Prof. dr. Huijgen tijdens 'Jansdebat': "Het kwaad uitroeien is Gods werk"

Nieuws 20 maart 2025 4 minuten Jeffrey Schipper
Arnold Huijgen

“Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien. Dat is uiteindelijk Gods werk”, zo vertelde prof. dr. Arnold Huijgen afgelopen dinsdag. Tijdens het 'Jansdebat' in Gouda gingen theoloog Arnold Huijgen en schrijver Arnon Grunberg in gesprek over de aard en de bestemming van het kwaad.

Het 'Jansdebat', vernoemd naar de Janskerk waarin het plaatsvindt, biedt een podium voor maatschappelijke en filosofische thema’s. In de editie van 2024 stond het kwaad centraal, een onderwerp waar Huijgen recent over heeft geschreven. Wat is ‘het kwaad’ en waar komt het vandaan? Wat is de invloed ervan op de huidige maatschappij en hoe raakt het persoonlijke levens? Deze vragen stonden tijdens het 'Jansdebat' centraal.

“De hel van Auschwitz gold lange tijd als dé maatstaf voor de diepte van het kwaad,” stelde Huijgen. Dit beeld paste volgens hem bij een Europa dat schuldbewust terugkeek op zijn verleden en zichzelf presenteerde als een moreel kompas voor de rest van de wereld. Echter, recente geopolitieke ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne en het conflict tussen Israël en Hamas, laten zien dat Europa’s morele autoriteit steeds minder serieus wordt genomen. “Hoe kan Europa nog de morele maat nemen als het wegkijkt bij het lijden van het Palestijnse volk?”, vroeg Huijgen zich af.

"God heeft de mens goed geschapen, maar het kwaad is de wereld ingekomen. Dat biedt hoop."

Hij bekritiseerde daarnaast de moderne politiek waarin waarheid schaamteloos wordt verdraaid. “Goed is wat je goed noemt en kwaad is wat je afwijst”, zei hij, verwijzend naar hoe populistische leiders in zijn ogen wereldwijd het begrip waarheid manipuleren. Volgens hem past dit in een breder nihilistisch patroon waarin waarden steeds minder vaststaan.

Christelijk perspectief op het kwaad
Als theoloog richtte Huijgen zich in zijn bijdrage op de vraag hoe het kwaad zich verhoudt tot het christelijk geloof. Hij merkt op dat in de christelijke traditie vaak met twee perspectieven naar het kwaad wordt gekeken. Ten eerste wordt erkend dat de neiging tot het kwaad in ieder mens aanwezig is. “Niemand hoeft te leren om kwaad te doen”, stelde hij, “en hoewel de meeste mensen deugen, zit de neiging tot het kwade in ons allemaal.” Tegelijkertijd is het kwaad volgens het christelijk geloof niet essentieel voor het mens-zijn, maar ‘accidenteel’, iets wat erbij is gekomen.

Dit betekent volgens Huijgen dat het kwaad niet onuitroeibaar is. “God heeft de mens goed geschapen, maar het kwaad is de wereld ingekomen. Dat biedt hoop, want als het kwaad erbij gekomen is, kan het ook ooit weer verdwijnen.” In deze context refereerde hij aan het Bijbelverhaal van Jozef, die ondanks het kwaad dat zijn broers hem aandeden, kon zeggen: “Jullie hadden kwaad tegen mij bedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht.”

“Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien. Dat is uiteindelijk Gods werk.”

Wat doen we met het kwaad?
Ook werd de vraag gesteld wat de mens moet doen met het kwaad. Moet het bestreden worden? Of juist worden getolereerd? Huijgen verwees naar de gelijkenis van het onkruid op de akker. Jezus waarschuwde ervoor om niet te snel het onkruid te willen verwijderen, omdat daarmee ook het goede graan zou kunnen worden uitgetrokken. “Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien”, stelde Huijgen. “Dat is uiteindelijk Gods werk.”

Toch betekent dit volgens de hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam niet dat de mens zich moet neerleggen bij het kwaad. Hij benadrukte dat christenen de hoop vasthouden dat het kwaad niet het laatste woord heeft. “Christus heeft het kwaad overwonnen door de dood in te gaan en op te staan. Dat is de kern van de christelijke boodschap: het kwaad is niet te repareren, het moet sterven en plaatsmaken voor een nieuw leven.”

De hel en de bestemming van het kwaad
Huijgen heeft zich in zijn theologische werk veel beziggehouden met de vraag wat er uiteindelijk met het kwaad gebeurt. In zijn boek over de hel onderzoekt hij wat de Bijbel zegt over de uiteindelijke bestemming van het kwaad en degenen die kwaad doen. “Het laatste Bijbelboek spreekt over een vuurpoel waarin de duivel en allen die bij hem horen worden geworpen – een beeld van totale vernietiging.” Dit roept vragen op over gerechtigheid. Is één doodstraf voor een misdadiger als Eichmann bijvoorbeeld voldoende? Of vraagt het kwaad om diepere vergelding?

