Jos de Kock: "Genade is nodig voor een goede opvoeding"

Dagelijks leven
Jos de Kock

‘Opvoeding is een speeltuin. Kinderen en opvoeders spelen samen in een werkelijkheid die groter is dan zij zelf zijn,’ schrijft Jos de Kock in zijn boek 'Opvoeden is gekkenwerk'. Volgens de godsdienstpedagoog kan het beeld van de speeltuin opvoeders helpen “om niet te vervallen in gearriveerdheid: alsof opvoeders er al zijn en kinderen nog onderweg zijn.”

Je schrijft dat opvoedadviezen mensen onzeker kunnen maken. Wat bedoel je hiermee en welk advies maakt ouders bijvoorbeeld onzeker?
"Dat komt in de eerste plaats doordat er zoveel opvoedadviezen gegeven worden,” maakt de auteur duidelijk. “En niet zelden zijn ze nog tegenstrijdig ook. Dat maakt je als opvoeder onzeker. En in de tweede plaats heeft dat te maken met het ideaalbeeld dat in veel opvoedadviezen schuil gaat. In mijn boekje laat ik een opvoeder aan het woord die daar heel precies de vinger bij legt, hij zegt: 'mensen lopen in de opvoeding van hun kinderen tegen vragen aan. Vervolgens zoeken ze naar antwoorden of hulp om zich heen. Maar daar worden ze geconfronteerd met een ideaalbeeld dat ze niet of nauwelijks kunnen vertalen naar hun eigen opvoedpraktijken. De lat ligt dus te hoog. En dit leidt weer tot meer onzekerheid.' Voorbeelden van dit soort adviezen zijn ‘je moet consequent zijn, ‘je moet je geduld bewaren en niet altijd in een keer resultaat verwachten’, ‘je kunt beter goed gedrag belonen dan het verkeerde bestraffen’. Maar in wezen schuilt in elk opvoedadvies het gevaar van die hoge lat.”

Hoe kan het beeld van een speeltuin opvoeders verder helpen?
“Een van de uitgangspunten die ik in het boek beschrijf is: 'Opvoeding is een speeltuin. Kinderen en opvoeders spelen samen in een werkelijkheid die groter is dan zij zelf zijn.' Het beeld van de speeltuin kan je als opvoeder helpen om zicht te krijgen op waar je nu helemaal mee bezig bent. Je kunt bezig zijn met opvoeden op een manier die vooral te maken heeft met het overdragen van inzichten aan je kinderen; moeder die wel even vertelt hoe je het handigst geld bespaart bijvoorbeeld. Je kunt ook heel erg gericht zijn op het laten zien van voorbeeldig gedrag; een vader die voortdurend laat zien hoe je de boel een beetje opgeruimd houdt in huis. Maar het beeld van de speeltuin laat zien dat opvoeding niet te vangen is in eigen inzichten en het goede gedrag van opvoeders. De werkelijkheid is groter en die wordt niet door kinderen beleefd door het aanhoren van hoe het leven in elkaar zit of door geïnteresseerd te kijken naar voorbeeldig gedrag. Die werkelijkheid wordt in opvoeding ontsloten doordat kinderen en opvoeders samen die werkelijkheid verkennen en ontdekken. Ik noem dat samen spelen: spel staat voor mij aan de ene kant voor plezier maken en veel leren tegelijk en aan de andere kant voor iets weerbarstigs: het levert soms teleurstelling op en het kan pijnlijk worden. Het beeld van de speeltuin kan opvoeders helpen om niet te vervallen in gearriveerdheid: alsof opvoeders er al zijn en kinderen nog onderweg zijn. Het beeld van de speeltuin daagt uit om je als opvoeder mee te verwonderen, om te blijven ontdekken en leren, door samen met kinderen de werkelijkheid steeds weer opnieuw te beleven.”

"Het beeld van de speeltuin kan opvoeders helpen om niet te vervallen in gearriveerdheid: alsof opvoeders er al zijn en kinderen nog onderweg zijn"

Wat is een veelvoorkomend misverstand over opvoeding?
“‘Misverstanden’ vind ik een groot woord; in mijn boek probeer ik wel een aantal gedachten over opvoeden kritisch te beschouwen. Het eerste hoofdstuk over opvoeden is een hoop gedoe, stelt bijvoorbeeld de gedachte ter discussie dat je als opvoeder controle hebt over de situatie. Ik stel daar opvoeding juist voor als overgave aan een werkelijkheid die een loopje met jou als opvoeder neemt en als overgave aan kinderen die meer grip op jou hebben dan jij op hen. En in het hoofdstuk ‘Offer’ bijvoorbeeld stel ik de vraag hoe verstandig en liefdevol het is om als opvoeder dicht bij jezelf te blijven. In dat hoofdstuk stel ik opvoeding voor als een offer: dat je jezelf als opvoeder geeft aan het leven van een kind. Dat is iets moois maar kan vaak heel frustrerend, pijnlijk of ontregelend zijn.”

