Jaap bezocht één van de armste landen in Europa: "Na een bezoek zeg ik vaak: ‘Ik heb meer ontvangen dan gegeven’"

“Er zijn voor de meest kwetsbaren in de samenleving, dat is ons doel.” Jaap Westhuis is als vrijwilliger en coördinator van het regioteam Moldavië betrokken bij Stichting HOE (Hulp Oost-Europa). “Het is het één van de armste landen in Europa.”
“Moldavië is een nieuwe loot aan de tak: pas sinds 2015 is dat ook één van de landen waar Stichting HOE betrokken is.” Westhuis vertelt enthousiast over het werk waar hij actief voor is. Onlangs bezocht hij het land om medewerkers van de Unie van Baptisten en Jeugd met een Opdracht te spreken. Met deze partners is nagegaan waar mogelijkheden en uitdagingen liggen. “Ik zeg vaak na zo’n bezoek: ‘Ik heb meer ontvangen dan gegeven’.”
Ouderen en kinderen meest kwetsbaar
Sinds de val van de Sovjet-Unie staat Moldavië op eigen benen. Maar het land is in verval, schetst Westhuis: “De politiek kijkt naar het westen en wil een democratische invulling aan het land geven. Dat heeft tot gevolg dat Rusland minder af is gaan nemen en de economie nog meer in verval is geraakt.” Dat deze economische crisis vooral ouderen en kinderen raakte, ondervond de stichting in 2015. “Toen we nagingen wat de hoogste noden waren in dit land kwamen al snel de doelgroepen ouderen en kinderen in beeld. Kinderen wonen bijvoorbeeld bij opa of oma, omdat de ouders vaak naar het westen vertrokken zijn. De kinderen missen structuur, essentiële behoeften en een basis. Een tweede belangrijke doelgroep is de oudere medemens. Ze krijgen een laag pensioen waar ze nauwelijks van rond kunnen komen. Het geld dat ze krijgen, is vaak te veel om te sterven, maar te weinig om van te leven. Ook hebben ze vaak last van ziektes of aandoeningen.”
Om de groepen te bereiken die hulp echt nodig hebben, werkt Stichting HOE samen met de Baptist Union, de overkoepelende baptistenorganisatie in de hoofdstad. Westhuis vindt het belangrijk om een lokale partner te hebben die weet waar de behoeftes liggen. “Via deze organisatie hebben we christelijke gemeenten kunnen selecteren die zich in willen zetten voor de samenleving. Met de financiële middelen die ze krijgen, kunnen ze hulp verlenen. Uiteraard is het van belang dat het mensen zijn die vanuit hun christen-zijn naar de naaste om willen kijken.” Samen met de Baptist Union koos de stichting kerken uit in verschillende delen van het land. Westhuis: “In het noorden, midden en zuiden. Maar we proberen ook een paar gemeentes in eenzelfde regio te betrekken, zodat ze elkaar kunnen versterken en naar elkaar om kunnen zien. We hebben gemerkt tijdens onze werkbezoeken dat hier behoefte aan is.”
Rol voor de sociale dienst
Voor de kinderen probeert de stichting bij te dragen aan naschoolse kinderopvang. Westhuis vertelt dat daar grote behoefte aan is: “Onderwijs is belangrijk voor de toekomst. Een team van de plaatselijke baptistengemeente probeert de kinderen die op school zitten na school op te vangen. Zij geven een maaltijd, doen spelletjes, helpen bij het huiswerk en zingen met de kinderen. Kinderen bloeien op en worden aan benodigdheden voor school geholpen waar hun ouders of verzorgers geen geld voor hebben.” Overigens hoeven de kinderen niet betrokken te zijn bij de baptistengemeente die de naschoolse opvang organiseert. “Ze worden samen met de sociale dienst geselecteerd. En die kinderen komen juist zó op een speelse manier in aanraking met het evangelie. Zo wordt er bij de opvang iets uit de Bijbel verteld en kun je op een heel mooie manier evangeliseren.”
Tot hun recht komen
Westhuis ziet dat veel kinderen tot hun recht komen bij de opvang: “We hebben dat ook gezien toen we op bezoek waren. Dat was een geweldige ervaring. De kinderen kwamen spelend en lachend aan. Er gebeurt iets met ze. Dat geeft een enorme boost om het werk voort te zetten.” Toch is het symptoombestrijding, vertelt de regiocoördinator. “Zolang de overheid de uitzichtloosheid niet aanpakt, trekken jonge mensen weg. Die willen graag werken en een leven opbouwen. Maar er is een hoge werkloosheid en de economie draait niet. Die jongeren zien dat het voorlopig niet verandert. Ook is er veel corruptie, waardoor het weinige geld dat er nog is, in de verkeerde zakken terechtkomt.” Het resultaat? “Er ontstaan heel veel zwakke gezinnen, alcoholmisbruik wordt gewoon en jongeren trekken weg naar het buitenland. Een neerwaartse spiraal.”
Een gezin dat symbool staat voor de hulp die Stichting HOE wil verlenen, heeft Westhuis wel voor ogen: “Dan zie ik een gezin voor me waarvan de oma nog leeft. Ze wonen in een plattelandsdorpje, waarbij de gemeente contact heeft met de oma. De kleindochter wordt door haar verzorgd. Ze kan haar door de kinderopvang van de gemeente gelukkig wel naar school laten gaan en de vereiste schoolmiddelen laten aanschaffen. Het kind kan dus volwaardig meedoen.”
Ouderenhulp
Stichting HOE stimuleert de plaatselijke gemeentes om naast aandacht voor de kinderen ook structureel aandacht te besteden aan ouderen. “Gemeenteleden proberen ouderen uit hun isolement te halen. De gemeenteleden halen ze op, vangen ze op in de gemeentezaal, douchen ze en doen hun was. Soms doen een paar mensen uit de gemeente ondertussen bij de oudere thuis even een schoonmaakbeurt. Zo komen ze in aanraking met elkaar en is er structureel aandacht voor ze. Het is echt ouderenzorg, als er geen mantelzorgers zijn.”
Behalve deze structurele manieren van helpen, ondersteunt Stichting HOE ook andere vormen van diaconale hulp. Westhuis geeft aan dat de hulp breder is dan alleen aan kinderen en ouderen. “We dragen financieel bij aan het helpen van de zwakste gezinnen in de samenleving. Ze worden voorzien van brandstof, voedsel en medicijnen."
Op deze manier probeert de stichting naast de mensen te staan, vertelt Westhuis: “Je probeert te onderzoeken: wat gebeurt er eigenlijk? Wat overkomt de mensen? Maar ook: wat kan ik als vertegenwoordiger van HOE betekenen voor de mensen daar? Zo kunnen we er als organisatie voor die mensen zijn die geen helper hebben.”
Praatmee