“Het kwaad moet worden rechtgezet, en dat is uiteindelijk Gods werk.”

Hij benadrukte dat het christelijk geloof geen middeleeuws beeld van de hel met martelingen kent, maar wel de overtuiging dat het kwaad niet zonder gevolgen kan blijven. “Het kwaad moet worden rechtgezet, en dat is uiteindelijk Gods werk.” Ondanks de donkere realiteit van het kwaad, pleitte Huijgen voor hoop. “De situatie is misschien hopeloos, maar niet ernstig”, zei hij. “Niet omdat het kwaad niet ernstig is, maar omdat we geloven dat God uiteindelijk een keer ten goede zal geven.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#379 Jeffrey & Don Ceder over kerkasiel, migratie, Israël en Palestijnse christenen
Of beluister op:

Meerartikelen

Geldstapel met klok/inzet: Tonnis, CGMV
Nieuws

Ik heb wat gebroken: moet ik op mijn werk verschijnen?

Beste Tonnis, Bij een ongelukkige val heb ik mijn pink gebroken en zit ik sinds twee dagen thuis met mijn pink in het gips, zegt vragensteller Annemarie tegen Tonnis van CGMV. Ik werk in de zorg en nu wil mijn leidinggevende dat ik morgen weer op het

Massale Israëlvlag
Persbericht

Christenen vieren vrijlating gijzelaars door enorme Israël-vlag uit te rollen

Na twee gitzwarte jaren vielen maandagochtend twintig Israëlische gijzelaars hun familie, vrienden en bekenden weer in de armen. Een ongekende en onbeschrijfelijke blijdschap vervult het hart van de Israëli’s. Maar niet alleen in Israël is er vreugde

Holy Family Catholic Church Gaza
Nieuws

Priester in Gaza roept op tot vergeving en verzoening na staakt-het-vuren

Nu het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is ingegaan, roept pater Gabriel Romanelli, priester van de Heilige Familiekerk in Gaza, zijn parochianen op tot vergeving en verzoening. “Vergeef allen die hebben gefaald, vrijwillig of onvrijwillig, en

Tentoonstelling
Nieuws

Tentoonstelling in kathedraal zorgt voor ophef: curator gekwetst door reacties christenen

De curator van de kathedraal van Canterbury, Jacquiline Creswell, zegt diep geraakt te zijn door de felle reacties van christenen op een tijdelijke kunsttentoonstelling in de kerk. De expositie, genaamd Hear Us, bestaat uit graffiti-stickers op de st

SGP
Video

Zien: SGP-leider Chris Stoffer krijgt bij NOS kijkersvraag over persoonlijk geloof

In campagnetijd zien we politici vaak op plaatsen waar je zo normaal gesproken niet zo snel tegenkomt. Zo was SGP-leider Chris Stoffer deze week te gast bij het Jeugdjournaal. Hij beantwoordde daar vragen van jeugdige kijkers. Stoffer kreeg daarbij o

Nigeria
Nieuws

Dertien doden bij nieuwe aanval op christelijke dorpen in Nigeria: ‘We hadden de autoriteiten gewaarschuwd’

In de Nigeriaanse deelstaat Plateau zijn begin deze week opnieuw christelijke dorpen aangevallen door gewapende Fulani-milities. Volgens lokale bronnen vielen er minstens dertien doden bij gecoördineerde aanvallen op onder meer de dorpen Rawuru, Tatu

Tamara Wallace
Nieuws

Amerikaanse burgemeester treedt af na zelfmoordpoging en diefstal van kerkgeld

De burgemeester van South Lake Tahoe in Californië, Tamara Wallace, is afgetreden na een zelfmoordpoging én een bekentenis dat zij geld verduisterd heeft van de Lake Tahoe Community Presbyterian Church. Dat meldt The Christian Post.  In haar ontslagm

Pastor Trent Stewart
Nieuws

Amerikaanse pastor én aanstaande bruidegom komt om het leven bij fabrieksexplosie

De gemeenschap in Waverly, Tennessee, is in rouw na een fatale explosie bij een fabriek nabij Bucksnort. Zestien mensen kwamen daarbij om het leven, onder wie pastor Trent Stewart, die over enkele weken zou trouwen. Dat meldt the Christian Post.  De

Meerartikelen

Gerrie Strik
Podcast

Terugkijken: Gerrie Strik wijst in NPV-podcast op torenhoge verwachtingen rond moederschap

Onlangs verscheen er weer een nieuwe aflevering van de NPV-podcast ‘De Podcast van je leven’. In deze aflevering is voormalig rector en oprichter van Memoma, Gerrie Strik, te gast. In gesprek met Chris Develing wijst Strik op de torenhoge verwachting

Ds. V. S. van der Meer
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Arnemuiden beroept ds. V. S. van der Meer

De hersteld hervormde gemeente te Arnemuiden (Rehobothkerk) heeft een beroep uitgebracht op ds. V. S. van der Meer (foto). De predikant moet in het Zeeuwse plaatsje ds. G. Kater vervangen. Laatstgenoemde predikant vertrok eerder dit jaar naar Ridderk

Ds. M. Maas
Video

Ds. Maas sprak met verhuurders van vakantiehuisje: "Was het gezellig in de kerk?"

