Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel: een bedreiging of een kans?

Dagelijks leven 4 december 2020
Rick Bouter

“Het is naïef om te denken dat je jezelf kunt verschuilen voor technologie of te denken dat het zo’n vaart niet loopt. Ook in de offline wereld heb je geen dak boven je hoofd zonder de toepassing van techniek”, zegt Rick Bouter, co-founder en voorzitter van Stichting Techthics. Dit is een platform voor bezinning op technologische ontwikkelingen vanuit een christelijk perspectief. CIP.nl stelt Rick een aantal vragen hierover.

Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Sommige christenen ervaren het als een kans, anderen als een bedreiging. Aan welke kant staan jullie? Kans of bedreiging?
“Techthics ziet technologie zeker als kans en significante drijver om bijvoorbeeld welvaart en welzijn te verhogen en een meer duurzame wereld te realiseren. Daarentegen, kansen en bedreigingen komen vaak hand in hand. Hierin zijn ook de motieven en intentie van de bedenker, ontwerper, producent bepalend. Wat willen zij bereiken en bewerkstelligen met hun toepassingen? Maar denk niet dat het hier stopt, ook als consument en gebruiker maken we ook iedere dag hele bewuste en onbewuste keuzes (en acceptatie) in het gebruik van technologie.

"Het is naïef om te denken dat je jezelf kunt verschuilen voor technologie of te denken dat het zo’n vaart niet loopt."

Wij (h)erkennen de dualiteit van technologie omdat we in eerste instantie geloven dat techniek een geschenk en opdracht van God aan de mensheid is. Ten tweede erkennen wij ook dat de intentie van de mens inzake techniek niet altijd tot eer van God is of, zelfs gebruikt wordt om Zijn gezag te ondermijnen. Hierin zie je een continue Bijbelse parallel terug in de ambitie van de mens om zelf een god te worden en niet afhankelijk te zijn van Hem.”

Wat is het doel van Techthics als platform en waarom is het juist voor christenen relevant om bewust te zijn van technologische ontwikkelingen?
“Techthics is een samenstelling van de woorden ‘technology & ethics’. Ons doel is om bewustwording te creëren in het wel of niet gebruiken van een techniek. Het is naïef om te denken dat je jezelf kunt verschuilen voor technologie of te denken dat het zo’n vaart niet loopt. Ook al denk je dat je weinig techniek gebruikt, het tegendeel bewijst zich eigenlijk iedere dag. Denk daarbij niet alleen aan digitale technieken. Ook in de offline wereld heb je geen dak boven je hoofd zonder de toepassing van techniek. Voorgaande zaken schetsen dat we onbewust (of bewust) al heel veel keuzes gemaakt hebben in het gebruik van techniek of deze in ieder geval tolereren en of accepteren.

Weglopen en de kop in het zand steken is niet de juiste benadering van techniek. Geen keuze maken om maar geen negatieve uitkomst te hebben op de leefregels en geboden welke wij proberen te volgen, is een eenzijdige benadering. Al gaan we er vanuit dat techniek een gave van God is, zouden we bij uitstek moeten kijken hoe we het kunnen gebruiken om God hiermee centraal te stellen. ‘Onderzoekt alle dingen en behoud het goede. Hier wordt een beroep gedaan op de christelijke vrijheid én verantwoordelijkheid.’
Dit betekent niet dat het gemakkelijk is om een specifieke technologie het stempel goed of fout te geven. Gelukkig hebben we wel een Bijbels kader waarin we deze keuzes kunnen maken en welke voor ongegronde angst bewaart. Zeg nooit van een bepaalde ontwikkeling dat deze er niet zal komen. Het verleden heeft veelal het tegendeel bewezen. In dit kader is Genesis 11:6 ook een interessante tekst waarin staat dat God zegt niets van wat de mens zal voornemen om te maken voor hen onmogelijk zal zijn.”

Ontwikkelingen met betrekking tot de ‘surveillance state’, of bewakingsstaat zijn een big brother-achtige ontwikkeling die ook in Nederland grote impact kan gaan geven op zaken als het recht op privacy.

