Een verband tussen eenzaamheid en de vluchtigheid van de hedendaagse appcultuur is snel gelegd. Deze manier van contact onderhouden is symptoom van een maatschappij waarin haast en onrust de boventoon voeren. Velen komen daar echter niet in mee en belanden in eenzaamheid.

Stijgende lijn
Enkele cijfers. Op de site van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport valt te lezen dat maar liefst 49 procent van de volwassenen zich eenzaam voelt. Dit cijfer vertoont een stijgende lijn. Eenzaamheid doet zich onder jongeren vaker bij meisjes dan bij jongens voor. Op latere leeftijd houden de cijfers voor mannen en vrouwen elkaar meer in evenwicht, waarbij mensen op oudere leeftijd hoger scoren als het om eenzaamheid gaat. Laagopgeleiden hebben er meer last van dan mensen met een hoge opleiding. Ook zien we dat er zich in stedelijke gebieden meer eenzaamheid voordoet dan in meer landelijke regio’s.

Er is de laatste jaren groeiende aandacht voor dit grote maatschappelijke probleem. De vele websites die zich bezighouden met eenzaamheid, zijn er uiting van. Ook de jaarlijkse (onlangs opnieuw gehouden) Week tegen Eenzaamheid past in dat beeld. Verspreid over heel het land werden van 28 september tot en met 4 oktober honderden activiteiten georganiseerd om mensen elkaar te laten ontmoeten. Het centrale woord tijdens deze week is ‘verbinding’.

Druk maar eenzaam
Het woord ‘verbinding’ wordt vanuit de sociale wetenschappen gezien als kernwoord bij eenzaamheid. Eenzaamheid is ‘je niet verbonden voelen’. Je ervaart het gemis van een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt met andere mensen minder contacten dan je wenst. Eenzaamheid kan gepaard gaan met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst, zinloosheid en lichamelijke of psychische klachten.

Benadrukt moet worden dat eenzaamheid een zeer persoonlijke ervaring is. Het ervaren van eenzaamheid is met veel verschillende factoren verbonden. Belangrijk is ook de vaststelling dat eenzaam zijn niet altijd samenvalt met alleen zijn. Een jonge vrouw met een druk gezin kan zich toch eenzaam voelen, omdat ze in de vele contacten die zij heeft geen of te weinig emotionele binding ervaart. Een oude alleengaande met weinig sociale contacten hoeft zich niet eenzaam te voelen als hij in de contacten die er zijn, zich verbonden weet.

Schaamte
In dat licht is een opmerking als: ‘Jij eenzaam? Maar je hebt toch zoveel mensen om je heen?’, een verkeerde. Daarmee is de persoon die aangesproken wordt, niet geholpen. Hij wordt eerder achteruitgezet. Hier raken we aan een complex aspect van eenzaamheid.

Ds. J. K. M. Gerling is predikant van de hervormde gemeente te Putten. Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 19 oktober 2023. Neem een jaarabonnement (€ 52,50). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van deze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!