Herman Selderhuis over de crisis in de CGK: "We bidden om eenheid en danken dat die er niet komt"

“Binnen de christelijke kerken wil iedereen eenheid, maar tegelijkertijd zijn we blij dat er meer dan één kerk is. We bidden om eenheid en danken dat die er niet komt want waar moet je anders naar toe als het je in je eigen kerk niet bevalt?”, zegt prof. dr. Herman Selderhuis. Eerder stelde de hoogleraar dat zijn kerkverband in een crisis verkeert. Deze lezing deed de nodige stof opwaaien. Cvandaag sprak met de hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht over de huidige spanningen binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK).

Dit artikel is je cadeau gedaan door cvandaag Premium lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

Een tijdje geleden pleitte u voor de pauzeknop. Naar uw uitspraken werd afgelopen zaterdag verwezen toen 150 ambtsdragers van Bewaar het Pand bijeenkwamen. De kerken snakken naar duidelijkheid, omdat dit thema al jarenlang op hun agenda staat. De samenwerkingsgemeente in IJmuiden heeft afgelopen zondag een vrouwelijke ambtsdrager bevestigd. In hoeverre laat deze ontwikkeling zien dat uw pauzeknop-oproep averechts heeft gewerkt en voor nog meer spanning zorgt? En wat had u met uw oproep voor ogen?
“Mijn oproep van twee maanden geleden zal een proces dat al veel langer loopt echt niet in een stroomversnelling hebben gebracht, maar ik ben wel geschrokken van de haast die sommige kerkenraden hebben om voordat de CGK-synode hierover kan spreken dit soort besluiten te nemen. De intentie van mijn oproep was om nu van welke kant ook maar even geen besluiten te nemen, maar met elkaar in gesprek te gaan. Ik kan begrijpen dat sommigen de voorkeur geven aan de ‘playknop’ en anderen aan de ’stopknop’ in plaats van de ‘pauzeknop’ maar volgens mij is het tijd om de diepere vragen met elkaar te bespreken.”

Waar zouden die gesprekken volgens u toe moeten leiden?
“Ik denk dat wat zich in onze – en ook in andere - kerken afspeelt ten diepste niet over de vrouwenkwestie gaat. Er is veel meer aan de hand. Hoe gaan we om met de Schrift? Kijken we op dezelfde manier naar de Schrift? Staan we allemaal nog achter wat de belijdenis over de Schrift zegt? Welke teksten zijn door de cultuur bepaald en welke zijn een geldende norm Gods, onafhankelijk van de tijdgeest? Dat zijn vragen waar het volgens mij echt om gaat en die niet alleen tot verschillende opvattingen over vrouw en ambt brengen. Daarom heb ik gepleit voor de pauzeknop en het voeren van opbouwende gesprekken om elkaar beter te begrijpen en vooral samen over de Schrift te spreken en de gevolgen van de ene of de andere hermeneutiek te overzien.”

Na IJmuiden zullen Nieuwegein, Arnhem en Hilversum ook binnenkort vrouwelijke ambtsdragers bevestigen, is de verwachting. "Veertien jaar na ons eerdere besluit vinden we dat dit voor de opbouw van onze gemeente nu echt noodzakelijk is", zegt ouderling Wim Groeneweg uit Nieuwegein. Heeft hij daar niet een terecht punt en begrijpt u het ongeduld van deze gemeenten?
“Als je al zo lang geleden zo'n besluit genomen hebt, duurt het wel erg lang voordat je het in kunt voeren. Maar de vraag is wel of je zo'n besluit had moeten nemen en of je reden hebt om ongeduldig te zijn als je deel uitmaakt van een kerkverband waarvan je weet dat daar over dit soort dingen andere afspraken bestaan.”

De GKv stelde een paar jaar geleden alle ambten open voor vrouwen. Die ontwikkeling is in een stroomversnelling geraakt. Had de CGK deze opstelling van samenwerkingsgemeenten kunnen zien aankomen en in hoeverre loopt de CGK- synode nu te veel achter de feiten aan?
“Dat het bij de GKv zo hard zou gaan had denk ik niemand kunnen zien aankomen en heeft zelfs ook vele vrijgemaakte broeders en zusters overrompeld. Tegelijk liggen er op de komende GKv-synode ook bezwaarschriften en verzoeken om revisie van juist dit besluit. Waarom moet het nu allemaal met spoed doorgedrukt worden? Is er ook besef hoeveel broeders en zusters ook in de GKv in grote geestelijke en kerkelijke moeite worden gebracht door deze gang van zaken? En wat de CGK-synode betreft, heb ik vorige week bij de opening gemerkt hoe de afgevaardigden daar met elkaar verbonden zijn om het goede voor de kerk te zoeken. Die synode loopt niet achter de feiten aan maar wordt door genoemde besluiten wel voor feiten geplaatst nog voordat men samen over de kwestie kon bidden of spreken.”