Kun je ter illustratie één technologische ontwikkeling noemen die meer aandacht verdient en uitleggen waarom?
“Technologische ontwikkelingen die direct een mens aangaan verdienen wat ons betreft meer aandacht. Recent is de Nobelprijs voor de scheikunde gegaan naar dna-schaar CRISPR-Cas. Dit betekent dat we in staat zijn om aanpassingen te doen in het menselijk DNA en bijvoorbeeld genen te verwijderen welke ziektes veroorzaken. De EU houdt het gebruik daarvan tegen maar wie weet wat de gevolgen in de toekomst zijn. Waarom houdt de EU dit tegen en wat als dit in de EU wel toegelaten gaat worden? Hoe gaan we daar als christenen mee om? Al geloven we dat we naar het beeld van God geschapen zijn, wat geeft ons dan het recht om dit beeld actief aan te passen naar eigen wensen? Hoever mogen we gaan in de maakbaarheid van de mens?

Verder krijgt Kunstmatige Intelligentie, terecht, veel aandacht. Kunstmatige Intelligentie is bijvoorbeeld één van de drijvende krachten achter het Chinese Social Credit Systeem. Een puntensysteem waarbij een overtreding als door rood lopen minpunten oplevert, en een laag saldo resulteert in allerhande beperkingen op het gebied van bijvoorbeeld reizen of andere voorzieningen. Ontwikkelingen met betrekking tot de ‘surveillance state’, of bewakingsstaat zijn een big brother-achtige ontwikkeling die ook in Nederland grote impact kan gaan geven op zaken als het recht op privacy. Denk hierbij aan de recente discussies over het gebruik van mobiele data in combinatie met het coronavirus en breder, om grote technologiebedrijven (big tech) op te knippen.”

Jullie platform bestaat uit twee pijlers. Kun je deze pijlers kort toelichten?
“Techthics wil een platform voor bezinning zijn gebaseerd op twee pijlers. Pijler 1: Techthics denkt na en werkt samen met een netwerk van experts uit een brede christelijke achterban. Deze experts hebben kennis in gebieden als technologie en innovatie, ethiek en ook religie. Naast het continue eigen onderzoek van Techthics is deze steeds groter wordende achterban van experts een cruciaal element om te bezinnen op technologie vanuit een ethisch en christelijk religieus standpunt met de Bijbel als vertrek punt.

"Op het moment dat we bewuster zijn van de ethische en religeuze implicaties van nieuwe technologie kunnen we ze ook beter plaatsen als kans of bedreiging."

De tweede pijler gaat over het delen van de opgedane kennis en inzichten via een specifieke doelgroep benadering. Hierbij richt Techthics zich op het informeren en toerusten van politici, bestuurders, beleidsmakers, docenten, studenten en geïnteresseerden binnen de christelijke achterban en daarbuiten. Hierbij kun je concreet denken aan het faciliteren van vragen uit de politiek door een werkbezoek, lunchlezing of het meedenken aan een verkiezingsprogramma. Hierbij kun je ook denken aan masterclasses voor docenten en gastlessen voor studenten. Zo proberen we per doelgroep na te denken over wat passende concepten zijn om deze kennis effectief over te brengen.”

Op sommige technische zaken kan iedereen zélf invloed uitoefenen. Stel: je zou op een grote christelijke conferentie voor duizenden mensen spreken. Wat moeten je toehoorders dan écht mee willen geven?
“Een utopie gaan we door middel van technologie niet creëren hier op aarde. In ons leven zal de rol van technologie zijn beperkingen kennen. Het ware geluk kan niet voortkomen uit een bepaalde technologie of haar toepassing. Wanneer wij dat uit het oog verliezen wordt techniek pas echt een bedreiging. Techniek kan slechts de gevolgen van de zonde en een gebroken wereld enigszins helpen bestrijden.

Bedenk dus welke (menselijke) verlangens achter een technologische ontwikkeling schuilgaan. Het creëren van bewustzijn over technologische ontwikkelingen en het durven stellen van kritische vragen geeft vaak al veel inzicht, maar we doen het te weinig. Op het moment dat we bewuster zijn van de ethische en religeuze implicaties van nieuwe technologie kunnen we ze ook beter plaatsen als kans of bedreiging.