‘Opvoeding is een hoop genade’, zeg je aan het einde van het boek. Wat bedoel je hiermee?
“Ja, zo heb ik bewust het boek willen eindigen, met de stelling: Opvoeden is een hoop genade – een kwestie van steeds weer opnieuw beginnen. In de eerste plaats doel ik hiermee op hoe opvoeders naar zichzelf kijken. Je bent niet altijd op je best en niet alles lukt in een keer: heb geduld met jezelf en geef jezelf steeds weer een nieuwe kans. Maar er is nog een tweede uitleg. In het boek schrijf ik: ‘de mensheid bewijst opvoeders een dienst door hen met genade te bejegenen’. Er zijn absoluut fouten van opvoeders die niet onbestraft gelaten mogen worden, maar ik wil er vooral dit mee zeggen: veroordeel (andere) opvoeders niet te snel op basis van ideaalplaatjes. En in de derde plaats bewijzen opvoeders kinderen een dienst met een voldoende dosis genade. Genade is nodig voor een gezonde ontwikkeling en dus belangrijk voor een goede opvoeding,” aldus Jos.

Praatmee

Beluister onze podcast

#368 Patrick & Jeffrey over de SGP, strafbaarstelling illegaliteit en pro-Palestijnse PKN-dominees
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

pastor
Nieuws

Baptistenpredikant en gemeentelid vermoord tijdens kerkdienst in Nigeria

Tijdens een kerkelijke bijeenkomst op maandag 7 juli zijn een predikant en een gemeentelid van de Bege Baptistenkerk in Yaribori (Katsina, Noordwest-Nigeria) doodgeschoten. De aanval werd uitgevoerd door vermoedelijk islamitische extremisten. Een vro

pakistan
Nieuws

Twee christelijke jongens in Pakistan vrijgesproken van blasfemie na jarenlange rechtszaak

Twee jonge christenen uit Pakistan zijn dinsdag 8 juli vrijgesproken van blasfemie, bijna twee jaar nadat ze op grond van valse beschuldigingen werden gearresteerd. De katholieke jongens Adil Babar en Simon Nadeem waren nog maar 18 en 14 jaar oud toe

Jacobs
Column

Voor het bouwen van een brug zijn twee kades nodig

Opperrabbijn Jacobs was in Friesland bij een bijeenkomst als onderdeel van zijn opdracht op bruggen te bouwen. Maar dat bouwen van bruggen gaat vaak erg moeizaam, zo zet hij uiteen in zijn nieuwe onderstaande dagboek. 'Om een verbinding te maken tuss

Jan Pieter Verweij
Opinie

Tegen de stroom in: op zoek naar profetische politiek

Het kabinet is gevallen, de eerste congressen zijn geweest en de eerste lijsttrekkers benoemd. De race is begonnen. Het regent al verkiezingsbeloften: “deze keer niet met de PVV”, “deze keer maken we “het strengste asielbeleid wel waar”, “deze keer r

Diederik van Dijk
Opinie

Willekeur in wetshandhaving: liefdevol protest bestraft, haat gedoogd

Terwijl de politie toekijkt hoe activisten Joden en christenen intimideren, wordt een stille, liefdevolle pro-lifewaker ingerekend en urenlang opgesloten in een politiecel. Dit is totale willekeur. Belangrijke grondrechten zijn in het geding. Verbran

Bert-Jan Ruissen
Persbericht

Europees Parlement roept op tot betere bescherming christenen in Syrië

Het Europees Parlement heeft donderdag met grote meerderheid ingestemd met een gezamenlijke resolutie van vijf fracties waarmee de overgangsregering van Syrië wordt opgeroepen christenen en andere (religieuze) minderheden beter te beschermen. SGP-Eur

Pakistan
Nieuws

Ter dood veroordeelde christen in Pakistan na 23 jaar vrijgesproken

Na meer dan twee decennia gevangenschap is de Pakistaanse katholiek Anwar Kenneth onlangs vrijgesproken van blasfemie door het Hooggerechtshof van Pakistan. De man, die kampt met mentale problemen, zat sinds 2001 vast op beschuldiging van godslasteri

Kerk
Nieuws

Grote Duitse kerken verliezen enorme aantallen leden

Het aantal Duitsers dat lid is van de twee grote kerken in het land daalt drastisch. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die dinsdag door de Duitse nieuwsdienst Idea werden gepubliceerd. Vooral in het oosten daalt het aantal mensen dat lid is van een kerk

