Een misverstand: ‘dopen’ is niet hetzelfde als onderdompelen

Nieuws 23 april 2025 3 minuten Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Youtube

Velen denken dat het woord ‘dopen’ ‘onderdompelen’ betekent. En dan is dé rituele handeling natuurlijk: kopje onder. Maar dat betekent ‘dopen’ helemaal niet. Het Nederlandse woord ‘dopen‘ betekent volgens de Van Dale ‘indompelen’. Zoals je een beschuit in de melk doopt, en een koekje in de thee. Nu kun je erover twisten of dat lekker is, maar mensen doen dit, opdat het koekje doordrenkt wordt van de thee. Dat is nu ook de hoofdbetekenis van het Griekse woord: ‘baptizo’.

Dat woord uit het Nieuwe Testament, dat wij pas sinds de Nederlandse vertalingen met dopen zijn gaan weergeven, kan in Griekse teksten uit de oudheid een aantal betekenissen hebben: ‘indopen’, ‘verven door een stof in een verfbad te dompelen’, ‘overgíeten, besproeien, besprengen, bevloeien’, maar ook ‘beïnvloeden, veranderen’ en zelfs ‘bont en blauw slaan’. Bij al deze betekenissen gaat het erom iets of iemand in de invloedsfeer brengen van iets of iemand anders.
Dat is nu ook precies de bedoeling van hetgeen waar de doophandeling symbolisch naar verwijst. De dopeling wordt in de invloedssfeer van Jezus Christus gebracht. De dopeling wordt doordrenkt van Christus. Dat het daar om gaat, lezen we zo mooi in 1 Korintiërs 12:13: ‘Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allen van één Geest doordrenkt’.Vanuit deze hoofdbetekenis verstaan we Paulus ook beter als hij het heeft over het ‘in Christus Jezus gedoopt zijn’. ‘Of weet u niet dat wij allen die in Christus Jezus gedoopt zijn, in Zijn dood gedoopt zijn? (Rom. 6:3) en ‘Want u allen die in Christus gedoopt bent, hebt u met Christus bekleed.’ (Gal. 3:27). Paulus heeft het bijna nooit over het van het gedoopt worden in of met water. Wel steeds over de van het ritueel: het zich laten veranderen door een Persoon, Christus Jezus. Verder zijn zijn brieven vol met passages die gaan over de beïnvloeding en verandering door de heilige Geest, die de Geest van Christus is.Vervolgens moeten we ook niet vergeten, dat het woord ‘dopen’ pas gebruikt gaat worden als de Bijbel in het Nederlands wordt vertaald. Daarvoor was het Latijn (Vulgaat) gangbaar, dat het woord ‘baptizo’ uit het Grieks onvertaald overnam.Ook de King James Version uit 1611 durfde het, vanwege die veelheid aan betekenissen, niet aan het nieuwtestamentische woord ‘baptizo’ te vertalen met bijvoorbeeld: ‘to plunze, to dip, to immerse’ of ‘to sprinkle’. In het Engels vinden we daarom nog steeds de woorden: ‘to baptize’ en ‘baptism’.De Goten kozen het woord ‘daupjan’ als vertaling voor het Griekse woord ‘baptizoo’. Van dat gotische woord ‘daupjan, dat ook ‘indompelen’ betekent, is het Duitse woord ‘taufen’ ontstaan.Kortom, dopen betekent de dopeling in de invloedsfeer brengen van de Heer Jezus Christus. Hij is Kurios. Hij mag het vanaf nu voor het zeggen hebben. Dat vroeger vaak in de rivier werd gedoopt, is vanwege het stromende, (dat is) levende water, maar niet omdat men daarin kopje onder kon. Die riviertjes waren vaak niet eens diep genoeg.

Dr. A. H. (Bert) van Veluw is godsdienstfilosoof, theoloog, publicist en predikant.

Wil je verder lezen?

