Een misverstand: ‘dopen’ is niet hetzelfde als onderdompelen

Nieuws 23 april 2025 3 minuten Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Youtube

Velen denken dat het woord ‘dopen’ ‘onderdompelen’ betekent. En dan is dé rituele handeling natuurlijk: kopje onder. Maar dat betekent ‘dopen’ helemaal niet. Het Nederlandse woord ‘dopen‘ betekent volgens de Van Dale ‘indompelen’. Zoals je een beschuit in de melk doopt, en een koekje in de thee. Nu kun je erover twisten of dat lekker is, maar mensen doen dit, opdat het koekje doordrenkt wordt van de thee. Dat is nu ook de hoofdbetekenis van het Griekse woord: ‘baptizo’.

Dat woord uit het Nieuwe Testament, dat wij pas sinds de Nederlandse vertalingen met dopen zijn gaan weergeven, kan in Griekse teksten uit de oudheid een aantal betekenissen hebben: ‘indopen’, ‘verven door een stof in een verfbad te dompelen’, ‘overgíeten, besproeien, besprengen, bevloeien’, maar ook ‘beïnvloeden, veranderen’ en zelfs ‘bont en blauw slaan’. Bij al deze betekenissen gaat het erom iets of iemand in de invloedsfeer brengen van iets of iemand anders.
Dat is nu ook precies de bedoeling van hetgeen waar de doophandeling symbolisch naar verwijst. De dopeling wordt in de invloedssfeer van Jezus Christus gebracht. De dopeling wordt doordrenkt van Christus. Dat het daar om gaat, lezen we zo mooi in 1 Korintiërs 12:13: ‘Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allen van één Geest doordrenkt’.Vanuit deze hoofdbetekenis verstaan we Paulus ook beter als hij het heeft over het ‘in Christus Jezus gedoopt zijn’. ‘Of weet u niet dat wij allen die in Christus Jezus gedoopt zijn, in Zijn dood gedoopt zijn? (Rom. 6:3) en ‘Want u allen die in Christus gedoopt bent, hebt u met Christus bekleed.’ (Gal. 3:27). Paulus heeft het bijna nooit over het van het gedoopt worden in of met water. Wel steeds over de van het ritueel: het zich laten veranderen door een Persoon, Christus Jezus. Verder zijn zijn brieven vol met passages die gaan over de beïnvloeding en verandering door de heilige Geest, die de Geest van Christus is.Vervolgens moeten we ook niet vergeten, dat het woord ‘dopen’ pas gebruikt gaat worden als de Bijbel in het Nederlands wordt vertaald. Daarvoor was het Latijn (Vulgaat) gangbaar, dat het woord ‘baptizo’ uit het Grieks onvertaald overnam.Ook de King James Version uit 1611 durfde het, vanwege die veelheid aan betekenissen, niet aan het nieuwtestamentische woord ‘baptizo’ te vertalen met bijvoorbeeld: ‘to plunze, to dip, to immerse’ of ‘to sprinkle’. In het Engels vinden we daarom nog steeds de woorden: ‘to baptize’ en ‘baptism’.De Goten kozen het woord ‘daupjan’ als vertaling voor het Griekse woord ‘baptizoo’. Van dat gotische woord ‘daupjan, dat ook ‘indompelen’ betekent, is het Duitse woord ‘taufen’ ontstaan.Kortom, dopen betekent de dopeling in de invloedsfeer brengen van de Heer Jezus Christus. Hij is Kurios. Hij mag het vanaf nu voor het zeggen hebben. Dat vroeger vaak in de rivier werd gedoopt, is vanwege het stromende, (dat is) levende water, maar niet omdat men daarin kopje onder kon. Die riviertjes waren vaak niet eens diep genoeg.

Dr. A. H. (Bert) van Veluw is godsdienstfilosoof, theoloog, publicist en predikant.

Wil je verder lezen?