Meerartikelen

Israe
Nieuws

SGP Staphorst spreekt steun uit aan Israël: "Woord 'genocide' is misplaatst en ongepast"

De SGP in Staphorst heeft in de gemeenteraad een statement afgegeven waarin men morele steun uitspreekt aan Israël, de inwoners van Israël en Joodse Nederlanders. “Het gebruik van het woord genocide en de eenzijdige veroordeling van Israël door Neder

Regenboogzebrapad
Nieuws

Engelse christen spant rechtszaak tegen gemeente aan vanwege regenboogzebrapad

Een christelijke vrouw uit het Engelse Camden, Blessing Olubanjo, spant een rechtszaak aan tegen haar gemeente. Aanleiding daarvoor is een zebrapad in de kleuren van de regenboogvlag. Volgens Olubanjo is het zebrapad een politiek statement dat haar r

Ds. D. Breure
Nieuws

Hervormde gemeente Kesteren brengt beroep uit op ds. D. Breure

De hervormde gemeente te Kesteren heeft een beroep uitgebracht op ds. D. Breure. De predikant moet in het Gelderse dorp de opvolger worden van ds. A. Snoek die in 2024 naar het Friese Driesum vertrok. Ds. Breure is sinds november 2020 verbonden aan d

Ds. K. Hoefnagel
Video

CGK-predikant over mensen die zelfmoord plegen: "Laat het oordeel aan God over"

Als iemand zelfmoord pleegt, hebben we als christenen soms al heel snel ons oordeel klaar. Maar volgens ds. K. Hoefnagel is het helemaal niet aan ons om in zo'n geval te oordelen, dat stelde hij onlangs in een preek. De christelijke gereformeerde eme

Amir Tsarfati
Column

Israël tart elke logica: God is geen mythe

Er is ‘iets’ met Israël wat politici en opiniemakers ongemakkelijk maakt. En het is niet wat ze zeggen dat het is. Zij wijzen naar politiek, nederzettingen, grenzen en oorlogen. Maar graaf onder die uitgesproken verontwaardiging en je zult iets diepe

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp vertelt hoe de discipelen werden vervuld met Gods Geest

Pinksteren ligt inmiddels alweer even achter ons, maar in een nieuwe aflevering van de serie 'Begin je dag met God' staat spreker en schrijver Wilkin van de Kamp nog een keer stil bij dit bijzondere heilsfeit. In onderstaande aflevering vertelt Van d

PKN-dominees
Nieuws

PKN-predikanten doorbreken met statement stilzwijgen over Gaza

Een groeiende groep predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) wil niet langer zwijgen over het geweld in Gaza. In een statement roepen zij hun kerk op tot een heldere, morele stellingname tegen het Israëlische optreden in de Palestij

Kars Terlouw
Opinie

Linkse politiek als spiegel voor rechts-conservatieve christenen

Wat hebben orthodoxe christenen met linkse politiek? Voor velen lijkt het een onwaarschijnlijke combinatie. Toch pleit Kars Terlouw in deze opiniërende bijdrage voor meer zelfreflectie bij christenen die zich politiek rechts van het midden bevinden.

Jan Schreuder
Interview

Jan Schreuder kwam niet in een rolstoel terecht: “God heeft mij genezen”

“Het maakt mij niet uit of iemand wel of niet naar de kerk gaat. Ik vertel aan iedereen dat God mij heeft genezen.” Jan Schreuder, gepensioneerd magazijnmedewerker, ontving zo’n tien jaar geleden een bovennatuurlijk wonder dat zijn leven voorgoed ver

Oude kerk zwaar beschadigd
Nieuws

Joodse kolonisten vallen christelijk dorp op Westelijke Jordaanoever aan

De kerkleiders van Taybeh, het laatste christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever, luiden de noodklok na herhaalde aanvallen die door Joodse kolonisten zouden zijn uitgevoerd. Afgelopen maandag werden een eeuwenoude kerk en een christelijke begr

PVV-leider Geert Wilders
Interview

Grote onrust in Zwolle door komst azc: christenen uit de wijk reageren

Vanaf 2027 krijgt de Zwolse wijk Stadshagen een azc. Maandag stemde de gemeenteraad met ruime meerderheid voor. Niet iedereen is blij met de komst van het azc dat aan 400 mensen plek moet bieden. Honderden Zwollenaren protesteerden - in aanwezigheid

pakistan
Nieuws

Pakistaanse rechter weigert voogdij over christelijk meisje aan moslimontvoerder

Een Pakistaanse rechter heeft de voogdij over een 14-jarig christelijk meisje geweigerd aan de volwassen moslimman die haar ontvoerde, dwong zich te bekeren tot de islam en met haar trouwde. De rechtbank concludeerde dat ze minderjarig was en verklaa