Dit artikel is nu opgeslagen in je
dashboard.
Bewaar artikelen in je dashboard.
God
05 november 2015
door
Jeffrey Schipper
"Er zit een Jood aan de rechterhand van God"
"Jezus werd niet geboren in een algemeen-menselijk lichaam. Er zit een Jood aan de rechterhand van God," zegt Edjan Westerman. De emeritus-predikant vindt ont-Joodst Bijbellezen een gevaar voor de christelijke kerk. Volgens hem is het hard nodig om op een nieuwe manier Gods Woord te leren lezen. Daarom schreef hij het boek
‘de Messias leren’. CIP.nl sprak met hem.
Je zegt dat de kerken allerlei bijbelse structuren zijn kwijtgeraakt. Wat bedoel je hiermee?
"Kerken hebben eeuwenlang geleefd met het idee dat sinds Jezus’ komst de beloften voor en roeping van Israël hebben afgedaan (vervangingstheologie, red.). Dan wordt Jezus, met alle eerbied gesproken, een zwart gat waarin alles wordt opgezogen. Hij lijkt ons dan de weg te wijzen naar een toekomst waarin iedereen vooral gelijk is, terwijl de Bijbel heel duidelijk laat zien dat God een blijvende eigen roeping heeft voor Israël en de volken en dat dit ook ‘in de Messias’ niet verdwijnt. Joods lezen van de Schrift heeft bijvoorbeeld oog voor de speciale roeping van priesters en koningen binnen de algemene roeping die voor heel Israël gold (Exodus 19:5-6). En vanuit die Bijbelse structuur is het begrijpelijk dat ook met de komst van Jezus niet alle verschillen hebben afgedaan."
"In het gangbare christelijke ‘verhaal’ spelen bijna alleen de eerste drie hoofdstukken van Genesis een rol. De rest van het hele Oude Testament is afwezig"
"Waarom bezocht Paulus voordat hij erop uit trok om het Evangelie te delen eerst de synagoge? Hij wist dat dat de eerste plek was waar hij moest zijn. Het Evangelie komt vanuit Israël en wordt pas daarna uitgereikt aan de rest van de wereld. En vanuit de wereld gaat het ook weer naar Jeruzalem terug."
Je boek biedt een alternatief voor ‘het eeuwenlang gangbare christelijke canonieke verhaal’. Wat versta je onder het ‘gangbare christelijke canonieke verhaal’?
"Vraag maar eens aan een doorsnee christen op een willekeurige conferentie om samen te vatten waar het in de Bijbel en het christelijk geloof over gaat. Het komt neer op: ‘God schiep de wereld - het ging mis - Jezus kwam - de Kerk ontstaat - en we zijn onderweg naar Gods toekomst.’ Dat is het gangbare verhaal. Maar in dat ‘verhaal’ spelen dus bijna alleen de eerste drie hoofdstukken van Genesis een rol. De rest van het hele Oude Testament is afwezig. Dit ‘gangbare verhaal’ heeft er mede aan bijgedragen dat Joden en christenen als vijanden tegenover elkaar kwamen te staan."
Maar hoe zou ik dan wél het hele Bijbelse verhaal moeten vertellen?
"In ieder geval door eraan toe te voegen dat het Evangelie is begonnen in Jeruzalem en van daaruit de rest van de wereld is bereikt. Jezus had geen algemeen-menselijk lichaam. Er zit een Jood aan de rechterhand van God. Die vleeswording in het midden van het volk Israël betekent ook dat God op een fundamentele manier verder gaat op de weg die Hij in de kring van Israël was ingeslagen. Dan zullen de structuren en verhalen uit het Oude Testament tot leven komen en beseffen we dat God er ook vandaag mee verder gaat."
"Wanneer we God niet kennen als de God van Israël kennen we onze hemelse Vader maar ten dele"
En toch zijn veel christenen, ook zonder het benadrukken van de rol van Israël, tot zegen. Wat is dan eigenlijk het gevaar van ont-Joodst de Bijbel lezen?
"Jazeker, dat klopt. Ondanks onze blindheid heeft God de kerken op een geweldige manier gebruikt. Maar in 1 Korinthe 3 maakt de apostel Paulus duidelijk dat wij ook kunnen bouwen met hout en stro. Niet alles is meteen zuiver voor God. Denk aan Maarten Luther. Hij ontdekte opnieuw Gods genade, maar stierf ook vol haat tegenover het Joodse volk. In nazi-Duitsland kon zo in aansluiting bij Luther een heel instituut ontstaan dat de Bijbel wilde ont-Joodsen om ook langs die weg het Joodse volk te degraderen tot minder dan tweederangsburgers. Maar ont-Joodst lezen is niet alleen gevaarlijk voor het Joodse volk. Dat geldt net zo goed voor onszelf. Wanneer we God niet kennen als de God van Israël kennen we onze hemelse Vader maar ten dele. Lezen met oog voor Gods weg met het Joodse volk is nodig om de structuur van de Bijbel te begrijpen."
Je kunt met een Joods-christelijke bril de Bijbel lezen. Uiteindelijk zijn we toch vooral druk met ons eigen ding: het gezin, discipelschap, aanbidding etc. Hoe moet ik dan ‘Israël’ in m’n dagelijks leven implementeren?
"Het begint met onderricht. Laat als voorganger zien dat de christelijke geschiedenis vervreemding en ook boosaardigheid heeft meegebracht. Laat ook de anti-Joodse kant van de kerk van de eeuwen zien. Laat mensen zien dat de hele Bijbel een Joods boek is. Geef rond Pasen ook onderricht over het Pesachfeest enzovoort. Zo komt er stapje voor stapje zicht op de blijvende verbondenheid met het volk Israël en ‘de Joodse wortels’. Ook praktisch kun je als christen of kerkelijke gemeente van betekenis zijn. Zelf zit ik als PKN-predikant in een commissie van aanbeveling van de Stichting Boete en Verzoening. Eén van de taken die uitgevoerd worden is het onderhouden van Joodse begraafplaatsen. Zo betonen we in het klein liefde in de richting van Joodse gemeenschap in ons land. Ik heb Gods volk leren liefhebben, zonder bijbedoelingen."
Deel dit artikel op:
Stitcher