Wat kunnen christenen leren van de bediening van ‘profeet’ T. B. Joshua?

“Mensen werden door T. B. Joshua huilend naar zijn nazorgteam gestuurd om zonden te belijden. Dat stond echt voorop in zijn bediening: je rotzooi opruimen en vergeving vragen”, herinnert Martin Koornstra zich. Honderdduizenden christenen werden afgelopen weekend wereldwijd opgeschrikt door het overlijden van ‘profeet’ en gebedsgenezer T. B. Joshua. Op 57-jarige leeftijd kwam hij om het leven. Waar heeft hij zijn populariteit aan te danken? Waarom is hij niet onomstreden? En wat kunnen christenen van hem leren? Drie kenners uit de evangelische wereld geven antwoord.

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

Wat heeft T. B. Joshua in jullie ogen betekend voor Gods koninkrijk? Hoe zouden jullie z’n geestelijke erfenis samenvatten?
“Hij heeft (in zijn kerk en vooral digitaal) met het evangelie van Jezus Christus en met zijn profetische en genezings- en bevrijdingsbediening letterlijk miljoenen mensen bereikt”, maakt prof. dr. Willem Ouweneel duidelijk. Eerder deze week schreef hij in zijn column op CIP.nl over zijn ervaringen met Joshua. “Ondanks alle kritiek die op zijn persoon en zijn bediening zeer zeker mogelijk is – op welke dienstknecht van de Heer niet? – is hij toch veel mensen tot zegen geweest. Mij in elk geval wel (en ook de honderden Nederlanders die hem bezocht hebben). Zijn bediening was zeer ongebruikelijk, maar dat komt vaker voor in het koninkrijk van God. Door zijn profetische gaven keek hij vaak dwars door mensen heen, en dat vonden veel mensen knap lastig!”

Spreker Martin Koornstra, oprichter van Stichting Royal Mission, vindt het lastig om te beantwoorden wat de geestelijke erfenis van Joshua is. “Daarvoor is hij bij mij te lang uit beeld en sta ik te veel op afstand. In Nederland vragen christenen zich niet voor niets af over wie we het hebben. Zo’n twintig jaar geleden heb ik samen met Karin en onze dochter Lieselot een week doorgebracht op hun terrein en samenkomsten van hem in Nigeria meegemaakt. Ik en de duizenden anderen aanwezigen kregen veel bijbels onderwijs over genezing. Die samenkomsten gingen de hele dag door, van ’s morgensvroeg tot ’s avonds laat. Zieken stonden in rijen opgesteld om gebed te vragen. Van Joshua’s team kregen ze de opdracht om onderwijsvideo’s over genezing te bekijken en hun kwaal op een groot papier te schrijven. Ik herinnerde mij dat Joshua openbaringen ontving van God over zonden in hun leven. Hij wilde niet bidden voordat mensen om vergeving van hun verkeerde daden hadden gevraagd. Dat vond ik indrukwekkend!”

Als kenner van de evangelische en charismatische beweging schrijft Hans Frinsel regelmatig columns voor Zaut.org kritische columns over extreme charismatische uitingen en praktijken. Over Joshua zegt hij: “Gezien in de Afrikaanse context is een man als T. B. Joshua schadelijk voor de gemeente van Christus. Zijn bediening werd gekenmerkt door persoonsverheerlijking. Bizarre claims als zou zijn moeder dertien maanden zwanger van hem was geweest en dat hij voor zijn geboorte wedergeboren was, bezorgden hem een aura van een speciale 'profeet'. Bert Panhuise van Eurospirit die T. B. Joshua bezocht, wees mij op een oorkonde in het kantoor van de 'profeet' met de tekst: 'T. B. Joshua Master healer of our time'. Zulke ijdelheid en eigenwaan past een ware profeet niet.”

Hans Frinsel

“Panhuise vertelde mij hoe hij volgelingen geknield dat kantoor in zag gaan om de 'profeet' te spreken”, vervolgt Frinsel. “Claims van iets groots te zijn - à la Simon de Tovenaar - en persoonsverheerlijking nemen enorm toen in Afrika, geïnspireerd door Amerikaanse welvaartspredikers. Ik zie hoe jonge voorgangers in Afrika dit soort 'profeten' als 'rolmodel' imiteren. Sommigen zeggen dat dit bij Afrika hoort. Onzin. Ik heb de eerste generatie voorgangers in Guinée-Bissau gekend, mannen van God, die lijden hadden doorgemaakt, vol van de Geest, vrijmoedig maar juist ook nederig van hart als Christus.”

Veel christenen reageren cynisch en met gefronste wenkbrauwen op zijn bediening, verwijzend naar zijn geflirt met het welvaartsevangelie en omstreden genezingswonderen - bijvoorbeeld rondom een gebedssticker en flessen 'heilig water'. Begrijpen jullie die reactie?
Hans Frinsel: “Een Nigeriaanse collega-zendeling van ons in Guinée-Bissau - zelf lid van een grote charismatische denominatie - zei mij: ‘Wij begrijpen niet dat jullie westerlingen zo in de ban zijn van achter T.B. Joshua. Hij haalt zijn kracht uit een verkeerde bron.’ Er is in Afrika veel syncretisme. Sommigen weten sjamanisme heel verleidelijk te vermengen met het Evangelie. De twee nieuwe 'instrumenten' die T. B. Joshua 'van God ontving', illustreren dat: een sticker die al je bezitting beschermt en het heilige 'zalvingwater' dat je financiën gezond maakt en elke ziekte geneest. Dit mist elke Bijbelse basis, maar is gebaseerd op 'nieuwe openbaringen'. Wat hij aanbiedt is identiek aan Afrikaanse sjamanistische praktijken van amuletten en fetisjen, met het verschil dat de naam van Christus als vlag de lading dekt. Veel christenen onderscheiden dit niet meer, door de invloed van de Word of Faith leer, die dezelfde methodes gebruikt en dezelfde magische producten biedt.”

