Verhalen van hoop en volharding
Het idee voor het boek ontstond bij het honderdjarig bestaan van de Baptistengemeente Brunssum-Treebeek. “In het zuiden werken gemeenten onder andere omstandigheden dan in de protestantse context van het noorden”, vertelt Hans Riphagen, rector van het Baptisten Seminarium. “Ze verdienen het dat hun verhalen verteld worden.”

Samen met theoloog Jack Barentsen van de Evangelische Theologische Faculteit Leuven verzamelde hij de geschiedenis van vijf gemeenten: in Treebeek, Maastricht, Den Bosch, Eindhoven en Brunssum. Barentsen blikt terug op zijn tijd als gemeentestichter in Maastricht: “Wat me trof bij het schrijven, is hoe trouw God is gebleven - dwars door moeite en tegenslag heen. Hij heeft zoveel levens aangeraakt.”

Kerk-zijn onder de rivieren
In het boek wordt zichtbaar hoe evangelische gemeenten in het zuiden vaak klein en kwetsbaar zijn, maar tegelijk doordrongen van pioniersgeest en toewijding. “Als minderheid in een rooms-katholieke omgeving is het verleidelijk om in een eigen bubbel te leven”, zegt Riphagen. “Toch is de roeping juist om deel uit te maken van de samenleving en licht te brengen - al moeten we die metafoor met besef van respect gebruiken, want er wás al geloof in het zuiden.”

De verhalen laten zien hoe kerken te maken kregen met schaarste, sterke persoonlijkheden, maar ook met een diepe betrokkenheid en trouw. “Gemeenten in het noorden kunnen veel leren van de volharding en verbondenheid van de zuidelijke kerken”, aldus Riphagen.

Historische en actuele betekenis
Het boek opent met een overzicht van de religieuze geschiedenis van de Nederlanden, en legt uit hoe het zuiden overwegend katholiek werd. Daarna volgen persoonlijke verhalen van pioniers en reflecties op theologie, leiderschap, oecumene en missionaire strategie.

Riphagen benadrukt het belang van deze geschiedenissen: “Je kunt je gemeente niet begrijpen zonder haar verleden te kennen. Het is waardevol om te zien op welke schouders we staan.”