Als lid krijg je onbeperkt toegang tot cvandaag.nl

Praatmee

Beluister onze podcast

#390 Elisabeth van Zijl en Carolien Pape over hun diepe worsteling, geloofsreis en bevrijdingsproces
Of beluister op:

Meerartikelen

Jeruzalem
Nieuws

Kerkleiders publiceren zorgwekkend rapport: druk op christenen in Israël neemt toe

Christelijke kerkleiders in Jeruzalem waarschuwen dat het leven voor christenen in het Heilig Land steeds moeilijker wordt. In een nieuw rapport spreken zij onder meer over oorlogsschade, geweld, beperkingen van godsdienstvrijheid en financiële druk.

Erika Kirk en Nicki Minaj
Nieuws

Amerikaanse popster spreekt zich uit over terugvinden geloof én christenvervolging Nigeria

De Amerikaanse rapper Nicki Minaj zegt dat haar relatie met God opnieuw is opgebloeid. Dat vertelde zij tijdens een gesprek met Erika Kirk, de weduwe van de in september vermoorde Charlie Kirk. Het gesprek vond plaats tijdens AmericaFest, een groot e

Christen uit India
Nieuws

Indonesische moslims blokkeren christenen toegang tot gebedspost, politie kijkt toe

In Indonesië hebben moslims met geweld ervoor gezorgd dat een christelijke kerstviering geen doorgang kon vinden. Groepen moslims vormden een menselijke ketting om de toegang te blokkeren, terwijl de politie toekeek én niet ingreep. Het incident vond

Bram Hofland
Podcast

Ds. Bram Hofland: “Doop is geen visitekaartje, maar Gods hand die jou vastpakt”

De doop wordt in kerken vaak besproken alsof het een identiteitsmarker is: ben je kinderdoop of geloofsdoop? Maar predikant Bram Hofland waarschuwt dat die benadering de kern van het sacrament verduistert. In de Cvandaag podcast benadrukt hij dat de

Kerstfestival
Nieuws

Christen in Arizona door politie bedreigd met arrestatie tijdens kerstfestival

Een christelijke inwoner van Arizona is door politieagenten bedreigd met arrestatie nadat hij zijn geloof wilde delen tijdens een kerstfestival. Dat stelt de christelijke juristenorganisatie First Liberty Institute. Het gaat om David Hoffman uit Tucs

Kerstwensen
Verdieping

"Kerstgedachten: wat raakt deze mensen tijdens de feestdagen?"

In aanloop naar Kerst sprak Cvandaag met mensen over geloof, hoop en wat hen bezighoudt. Sommige verhalen zijn al te lezen, andere volgen binnenkort. Hun kerstwensen komen voort uit die gesprekken en laten zien waar Kerst voor hen raakt. “Dat Christu

Ds. K. den Boer
Video

HHK-predikant pleit voor sobere kerstviering: "Gevolg van onze val in Adam"

"Het kerstfeest is het gevolg van onze val in Adam. Daarom zou de adventstijd dus ook een tijd van grote verootmoediging, inkeer en berouw moeten zijn", aldus ds. K. den Boer. De hersteld hervormde predikant uit Goedereede pleitte onlangs in een pree

Peter van der Weerd
Video

'Moet ik mijn verstand uitschakelen om de Bijbel te geloven?' Bekijk de Upstream-podcast

In de podcast Waarom zou ik in GodsNaam geloven? worden de meest complexe levensvragen vanuit Bijbels perspectief onder de loep genomen. In elke aflevering stelt presentator Guido Roorda enkele prikkelende vragen die bij veel mensen leven: waarom bes

Meerartikelen

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha zingt het prachtige: 'Volheid van genade'

'Onze hoop ligt in een kribbe; deelt ons menselijk bestaan. Wij knielen en aanbidden, ‘God met ons’ is Zijn naam.' Deze woorden komen uit het lied 'Volheid van genade' en wijzen vooruit op Kerst waarbij we de geboorte van de Heere Jezus gedenken. Teg

Ron van der Spoel
Video

Ron van der Spoel: "Je wordt niet minder Gods kind als je een zondig kind bent"

Als christenen geloven we dat God liefdevol en trouw is, maar wat bedoelen we hier eigenlijk mee? Predikant Ron van der Spoel legt het je aan de hand van Psalm 89 uit in een nieuwe gebedsvlog van IZB. Van der Spoel: "God accepteert het niet als we be