“Mensen die Joshua nooit meegemaakt hebben, mogen best wat bescheidener zijn met hun kritiek”, stelt Willem Ouweneel. “Er zijn ook beoordelaars die opmerken dat het welvaartsevangelie bij Joshua juist helemaal niet zo sterk benadrukt werd. Genezing en bevrijding stonden bij hem voorop, ingebed in zijn profetische bediening (bijv. citaat dat ikzelf van hem gehoord heb tegen iemand die op genezing hoopte: ‘Ik zie dat u een misdadiger bent. Ik ga niet voor uw genezing bidden zolang u uw misdaden niet belijdt en wegdoet’. Respons: een beschaamd gezicht). En wat is ‘omstreden’? Jezus werkte met speeksel, schreef in het zand, blies op mensen. Mensen werden genezen louter door Petrus’ schaduw, of door de zweetdoeken van Paulus - allemaal zeer ongebruikelijke dingen, die veel kritiek uitlokten en vandaag door de critici eveneens verworpen zouden worden. We willen veel te vaak binnen de vastgeroeste kaders blijven zitten. Denk bijvoorbeeld niet: Joshua deed dit of dat - dat doen sommige occultisten ook - dus Joshua is occult. Dat is een simpele en een beetje domme drogredenering. Als twee mensen dezelfde dingen doet, wil dat nog niet zeggen dat ze bij allebei uit dezelfde bron komen.”

Prof. dr. Willem Ouweneel

Martin Koornstra: “Ik heb Joshua nooit een collecteoproep zien doen. Wel kan ik me voorstellen dat mensen vraagtekens hebben bij zijn bediening en waar de miljoenen dollars vandaan kwamen, omdat dat ondoorzichtig was. De kritiek op rare genezingsverhalen begrijp ik. Ook in de Bijbel gaf God soms vreemde opdrachten aan profeten, maar dat was altijd een eenmalige opdracht. De Heer gaf Elisa de opdracht om op een dode jongen te liggen, waarna hij tot leven kwam. Tegen Naäman zei Elisa: ‘Ga u zeven keer onderdompelen in het water van de Jordaan. Dan zal uw huid weer gezond zijn.’ Dat klinkt belachelijk in onze ogen, maar God kiest er soms voor op om bizarre manieren een wonder te doen. Maar wat God opdraagt kan nooit een methode worden. Ons vertrouwen is gesteld op Jezus en niet op een methode. Daarom snap ik de aversie die mensen hebben bij de genezingsbediening van Joshua. Niet een gebedssticker of een fles ‘heilig water’, maar God geneest. Daar gaat het om!”

Wat kunnen christenen leren van de (genezings)bediening van T. B. Joshua?
Hans Frinsel: “Kijk door de grote claims heen. Er gebeuren zeker verbazingwekkende dingen in Afrika, maar ook in heidense context. Sommigen genezen op gebed, maar ook veel is onecht. Christus waarschuwde herhaaldelijk en nadrukkelijk voor misleidende tekenen en wonderen. Tekenen zijn niet de betrouwbare toetssteen, maar Gods Woord. In Guinée-Bissau kwam ik een kerkelijk Nederlands echtpaar tegen, dat tot hun komst in Afrika geen kinderen had kunnen krijgen. Ze bezochten een toverdokter en zij raakte zwanger. Zij reageerden verontwaardigd dat de kerk sjamanisme als onbijbels afwees. Het gewenste resultaat was voor hen het bewijs van Gods goedkeuring. Een levensgevaarlijke misvatting.”

Willem Ouweneel: “Wat anderen van hem leren moeten ze zelf weten. Maar wat ikzelf heb geleerd, is om met veel meer vrijmoedigheid mensen de handen op te leggen en genezing en bevrijding over hen te proclameren, en dan te vertrouwen op de kracht van God, zonder je te bekommeren om de vraag of het wel zal ‘werken’ of wat andere mensen ervan zullen vinden. (Mijn eigenlijke bediening is en blijft trouwens de Schriftuitleg - en dat was zeker niet Joshua’s sterkste kant.) Wat al die kritiek van anderen betreft, leerde hij mij dat ik mij daarvan niet zoveel moest aantrekken; hij wees op Luk. 6:26 en zei: ‘Als iedereen je prijst, vraag dan aan de Heer wat je verkeerd doet’ (wees dus blij met tegenstand!). 1 Petrus 4:14 wijst erop dat juist door tegenstand de zalving van de Geest toeneemt. Dat is altijd zo geweest met alle dienstknechten van de Heer die veel vijandschap ondervonden.”

Martin Koornstra

Martin Koornstra wijst op de nadruk die Joshua legde op vergeving en het aanwijzen van de zonde. “Zijn respect voor de heiligheid van God zal mij altijd bijblijven. Hij zei: ‘Ik ga niet voor je bidden voordat je je zonden hebt beleden.’ Mensen werden door hem huilend naar zijn nazorgteam gestuurd om zonden te belijden. Dat stond echt voorop in zijn bediening: je rotzooi opruimen en vergeving vragen. Het Evangelie kent naast genade ook een andere kant waarop gewezen moet worden. Dat is pijnlijk confronterend, kan ik je vertellen. Hoe zouden wij reageren als een ander ons door de openbaring van Gods Geest duidelijk maakt dat we onze man, vrouw of kinderen niet goed behandelen?”

CIP-redacteuren Patrick Simons en Jeffrey Schipper bespraken de bediening van T. B. Joshua in de CIP Podcast. Beluister het fragment vanaf minuut 5:

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand