Een misverstand: ‘dopen’ is niet hetzelfde als onderdompelen

Nieuws 23 april 2025 3 minuten Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Dr. A. H. (Bert) van Veluw
Youtube

Velen denken dat het woord ‘dopen’ ‘onderdompelen’ betekent. En dan is dé rituele handeling natuurlijk: kopje onder. Maar dat betekent ‘dopen’ helemaal niet. Het Nederlandse woord ‘dopen‘ betekent volgens de Van Dale ‘indompelen’. Zoals je een beschuit in de melk doopt, en een koekje in de thee. Nu kun je erover twisten of dat lekker is, maar mensen doen dit, opdat het koekje doordrenkt wordt van de thee. Dat is nu ook de hoofdbetekenis van het Griekse woord: ‘baptizo’.

Dat woord uit het Nieuwe Testament, dat wij pas sinds de Nederlandse vertalingen met dopen zijn gaan weergeven, kan in Griekse teksten uit de oudheid een aantal betekenissen hebben: ‘indopen’, ‘verven door een stof in een verfbad te dompelen’, ‘overgíeten, besproeien, besprengen, bevloeien’, maar ook ‘beïnvloeden, veranderen’ en zelfs ‘bont en blauw slaan’. Bij al deze betekenissen gaat het erom iets of iemand in de invloedsfeer brengen van iets of iemand anders.
Dat is nu ook precies de bedoeling van hetgeen waar de doophandeling symbolisch naar verwijst. De dopeling wordt in de invloedssfeer van Jezus Christus gebracht. De dopeling wordt doordrenkt van Christus. Dat het daar om gaat, lezen we zo mooi in 1 Korintiërs 12:13: ‘Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allen van één Geest doordrenkt’.Vanuit deze hoofdbetekenis verstaan we Paulus ook beter als hij het heeft over het ‘in Christus Jezus gedoopt zijn’. ‘Of weet u niet dat wij allen die in Christus Jezus gedoopt zijn, in Zijn dood gedoopt zijn? (Rom. 6:3) en ‘Want u allen die in Christus gedoopt bent, hebt u met Christus bekleed.’ (Gal. 3:27). Paulus heeft het bijna nooit over het van het gedoopt worden in of met water. Wel steeds over de van het ritueel: het zich laten veranderen door een Persoon, Christus Jezus. Verder zijn zijn brieven vol met passages die gaan over de beïnvloeding en verandering door de heilige Geest, die de Geest van Christus is.Vervolgens moeten we ook niet vergeten, dat het woord ‘dopen’ pas gebruikt gaat worden als de Bijbel in het Nederlands wordt vertaald. Daarvoor was het Latijn (Vulgaat) gangbaar, dat het woord ‘baptizo’ uit het Grieks onvertaald overnam.Ook de King James Version uit 1611 durfde het, vanwege die veelheid aan betekenissen, niet aan het nieuwtestamentische woord ‘baptizo’ te vertalen met bijvoorbeeld: ‘to plunze, to dip, to immerse’ of ‘to sprinkle’. In het Engels vinden we daarom nog steeds de woorden: ‘to baptize’ en ‘baptism’.De Goten kozen het woord ‘daupjan’ als vertaling voor het Griekse woord ‘baptizoo’. Van dat gotische woord ‘daupjan, dat ook ‘indompelen’ betekent, is het Duitse woord ‘taufen’ ontstaan.Kortom, dopen betekent de dopeling in de invloedsfeer brengen van de Heer Jezus Christus. Hij is Kurios. Hij mag het vanaf nu voor het zeggen hebben. Dat vroeger vaak in de rivier werd gedoopt, is vanwege het stromende, (dat is) levende water, maar niet omdat men daarin kopje onder kon. Die riviertjes waren vaak niet eens diep genoeg.

Dr. A. H. (Bert) van Veluw is godsdienstfilosoof, theoloog, publicist en predikant.

Wil je verder lezen?