Binnen samenwerkingsgemeenten geldt "de minst ver strekkende kerkorde", stelde ds. P. D. J. Buijs. Daarmee wil hij zeggen dat in samenwerkingsgemeenten geen ruimte is voor vrouwelijke diakenen en ouderlingen. Is dat een afspraak of een interpretatie van ds. Buijs?
“Het is een afspraak die door de kerken is vastgelegd, zoals je in een huwelijk ook dingen afspreekt met je partner. Als een Nederlands Gereformeerde Kerk samenwerkt met een Christelijke Gereformeerde Kerk geldt in die samenwerkingskerk de minst vergaande visie die in de kerken aanwezig is. Dat wil dus zeggen dat het voor samenwerkingsgemeenten niet toegestaan is om vrouwelijke ambtsdragers te bevestigen.”

Ouderling Wim Groeneweg uit Nieuwegein zei: "En laat het aan de plaatselijke kerken over of ze bijvoorbeeld vrouwelijke ambtsdragers willen bevestigen." Is het een optie om de desbetreffende gemeentes in hun geheel te laten aansluiten bij het kerkverband waar vrouwen in het ambt geen probleem zijn?
“De uitspraak van Groeneweg is een optie die een synode zou kunnen overwegen, maar door alvast vrouwen tot ambtsdrager te bevestigen geef je aan dat je het niet als optie maar als eis op tafel legt. Het hele kerkverband moet dan gewoon ruimte maken voor wat jij wilt. Zo schep je wel de indruk dat als de generale synode niet wil wat door een aantal kerken al besloten is, de synode als de onwillige boosdoener wordt neergezet. Ik begrijp dat een samenwerkingsgemeente met de moeite zit van deel uit te maken van kerkverbanden waar over deze zaak verschillend besloten is, en die moeite is er zeker waar zoals in vele gevallen de meerderheid van zo'n gemeente uit NGK en/of GKv-leden bestaat. Het is een lastig parket waarin samenwerkingsgemeenten zitten. Daar hebben zij voor gekozen, kun je zeggen, maar als CGK moet je ook zeggen dat we ze daarin gebracht hebben. Als nu blijkt dat dit niet meer gaat, maak dan gewoon een keuze bij welk kerkverband je wilt horen. Een kerkverband is niet meer dan een middel om het evangelie uit te dragen en geen doel op zich.”

Sommigen vrezen dat de toekomst van de CGK op het spel staat. Is kerk-zijn ook zonder CGK mogelijk? Is de CGK voor u heilig?
“De Kerk heeft in deze wereld een duidelijke roeping: de verkondiging van het evangelie. Als dit kerkverband opgeheven moet worden om die taak en roeping meer gestalte te geven, dan moet dat. Dat is inherent aan het kerkverband. Maar het gaat mij te ver om laatdunkend over onze kerk te spreken. In de kerk wordt iedere zondag gepreekt en er komen mensen tot geloof. Laten we dat niet vergeten! Bovendien zijn we als kerk echt niet uit de problemen als we maar een keer vrouwelijke ambtsdragers hebben. En mensen zullen echt niet tot bekering komen omdat we nu eindelijk op dit punt met de tijd meegaan. Ik vraag mij af of de vrouwenkwestie hiermee niet te groot wordt gemaakt. Moet ons dit echt zoveel bezighouden? Daar heb ik grote vraagtekens bij. Gaan de honderden mensen die wekelijks de christelijke kerk in Nederland verlaten omdat er geen vrouwelijke ambtsdragers toegelaten mogen worden? De kerk in ons land heeft een veel belangrijker agendapunt en dat is met het Woord hen zoeken die dreigen verloren te gaan en ons druk maken over het woord uit Hosea 4:6:, dat is de vrees dat Gods volk – en dan denk ik vooral aan onze kinderen en jongeren - te gronde gaat door gebrek aan kennis van wie de HERE is.”

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor cvandaag Premium

Je las net een gratis cvandaag Premium artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand