Prof. dr. Huijgen tijdens 'Jansdebat': "Het kwaad uitroeien is Gods werk"

Nieuws 20 maart 2025 4 minuten Jeffrey Schipper
Arnold Huijgen

“Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien. Dat is uiteindelijk Gods werk”, zo vertelde prof. dr. Arnold Huijgen afgelopen dinsdag. Tijdens het 'Jansdebat' in Gouda gingen theoloog Arnold Huijgen en schrijver Arnon Grunberg in gesprek over de aard en de bestemming van het kwaad.

Het 'Jansdebat', vernoemd naar de Janskerk waarin het plaatsvindt, biedt een podium voor maatschappelijke en filosofische thema’s. In de editie van 2024 stond het kwaad centraal, een onderwerp waar Huijgen recent over heeft geschreven. Wat is ‘het kwaad’ en waar komt het vandaan? Wat is de invloed ervan op de huidige maatschappij en hoe raakt het persoonlijke levens? Deze vragen stonden tijdens het 'Jansdebat' centraal.

“De hel van Auschwitz gold lange tijd als dé maatstaf voor de diepte van het kwaad,” stelde Huijgen. Dit beeld paste volgens hem bij een Europa dat schuldbewust terugkeek op zijn verleden en zichzelf presenteerde als een moreel kompas voor de rest van de wereld. Echter, recente geopolitieke ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne en het conflict tussen Israël en Hamas, laten zien dat Europa’s morele autoriteit steeds minder serieus wordt genomen. “Hoe kan Europa nog de morele maat nemen als het wegkijkt bij het lijden van het Palestijnse volk?”, vroeg Huijgen zich af.

"God heeft de mens goed geschapen, maar het kwaad is de wereld ingekomen. Dat biedt hoop."

Hij bekritiseerde daarnaast de moderne politiek waarin waarheid schaamteloos wordt verdraaid. “Goed is wat je goed noemt en kwaad is wat je afwijst”, zei hij, verwijzend naar hoe populistische leiders in zijn ogen wereldwijd het begrip waarheid manipuleren. Volgens hem past dit in een breder nihilistisch patroon waarin waarden steeds minder vaststaan.

Christelijk perspectief op het kwaad
Als theoloog richtte Huijgen zich in zijn bijdrage op de vraag hoe het kwaad zich verhoudt tot het christelijk geloof. Hij merkt op dat in de christelijke traditie vaak met twee perspectieven naar het kwaad wordt gekeken. Ten eerste wordt erkend dat de neiging tot het kwaad in ieder mens aanwezig is. “Niemand hoeft te leren om kwaad te doen”, stelde hij, “en hoewel de meeste mensen deugen, zit de neiging tot het kwade in ons allemaal.” Tegelijkertijd is het kwaad volgens het christelijk geloof niet essentieel voor het mens-zijn, maar ‘accidenteel’, iets wat erbij is gekomen.

Dit betekent volgens Huijgen dat het kwaad niet onuitroeibaar is. “God heeft de mens goed geschapen, maar het kwaad is de wereld ingekomen. Dat biedt hoop, want als het kwaad erbij gekomen is, kan het ook ooit weer verdwijnen.” In deze context refereerde hij aan het Bijbelverhaal van Jozef, die ondanks het kwaad dat zijn broers hem aandeden, kon zeggen: “Jullie hadden kwaad tegen mij bedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht.”

“Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien. Dat is uiteindelijk Gods werk.”

Wat doen we met het kwaad?
Ook werd de vraag gesteld wat de mens moet doen met het kwaad. Moet het bestreden worden? Of juist worden getolereerd? Huijgen verwees naar de gelijkenis van het onkruid op de akker. Jezus waarschuwde ervoor om niet te snel het onkruid te willen verwijderen, omdat daarmee ook het goede graan zou kunnen worden uitgetrokken. “Ons onderscheidingsvermogen schiet tekort om het kwaad definitief uit te roeien”, stelde Huijgen. “Dat is uiteindelijk Gods werk.”

Toch betekent dit volgens de hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam niet dat de mens zich moet neerleggen bij het kwaad. Hij benadrukte dat christenen de hoop vasthouden dat het kwaad niet het laatste woord heeft. “Christus heeft het kwaad overwonnen door de dood in te gaan en op te staan. Dat is de kern van de christelijke boodschap: het kwaad is niet te repareren, het moet sterven en plaatsmaken voor een nieuw leven.”