Als lid krijg je onbeperkt toegang tot cvandaag.nl

Praatmee

Beluister onze podcast

#360 Gerdien Lassche en ds. M. Messemaker over LHBTI en refoscholen
Of beluister op:
Luister naar
0:00

Meerartikelen

opperrabbijn
Column

Een lastig dagboek

Dit wordt een lastig dagboek, want sinds mijn vorige dagboek zijn er twaalf dagen verstreken en never a dull moment, dus een scala van onderwerpen, e-mails en telefoontjes hebben de Jacobs-revue gepasseerd. En nu moet ik dus kiezen om te voorkomen da

LHBTI-demonstranten
Nieuws

Hooggerechtshof VS bespreekt recht van ouders om kinderen af te melden voor LHBTI-lessen

Het Amerikaanse Hooggerechtshof buigt zich momenteel over een belangrijke vraag: mogen ouders hun kinderen afmelden voor LHBTI-lessen op basis van hun geloofsovertuiging? Dat vinden een groep christelijke, islamitische en joodse ouders uit Montgomery

Dominee en verdachte
Nieuws

Rechtszaak tegen verdachte van moord op voorganger van start: ‘We willen gerechtigheid’

De rechtszaak tegen Deshawn Longmire (25), die wordt verdacht van het doodschieten van pastor Ronald K. Mouton tijdens een verkeersruzie, is deze week begonnen. Dat meldt The Christian Post. De familie van de voorganger heeft lang moeten wachten op d

Ds. M. Kempeneers
Nieuws

CGK Urk brengt beroep uit op ds. M. A. Kempeneers

Ds. M. A. Kempeneers (foto) denkt de komende weken na over een mogelijk vertrek uit Barendrecht. De christelijke gereformeerde predikant heeft een beroep uit Urk ontvangen. In de Eben Haëzerkerk moet Kempeneers de opvolger worden van ds. A. van Heter

Ton Heemskerk
Interview

Dominee Ton Heemskerk vond zijn vrijheid in Pasen: “Ik was bang voor de dood”

Als kind werd hij badend in het zweet wakker van angst. De boodschap van de kerk – over hel en verdoemenis – maakte hem niet vrij, maar benauwd. Ton Heemskerk, tegenwoordig dominee in Katwijk, is open over zijn verleden en zijn zoektocht naar vrede.

Roelof Ham
Video

In deze video zoomt theoloog Roelof Ham in op het Bijbelboek Joël

Het Bijbelboek Joël is een profetisch boek dat oproept tot bekering en spreekt over zowel oordeel als herstel. Joël beschrijft een verwoestende sprinkhanenplaag als teken van Gods oordeel over Juda en roept het volk op tot vasten en berouw. In de ser

Leander Janse
Video

Volgens Leander Janse kan een christen blij zijn in moeilijke omstandigheden

In deze Bijbelstudie laat Leander Janse zien dat blijdschap en tevredenheid mogelijk zijn, zelfs in moeilijke omstandigheden. Paulus schrijft hierover vanuit de gevangenis en getuigt dat zijn vreugde niet afhankelijk is van zijn situatie, maar gewort

Esther Westerkamp
Video

Esther Westerkamp legt uit waarom pauzes tijdens je gebed nodig zijn

In deze nieuwe serie met Esther Westerkamp worden verschillende onderwerpen rondom gebed besproken. Ze doet dit aan de hand van het woord PRAY. Vandaag beginnen we bij de letter P van Pause. "Als ik bij jou met de deur in huis val met een hele lijst

Meerartikelen

Bram de Blouw
Boekfragment

Ik moet er niet aan denken dat mijn vrouw ongelovig zou zijn

Ik was in mijn eerdere baan gewend leiding te geven en te sturen. In ons leven samen met God blijkt dat mijn vrouw meer dan ik gebruikt wordt om de weg van God helder te maken. In het begin vond ik dat nog wel eens moeilijk, zeker als het een weg was

Ds. D. J. Budding
Video

Ds. Budding vroeg niet-kerkelijke vrouw om naar de kerk te komen: "In het begin was ze vaak boos"

In één van de gemeenten waar ds. D. J. Budding als gemeentepredikant diende, vroeg hij een niet-kerkelijke vrouw om een keer naar de kerk te komen. Dat vertelde de hervormde emerituspredikant in een recente preek. De vrouw ging op zijn uitnodiging in

