Plakbandjes-metafoor
De problemen die Leusink schetst, gaan specifiek over een docentenhandleiding van het lesprogramma Be-loved, gebruikt door 11 reformatorische en evangelische scholengemeenschappen en ontwikkeld door de organisatie WISeducatie. Het gaat binnen dit lesprogramma om twee onderdelen, bedoeld voor leerlingen van klas 1 van de middelbare school. In één onderdeel wordt seks vergeleken met plakband dat na een tijdje zijn werkende kracht verliest. Zo geldt dat ook voor seks, legt WISeducatie uit: “Hoe vaker een relatie verbroken wordt, hoe minder oxytocine het lichaam zal aanmaken bij intimiteit. Terwijl juist die hechting een relatie sterk en stabiel kan maken.” “Onjuist”, zegt Peter Leusink. Nog nooit is volgens hem aangetoond dat vaak seks hebben leidt tot een verminderd vermogen om betekenisvolle relaties met anderen aan te gaan.

Volgens Leusink is het belangrijk om te weten waar je wensen liggen als je een intieme relatie begint, iets wat niet gebeurt als je enkel je grenzen aanleert. Dan is de kans volgens Leusink groter dat iemand zich in een relatie aanpast aan de wensen van de ander. Dit komt het eigen seksueel welzijn en de seksuele relatie niet ten goede en dat kan nooit de bedoeling zijn van seksuele vorming.

Vrouwen zijn als een dartbord
Het tweede onderdeel dat Leusink zorgen baart, is het element waarin het verschil tussen mannen en vrouwen beschreven wordt. Hierin beschrijft de docentenhandleiding hoe seksuele gevoelens bij jongens meestal vanzelf ontstaan en hoe die bij een deel van de meiden pas ontstaan als ze een seksuele relatie krijgen. Ook beschrijft een citaat van psycholoog Martine Delfos dat jongens na een orgasme minder oxytocine (in de volksmond: knuffelhormoon) aanmaken dan meisjes, waardoor jongens meisjes na de seks makkelijker ‘achterlaten’. Bovendien zijn jongens volgens WISeducatie op seksueel gebied vergelijkbaar met een taartpunt: ze kunnen seks makkelijker loskoppelen van andere onderdelen in het leven. Voor meiden is dat moeilijker. Zij zijn in deze context vergelijkbaar met een dartbord: “Als je [als man] de bull treft [seks hebt met een meisje], heb je alle punten te pakken die je kunt winnen. Dit is precies wat er gebeurt als een vrouw seks heeft. Zij geeft zich helemaal.”

Volgens Leusink is er hier sprake van genderstereotypering, voor jongens én voor meisjes. Bovendien is er voor de uitspraken geen wetenschappelijke grond, zegt Leusink. Het idee dat jongens minder oxytocine aan maken na een orgasme, waardoor ze meiden makkelijker achterlaten, klopt niet. En ook het argument dat mannen seks beter los kunnen koppelen van de rest van hun leven, is onjuist. Zowel mannen als vrouwen kunnen lust, verbondenheid of intimiteit los van elkaar ervaren, legt Leusink uit.

RIVM: “Methode krijgt stempel: goed onderbouwd”
Het lesprogramma Be-Loved kreeg van het RIVM de stempel ‘goed onderbouwd’, en wordt ook geaccrediteerd door het RIVM. “Onterecht en ernstig”, zegt Peter Leusink, “dat jongeren op deze manier les krijgen over seksuele vorming”. Hij roept het RIVM dan ook op om de methode te herzien, en, mocht het lesprogramma niet veranderen, “de accreditatie te stoppen” en “de overheid in te lichten over het bestaan van dergelijk schadelijk voorlichtingsmateriaal”.

WISeducatie laat weten dat met de plakband-vergelijking gedoeld wordt op de mogelijke effecten die seks teweeg kan brengen. Ook zegt WISeducatie dat de genoemde beschrijvingen voldoende ruimte overlaten voor mogelijke overeenkomsten en verschillen tussen jongens en meisjes. Wat betreft het voorbeeld met het dartbord meldt WISeducatie zich voor te kunnen stellen dat de vergelijking misschien een verkeerde indruk wekt en laat weten de nodige aanpassingen te doen: “We proberen zorgvuldig en op structurele wijze vorm te geven aan seksuele vorming en hebben niet de intentie om niet wetenschappelijke uitspraken te doen in onze leerlijnen. Mocht blijken dat dit toch het geval is, dan zullen we daar zorgvuldig naar kijken.”

De RIVM laat in een reactie weten nog steeds achter de erkenning van Be-Loved te staan. In 2025 zal het lesprogramma her-erkend worden en zal het RIVM beoordelen of het lesprogramma nog “relevant is in de huidige maatschappelijke context en aansluit bij de laatste wetenschappelijke inzichten”. Het RIVM laat weten dat niet alle orthodox-christelijke schooldirecties en ouders de lesprogramma’s van Rutgers of SOA Aids Nederland accepteren. WISeducatie probeert daarin volgens het RIVM “een goede balans” te zoeken om die orthodox-christelijk scholen te bereiken.

Luister hier de reportage van Pointer of lees meer over het onderzoek.