Om hiermee concreet aan de slag te gaan kun je eens nadenken over: Wat is de motivatie achter de ontwikkeling van 5G connectiviteit? Levert het werkelijk een grote bijdrage aan de verbetering van het menselijk welzijn of zijn het vooral grote Tech bedrijven die profiteren bij de uitrol van 5G? Als dit laatste het geval is, wat zijn de intenties van deze Tech bedrijven? Een andere vraag kan zijn omtrent technologische ontwikkelingen op het gebied van de biomedische wetenschappen, bijvoorbeeld de huidige ontwikkelingen op het gebied van DNA-modificatie. Wie profiteert hiervan en welk gedachtengoed gaat erachter schuil? Het uitroeien van ziektes? Wat is hier vervolgens de drijver van, maatschappelijke winstmaximalisatie en maakbaarheid of menselijk welzijn en naastenliefde?”

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

Britse Lagerhuis
Nieuws

Ochtendgebeden in Brits parlement worden niet afgeschaft

In het Britse Lagerhuis wordt al eeuwenlang elke werkdag begonnen met gebed. Deze gewoonte ligt echter opnieuw onder vuur. Humanists UK noemt de praktijk “oneerlijk” voor parlementsleden die geen christen zijn en pleit voor afschaffing. Toch gaf de h

Nigeria geweld
Nieuws

Nigeriaanse christenen gedood na nieuwe aanvallen Fulani-herders

In Nigeria zijn christenen opnieuw slachtoffer geworden van geweld. Fulani-herders vielen maandagavond twee dorpen aan in de staat Kaduna, waarbij twee christenen werden gedood en drie anderen gewond raakten. Dit melden lokale bewoners aan Christian

Ursula von der Leyen
Nieuws

Haat tegen christenen neemt toe: Spaanse organisatie roept EU op tot actie

De Spaanse organisatie Observatorium voor Godsdienstvrijheid (OLRC) heeft deze week een dringende oproep gedaan aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. Ze vragen om de aanstelling van een speciale EU-coördinator die haatmisdri

Europese Unie
Nieuws

Hongaarse politica slaat alarm na ‘antichristelijk’ rapport

"Binnen de Europese Unie (EU) wordt goddeloosheid steeds meer zichtbaar", waarschuwt de Hongaarse regeringscommissaris Bernadett Petri. Aanleiding is een rapport van het European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights (EPF), dat volge

Rafael en Remilyn
Getuigenis

Rafael: van gangster tot Gods dienaar

Rafael, uit Cavite op de Filipijnen was gevreesd, gewelddadig en verslaafd. Maar toen Gods Woord hun gezin bereikte via het Project Filippus van Bible League, begon er iets te veranderen. Vandaag leidt hij zijn gezin in gebed en verspreidt hij het Ev

Kenneth Moales Jr
Nieuws

Amerikaanse voorganger overleeft gewelddadige carjacking: "Een wonder dat ik nog leef"

Voorganger Kenneth Moales Jr. uit de Amerikaanse staat Connecticut overleefde eind juni een gewelddadige carjacking in Baltimore. Tijdens de carjacking werd hij door een 16-jarige jongen met een vuurwapen bedreigd. Moales, verbonden aan de Pentecosta

Ds. G. van Zanden
Video

Hervormde predikant vraagt toehoorders of hij hun internetgeschiedenis mag zien

"Mag ik jullie internetgeschiedenis eens zien? Nee, hé? Dat dacht ik wel", aldus ds. G. van Zanden. De hervormde predikant uit Katwijk aan Zee stelde deze vraag in een recente preek aan zijn luisteraars. De predikant wees hen erop dat ze een streep m

Ds. D. M. Heikoop
Boekfragment

Wees nuchter en waakzaam: Petrus’ alarm tegen de duivel

Achter alle weerstand die christenen in hun omgeving ontmoeten en achter alle kwaadsprekerij over hen, ziet Petrus één vijand bezig: de duivel (Grieks: diabolos) (vs. 8), de grote tegenstander van God en Zijn gemeente. En daarom roept hij met een tweevou

Meerartikelen

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp: "Het is essentieel om Gods Geest alle ruimte te geven"