De hel en de bestemming van het kwaad
Huijgen heeft zich in zijn theologische werk veel beziggehouden met de vraag wat er uiteindelijk met het kwaad gebeurt. In zijn boek over de hel onderzoekt hij wat de Bijbel zegt over de uiteindelijke bestemming van het kwaad en degenen die kwaad doen. “Het laatste Bijbelboek spreekt over een vuurpoel waarin de duivel en allen die bij hem horen worden geworpen – een beeld van totale vernietiging.” Dit roept vragen op over gerechtigheid. Is één doodstraf voor een misdadiger als Eichmann bijvoorbeeld voldoende? Of vraagt het kwaad om diepere vergelding?

“Het kwaad moet worden rechtgezet, en dat is uiteindelijk Gods werk.”

Hij benadrukte dat het christelijk geloof geen middeleeuws beeld van de hel met martelingen kent, maar wel de overtuiging dat het kwaad niet zonder gevolgen kan blijven. “Het kwaad moet worden rechtgezet, en dat is uiteindelijk Gods werk.” Ondanks de donkere realiteit van het kwaad, pleitte Huijgen voor hoop. “De situatie is misschien hopeloos, maar niet ernstig”, zei hij. “Niet omdat het kwaad niet ernstig is, maar omdat we geloven dat God uiteindelijk een keer ten goede zal geven.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#361 Jeffrey & Andries Knevel over SGP-vrouwen, de nieuwe paus en het Joodse volk
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Nelleke Plomp
Nieuws

Nooit geleerd om te geloven? Wees fier op gelovige opvoeders

‘We hebben alles, behalve iets dat ons mensen samenbindt. Wij zijn geloof niet verloren, we hebben het nooit geleerd.’ Deze woorden van Freya India over jongeren liegen er niet om. Zij is zelf zo’n jongere: een succesvolle en superslimme Engelse onde

Kerk
Nieuws

Protestantse gemeente Zaandam verwelkomt nieuwe dominee: ds. S. A. Blok

De protestantse gemeente te Zaandam heeft een nieuwe predikant: ds. S. A. Blok. De predikant uit Tilburg heeft het op haar uitgebrachte beroep aangenomen. In Zaandam wordt Blok de opvolger van ds. Pieter van der Woel die in 2020 naar Assendelft vertr

Bijbel
Nieuws

Rijkswaterstaat vist enorme Bijbel uit de IJssel

Op Bevrijdingsdag werd er in IJssel bij Zwolle wel een heel bijzondere vondst gedaan. Rijkswaterstaat viste namelijk een enorme Statenbijbel uit het water. Dat meldt RTV Focus Zwolle. De Bijbel is mogelijk gestolen.  Het is puur toeval dat medewerker

 ANP/Alberto Pizzoli
Nieuws

Zwarte rook boven Vaticaan: dit is wat we de komende dagen kunnen verwachten

Woensdagavond kwam er zwarte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Dat betekent dat er nog geen nieuwe paus is gekozen. Vandaag wordt het conclaaf hervat en vinden er vier nieuwe stemrondes plaats. Cvandaag zet kort op een rijtje wat we de

Opperrabbijn Jacobs
Column

Hoe ik de periode rondom 4 en 5 mei beleefde

Het is allesbehalve veilig in Nederland voor Joden die zich durven uit te spreken. Maar toch voelde opperrabbijn Jacobs zich veilig welkom en zelfs bijna helemaal thuis toen hij deze week een bezoek aan Urk bracht. Hij vertelt in zijn nieuwe ondersta

EP
Nieuws

Europees Parlement: antisemitisme en geweldverheerlijking moet uit Palestijnse schoolboeken

Het Europees Parlement roept de Palestijnse Autoriteit op om haar schoolboeken zo spoedig mogelijk op te schonen: zonder antisemitisme of het verheerlijken van geweld tegen Joden. Het Europarlement wil dat de Palestijnen dit doen vóór het begin van h

Biechten
Video

Hoe gaat de biecht in z'n werk? Bekijk deze uitlegvideo

Nog nooit gebiecht of is het lang geleden? In deze video wordt stap voor stap uitgelegd hoe biechten in zijn werk gaat. Wat zeg je precies? Hoe bereid je je voor? En wat kun je verwachten? Bekijk de video van het YouTube-kanaal Credo en klik hier voo

Baptize California
Nieuws

Bijna 8.000 mensen gedoopt op strand in Californië: "Grootste doopdienst ooit"

Dit weekend zijn meer dan 7.750 mensen gedoopt in de Stille Oceaan bij Huntington Beach (Californië). Dat meldt The Christian Post. Het zou volgens de organisatoren de grootste eendaagse doopdienst zijn die ooit in de geschiedenis van de Verenigde St