Als lid krijg je onbeperkt toegang tot cvandaag.nl

Praatmee

Beluister onze podcast

#384 David ten Voorde & Wim Verkerk over de vergeten strategie van Jezus (en kerkgroei in Iran)
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. M. Riedijk
Nieuws

Nieuwe predikante voor drie protestantse gemeentes op Noord-Beveland: Ds. M. Riedijk

De drie protestantse gemeenten op Noord-Beveland, Kamperland, De Ontmoeting en Colijnsplaat, mogen binnenkort een nieuwe predikante verwelkomen. Ds. M. Riedijk (foto) uit Nieuwerkerk (Zeeland) nam het uitgebrachte beroep op haar aan. Riedijk was sind

Lourens du Plessis
Boekfragment

De berg van beproeving: God vraagt soms eerst geloof voordat Hij voorziet

Toen sloeg Abraham zijn ogen op en keek om, en zie, achter hem zat een ram met zijn hoorns verstrikt in het struikgewas. Abraham ging erheen, nam die ram en offerde hem als brandoffer in de plaats van zijn zoon (Genesis 22:13). Het moment is voorbij.

Shutterstock/inzet: CGMV
Nieuws

Ik ben meer dan een jaar ziek: op hoeveel uur betaling heb ik recht?

Beste Tonnis, Ik werk in de zorg en ben al meer dan een jaar ziek, zegt vragensteller Heleen. Op het moment dat ik ziek werd had ik een vast contract voor 10 uur, maar ik werkte in die tijd vaak 15 uur. Klopt het dat ik voor 10 uur uitbetaald krijg?

SGP-leider Chris Stoffer
Nieuws

SGP pleit voor centrumrechts kabinet: 'Doe recht aan verkiezingsuitslag'

De SGP pleit op basis van de verkiezingsuitslag voor een centrumrechts kabinet. De partij benadrukt dat zo’n kabinet moet opkomen voor de beschermwaardigheid van kwetsbaar leven en de klassieke rechten en vrijheden van burgers moet respecteren. Dat s

Mirjam Bikker
Nieuws

ChristenUnie tijdens formatie: ‘Het land heeft behoefte aan stabiel en betrouwbaar bestuur’

De ChristenUnie wil niet deelnemen aan de komende kabinetsformatie, maar belooft zich wél constructief op te stellen vanuit de oppositie. Dat schrijft fractievoorzitter Mirjam Bikker in een brief aan verkenner Wouter Koolmees, die donderdag en vrijda

Hogeschool Utrecht
Nieuws

Hogeschool Utrecht draait beslissing terug: Kerst en Pasen tóch in het rooster

De Hogeschool Utrecht (HU) heeft besloten om in toekomstige jaarroosters weer te verwijzen naar christelijke feestdagen als Kerst en Pasen. Daarmee komt de onderwijsinstelling terug op een eerdere, omstreden beslissing om deze dagen te vervangen door

Ashur
Nieuws

Frankrijk onderzoekt moord op christelijke influencer als terreurdaad

In Frankrijk is een Algerijnse man opgepakt op verdenking van de moord op de Assyrisch-christelijke influencer Ashur Sarnaya. De Franse aanklager onderzoekt de zaak als terreurdaad. De christelijke gemeenschap in Frankrijk is geschokt door de moord e

Archeologische vondst
Nieuws

Bijzondere archeologische vondst bij Tempelberg bevestigt Bijbelverhaal over koning Hizkia

In Jeruzalem is een bijzondere archeologische ontdekking gedaan. Het gaat om een 2.700 jaar oud stukje klei. Het bevat een koninklijke inscriptie uit het Assyrische Rijk. Het fragment lijkt deel te zijn geweest van een zegel dat werd gebruikt om offi

Meerartikelen

Open Doors
Video

Open Doors reageert rechtstreeks op NOS: 'Dit is écht aan de hand in Nigeria'

Plotseling is er volop aandacht voor de situatie van christenen in Nigeria. Dit komt doordat de Amerikaanse president Donald Trump dreigde militair in te grijpen als het land christenen niet beter beschermt. In de Nederlandse media volgden vooral pub

Matthew Grech
Nieuws

Maltees christen riskeert gevangenisstraf of geldboete na delen bekeringsverhaal

De Maltese christen Matthew Grech (36) wacht deze week op de uitspraak in een rechtszaak die al drie jaar loopt. Grech werd in 2022 aangeklaagd omdat hij in een interview vertelde hoe hij Christus vond en zijn vroegere homoseksuele levensstijl achter