Nigeriaanse christen vrijgelaten
Nieuws

Ter dood veroordeelde christelijke boer na tien jaar gevangenschap vrijgelaten

Een christelijke boer uit Nigeria is na ruim tien jaar gevangenschap vrijgelaten. Dat meldt The Christian Post. De man, die zelfs door de Nigeriaanse rechtbank in 2021 zelfs ter dood veroordeeld werd, kwam na internationale druk vrij. Onder meer poli

Armane
Video

Van afwijzing naar genezing: Armanes verhaal met Mercy Ships

In deze indringende video van Mercy Ships staat het verhaal van Armane centraal. Hij werd geboren met een gespleten lip en werd afgewezen in zijn dorp. Zijn moeder Roseline leefde met angst en eenzaamheid. Aan boord van de Africa Mercy veranderde één

Klassiek Eigentijdse Psalmberijming
Persbericht

IKC publiceert eerste deeluitgave Klassiek Eigentijdse Psalmberijming

Het IKC-project Zingen uit de Bron bereikt een belangrijke mijlpaal in het streven om de inhoud van de psalmen te bewaren voor een nieuwe generatie. Begin december verscheen de eerste fysieke deeluitgave met daarin 30 psalmen in de Klassiek Eigentijd

Studiedag klimaat
Persbericht

Studiedag wil voorgangers helpen spreken over klimaat zonder te vervreemden

Hoe preek je over klimaat en zorg voor Gods schepping zonder moralistisch te klinken of gemeenteleden van je te vervreemden? Met die vraag organiseert de Theologische Universiteit Utrecht samen met GroeneKerken een studiedag voor predikanten, voorgan

Kerst
Boekfragment

Kerst begint bij een bewogen God: liefde die alles kost

Ik hoorde eens iemand zeggen dat je kunt sterven aan een gebroken hart. Ooit dacht ik dat dat slechts beeldspraak was, maar het blijkt echt te bestaan: het gebrokenhartsyndroom. Een tijdelijke, maar serieuze aandoening die kan ontstaan door extreme e

Handy en Mirjam Tims
Video

Speciale kerstuitzendingen van Hour of Power: Handy en Mirjam Tims zijn te gast op eerste kerstdag

Het is bijna kerst! Op 25 december hoor je bij Hour of Power het aangrijpende verhaal van Handy en Mirjam Tims. Ooit vierden zij Kerst gescheiden van elkaar: Handy op straat, Mirjam alleen met de kinderen. Nu vertellen ze openhartig wat er veranderde

Jacobs
Column

Chanoeka heeft ons geleerd dat er wonderen kunnen plaatsvinden

Chanoeka is achter de rug. In zijn meest recente dagboek blikt opperrabbijn Jacobs terug op de afgelopen periode. Daarbij vertelt hij onder meer dat hij kampt met een schuldcomplex dat hij probeert van zich af te schrijven. Ook vertelt de opperrabbij

SGP
Nieuws

Besluit over vrouwen op SGP-kieslijsten wordt overgelaten aan volgend kabinet

Het demissionaire kabinet neemt geen definitief standpunt in over het wettelijk verplichten van vrouwen op de kieslijsten van de SGP. Die beslissing wordt overgelaten aan een volgend kabinet. Dat blijkt uit een brief van minister Rijkaart van Binnenl

Kerst
Analyse

Kerst vieren voor miljoenen christenen levensgevaarlijk: hoe zit dat in het Westen?

De geboorte van Christus openlijk vieren met familie en vrienden is voor veel mensen vanzelfsprekend. Maar heel veel christenen wereldwijd hebben die luxe niet. Sommige vieren kerst in het geheim omdat openlijk christen-zijn in hun land of omgeving l

Pro-life demonstranten
Nieuws

Pro-life organisatie roept predikanten op om zich expliciet tegen abortus uit te spreken

Een pro-life organisatie roept Amerikaanse predikanten op om zich expliciet uit te spreken tegen abortus. Dat meldt The Christian Post. De oproep vindt plaats in een periode waarin meer Amerikanen de kerk bezoeken. Volgens verschillende predikanten k