PKN-scriba pleit voor evenwichtig gesprek over Israël en Palestijnen

Op de dag dat wereldwijd wordt stilgestaan bij de Hamas-aanval op Israël, heeft ds. Kees van Ekris, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), opgeroepen tot bezinning, gebed en evenwichtig spreken over het conflict tussen Israël en de Palestijnen.
In een uitgebreide verklaring schrijft Van Ekris dat de oorlog “desastreus en duister” is en dat de kerk in deze tijd geroepen is tot een zorgvuldige, liefdevolle en eerlijke stem. “De Protestantse Kerk is verbonden met het volk Israël én met Palestijnse christenen”, zegt hij. “Die verbondenheid vraagt dat we onze woorden wegen, dat respect en liefde voelbaar zijn, én dat we bereid zijn tot zelfkritiek.”
7 oktober: een dag die de wereld veranderde
De datum van Van Ekris’ oproep is beladen. Precies twee jaar eerder, op 7 oktober 2023, pleegde terreurbeweging Hamas een grootschalige aanval op Israël. Duizenden strijders drongen Israël binnen, waarbij meer dan 1.200 mensen werden vermoord en ruim 250 gijzelaars naar Gaza werden ontvoerd. De aanval leidde tot een verwoestende oorlog, die tot op de dag van vandaag voortduurt.
Voor de Joodse gemeenschap wereldwijd is 7 oktober een dag van diepe rouw. Ook in Nederland worden sindsdien Joodse scholen bewaakt en durven veel Joodse burgers hun identiteit niet openlijk te tonen. Van Ekris noemt het “ontoelaatbaar en onaanvaardbaar” dat antisemitisme wereldwijd opnieuw toeneemt. Tegelijk benadrukt hij het lijden van Palestijnse christenen en burgers. “De vernieling van huizen, het verlies van levens en de schending van mensenrechten zijn ten hemel schreiend”, schrijft hij. “Als kerk mogen we hier niet van wegkijken.”
Verbondenheid in twee richtingen
Volgens Van Ekris vraagt de huidige crisis van de kerk om een houding van dubbele solidariteit - met Israël én met de Palestijnse gemeenschap. Hij verwijst naar verhalen van Palestijnse christenen, zoals Father Bashar uit Taybeh en Daoud Nassar bij Bethlehem, die geconfronteerd worden met geweld en dreiging.
Maar ook de Joodse gemeenschap in Nederland verdient bescherming en steun, aldus Van Ekris. “Met afschuw zien we het oplaaiend antisemitisme dat wereldwijd exponentieel toeneemt. In het geweld van Hamas is de haat tegen Israël en de wil haar te vernietigen een openlijke drijfveer. Wij spreken ons daartegen uit. Israël heeft recht op een veilig land. Daar houden we als kerk aan vast en dat bepleiten we net zo sterk als we dat doen voor het Palestijnse volk.”
Een leerweg van luisteren en ontmoeten
In de visienota Uw Koninkrijk kome (2024) wordt de kerk beschreven als een ‘leergemeenschap’. Die gedachte staat centraal in Van Ekris’ betoog. “We kunnen alleen leren als we luisteren - naar de stem van het levende Jodendom én naar Palestijnse christenen”, zegt hij.
De scriba kondigt aan dat de PKN nieuwe initiatieven wil ontwikkelen om deze ontmoeting te bevorderen. Er komen theologische ontmoetingen tussen verschillende perspectieven en handreikingen voor gemeenten om het gesprek op een waardige manier te voeren. Juist in een tijd van crisis en polarisatie heeft de kerk volgens de scriba de roeping om weerbaar te zijn tegen haat en vervreemding.
Woorden van verdriet en gebed
Van Ekris roept kerken op om ruimte te maken voor rouw, stilte en gebed. “De kerk is een van de weinige plekken waar nog plaats is voor het niet-meer-weten, voor het klaaglied en het kyrië”, schrijft hij. “We verzetten ons daarmee tegen de stuitende ideologisering van de doden. Alsof de ene dode betreurenswaardiger is dan de andere.”
Met een verwijzing naar de Joodse denker Abraham Heschel, zegt hij: “Geestelijk leven is je niet afsluiten voor de wereld, maar de pijn en het onrecht van deze wereld met God doorleven."
Praatmee