Ds. A. A. Egas
Video

Terugkijken: CGK-predikant over forse zetelwinst CDA en onderwijsvrijheid

D66 is de winnaar van de verkiezingen. De partij van Rob Jetten steeg van 9 naar 26 zetels en is de PVV qua hoeveelheid stemmen net voor. Het CDA steeg op haar beurt van 5 naar 18 zetels en wordt daarmee door velen als een reële coalitiepartner gezie

Koh
Nieuws

Rechter stelt Maleisische regering verantwoordelijk voor ontvoering pastor Koh

De Hoge Rechtbank van Maleisië heeft deze week geoordeeld dat de overheid en de politie verantwoordelijk zijn voor de ontvoering van pastor Raymond Koh. De christelijke voorganger verdween in 2017 onder verdachte omstandigheden. Zijn familie krijgt r

Ds. P. den Ouden
Nieuws

Hersteld hervormde gemeente Urk brengt beroep uit op ds. P. den Ouden

De hersteld hervormde gemeente te Urk (Moria) heeft een beroep uitgebracht op ds. P. den Ouden. De predikant moet op Urk ds. M. van Reenen vervangen. Laatstgenoemde predikant verhuisde eerder dit jaar naar Drenthe om daar als evangelist aan de slag t

Tucker Carlson
Nieuws

Tucker Carlson biedt excuses aan voor harde uitspraken over christenzionisten

De Amerikaanse commentator Tucker Carlson, voormalig presentator van Fox News, heeft maandag zijn excuses aangeboden voor zijn recente uitspraken over christelijke zionisten. In een eerder interview had hij gezegd dat hij hen "meer verafschuwt dan wi

Intercultureel Songbook
Persbericht

Nieuw Intercultureel Songbook brengt kerken samen in lofprijzing

Kerken in Nederland worden steeds internationaler en zoeken manieren om samen God te aanbidden, ieder in de eigen taal. Het nieuwe Intercultureel Songbook, een initiatief van Stichting Gave en Songs2Serve, biedt vijftig Westerse en niet-Westerse lied

Ds. Zondag
Video

Ds. W. A. Zondag: "Je bent nooit te jong om van Jezus te houden"

De Gereformeerde Gemeente van Bodegraven vierde dit najaar haar 100-jarig bestaan. Dit is een bijzondere mijlpaal in de geschiedenis van de plaatselijke kerk. Ter gelegenheid van dit jubileum werd een reeks ontmoetingen georganiseerd waarin gemeentel

David ten Voorde
Interview

David ten Voorde: “De kerk groeit als gewone mensen doen wat Jezus zegt”

In Iran, India en delen van Afrika groeit de kerk sneller dan ooit, ondanks vervolging en maatschappelijke druk. Niet door grote campagnes of indrukwekkende gebouwen, maar door eenvoudige gelovigen die anderen leren Jezus te volgen. In de Cvandaag po

Jeffrey Schipper
Hoofdredactioneel commentaar

Trump wil vijanden van Nigeriaanse christenen bestrijden: goed nieuws?

De Amerikaanse president Trump heeft de vijanden van Nigeriaanse christenen min of meer de oorlog verklaard. Het gaat om radicale islamitische milities die al jaren dood en verderf zaaien. Met gejuich begroeten sommige christenen de gebalde vuist van

Lydia en Gerard de Groot
Boekfragment

God geeft christenen gezag: ontdek de kracht van geestelijke autoriteit

Na mijn bijzondere bekering was ik er al snel van overtuigd dat ik iets miste in mijn persoonlijke geloofswandel met de Heer. Ik had een handicap, ik stotterde, en dat had een enorme impact op mijn dagelijkse leven. Na de middelbare school werden mij

Azhar Feily, beeld Niek Stam
Verdieping

Azhar werd christen: "Ik wist: Jezus is God en Jezus is mijn God!"

Deze week is het de Week van gebed voor mensen die Jezus nog niet kennen. Vijf organisaties roepen ons ertoe op voor hen te bidden. Vandaag gaat het over Azhar Feily. Ze kwam vanuit Iran naar Nederland. Haar verhaal met God begon tien jaar later. Nu