Als je wil dat Gods Geest werkzaam wordt in je leven, moet je Hem wel de ruimte geven. Dat stelt spreker en schrijver Wilkin van de Kamp in een nieuwe aflevering van de serie 'Levenslicht'. Van de Kamp behandelt in deze video Handelingen 19 waar Paul

Lineke Blijdorp
Opinie

Oproep aan Kees van der Staaij: keer terug naar de SGP

Advocaat Lineke Blijdorp doet in een open brief een indringend beroep op Kees van der Staaij: keer terug naar de Tweede Kamer. In scherpe bewoordingen uit ze haar zorgen over de huidige politieke koers van de SGP, met name rond de strafbaarstelling v

Gerdien Lassche - Nelleke Plomp
Interview

Steeds minder mensen krijgen kinderen: slecht nieuws? Christenen reageren

Wereldwijd daalt het geboortecijfer en dat baart de Verenigde Naties (VN) zorgen. In veel landen besluiten mensen minder of zelfs helemaal geen kinderen te willen krijgen. Oorlogen, de klimaatcrisis én financiële onzekerheid spelen daarin een grote r

Don Ceder en Mirjam Bikker
Nieuws

ChristenUnie stelt Kamervragen over onveiligheid Joodse leerlingen op scholen

De ChristenUnie maakt zich grote zorgen over het toenemende antisemitisme binnen het Nederlandse onderwijs. Kamerleden Mirjam Bikker en Don Ceder hebben daarom schriftelijke vragen gesteld aan de minister en staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en

Billy Graham
Nieuws

Excuses voor gebruiken van Graham-preken in anti-Trump-campagne

De politieke organisatie Evangelicals for Harris, inmiddels omgedoopt tot Evangelicals for America, heeft excuses aangeboden. De groep gebruikte preekfragmenten van de in 2018 overleden evangelist Billy Graham in een campagne tegen president Donald T

Ds. W. A. Zondag
Video

Volgens ds. Zondag kun je weten of je wel of niet uitverkoren bent

'Ben ik wel of niet uitverkoren?' Het is een vraag die met name christenen uit de rechterflank van de refogezindte bezighoudt. Volgens ds. W. A. Zondag kun je echter wél weten of je wel of niet uitverkoren bent. In onderstaand preekfragment noemt de

Henk Willem Laan
Video

Henk-Willem Laan aanstaande zondag te zien bij Hour of Power

Henk-Willem Laan is aanstaande zondag te zien bij Hour of Power. De directeur van Stichting Het Gehandicapte Kind heeft zelf een zoon die meervoudig gehandicapt is. "Joas is mijn geliefde zoon en inspiratiebron, waardoor ik dit werk ben gaan doen. Er

Uitgezet
Nieuws

Amerika zet vader én voorganger na twintig jaar uit: "We zijn uit elkaar gerukt"

Pastor Maurilio Ambrocio is na een verblijf van meer dan twintig jaar in Amerika uitgezet naar Guatemala. De 42-jarige vader van vijf kinderen leidde jarenlang de Iglesia de Santidad Vida Nueva in Florida. In april werd hij tijdens een routinematige

LHBTI
Video

Wat zegt de Bijbel over het LHBTI-denken? Documentaire op komst

In een tijd waarin liefde vooral wordt verbonden aan gevoel, zelfexpressie en identiteit, rijst de vraag: is er nog ruimte voor een andere stem? Wat zegt de Bijbel over liefde, identiteit en waarheid - en hoe verhouden die zich tot thema’s als homose

Syrie
Nieuws

Raad van Kerken vraagt in brief aan ministers steun voor Syrische christenen

De Raad van Kerken heeft in een brief aan het demissionaire kabinet om steun gevraagd voor christelijke minderheden in Syrië. Dat meldt de organisatie zelf op haar website. Reden daarvoor is dat de positie van christenen in het land steeds benarder l

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst zijn deze week een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd vermoedelijk door islamitische extremisten uitgevoerd. Een vrouwelijke

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn deze week vrijgesproken van blasfemie. Ze zaten bijna twee jaar vast op basis van valse beschuldigingen. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toen ze in mei 2023 wer