheid met het volk Israël en ‘de Joodse wortels’. Ook praktisch kun je als christen of kerkelijke gemeente van betekenis zijn. Zelf zit ik als PKN-predikant in een commissie van aanbeveling van de Stichting Boete en Verzoening. Eén van de taken die uitgevoerd worden is het onderhouden van Joodse begraafplaatsen. Zo betonen we in het klein liefde in de richting van Joodse gemeenschap in ons land. Ik heb Gods volk leren liefhebben, zonder bijbedoelingen."


Edjan Westerman geeft maandag 9 november een workshop tijdens een themadag in de Poortkerk in Veenendaal. Bezoek hier de website die verbonden is aan dit boek.

Praatmee

Beluister onze podcast

#369 Ds. Bram Hofland & ds. John de Groot over de hel, eeuwige straf en het laatste oordeel
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

 Proponent L. Schouten
Nieuws

Preekbevoegdheid verleend aan PKN-proponent door Hersteld Hervormde Kerk

Het breed moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) heeft proponent L. Schouten uit Elspeet per dinsdag preekbevoegdheid toegekend. Dat meldt het kerkverband op haar website. Schouten is al zo’n 35 jaar als proponent actief binnen de voormalige

Willem Lingeman
Video

Echtpaar noemt huwelijk "één groot drama": Willem Lingeman reageert

Bijbelleraar Willem Lingeman reageert in een videoboodschap op een pijnlijke huwelijksgeschiedenis van een echtpaar. Volgens het stel was hun huwelijk “zeker niet Gods wil” en noemt men het “één groot drama”. Inmiddels zijn ze gescheiden en beiden he

Apollinaris Darmawan
Nieuws

Indonesische christen op leeftijd vrijgelaten na jarenlange gevangenisstraf

Na meer dan vier jaar gevangenschap is de christelijke bekeerling Apollinaris Darmawan vrijgelaten uit de Kebon Waru-gevangenis in Indonesië. De man werd in november 2024 vervroegd vrijgelaten, nadat hij meerdere strafverminderingen kreeg. Darmawan z

Indonesische vlag
Nieuws

Honderden moslims protesteren tegen bouw Indonesische kerk

In het Indonesische Kalibaru, een dorp in de stad Depok (West-Java), protesteerden op 5 juli honderden moslims tegen de bouw van een christelijke kerk. Dit gebeurde ondanks dat de kerk alle benodigde vergunningen bezit. Op videobeelden is te zien hoe

Ds. P. den Ouden
Video

Waaraan kun je genade in je hart herkennen? HHK-predikant antwoordt

Waaraan kun je herkennen dat er genade in je hart gekomen is? Op die vraag gaf ds. P. den Ouden in een recente preek antwoord. De HHK-predikant uit Katwijk aan Zee gebruikte in zijn antwoord een citaat van Augustinus. De kerkvader had ooit een briefw

Ann Michelle Lee
Video

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Aanbiddingsleidster Ann Michelle Lee is aanstaande zondag te gast bij Hour of Power. Ze vertelt daar hoe ze God echt leerde kennen. Ook deelt ze haar droom en boodschap voor de jongere generatie. "Ik wil zoveel mogelijk mensen brengen naar het hart v

Mexico
Nieuws

Mexico: een jaar ontheemd en geen zicht op terugkeer

De maand juli markeert de trieste ‘verjaardag’ van de vlucht van honderden christenen uit hun gemeenschappen in de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Ze moesten vrijwel alles achterlaten: hun land, huizen en dieren. Meer dan honderd christenen - van piepj

Arthur Alderliesten
Nieuws

Dolle Mina’s verstoren bijeenkomst Schreeuw om leven: directeur reageert

Afgelopen maandag verstoorden pro-abortus demonstranten een bijeenkomst van Schreeuw om leven in Gouda. De avond was bedoeld om mensen uit de achterban te informeren over het waken bij abortusklinieken. De circa 25 demonstranten - die zich presenteer

Meerartikelen

Syrie
Interview

Syrische christenen houden stand in vijandige omgeving: "God gebruikt de kerk"

"Voor veel mensen wordt de droom van een islamitische staat in Syrië steeds meer werkelijkheid. En daarin is geen plaats voor ongelovigen, zoals christenen." Aan het woord is Ibrahim Lahdo, tot voor kort woonachtig in Syrië. Cvandaag sprak met hem ov

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

De wereld kijkt niet naar je preek, maar naar je daden

Tijdens een zendingsreis in Zuid-Afrika kreeg ik onverwacht de gelegenheid om een van de meest gevaarlijke townships in Kaapstad te bezoeken. Kolonel Bazil Vellai, lid van de kerk waar ik te gast was, had ons persoonlijk uitgenodigd om Manenberg - de

Ds. M. van Reenen
Column

Overvolle huizen: spullen verzamelen of schatten in de hemel?

