Haar woorden spraken genadeloos de waarheid over dat onuitwisbare verleden. Ze waren genadeloos in het oordeel over de misdaden van nazi-Duitsland. Tegelijkertijd toonde ze diepe dankbaarheid voor de genade die ze in de verzoening ervaart. Alleen genade kan ons van zo’n zwart verleden redden. Ik denk dat zij als belijdend christen iets van diepte van ‘Amazing Grace’ heeft gepeild.

Haar woorden waren eenvoudig en diep tegelijk. Ze waren voor iedereen te begrijpen, maar hadden tegelijk een diepte die iedereen raakte. Haar woorden vormden tegelijkertijd een verbinding én een breuk met het verleden. Ze legt bij haar eigen land de verantwoordelijkheid om de lessen van dit duistere deel van de geschiedenis voor de wereld in herinnering te blijven brengen. Met die woorden plaatste zij zich en haar land diametraal tegenover de eigen geschiedenis en gaf de juist richting aan. Daarin is ze radicaal, maar ook in balans, want gevaren zoals racisme en antisemitisme staan dichter bij ons dan ons lief is. Daar moeten we ons samen tegen wapenen. Nederland en Duitsland hebben al enkele decennia een goede vriendschappelijke relatie, maar haar toespraak voelt als een scharnierpunt. Haar oprechte dank voor de verzoening versterkt die goede relatie voor de toekomst.

In haar lange regeerperiode heeft Merkel zich een wijs en waar leider getoond. Ik denk dat ze de eerste zal zijn die zal zeggen dat ze geen perfect leider is. Wie is dat wel? Ze heeft moeilijke en moedige beslissingen moeten nemen. De meest ingrijpende was waarschijnlijk haar ‘wir schaffen das’, toen ze de deur openzette voor de Syrische vluchtelingen en Europa uitdaagde haar daarin te volgen. Dat leidde tot lof maar ook tot felle kritiek. Was die kritiek terecht? Als ze hierin een fout maakte, dan was het een fout de goede kant op. We kunnen beter té barmhartig zijn, zoals de Bijbel ons ook leert, dan later ontdekken dat we té onbarmhartig zijn geweest. Dat ontdekten veel landen die kort voor de oorlog de Joden die Duitsland ontvluchtten de toegang moeilijk maakten of ontzegden. Jezus leerde ons wie onze naaste is en Merkel is Hem daarin gevolgd.

‘Mutti’ Merkel staat voor het eind van haar tijd als premier. Deze 5 mei-toespraak is een groots afscheid richting Nederland. Het toont ons dat Duitsland – en Europa – afscheid nemen van een groot en integer leider. Die zijn niet zo dik gezaaid. We zullen haar nog missen.

Bekijk de 5 mei-lezing terug van Angela Merkel:

Bovenstaand artikel verscheen eerder op Zaut.org, een initiatief om een christelijk, actueel, profetisch en nuchter geluid te laten horen in Nederland. Klik hier om de website te bezoeken.