Agnes Kombrink is op ‘rouwreis’: "Ik wilde niet bitter, maar beter worden"

Interview 5 februari 2025 4 minuten Inge-Mirjam Bosveld Ester
Agnes met haar man Teun, beeld Henrieke van Assen
Agnes met haar man Teun, beeld Henrieke van Assen

Agnes Kombrink heeft het geloof in Jezus door de diepte heen gevonden en hervonden. Twaalf jaar is ze mantelzorger geweest voor haar man voordat ze in 2021 afscheid van hem moest nemen. Nu is Agnes (71) actief als coach en rouwbegeleider. "Omdat ik zelf zo diep gezeten heb, heb ik hoop voor mensen.”

"Als oudste dochter in een rooms-katholiek gezin in Amsterdam. Ik had een onveilige jeugd. Mijn ouders kwamen getraumatiseerd uit de oorlog. Ze praatten er niet over om mij te sparen. Al vrij snel kwamen er kreukels in hun huwelijk. Op mijn elfde zijn ze gescheiden en kwam er een nieuwe meneer in huis. Ik vond het een engerd en moest al snel papa zeggen. Hij misbruikte mij een jaar lang. Mijn moeder ontdekte dat misbruik en zei: ‘Het stopt nu.’ Het stopte, maar het ging direct in de doofpot. Ik kreeg geen vragen of hulp. Het maakte dat ik enorm aan het twijfelen sloeg over wat liefde is. Ondertussen deed ik alles om maar niet thuis te hoeven zijn. Ik was een eenzame tiener.”

Kreeg je het geloof van huis uit mee?
"Nee, mijn moeder ondervond afwijzing vanwege haar scheiding. Ze raakte verbitterd over het geloof en over de kerk. Maar – humor van God – de dochter van mijn stiefvader kwam tot geloof en zei tegen mij: ‘Agnes, Jezus houdt van jou!’ Het maakte me boos en opstandig, maar zij bleef getuigen over Gods liefde voor mij. Was God er dan voor mij? Was Hij écht liefde? Ik zocht en was wanhopig! Uiteindelijk kwam ik op zaterdag 23 oktober 1971 tot geloof. Dat was het grootste kantelpunt in mijn leven. En dat ik met mijn man Teun mocht trouwen.”

Ging het daarna beter?
"Teun was een grote lieverd. We zijn getrouwd op 18 juli 1975 en kregen vier kinderen. We waren actief in de kerk. Vijftien jaar lang stonden we elke zaterdag op de Dam in Amsterdam te evangeliseren. Het was een mooie tijd. Ik was gelukkig en tevreden, maar op het moment dat mijn dochter de leeftijd kreeg van mijn misbruik, sloegen alle stoppen door. Ik kreeg een burn-out. Daarna ben ik in therapie gegaan om de onveiligheid en het misbruik van mijn jeugd te verwerken. Ik vond dat ik mijn stiefvader moest vergeven, maar mijn psycholoog zei: ‘Jij gaat nog niks vergeven. Ga eerst maar eens boos worden.’ Mijn stiefvader betoonde geen spijt en zei: ‘Ik dacht dat jij het ook fijn vond.’ Met mijn verstand heb ik hem vergeven, maar vertrouwen: nee, en dat hoefde ook niet meer. Mijn hart is losgekomen uit zijn manipulatie. Ik was vrij!”

Na gelukkige jaren werd je in 2010 weer getroffen door groot verdriet.
"Teun bleek progressieve parkinson te hebben. Als mantelzorger kon ik hem niet meer alleen laten. Daardoor stopte ik met werken. Hij werd rolstoelafhankelijk en ook zijn spraak viel weg. Ik raakte hem kwijt in de mist, zo leek het. In Psalm 69 staat zoiets als: ‘Red mij, want ik verdrink.’ Nou, zo voelde het een beetje. Hoe ga je om met lijden? Dat is heel lastig. Mijn kinderen hebben veel gedaan, maar ze zeiden ook: ‘Mam, wij kunnen niet dragen wat jij moet dragen.’ De laatste vier jaar zat Teun in een verpleeghuis. Het voelde als verraad dat ik hem daar achterliet. Ik schreeuwde het uit naar de hemel, maar die leek wel van koper. Ik was in die tijd veel aan het mopperen. Op 18 maart 2021 is Teun overleden. Weet je wat ik de mooiste tekst in de Bijbel vind? ‘Jezus weende.’ En: ‘Gelukkig de treurenden. Zij zullen getroost worden.’ Door de hele situatie heen ben ik toch God gaan zoeken.”

Midden in die moeilijke tijd ben je gaan studeren. Waar haalde je de moed vandaan?
"Door de coronapandemie had ik meer tijd en ik realiseerde me dat ik na Teuns overlijden iets wilde betekenen voor anderen. Dus deed ik de coach-opleiding van Total Balance en daarna de Masterclass Rouw & Verlies. Ik wilde niet bitter, maar beter worden. Wat ik leerde, was zo mooi: dat wilde ik doorgeven. Nu bevraag ik mensen en luister zonder oordeel, in individuele gesprekken en in rouwgroepen. Omdat ik zelf zo diep gezeten heb, heb ik hoop voor mensen. Er is geen put zo diep of Jezus ziet je!

Dansen
Gods woord speelt een grote rol: ik eet van Gods Woord. Ook geef ik lessen door uit onder andere de boeken van C.S. Lewis, Manu Keirse en Henri Nouwen. Zo kwam ik De Keuze van Edith Eva Eger tegen. Zij maakte de keuze om te dansen toen ze voor Mengele stond. Zij zei: ‘We kunnen de pijn niet uitwissen. Maar we zijn vrij om te accepteren wie we zijn en wat ons is overkomen, én om verder te gaan!’ Ondertussen zet ik mijn rouwreis voort. Soms ga ik gewoon een dag met Teun aan de gang. Dan bekijk ik de foto’s en stroomt de liefde. Ik ben rijk gezegend.”

Lees het gedicht dat Agnes schreef kort na het overlijden van haar man.

Ik heb ervan gedroomd.
Jij en ik, ik en jij. Samen wij, samen sterk.
En nu dan? Geen wij, maar ik.
Ik alleen, anders geen.

Geen antwoord, geen tegenspraak.
Geen voelen of goed bedoelen.
Help, mijn hoofd is te klein. Klein ben ik in mijn zijn.
Op en neer, heen en weer en dan weer terug.
Het verlangen naar jou.
Jouw ogen die zeggen: ik houd alleen van jou.
En nu? Rust – stilte – geen klankbord meer.
Heen en weer – door de wind bewogen
beweegt het brein. En snakt ernaar te ‘zijn’.
Hoofd en handen, kom doe es lief
Ik mis je zo, zo intens mijn lief.
Ga terug naar de pijn. In de mist van mijn brein
en adem groot en adem klein. Het gemis zal er altijd zijn.
Het hoort bij mij – en ik, ik omarm jou – bedank jou
dat jij er wilde zijn voor mij, voor mij alleen.

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit het Elisabeth magazine. Wil jij meer van deze interviews? Ontvang nu het boek 'Houvast' bij een jaarabonnement.

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Waarheidsvriend
Nieuws

Reinald Molenaar benoemd tot nieuwe hoofdredacteur van de Waarheidsvriend

Reinald Molenaar (40) uit Ede is benoemd tot nieuwe hoofdredacteur van De Waarheidsvriend, het weekblad dat verbonden is aan de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Dat maakte het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond vandaag

Ds. D. I. B. van der Meulen
Nieuws

Ds. D. I. B. van der Meulen aanvaardt beroep uit Herwijnen en verlaat Amsterdam

De Gereformeerde Kerk in Herwijnen mag binnenkort een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. D. I. B. van der Meulen (foto) heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. De predikant is momenteel verbonden aan de protestantse gemeente 'Licht Oud Zuid' in

Trump
Nieuws

Katholieke leiders boos op Trump om AI-foto als paus

Dat Donald Trump een foto deelde van zichzelf als paus, terwijl het Vaticaan nog door een periode van nationale rouw gaat na het overlijden van paus Franciscus, stuit op veel kritiek. De katholieke leiders van New York hebben fel uitgehaald naar de A

Chinese vlag
Nieuws

Christelijke organisatie slaat alarm over nieuwe Chinese wetgeving

De Korean Church Media Association slaat alarm over nieuwe Chinese wetgeving die het christelijke geloof en zendingswerk zwaar kan beperken. Dat meldt The Christian Post. De nieuwe wetgeving ging op 1 mei in en lijkt volgens de organisatie vooral ger

Oegandese vlag
Nieuws

Evangelist vermoord na bekering van moslims in Oeganda: "Hij riep mensen op om Jezus te volgen"

De Oegandese evangelist David Washume is op brute wijze om het leven gebracht nadat hij tijdens een openluchtevenement meerdere moslims tot geloof in Jezus Christus had geleid. Lokale bronnen melden dat hij werd doodgestoken terwijl hij onderweg naar

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Sommige christenen strijden met wapens van Gods tegenstander

Hoewel het christenleven vaak vredig lijkt - met kerkdiensten en conferenties - herinnert de Bijbel ons eraan dat er een onzichtbare strijd gaande is. Wie zich laat sussen door comfort of misleiding, loopt gevaar. Zeker in een tijd waarin leugens wor

Ds. P. den Ouden
Video

HHK-predikant stelt dat de kerk in noodweer terechtgekomen is

Volgens ds. P. den Ouden verkeert de kerk in noodweer. Dat stelde de HHK-predikant in een recente preek. Den Ouden wees onder meer op de ontkerkelijking die volgens hem als een storm over ons land raast. Aan zijn toehoorders vroeg Den Ouden of dit oo

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe voorganger gemeenteleden verbood om zijn conferentie bij te wonen

Een aantal jaar terug leidde spreker Wilkin van de Kamp in Zuid-Amerika een meerdaagse conferentie. Maar daarbij stuitte hij op onverwacht verzet. Een van de lokale voorgangers verbood zijn gemeenteleden namelijk om de conferenties van Van de Kamp bi

