Waar CLW zelf spreekt over een 'eenvoudig hulpmiddel' dat leden in een werkplaats met materialen 'van elke bouwmarkt' kunnen leren maken, slaan bij deskundigen én in de christelijke politiek opnieuw alle alarmbellen aan. Strafrechthoogleraar Paul Mevis zegt in gesprek met het Reformatorisch Dagblad dat CLW met deze nieuwe zelfsdodingsmethode, die men overigens komende zaterdag presenteert aan haar leden, duidelijk tegen de randen van de wet aanschurkt. 

De maat is vol
Voor ChristenUnie, CDA en SGP is de maat vol. De drie fracties zien in de nieuwe zelfdodingsmethode niet alleen een moreel, maar ook een juridisch gevaarlijk experiment. De zorgen worden nog scherper tegen de achtergrond van de geschiedenis: eerder leidde het promoten en verspreiden van middel X door (leden van) CLW tot strafrechtelijke onderzoeken en veroordelingen wegens hulp bij zelfdoding en zelfs deelname aan een criminele organisatie.

Tegelijkertijd voert CLW al jaren politiek en juridisch strijd voor wat men een 'ruimere zelfbeschikking rond het levenseinde' noemt, onder meer via een lopende rechtszaak tegen de staat over hulp bij zelfdoding en het ‘recht op een waardig, zelfgekozen levenseinde’.

ChristenUnie-fractievoorzitter Mirjam Bikker verwoordt de frustratie scherp: “Keer op keer zoekt CLW naar wegen om zelfdodingsmiddelen en -methodes te verstrekken. Mensen die al kwetsbaar zijn, raken hierdoor in onverantwoorde omstandigheden. Ik begrijp werkelijk waar niet hoe het CLW hiermee door mag gaan en vraag het kabinet om in te grijpen.”

Samen met Lucille Krul (CDA) en Diederik van Dijk (SGP) vuurt zij een batterij scherpe schriftelijke vragen af op staatssecretaris Judith Tielen (Jeugd, Preventie en Sport) en minister Foort van Oosten (Justitie en Veiligheid). Centraal daarin staan de bescherming van kwetsbare mensen én de vraag hoe het kan dat CLW steeds opnieuw ruimte krijgt voor zulke proefballonnen.

Kamervragen christelijke partijen
Allereerst willen de drie partijen dat het kabinet expliciet reageert op het nieuws over de nieuwe methode. Ze vragen: “Bent u bekend met het artikel ‘Coöperatie Laatste Wil komt met nieuwe levenseindemethode’?” en vervolgen direct: “Wat is uw reactie op het feit dat Coöperatie Laatste Wil (CLW) weer met een nieuwe methode voor zelfdoding komt?”

Daar blijft het niet bij. De fracties leggen de vinger bij de impact op mensen die zich al in een kwetsbare positie bevinden: “Deelt u de grote zorg van deze leden wat dit bericht kan veroorzaken bij mensen in kwetsbare omstandigheden?”

En ze confronteren het kabinet met een pijnlijk spanningsveld in het eigen beleid: “Hoe rijmt u de ruimte die CLW krijgt om nieuwe zelfdodingsmethodes te verspreiden met uw inzet om het aantal suïcides omlaag te brengen?”

Ook de manier waarop CLW communiceert, nemen Bikker, Krul en Van Dijk onder vuur. De coöperatie kondigt nu opnieuw een methodiek aan die volgens critici zowel praktisch als juridisch nog vol onzekerheden zit. Daarom vragen zij de bewindspersonen: “Wat vindt u ervan dat CLW keer op keer nieuwe methodes aankondigt bij haar leden en op die manier verwachtingen wekt, terwijl de praktische en juridische mogelijkheden nog in het geheel niet zijn doordacht?”

Beschermt de overheid kwetsbare mensen genoeg?
De volgende vraag die de partijen stellen is of de overheid in staat is om kwetsbare mensen voldoende hiertegen te beschermen. Zij willen dat het kabinet precies uiteenzet: “Welk instrumentarium heeft u om mensen in kwetsbare omstandigheden hiertegen te beschermen en acht u dat afdoende? Kunt u dit toelichten?”

Juist omdat elke nieuwe CLW-actie breed in de media komt, willen ze ook weten of er wordt meegedacht met experts in suïcidepreventie: “Heeft u contact met experts en 113 over de gevolgen van deze acties en kunt u de bevindingen delen?”

En heel concreet, aan de voordeur van CLW zelf: “Op welke manier gaat u kwetsbare mensen beschermen die een zelfdodingswens hebben en bij CLW aankloppen?”

Is de ‘zelfdodingskraag’ strafbaar of niet?
Een spannende lijn van vragen draait om het strafrecht. CLW beweert dat de nieuwe methode binnen de wet blijft omdat de coöperatie enkel informatie en geen fysieke middelen levert. Strafrechtdeskundigen plaatsen daar openlijk vraagtekens bij: Kun je nog wel spreken van 'algemene informatie' als er op zo'n werkplaats concrete materialen, stappen en technieken gedeeld worden? Of is er juist geen sprake van een handleiding voor zelfdoding?

Daarom willen de drie christelijke partijen heldere uitleg: “Kunt u beoordelen of de nieuwe methode en de manier waarop CLW die wil verspreiden toegestaan is volgens het strafrecht? Indien het niet of mogelijk niet is toegestaan, wat gaat u dan doen?”

Ze vragen bovendien naar de lopende dossiers rond de coöperatie: “Welke strafrechtelijke onderzoeken lopen er momenteel gerelateerd aan CLW?”

Eerder sloot het OM een onderzoek zonder vervolging van de coöperatie zelf, maar inmiddels zijn diverse individuele leden wel vervolgd en veroordeeld voor het verstrekken van middel X en het geven van concrete instructies.

Principiële kwestie
Achter de vragen schuilt uiteindelijk een principiële kwestie: hoe ver mag een organisatie gaan in het “oprekken” van stervensrecht, voordat de overheid zegt: tot hier en niet verder? CU, CDA en SGP formuleren die grensvraag ongepolijst: “Wanneer is wat u betreft de maat vol met de proefballonnen die CLW oplaat en onderneemt u stappen om CLW op basis van het Burgerlijk Wetboek artikel 2:20 te verbieden?”

Tussen zelfbeschikking en bescherming
De nieuwe zelfdodingskraag zet zo de discussie op scherp tussen twee fundamentele waarden: autonomie en bescherming. CLW beroept zich op zelfbeschikking en een vermeend mensenrecht om het eigen sterven in regie te nemen, gesteund door organisaties als de NVVE en door een deel van de publieke opinie.

ChristenUnie, CDA en SGP leggen daar een andere lijn naast: zij zien een samenleving waarin het aantal suïcides al jaren hoog is, en waarin een organisatie als CLW met elke nieuwe methode, van middel X tot de Sarco en nu de zelfdodingskraag, de drempel tot een dodelijke keuze verder verlaagt, juist voor wie het zicht op hoop en hulp dreigt te verliezen.