Een verhuizing levert veel op: stress, chaos, drukte, dozen, helpers, een verhuiswagen die de bocht niet kan halen... Maar ook: bezinning. Al die spullen die je uit het ene huis haalt en in het andere weer neerzet, waar komt het vandaan, waar moet he

Kerk van de Heilige Familie
Nieuws

Drie doden bij aanval op katholieke kerk in Gaza: Israël start onderzoek

Bij een aanval op de Kerk van de Heilige Familie in Gaza-stad zijn donderdag drie mensen omgekomen en raakten er meerdere gewond, onder wie de priester van de parochie. De kerk, waar sinds het uitbreken van de oorlog honderden christenen schuilen, we

Jan Pool
Column

Dankbaarheid is geen luxe; het is een manier van leven

Het leven kent zowel prachtige als pijnlijke momenten. Onlangs kreeg ik de sleutel van een prachtige auto, een cadeau van een dierbare vriend voor wie ik al vijftien jaar een mentor mag zijn. Ik ontving hem met tranen van ontroering in mijn ogen. Wat

Josephat Gwajima
Nieuws

Tanzania sluit grote pinksterkerk na kritiek op mensenrechtenschendingen

De Tanzaniaanse overheid heeft de grote protestantse kerk Glory of Christ Tanzania Church gesloten. Reden: een preek waarin voorganger Josephat Gwajima sprak over mensenrechtenschendingen in het land. Zes weken na de sluiting is de kerk nog altijd di

Ds. D. J. Budding
Video

Hervormde predikant wijst op kerken waar het evangelie niet ten volle klinkt

Als je op het volmaakte offer van de Heere Jezus ziet, dan mag je weten dat je zalig wordt. Toch zijn er, met name aan de rechterflank van de reformatorische gezindte, christenen die zich afvragen of zij wel zalig kunnen worden. Die worsteling leidt

Wilkin van de Kamp
Nieuws

Wilkin van de Kamp nodigt je uit om de Plaatsvervanger van Jezus beter te leren kennen

"De Heilige Geest is de Geest van Jezus in jou Die het leven van Jezus in en door jou wil leiden", aldus Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God'. De spreker en schrijver nodigt je in deze aflevering - en in de

Päivi Räsänen
Nieuws

Finse politica overweegt om haar kerk te verlaten na jarenlange LHBTI-strijd

De Finse politica Päivi Räsänen overweegt een definitief afscheid van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De aanleiding: de groeiende acceptatie van homorelaties binnen de kerk en het recente besluit van een bisschop om kerken open te stellen v

Naomi Oosterhof
Podcast

Wat houdt ware vriendschap in? Beluister deze podcast

In deze podcastaflevering staat Naomi Oosterhof (foto) stil bij een thema dat ons allemaal raakt: vriendschap. Wat onderscheidt een gewone vriend van een broeder of zuster voor het leven? En hoe kijkt God eigenlijk naar vriendschappen? Naomi neemt je

Groot Letter-uitgave
Persbericht

Bijbelvereniging introduceert Groot Letter Nieuwe Testament (HSV)

Sinds vorige maand is bij de Bijbelvereniging het Nieuwe Testament in Groot Letter-uitgave verkrijgbaar. Deze speciale editie is gedrukt in de Herziene Statenvertaling (HSV) en bedoeld voor mensen die gebaat zijn bij grotere letters, zoals ouderen en

Serhii Burlaka met Oekraïense militairen
Interview

Serhii werkt voor ZOA én is legerpredikant: "Er is een wonder nodig voor Oekraïne"

Als ZOA-medewerker voorziet Serhii Burlaka mensen in de ‘bevrijde gebieden’ rond Cherson (Oekraïne) van voedsel. Maar één week in de maand werkt hij als legerpredikant aan het front. “Ik preek in zo’n week soms maar twee minuten. Het is veel belangri