"Was het gezellig in de kerk?", die vraag kregen ds. M. Maas en zijn vrouw van de verhuurders van het vakantiehuisje waar het predikantsechtpaar zijn zomervakantie doorbracht. De hervormde predikant en zijn vrouw waren net bij hun huisje teruggekeerd

Åsa en Lars
Video

Terug naar Mercy Ships: dit echtpaar ook na pensionering niet te stoppen

In 1979 leerden Åsa en Lars elkaar kennen als vrijwilligers op het hospitaalschip Anastasis. Veertig jaar later keren ze terug naar Mercy Ships, dit keer op de Global Mercy in Sierra Leone. Zij werkt als verpleegkundige, hij als elektricien. Hun verh

Gospel Celebrations
Persbericht

Een muzikaal feest voor Jezus: Gospel Celebrations raken mensenharten

In 2023 organiseerde dominee Orlando Bottenbley zes feestelijke gospelconcerten in het noorden van het land. Met artiesten zoals Elvis E, Desray, Dwight Dissels, Elske DeWall, Muriël Blijd en Michelle David werden de zogeheten Gospel Celebrations een

Mirjam Bikker
Persbericht

ChristenUnie presenteert Deltaplan Kinderdakloosheid: “Ieder kind verdient een thuis”

De ChristenUnie presenteerde gisteren het Deltaplan Kinderdakloosheid; een concreet plan om binnen één jaar een einde te maken aan kinderdakloosheid in Nederland. Want in een rijk en welvarend land als het onze mag geen enkel kind zonder dak boven he

Donald Trump
Nieuws

President Trump over de hemel: “Niet zeker dat ik het haal”

President Donald Trump heeft opnieuw de tongen losgemaakt bij christenen in de VS na uitspraken over zijn eeuwige bestemming. Tijdens een vlucht naar Israël zei hij tegen verslaggevers: "Ik denk niet dat er iets is dat me in de hemel brengt. Ik weet

Pastor Philip Thornton
Nieuws

Predikant richt geweer op kerkgangers om ‘geestelijke strijd’ uit te beelden

Een predikant uit Pennsylvania (Amerika) ligt onder vuur nadat hij tijdens een preek een geweer op zijn gemeenteleden richtte. Dat schrijft The Christian Post. De kerk verdedigt hem en zegt dat het wapen slechts een hulpmiddel was om de “geestelijke

Nicky Gumbel
Positief nieuws

Alpha-oprichter Nicky Gumbel ziet "stille opwekking" in Verenigd Koninkrijk

Alpha-pionier Nicky Gumbel ziet wereldwijd tekenen dat mensen opnieuw openstaan voor het christelijk geloof. In een gesprek met Brian Stiller in een podcastaflevering sprak hij over een “stille opwekking” in het Verenigd Koninkrijk en daarbuiten, mer

Ds. J. Oosterbroek
Nieuws

Nieuwe predikant voor CGK Hoogeveen: ds. J. Oosterbroek

De christelijke gereformeerde kerk (CGK) te Hoogeveen mag een nieuwe predikant verwelkomen. Ds. J. Oosterbroek (foto) heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Hoogeveen wordt Oosterbroek de opvolger van de in 2022 naar Zwolle vertrokken ds

Ds. R. van Kooten
Video

Ds. Van Kooten: "Onze tijd lijkt steeds meer op de tijd van Sodom en Gomorra"

"Onze tijd wordt steeds meer gelijk aan de dagen van Sodom en Gomorra", aldus ds. R. van Kooten. De hersteld hervormde emerituspredikant blikte in een recente preek onder meer vooruit op het nieuwe Jeruzalem. Daar zullen de gelovigen aan Christus gel

Django Wagner
Nieuws

Django Wagner ontroert gevangenen met lied van hoop tijdens christelijk event

"Als ik het anders zou doen, wat zou jij dan doen", zingt Django Wagner. Het publiek klapt, fluit en zwaait met de armen. Wát een evenement is dit. Ik ben voor het eerst bij het Exodusconcert, een liveoptreden voor gedetineerden. Deze keer in de geva