Meerartikelen

Corina Nagel
Video

Video: Corina Nagel over nieuw expertisecentrum voor geloofsopvoeding

Veel dominees, jongerenwerkers en kinderwerkers worstelen met de vraag hoe je jongeren betrokken houdt bij de kerk. Om hen tegemoet te komen bundelen drie experts op het gebied van kinderen, jongeren en geloof de krachten in een nieuw expertisecentru

Stichting Israël en de Bijbel
Podcast

Voor veel Joden is Jesaja 53 een onbekend hoofdstuk

Jesaja 53 komt niet voor in het leesrooster van de synagoge en is voor veel Joden een onbekend hoofdstuk. Terwijl juist dit hoofdstuk verwijst naar de Heere Jezus en Zijn verlossingswerk! Jesaja wordt ook wel de evangelist van het Oude Testament geno

Susan Durber
Persbericht

Dr. Susan Durber verzorgt oecumenelezing over eenheid in woelige wereld

Hoe helpt een kerkelijke vergadering van 1700 jaar geleden ons nu in de strijd voor rechtvaardigheid en tegen vrouwenonderdrukking? Tijdens de oecumenelezing van de Raad van Kerken in Nederland op 16 mei neemt dr. Susan Durber, regio-president van de

Ds. J. Koppelaar
Video

HHK-predikant blikt vooruit op verkiezing nieuwe paus: "Moeten we voor hem bidden?"

Momenteel zijn 1,4 miljard rooms-katholieken in afwachting van een nieuwe paus. De witte rook bleef gisteren uit en dat betekent dat er nog geen opvolger is van de vorige maand overleden paus Franciscus (88). In aanloop naar deze voor katholieken bij

Johan en Mathilde de Vries
Video

Dit christelijke gezin vertrekt later dit jaar naar zendingsveld Malawi

Johan en Mathilde de Vries en hun vier kinderen worden in het najaar van 2025 vanuit de hervormde gemeente Papendrecht door de GZB uitgezonden naar Malawi. Zij gaan wonen in Blantyre, een grote stad in het zuiden van het land. Vanuit deze stad zullen

De Hoop
Persbericht

De Hoop viert 50-jarig bestaan met 'Festival van Hoop'

Dit jaar viert De Hoop haar 50-jarig bestaan, een bijzondere mijlpaal die de zorgorganisatie met dankbaarheid wil vieren. Daarom nodigen we iedereen die zich betrokken voelt bij De Hoop van harte uit voor het Festival van Hoop op zaterdag 28 juni in

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Vrijheid is geen vrijbrief om te doen en te laten wat je wilt"

'Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde.' In 2023 was dit Bijbelvers uit Galaten 5 de meest gelezen Bijbeltekst op de site van het Nederlands B

Ds. R. J. F. Lock
Interview

Ds. Lock was katholiek maar staat nu op protestantse kansel: “Ik wilde zelfs priester worden”

Sinds oktober 2024 is ds. R. J. F. Lock predikant van de hervormde gemeente te Harmelen. Daarvoor werkte hij als geestelijk verzorger in zorginstelling Careyn. Dat Lock op een protestantse kansel staat is bijzonder. De predikant groeide namelijk kath

Rianne Versteeg-Aantjes
Boekfragment

Zwanger in een onzuivere wereld: hoe blijf je dicht bij Gods plan?

Niet alleen jonge kinderen zijn beïnvloedbaar door de onzuiverheid van de wereld, ook jij als zwangere vrouw – en dús ook dat ongeboren kindje waar je nu nog een eenheid mee vormt – bent dat. God geeft jou als moeder medeverantwoordelijkheid voor een

Frankrijk en Israël
Nieuws

Franse Joden vluchten met hulp van christenen naar Israël: “Het voelt als thuiskomen”

Bijna vijftig Joden uit Frankrijk zijn onlangs aangekomen in Israël, op de vlucht voor het toenemende antisemitisme in hun thuisland. Hun reis werd mogelijk gemaakt met steun van een christelijke organisatie. De groep werd op Ben Gurion Airport harte

The King’s Army
Positief nieuws

Evangelisten zien geestelijke doorbraak in Verenigd Koninkrijk: "De kerk is aan het ontwaken"

Na decennialang bekend te hebben gestaan als een moeilijk missiegebied, lijkt het geestelijk klimaat in het Verenigd Koninkrijk snel te veranderen. Steeds meer mensen zijn bereid om het Evangelie te aanvaarden. Christenen komen in beweging om het ook

Ad de Bruijne
Nieuws

Theoloog teleurgesteld in kritiek NGK-prominenten: 'Kort door de bocht'

Homoseksuele gemeenteleden met een relatie zijn binnen de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) welkom aan het avondmaal en in de ambten, zo werd onlangs besloten tijdens de generale synode. Zes prominente theologen uitten onlangs kritiek, maar theo