Meerartikelen

Jesus Film Project
Positief nieuws

Mijlpaal: Jezus-film nu vertaald in meer dan 2000 talen

De Jesus Film Project, een bediening van Cru (voorheen Campus Crusade for Christ), heeft een bijzondere mijlpaal bereikt. De bekende film over het leven van Jezus is nu vertaald in maar liefst 2.200 talen. De nieuwste vertaling is in het Bouna, een d

Het graf van Rachel
Nieuws

EO-presentator gaat op zoek naar naamgenoten in ‘Graf van Rachel’

In de EO-documentaire Het graf van Rachel onderzoekt presentator Rachel Rosier hoe haar geloof, Joodse roots en opvoeding haar blik op de gebeurtenissen op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende oorlog in Israël en Gaza beïnvloeden. Voor haar zoektocht

Donkey Mobile
Interview

Henrik Wienen: "De kerk moet ook op de smartphone aanwezig zijn"

Henrik Wienen is de bedenker van Donkey Mobile, de app die door steeds meer kerken wordt gebruikt. Hij wil kerken ondersteunen met goede digitale technologie. "Laten we het belangrijkste communicatiemiddel van deze tijd, de smartphone, niet overlaten

Geldstapel met klok/inzet: Tonnis, CGMV
Nieuws

Ik ben 63: kan ik eerder stoppen met werken?

Beste Tonnis,  Ik ben afgelopen zomer 63 jaar geworden, dus de pensioengerechtigde leeftijd komt dichterbij. Nu vragen mijn vriendinnen steeds of ik eerder wil stoppen met werken. Kun je daar iets meer over vertellen? Beste Yvonne, Bij de vraag om ee

Proponent J. P. Bredenhoff
Video

Prop. J. P. Bredenhoff wijst op listige werkwijze satan om christenen van het avondmaal te houden

"Die tegenstander wijst op de omstandigheden en zegt: 'Het wordt helemaal niks.' Maar u moet niet op de omstandigheden letten, maar op de Heere", aldus proponent J. P. Bredenhoff. In een recente preek vertelde de hervormde proponent op welke listige

Ds. Bram Beute
Column

Zet je je in voor vrijheid of blijf je slaaf van je telefoon?

Vrijheid heeft een hoge prijs. We gedenken deze dagen de mensen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. En we realiseren ons: vrijheid is niet goedkoop. Maar wat geven wij nú voor onze vrijheid? Vrijheid komt en blijft niet vanzelf. Zonder i

Dr. M. Klaassen
Nieuws

Progressieve motie op komst: ds. Klaassen verdedigt klassiek SGP-standpunt

Dominee M. (Maarten) Klaassen mengt zich in de discussie over de rol van vrouwen in de politiek. Aanleiding is een motie van de Vlissingse kiesvereniging ‘Wees Getrouw’, die vrouwen de mogelijkheid wil geven zich verkiesbaar te stellen voor de SGP. I

Dr. Wim Dekker
Interview

Theoloog Wim Dekker: “Ontkenning van drie-eenheid is ernstig”

“We helpen het gesprek met moslims niet verder wanneer we de leer van de drie-eenheid tussen haakjes zetten. We moeten in eerste instantie niet die leer gaan verdedigen, maar duidelijk maken wat ermee bedoeld is”, stelt dr. Wim Dekker. Het is de theo

Johan Vink
Verdieping

Het gebed speelt een grotere rol in het Koninkrijk dan we ons realiseren

In de Bergrede legt Jezus een aantal keren de nadruk op datgene wat in het verborgene gebeurt. Dat gaat over bidden, vasten, geven en het verzamelen van een schat in de hemel. John Wimber, de pionier van de Vineyard beweging zei dat hij wilde functio

Kantoorpand Christenen voor Israël
Nieuws

Vonnis in zaak bekladding kantoor Christenen voor Israël uitgesteld

De rechtbank in Arnhem heeft het vonnis uitgesteld in een strafzaak rond bekladdingen op en bij het kantoor van Christenen voor Israël (CvI) in Nijkerk. Dat meldt het Reformatorisch Dagblad. Vijf personen worden ervan verdacht betrokken te zijn gewee

Abortuspillen
Nieuws

Schreeuw om leven stuurt brandbrief naar kerken vanwege stijgende abortuscijfers

Met een dringende oproep heeft Schreeuw om leven een brandbrief gestuurd aan alle kerken in Nederland. Directeur Arthur Alderliesten vraagt daarin aandacht voor het stijgende aantal abortussen en roept de christelijke gemeenschap op om actief op te k

Ds. B. Terlouw
Nieuws

Ds. E. de Fouw aanvaardt beroep uit Ede en verlaat Den Haag

De Evangelisch-Lutherse Gemeente Ede (PKN) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Ds. E. de Fouw (foto) heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. In Ede wordt De Fouw de opvolger van ds. L. van Zanden die in 2023 vertrok. De Fouw is sinds septemb