Eva Simons
Positief nieuws

Eva speelde Maria in The Passion, kwam tot geloof en kreeg een miskraam: "Hij draagt mijn pijn"

Ze speelde in The Passion de rol van Maria en kreeg tijdens de repetities daarvan een miskraam. Maar God droeg haar pijn, zo vertelde Eva Simons zondagavond bij de talkshow Humberto. De zangeres getuigde rondom haar rol in The Passion meermaals van h

Ds. C. G. Visser
Nieuws

Hervormde gemeente Putten hoopt op komst ds. C. G. Visser

De hervormde gemeente van Putten (wijk 5) hoopt op de komst van ds. C. G. Visser (foto). De predikant is momenteel verbonden aan de hervormde gemeente van Kootwijk-Kootwijkerbroek. Visser moet in Putten de opvolger worden van ds. C. Mijderwijk die be

Amerikaanse school
Nieuws

Amerikaanse staat wil tien geboden op openbare scholen verplicht stellen

De Amerikaanse staat Alabama zet stappen om de tien geboden weer zichtbaar te maken op openbare scholen. Dat schrijft The Christian Post. Afgelopen donderdag stemde het Huis van Afgevaardigden in met een wetsvoorstel dat scholen verplicht om de Bijbe

Josh Sullivan
Nieuws

Ontvoerde Amerikaanse zendeling spreekt voor het eerst na bevrijding: “God heeft mij gered"

De Amerikaanse zendeling Josh Sullivan (34) heeft voor het eerst van zich laten horen sinds hij vorige week bevrijd werd uit de handen van zijn ontvoerders in Zuid-Afrika. Dat schrijft The Christian Post. Sullivan dankt God dat hij nog leeft én al di

Advertentie
Nieuws

CU-jongeren scharen zich achter linkse partijen: "Israëlische regering overschrijdt grens op grens"

‘Er is wél een rode lijn in Gaza: houd je eraan’. Deze directe oproep aan premier Schoof en zijn kabinet prijkte zaterdag paginagroot in een aantal kranten. Ondertekend door (linkse) oppositiepartijen en hun jongerenafdeling. Ook de naam van de jonge

Ds. G. J. Baan
Video

GerGem-predikant: "Ook bij niet verhoorde gebeden moeten we God aanbidden"

Ook als onze gebeden niet door God verhoord worden, moeten we Hem aanbidden. Dat stelde ds. G. J. Baan in een recente preek. De GerGem-predikant uit Rotterdam merkte op dat het er uiteindelijk om gaat dat Gods wil in ons leven geschiedde. Ook als dat

Ds. A. A. Egas
God

Refoweb-vragensteller over CGK-crisis: 'Is ruimte voor beide standpunten een oplossing?'

'De huidige situatie met betrekking tot vrouwen in het ambt zit in een impasse. Een situatie waar velen het moeilijk mee hebben. Zou de volgende oplossing een mogelijkheid bieden om ruimte te bieden voor beide standpunten? Met elkaar een dag zich ver

paus
Verdieping

Dit was de volledige laatste boodschap van paus Franciscus aan de wereld

Paus Franciscus overleed Tweede Paasdag op 88-jarige leeftijd. Een dag eerder sprak hij op het balkon van de Sint-Pieterbasiliek. Daar sprak de paus de bekende paaszegen uit. Zijn traditionele paasboodschap sprak hij niet meer zelf uit, een kardinaal

Kees van Helden
Opinie

Je wilt toch geen kind van een verkrachter?

Het zal je maar gebeuren dat je verkracht wordt. Dat is een enorm traumatische ervaring en ik hoop dat geen vrouw zoiets ooit zal meemaken. Volgens Slachtofferhulp en het CBS werd in 2023 2.415 keer melding gemaakt van een daadwerkelijke verkrachting

Sebastiaan van Wessem
Opinie

Tijd voor theologische schoonmaak om scheidingsmuur te slopen

Iedereen lijkt een mening over Israël en over de Joden te hebben. Sommige christenen staan vierkant achter de staat Israël, en zullen nooit en te nimmer kritiek uitoefenen op Netanyahu en zijn beleid. Anderen zijn juist heel kritisch op Netanyahu en